نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی
چکیده
در یک تعریف ساده، می توان گفت که ضریب رواناب درصدی از آب حاصل از بارش است که در سطح جریان پیدا می کند. ضریب رواناب در هر حوضه، بسته به میزان برگاب، نفوذ، تبخیر و تعرق در تغییر است. به عبارتی:
(1) R= P-(S+E+I)
که در آن
R= مقدار رواناب
P= بارش
S و E و I به ترتیب نفوذ، تبخیر و برگاب است.
رواناب حاصل تفاوت در سرعت بارش و سرعت نفوذ است. هرگاه سرعت بارش از سرعت نفوذ پیشی گیرد، رواناب ایجاد می شود.
ضریب نگهداشت عبارت از آن بخش را بارندگی است که صرف نفوذ، ذخیره چلابی برگاب، تبخیر و تعرق می گردد به عبارتی
(2) K= P-R
که در آنK = مقدار نگهداشت است.
همان طور که مشخص است هریک از مقادیر رواناب و نگهداشت جزئی از کل بارش هستند و عکس هم عمل می کنند به گونه ای که
(3) P= R+K
جهت محاسبه ضرائب رواناب و نگهداشت روشهای متعددی وجود دارد که عمدتاً به نوع خاک، پستی و بلندی زمین و شیب آن، پوشش گیاهی و شدت بارش تأکید دارند. متأسفانه در اکثر مناطق ایران چنین مطالعاتی انجام نشده یا بسیار ناقص است. در این مقاله سعی شده روشی جهت محاسبه ضرائب نگهداشت و رواناب ارایه گردد که به چنین اطلاعاتی نیاز نباشد و در عین حال گویای واقعیت باشد. در این روش با محاسبه مقادیر کاهش هیدرولوژیکی، آن میزان بارش که منجر به رواناب نمی شود را مشخص کرده به عبارتی مقدار آبی که نگهداشته می شود و بعداً در اثر تبخیر یا نفوذ ناپدید می شود و محاسبه می گردد. بدین ترتیب ضرائب نگهداشت و رواناب به دست می آید.
عنوان مقاله [English]
Determining the Runoff and Detention Coefficients Using Hydrological Reduction Values
نویسنده [English]
- Mahdi Nurbakhsh
Master of Natural Geography
چکیده [English]
In a simple definition, the runoff coefficient is the percentage of the water falling through precipitation that flows over the surface. This coefficient depends in each basin on the level of interception, infiltration and evapotranspiration. Runoff is a result of the difference between the rate of precipitation and infiltration, so that whenever precipitation overtakes infiltration there will be runoff. The detention coefficient refers to that part of precipitation which turns into infiltration, impoundment storage of interception and evapotranspiration. The amounts of runoff and detention are both parts of total precipitation and have contrary trends.
There are several methods for calculating the runoff and detention coefficients which depend on type of soil, land’s terrain and slope, vegetation and intensity of precipitation. Unfortunately, in many parts of Iran such studies are nonexistent or seriously incomplete. In this paper, it has been tried to present a method for calculation of detention and runoff coefficients which does not need such information while still providing acceptable precision. In this method by calculating hydrological reduction values, that part of precipitation which is not turned into runoff is determined; in other words, the amount of water which is initially kept and later disappears through evaporation or infiltration is calculated. In this way, the detention and runoff coefficients are obtained.
)