دورسنجی
محمد فتح اله زاده؛ مجتبی یمانی؛ ابوالقاسم گورابی؛ مهران مقصودی؛ مهرنوش قدیمی
چکیده
مورفوتکتونیک، دانش کاربرد اصول ژئومورفیک در حل مسائل تکتونیکی است. رقابت مداوم بین فرآیندهای تکتونیکی که تمایل به ایجاد توپوگرافی دارند و فرآیندهای سطحی که تمایل به فرسایش و متلاشی کردن آنها دارند، اساس علم مورفوتکتونیک است. جلگه‌های ساحلی به دلیل عملکرد همزمان فعالیت‌های تکتونیکی بر دو محیط خشکی_آبی، دارای لندفرم‌ها و چشم‌اندازهای ...
بیشتر
مورفوتکتونیک، دانش کاربرد اصول ژئومورفیک در حل مسائل تکتونیکی است. رقابت مداوم بین فرآیندهای تکتونیکی که تمایل به ایجاد توپوگرافی دارند و فرآیندهای سطحی که تمایل به فرسایش و متلاشی کردن آنها دارند، اساس علم مورفوتکتونیک است. جلگه‌های ساحلی به دلیل عملکرد همزمان فعالیت‌های تکتونیکی بر دو محیط خشکی_آبی، دارای لندفرم‌ها و چشم‌اندازهای نوزمین‌ساختی قابل تمایزی هستند. مناطق ساحلی شمال ایران به دلیل تراکم جمعیت بالا و قابلیت رشد و توسعه اقتصادی و کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از از روش‌های شناسایی و اندازه‌گیری تغییرات زمین استفاده از دورسنجی راداری است. اصول این تکنیک برای اولین بار توسط گراهام در سال 1974 بیان شد. در این پژوهش نوار ساحل شرقی دریای خزر از گمیشان تا جویبار از نظر فعالیت های تکتونیکی با استفاده از تکنیک‌های دورسنجی راداری در بازۀ زمانی 2014 تا 2021 مورد پایش قرار گرفت. اگرچه بازه زمانی انتخابی در مقیاس زمانی زمین‌شناسی کوچک محسوب می‌شود، اما شدت عملکرد فرایندهای تکتونیک در منطقه امکان تمایز مناطق فعال ساحلی را مشخص می‌کند. نتایج بدست آمده از تداخل‌سنجی راداری بیانگر آن است که بخش شرقی ساحل خزر بیشتر تحت تأثیر بالاآمدگی بوده و این روند تا خلیج گرگان ادامه دارد بطوری‌که محدودۀ شهر گرگان نرخ بالا آمدگی 20 تا 40 میلی‌متر در سال را تجربه کرده است. روند تغییرشکل به سمت ناحیه ساحلی معکوس شده و فرونشستی معادل 10 تا 52 میلی‌متر در سال را داشته است. با نزدیک شدن به کرانه خزر این نرخ کمتر شده و به 10 میلی‌متر در سال می‌رسد. با توجه به اینکه در نوار ساحلی خزر آب‌های سطحی فراوان بوده و بهره برداری از آب زیرزمینی در این مناطق بسیار اندک است، از این رو با اطمینان بالایی می‌توان عامل رخداد بالاآمدگی و فروافتادگی (گمیشان) در این مناطق را به سازو کار تکتونیک و فعالیت گسل‌های فعال منطقه نسبت داد.
مجتبی یمانی؛ عارفه شعبانی عراقی؛ سید محمد زمان زاده؛ ابوالقاسم گورابی؛ نفیسه اشتری
چکیده
تحولات اقلیمی مهم‌ترین رویداد دوره کواترنری است که این تحولات به‌طور وسیعی در ژئومورفولوژی و رسوب‌شناسی این دوره منعکس شده است و علم پالئوژئومورفولوژی به فهم تغییرات اقلیمی گذشته و پیش‌بینی این تغییرات در آینده کمک می‌کند. دریاچه‌های واقع در چاله‌های بسته دوره‌های سرد یا بارانی کواترنر را دریاچه‌های پلویال می‌گویند که ...
بیشتر
تحولات اقلیمی مهم‌ترین رویداد دوره کواترنری است که این تحولات به‌طور وسیعی در ژئومورفولوژی و رسوب‌شناسی این دوره منعکس شده است و علم پالئوژئومورفولوژی به فهم تغییرات اقلیمی گذشته و پیش‌بینی این تغییرات در آینده کمک می‌کند. دریاچه‌های واقع در چاله‌های بسته دوره‌های سرد یا بارانی کواترنر را دریاچه‌های پلویال می‌گویند که بعضی از این دریاچه‌ها به‌کلی خشک شده و از بین رفته‌اند، بعضی دیگر در حال حاضر دریاچه‌های موقتی هستند که در فصل خشک به کویر تبدیل می‌شوند و برخی دیگر دریاچه‌های دائمی هستند که در گذشته وسعت بیشتری داشته‌اند. شناخت دریاچه‌های پلوویال در مناطق خشک امروز به‌‌دلیل تنوع فاکتورها و فرآیندهای پیچیده در تشکیل آنها مورد توجه محققان است. این پژوهش با هدف تعیین گستره پلایای میقان در کواترنری پسین براساس شواهد رسوبی و ژئومورفیک انجام گرفته است. پلایای میقان در مرکز و جنوب‌غربی استان مرکزی واقع گردیده و دربرگیرنده دریاچه فصلی و شور توزلوگل، دشت آبرفتی، مخروط‌افکنه و ..می‌باشد. داده‌های مورد استفاده عبارتند از: داده‌های حاصل از منابع کتابخانه‌ای، داده‌های آماری، نمونه‌های رسوبی، داده‌های آزمایشگاهی و سنجش‌ازدور. این داده‌ها در نهایت به روش تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه‌گیری انجام شده است. نتایج حاکی از شواهد رسوبی و ژئومورفولوژیک نشان می‌دهدکه این دریاچه در گذشته دائمی بوده و وسعت بیشتری نسبت به سطح پلایای فعلی داشته ولی این گسترش در جهات مختلف متفاوت بوده و تفاوت‌های معناداری به‌علت موقعیت زمین‌ساختی منطقه نشان می‌دهد.
