نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد

چکیده

در چهار دهه اخیر، تقریبا کلیه قنات­ هاى برخوار در شمال شهر اصفهان خشکیده است. چاه­ هاى آب سطحى کشاورزى به چاه­ هاى نیمه عیمق و عمیق مبدل گردیده و اکنون در اثر کم آبى چاه­ هاى فوق، تأمین آب کشاورزى این دشت با بحران روبرو شده است. نوع مدیریت منابع آب کشاورزى در برخوار، توسعه آن را تحت تأثیر قرار داده است. کمبود منابع آب و نبود مدیریت صحیح این منابع همراه با عوامل دیگر، کاربرى اراضى زراعى را تغییر داده ‏اند. این مقاله استفاده از اسناد و گزارشات علمى معتبر در سطح ملى و بین‏ المللى با کار میدانى، مصاحبه‏ ها و نتایج پرسشنامه‏ ها همراه بوده است. نتایج بدست آمده از پژوهش و تحلیل داده‏ ها نشان مى ‏دهد که به علل کم آبى و عدم مدیریت صحیح منابع آب در امر تولید، انتقال و توزیع و مصرف، کشاورزى در برخوار ناپایدار شده و روبه نابودى است. لازم است همکارى نزدیکى در زمینه حل مشکلات مدیریت منابع آب بین مردم محلى و سازمان آب برقرارشود. همچنین تغییرات کاربرى اراضى در آینده با مطالعه و تحقیق و برنامه مشخصى انجام شود. و از ترکیب تکنیک ­هاى سنتى و مدرن در برخوار استفاده گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Agricultural Water Resource Management in Borkhar

نویسندگان [English]

  • Iran Ghazi 1
  • Rahim Salimi Jazi 2

1 Associate Professor, University of Isfahan

2 Master's Degree

چکیده [English]

In the last four decades, almost all of the Qanats of Borkhar in northern Isfahan have dried up. Agriculture-oriented surface water wells are converted into semi-deep and deep wells. Currently, due to the water deficit of these wells, the agricultural water supply of this plain is confronting a crisis. The type of agricultural water resource management in Borkhar has affected its development. Lack of water resources and absence of proper management of these resources have, along with other factors, changed the use of agricultural lands. This paper has utilized national and international scientific documents and reports, field study, interviews and results of questionnaires. The results of research and data analysis show that due to water deficit and lack of proper management of water resources in the production, transportation, distribution and consumption processes, agriculture in Borkhar has become unstable and is heading for destruction. Close cooperation is needed between the local people and the Water Organization regarding problems of water resource management. Land use changes in the future must also be carried out by study and research and a specific plan, and combination of traditional and modern techniques must be utilized in Borkhar.

کلیدواژه‌ها [English]

  • agricultural water resources؛ Borkhar؛ surface water wells؛ semi-deep and deep؛ Ghanat؛ agricultural land use؛ production
  • transportation
  • distribution and consumption؛ water shortage
1 - اداره جهاد کشاورزى شهرستان برخوار و میمه، 1382 ،منابع آب کشاورزى و محصولات زراعى، اداره جهاد کشاورزى شهرستان برخوار و میمه، 2 صفحه.
2 - اهلرز، اکارت، 1365، ایران، جلداول، جغرافیاى طبیعى، ناشر مؤسسه جغرافیایى و کارتوگرافى سحاب، تهران، 209 صفحه.
3 - ایستگاه ازن سنجى و جو بالاى اصفهان، 1382، داده‏هاى اقلیمى ایستگاههاى سازمان هواشناسى اصفهان، 10 صفحه
4 - جعفرى، عباس، 1379، کوهها و کوهنامه ایران، انتشارات گیتاشناسى، 640 صفحه.
5 - حسینى ابرى، سیدحسین، 1379، زاینده رود، نشرگلها، اصفهان، 330 صفحه .
6 - رامشت، محمدحسین، 1375، کاربرد ژئومورفولوژى در برنامه ریزى، انتشارات دانشگاه اصفهان، 268 صفحه.
7 - سازمان آب منطقه‏اى استان اصفهان، 1382، داده‏هاى مربوط به چاههاوکانالهاو... سازمان آب منطقه‏اى استان اصفهان، 10 صفحه
8 - سازمان مدیریت وبرنامه ریزى استان اصفهان، 1382، داده‏هاى جمعیت، مساحت و... سازمان مدیریت وبرنامه ریزى استان اصفهان، 2 صفحه.
9 - شفقى، سیروس،جغرافیاى اصفهان، انتشارات اصفهان، 1381، 633صفحه.
10 - غازى، ایران، مدیریت پایدارحوضه‏هاى رودخانه‏اى، 1381، زیرچاپ
11 - غازى، ایران، مطالعات راهبرى ورزشگاه بزرگ اصفهان، مهندسین مشاور بین‏المللى فولاد تکنیک جلد دوم، جغرافیاى طبیعى، 1373، 255 صفحه.
12 - غیور، حسنعلى، بررسى تغییرات بارش در چندایستگاه ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایى، شماره پیاپى 39، زمستان 1374، صص 72-55.
13 - قریشى، علیرضا، برآورد آب موردنیاز گیاهان عمده زراعى وباغى کشور، مؤسسه پژوهش و تحقیقات آب وخاک وزارت کشاورزى، کرج، 1376.
14 - کاویانى، محمدرضا، مقدمه‏اى بر مسئله خشکى وتنگناهاى کم آبى و تعیین میزان کسرى آب در مناطق خشک ونیمه خشک فصلنامه رشدآموزش جغرافیا، شماره پیاپى، زمستان 1364، صص 39-32.
15 - کریستن سن، آرتور(1936)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمى، ناشرقصه پرواز، چاپ دهم، تهران1379، 711 صفحه.
16 - گریگ، دیوید، مقدمه‏اى بر جغرافیاى کشاورزى، ترجمه دکترعوض کوچکى، انتشارات دانشگاه فردوسى مشهد، 1375، 289 صفحه.
17 - مهریار، محمد، شاه دزکجاست؟ انتشارات گلها، اصفهان 1379، 116 صفحه.
18- Ghazi ,I(1977):The Dez Multi purpose Dam Scheme in Khuzestam,Asocio-Economic Analysis,ph.D thesismDurham University,England pp24-34.
19- NewsonmM.D and Ghazi.I(1995):River basin management and planning in the Zayandeh Rud basin.Iran,Research Bulletin,6(1.2)March ,Isfahan .
20- Ghazi,I(2002):water Resources Management and planning in Iran:The challenges of the Third development Plan .Research Bulletin Isfahan University Lunder publication.University pp40-54.