نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان

چکیده

دمای مؤثر عبارت است از دمای هوای آرام و اشباع شده ­ای که بتواند بدون وجود تشعشع، همان تأثیری را داشته باشد که هوای مورد نظر دارد. این مقیاس، تأثیر دما و رطوبت را در هم ادغام می­ نماید. دمای مؤثر اصلاح شده، علاوه بر دو عنصر دما و رطوبت، تأثیر تشعشع و خنک کنندگی باد را نیز در برمی­ گیرد. بنابراین دقیق­ ترین شاخصی است که تاکنون برای بررسی شرایط هوا از نظر اسایش انسان پیشنهاد شده است.
از نظر آسایش حرارتی انسان، دمای مؤثر 22 تا 27 درجه  و جریان هوای 15/0 متر تا 5/1 متر بر ثانیه به عنوان حدود منطقه آسایش در مناطق گرمسیر پیشنهاد شده است. برای به دست آوردن آسایش حرارتی در آبادان و دزفول، مسائل زیر مطرح می­ شود:
1- نیاز به سرمایش مکانیکی و ایجاد سایه
2- نیاز به کاهش سرعت باد
3- نیاز به حرارت مکانیکی در ساعت­ های اولیه روز (طی زمستان).
لازم به توضیح است که حداکثر دمای مؤثر آبادان در صورت عدم وجود باد، طی ماه ­های آوریل تا ژوئن و  ماه­ های اوت و اکتبر حادث می­ شود و در دزفول با یک ماه تأخیر از می تا ژوئن ادامه داشته و سپس دو ماه سپتامبر و اکتبر نیز دارای حداکثر دمای مژثر می­ باشند.

عنوان مقاله [English]

Determination of Effective Temperature for Climate-Based Design in Northern and Southern Areas of Khorasan

نویسندگان [English]

  • Hosein Asakareh
  • Saeed Movahedi

Member of Faculty, University of Isfahan

چکیده [English]

The effective temperature is the temperature of calm and saturated air that can have, in absence of radiation, the same effect that the air in question has. This standard combines the effects of temperature and humidity. The modified effective temperature, besides the two factors of temperature and humidity, involves the effect of radiation and cooling quality of wind as well. Therefore, it is the most accurate standard recommended for study of air conditions in terms of human comfort.
Effective temperatures between 22o to 27o and wind flows with speeds between 0.15 to 1.5 m/s have been suggested as the area of comfort for human being in hot regions. The following issues are considered for determination of thermal comfort area in Abadan and Dezful:
Need for mechanical cooling and provision of shade, need for decreasing the speed of wind, need for mechanical heat in early hours of the day (during winter).
It should be noted that the maximum effective temperature of Abadan in absence of wind occurs during April to June as well as August and October. In Dezful, maximum effective temperature takes place with one month of delay compared to Abadan, namely from May until June and then in September and October.

1- افشار سیستانی، ایرج «نگاهی به خوزستان» نشر بلور، پاییز سال 1369 شمسی.
2- اهری، زهراوامینی جدید، شهلا. الگوی ساخت مسکن در شهرهای خوزستان»، مرکزی تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت مسکن و شهرسازی، سال 1371 شمسی.
3- دالمن، مسعود. «نقش اقلیم حیاتی در معماری سواحل جنوب کشور بر مطالعه تفصیلی در محدوده بندرعباس» پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه اصفهان، سال 1371 شمسی.
4- سازمان هواشناسی، «آمار ایستگاه­های هواشناسی ایستگاه­های سینوپتیک و کلیماتولوژی خوزستان»، سال­های 1987-1959 میلادی.
5- طالبی، هوشنگ «آمار پیشرفته» جزوه کلاسی دوره دکترا، نیمسال دوم 75-1374 شمسی.
6- علیجانی، بهلول «نگرشی­نو در کاربرد آب و هواشناسی در مدیریت منابع و توسعه کشور (نقش آب و هوای در طراحی مسکن)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره4، زمستان سال 1373 شمسی.
7- کاویانی، محمدرضا «ارزیابی اقالیم حیاتی و آستانه­های تحریک آن در سواحل جنوبی خزر و دامنه­های شمالی البرز میانی»، مجله پژوهش­های جغرافیایی، شماره 29 سال24- تیرماه 1371 شمسی.
8- کاویانی، محمدرضا «اقلیم کاربردی»، جزو کلاسی دوره کارشناسی ارشد نیمسال دوم سال 74- 1373 شمسی.
9- کاویانی، محمدرضا «بررسی پدیده شرجی در سواحل و مناطق جنوبی کشور»، نشریه انجمن جغرافیدانان ایران، شماره سوم، بهار سال 1360 شمسی.
10- کاویانی، محمدرضا «بررسی و تهیه نقشه زیست اقلیم انسانی ایران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره 1، بهار سال 1372 شمسی.
11- کسمایی، مرتضی «اقلیم و معماری خوزستان- خرمشهر»، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت مسکن و شهرسازی، دی ماه سال1369 شمسی.
12- کسمایی، مرتضی. «راهنمایی طراحی اقلیمی»، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت مسکن و شهرسازی، آذرماه سال 1368 شمسی.
13- مؤسسه گیتاشناسی «نقشه راهنمای خوزستان به مقیاس 300000: 1»
14- واتسون، دانلد و کنت لب. «طراحی اقلیمی»، ترجمه وحید قبادیان و محمد فیض مهدوی، دانشگاه تهران، سال 1372 شمسی.