استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
سید حسین میرموسوی
چکیده
لایه مرزی سیارهای پایینترین بخش جوّ است که مستقیماً تحتتأثیر زمین بوده و مبادلات دما و تابش نقش کلیدی را در تغییرات ارتفاع این لایه دارد. تغییرات ارتفاع این لایه نیز میتواند نقش بسیار مهمی در کنترل پدیدههای مختلف جوّی نظیر ابر، مه،آلایندهها و... داشته باشد. ارتفاع لایه مرزی تحتتأثیر عوامل مختلفی نظیر تغییرات توپوگرافی، ...
بیشتر
لایه مرزی سیارهای پایینترین بخش جوّ است که مستقیماً تحتتأثیر زمین بوده و مبادلات دما و تابش نقش کلیدی را در تغییرات ارتفاع این لایه دارد. تغییرات ارتفاع این لایه نیز میتواند نقش بسیار مهمی در کنترل پدیدههای مختلف جوّی نظیر ابر، مه،آلایندهها و... داشته باشد. ارتفاع لایه مرزی تحتتأثیر عوامل مختلفی نظیر تغییرات توپوگرافی، دما، رطوبت نسبی، شار تابشی و عرض جغرافیایی تغییر پیدا میکند. هر گونه تغییر در ارتفاع لایه مرزی میتواند پدیدههای جوّی در زیر این لایه را تحتتأثیر قرار دهد. در این مطالعه تغییرات ماهانه ارتفاع لایه مرزی در ایران در طی دوره 62 ساله (2021-1959) با استفاده از دادههای نسخه ERA5 سایت ECMWF مورد بررسی قرار گرفت و به منظور تحلیل الگوهای فضایی حاکم بر تغییرات ارتفاع لایه مرزی از مدل GETIS ORD استفاده شد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که ارتفاع این لایه در طی ماههای مختلف سال از الگوهای خوشهای تبعیت میکند. دو کانون مهم لکههای سرد (ارتفاع کم) در بخش شمالغرب و شمالشرق ایران از معنیداری بالایی برخوردار هستند و نیمه جنوبی ایران مخصوصاً استان خوزستان، استان کرمان و جنوب استان سیستان و بلوچستان مهمترین لکههای داغ (مناطق با ارتفاع زیاد) هستند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که شش متغیر میانگین دما، میانگین رطوبت نسبی، ضریب رطوبت خاک، عرض جغرافیایی، ارتفاع و فشار هوا با میزان همبستگی کلی 70.73 بهترتیب مهمترین عوامل مؤثر در تغییرات ارتفاع لایه مرزی در ایران هستند.