نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ژئومورفولوژی دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی

2 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

مناطق ‌ساحلی همواره در گذر زمان به عنوان یکی از کانون‌های جمعیتی در روی کره زمین بوده‌اند، امروزه حدود 60 درصد از جوامع در مناطق‌ ساحلی زندگی می‌کنند. همچنین در بیشتر کشورهای ساحلی، شهرهای کرانه از تراکم جمعیتی بالایی برخوردارند. بنابراین با توجه به تراکم جمعیتی بالا در این مناطق و بهره‌گیری‌های گوناگون انسان از محیط‌های دریایی- اقیانوسی و نیز این واقعیت که حدود یک سوم جمعیت جهان در سواحل دریاها و اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند، شناسایی و مطالعه هر چه بیشتر این محیط‌ها بیش ‌از‌ پیش اهمیت می‌یابد. این موضوع برای کشور ما نیز که در دریای‌ کاسپین، دریای‌ عمان و خلیج‌ پارس کرانه‌های درازی دارد، مصداق می‌یابد. لذا با توجه به اهمیت موضوع، مسایل و مشکلات گوناگونی که بر اثر عوامل متفاوت طبیعی و انسانی در سواحل کشور وجود دارد، ضرورت دارد ضمن استفاده از فناوری‌های نوین به صورت یکپارچه و با دید سیستمی در راستای مدیریت و توسعه پایدار این نواحی اقدام شود. تاکنون برای طبقه‌بندی سواحل روش‌های گوناگونی ارایه شده است. هر یک از این روش‌ها سواحل را با دیدی ویژه، طبقه‌بندی می‌نمایند. روش نوینی که اخیراً در قالب خطی و به منظور  طبقه‌بندی مورفولوژیکی سواحل استرالیا توسط استاد گروه جغرافیای دانشگاه تاسمانی مورد استفاده قرار گرفته و از آن با عنوان رویکرد خطی در مقابل آسیب‌پذیری سواحل یاد می‌شود رویکرد تازه‌ ای نسبت به سواحل و بویژه خط‌ساحلی می‌باشد. از این رو، در مقالهی حاضر به معرفی این روش و ضرورت تهیه نقشه‌های تولیدی در این فرمت برای کرانه­‌های ایران پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The significace of developing coastal smartline morphological map for Iranian coastal zones

نویسندگان [English]

  • Ezzatollah Ghanavati 1
  • Reza Mansouri 2
  • Seyyed Abdolsalam Heydari 3

1 Associate Professor, Faculty of Geographical Science, Kharazmi University, Tehran, Iran

2 Ph.D Student of Geomorphology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

3 M.Sc. In Geomorphology, Faculty of Geographical Science, Kharazmi University, Tehran

چکیده [English]

Coastal Zones have been one of the most populated areas on the Earth.Nowadays, abut 60 percent of the Population lives in costal zones. In most coastal countries, cities in the coasts have high population density. In respect to the highly populated costal areas and human’s exploitation of their gifts on the one hand, and the fact that 1/3 of world population reside on these areas on the other, the significance of further exploration and examination of these areas comes into figure. It is true abut Iran which has a long coastal line including the Caspian Sea, Sea of Oman and the Persian Gulf. Thus the importance of the various problems caused by different factors, natural and human-created on the coasts, requires the use of new technologies to the integrated management and sustainable develop ment of these areas in line with the system perspective to action. Based on different scopes, different method of are available for the classifications of beaches. Smartline format has been used and refined during 2007-2009 to create a detailed nationally consistent coastal geomorphic )landform( map of Australia, by combining data from over 200 prior map ped data sources. The Coastal Smartline Geomorhic and Stability Map of Australia was compiled in the first instance for use in assessment of Australia’s coastal vulnerability to sea-level rise and climate change by the Commonwealth Department of Climate Change and Geosience Australia. Accordingly, this paper exploits this method for mapping the coastal zones of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smartline
  • Coast
  • Morphological Map
  • Morphological Classification
  • Iranian Coastal Zones
1-        ثروتی، محمدرضا؛ (1378)؛ جغرافیای طبیعی دریاها و سواحل؛ انتشارات سمت.
2-        درویش‌زاده و محمدی؛ علی و مهین؛ (1374)؛ زمین‌شناسی ایران (رشته جغرافیا)؛ انتشارات پیام نور؛ تهران.
3-        رجایی، عبدالحمید؛ (1382)؛ کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط؛ نشر قومس، چاپ دوم؛ تهران.
4-        زمردیان، محمدجعفر؛ (1381)؛ ژئومورفولوژی ایران، ج2؛ فرایندهای اقلیمی و دینامیک‌های بیرونی؛ انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
5-        ضیائیان فیروزآبادی، قنواتی و ولی‌خانی؛ پرویز، عزت‌ا... و احمدرضا؛ (1390)؛ تهیه نقشه لندفرم وجزر و مد ساحل شهرستان بوشهر با استفاده ازRS,GIS,GPS  در محدوده قانونمند ساحلی؛ فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره14، شماره 1؛ بهار.
6-        علایی طالقانی، محمود؛ (1372)؛ طبقه‌بندی انواع سواحل؛ مجله رشد آموزش زمین شناسی شماره 32و 33.
7-        علایی طالقانی، محمود؛(1390)؛ ژئومورفولوژی ایران؛ انتشارات قومس.
8-        فرشچی و روح‌شهباز؛ پروین و نازنین؛ (1385)؛ بهره‌گیری از کنوانسیون ارزیابی اثرات زیست‌محیطی فرامرزی (ESPOO) در جهت حل مشکلات زیست‌محیطی با ماهیت فرامرزی در دریای خزر؛ مجله علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دوره هشتم، شماره 3.
9-        قانقرمه و ملک؛ عبدالعظیم و جواد؛ (1384)؛ همزیستی مسالمت آمیز با نوسانات آب دریای خزر به منظور توسعه پایدار سواحل ایران (مطالعه موردی: ساحل جنوب‌شرقی)؛ پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 54.
10- قنواتی، ضیاییان فیروزآبادی و علوی‌پناه؛ عزت‌ا...، پرویز  و سیدکاظم؛ (1386)؛ آشکارسازی تغییرات ژئومورفولوژیک وکاربری اراضی خورموسی بااستفاده RS & GIS ؛ نشریه زمین شناسی مهندسی، جلد دوم، شماره2 ، پاییز و زمستان.
11- کرمی خانیکی؛ (1383)؛ سواحل ایران؛ مرکز پژوهش‌های حفاظت خاک و آبخیزداری.
12- منصوری، رضا؛ (1392)؛ طبقه‌بندی مورفولوژیکی خط‌ هوشمند ساحلی در راستای مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (پژوهش‌ موردی: از نوشهر تا بابلسر)؛ پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد استاد راهنما: عزت الله قنواتی؛ دانشگاه خوارزمی (تربیت معلم پیشین تهران).
13- نعیمی، قهرودی تالی و ثروتی؛ علی، منیژه و محمدرضا؛ (1389)؛ پایش تغییرات خط‌ساحلی و لندفرم‌های ژئومورفولوژیکی خلیج‌فارس با استفاده از تکنیک سنجش از راه دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه ساحلی عسلویه)؛ مجله فضای جغرافیایی، سال دهم، شماره 30، تابستان.
14- وزارت راه و ترابری؛ (1388)؛ خلاصه گزارش مطالعات برآیند مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور (ICZM)؛ سازمان بنادر و کشتیرانی، معاونت فنی و مهندسی، اداره کل مهندسی سواحل و بنادر.
15- یمانی و نوحه‌گر؛ مجتبی و احمد؛ (1385)؛ ژئومورفولوژی ساحلی شرق تنگه هرمز؛ انتشارات دانشگاه هرمزگان، بندرعباس.
16- یمانی ‏‎و کامرانی دلیر؛ مجتبی و حمید؛ (1389)؛ تأثیر تغییرات سطح اساس در ریخت شناسی بستر رودخانه‌های محدوده دلتای سفید رود؛ فصلنامه زمین شناسی ایران‏‎,‎‏سال چهارم‏‎,‎‏16‏‎,‎‏61 تا 74‏‎.
 
17- Bird, E.(2010); Encyclopedia of the world’s coastal landforms, University of Melbourne, Australia, First edition, Springer Publisher.
18- Cracknell, A.P., (1999); Remote sensing techniques in estuaries and coastal zones-an update. International journal of remote sensing, 19, pp. 485-495.
19-Emiliano Ramieri, Andrew Hartley, Andrea Barbanti, Filipe Duarte Santos, Ana Gomes, Mikael Hilden, Pasi Laihonen, Natasha Marinova, Monia Santini, (2011); Methods for assessing coastal vulnerability to climate change, European topic centre on climate change impacts, Vulnerability and Adaptation Thetis (Italy)
20- Ghanavati, E, (2008); Monitoring geomorphologic changes using landsat TM and ETM+data in the Hendijan river delta, southwest Iran. International Journal of remote sensing, Vol.29, No.4, 945-959.
21-Reynolds, S., Sinclair, L., (1999); Coastal planning in queensland, 27th National congress. 110P.
22- Sharples, c. & Mount, r. e., Pederson, t. k., Lacey, m. j., Newton, j. b., jaskierniak, d., Wallace, l., (2009); the Australian coastal smartline geomorphic & stability map version I: project report, Australian government geoscience Australian, [contract report]
23- Sukardjo, S., (2002); Integrated coastal zone management (ICZM) in Indonesia, A view from a mangrove ecologist; Southeast Asian studies 40(2). P 200-218.