نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه­ ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ­ریزی شهری

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ ریزی شهری دانشگاه خوارزمی

چکیده

کاربری اراضی شهری و چگونگی توزیع فضایی- مکانی آن، یکی از مهمترین کارکردها به منظور استفادة بهینه از فضای شهری است. موضوع زمین و چگونگی استفاده از آن همواره موضوع اصلی برنامه‌ریزی شهری بوده و در حقیقت سرنوشت نهایی طرح‌های توسعه شهری را چگونگی مداخله و نظارت بر نحوه استفاده از زمین رقم می‌زند و همواره یکی از مسایل اساسی اجتماعی- اقتصادی و کالبدی در شهرنشینی معاصر را این مقوله تشکیل داده است. هسته اصلی و عملی برنامه‌ریزی شهری، برنامه‌ریزی کاربری زمین است، که نه تنها بیان کننده مقاصد یک اجتماع در مورد چگونگی استفاده از زمین می‌باشد، بلکه راهنمایی برای جهت دادن به توسعه شهری است. امروزه با توجه به توسعة روزافزون شهرها و عدم تعادل در پراکنش کاربری‌ها، ساماندهی کاربری اراضی شهری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. کاربری اراضی شهری و چگونگی توزیع فضایی - مکانی آنها، یکی از مهمترین کارکردها به منظور استفادة بهینه از فضای شهری است. هدف از این پژوهش، آن است که با مطالعه وضع موجود کاربری زمین شهر مهاباد و شناخت کاربری‌های مختلف شهری، اعم از مسکونی، تجاری، درمانی، مذهبی و مانند آنها و مقایسه این کاربری‌ها با سرانه استاندارد، میزان کمبود هر یک از کاربری‌ها مشخص شود. در این پژوهش، با استفاده از روش‌های توصیفی -تحلیلی و پیمایشی به بررسی کاربری‌ها پرداخته شده است و همچنین با استفاده از مدل SWOT نقاط ضعف و قوت هر یک از این کاربریها مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی کاربری‌ها نشان می‌دهد که گسترش کالبدی شهر در دهه‌های اخیر و افزایش جمعیت آن، باعث عدم تعادل در پراکنش کاربری‌­ها گردیده است و سرانة بسیاری از کاربری‌های موجود با ضوابط علمی و استانداردهای شهرسازی مطابقت ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of land use in the town of Mahabad, SWOT Model

نویسندگان [English]

  • Ali Movahed 1
  • Mansur Azizi 2
  • Nemat kordeh 3

1 Professor of Geography and Urban Planning, University of Kharazmi

2 Master degree in Geography and Urban Planning, Civil Branch, Mahabad

3 Student of Geography and Urban Planning, University of Kharazmi

چکیده [English]

Urban land use and spatial distribution - its location,  is one of the main functions in order to optimize for using urban space. Subject land and how to use it is always the main topic of urban planning And the  ultimate fate of the urban development plans and monitoring of land use determines how the intervention  And has always been one of the fundamental issues of social -economic and physical form of the  urban contemporary category. Core practice of urban planning, land use planning, which not only expresses the purpose of a community is about land use, but also to give guidance for urban development. Nowadays, because of development of cities and the growing imbalance in the distribution of land, urban land use regulation is of considerable importance. Urban land use and spatial distribution - place them one of the most important functions for optimal use of urban space. The main aim of this research is studing the creation and recognition of existing land use of urban land uses , including residential, commercial,  medical , religious , etc. Find and compare with the standard capitation rate for each member of the lack of be specified . In this study , using descriptive - analytical and survey the land has been studied and modeled using SWOT strengths and weaknesses of each of these uses have been studied .

کلیدواژه‌ها [English]

  • land development
  • anatomical models
  • SWOT
  • Mahabad
  • Urban Planning
  • Locating
1- ابراهیم­زاده و مجیر اردکانی؛ عیسی و عبدالرضا؛ (1385)؛ ارزیابی کاربری اراضی شهر اردکان فارس؛ مجله جغرافیا و توسعه، ش7.
2- افتخاری و مهدوی؛ عبدالرضا رکن الدین و داوود؛ (1384)؛ راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل سوات: دهستان لواسان کوچک، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
3- پور محمدی، محمد رضا؛ (1382)؛ برنامه­ ریزی کاربری اراضی شهری؛ انتشارات سمت؛ چاپ اول؛ تهران.
4- حکمت­ نیا و موسوی؛ میرنجف؛ (1390)؛ کاربرد مدل در جغرافیا؛ انتشارات علم نوین؛ چاپ دوم.
5- رهنمایی، محمد رحیم؛ (1387)؛ پژوهشی پیرامون طرح­های تفصیلی شهری با تأکید بر کاربری آموزشی و بهداشتی مشهد؛ انتشارات جهاد دانشگاهی؛ چاپ اول.
6- زیاری، کرامت الله؛ (1381)؛ برنامه­ ریزی کاربری اراضی شهری (میناب)؛  فصلنامه تحقیقات جغرافیایی،  شماره 65و66، تابستان و پاییز.
7- زیاری، کرامت الله؛ (1384)؛ برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری؛ انتشارات دانشگاه یزد؛ چاپ دوم.
8- سعیدنیا، احمد؛ (1387)؛ کاربری زمین شهری، جلد دوم، مرکز مطالعات و برنامه­ ریزی شهری، تهران.
9- سیف­الدینی، فرانک؛ (1381)؛ مبانی برنامه­ریزی شهری؛ انتشارات آییژ؛ چاپ اول؛ تهران.
10- شکویی، حسین؛ (1382)؛ دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری؛ جلد اول؛ انتشارات سمت؛ تهران.
11- طرح جامع مهاباد؛ (1385).
12- کرده، نعمت؛(1392)؛ تحلیل و ارزیابی کاربری اراضی شهر مهاباد؛ همایش ملی شهرسازی، جغرافیا و توسعه پایدار؛ تهران.
13- گلکار، کوروش؛ (1384)؛ مناسبسازی تکنیک تحلیلی سوات برای کاربرد در طراحی شهری، مجله صفه.
14- مهدیزاده، جواد، (1379)، برنامه­ریزی کاربری زمین تحول در دیدگاه­ها و روش­ها، فصلنامه مدیریت شهری، شماره4، زمستان.
15- هاشمزاده همایونی، مهرداد؛ (1379)؛ زمین شهری، کالا یا ثروت همگانی (مقدمه­ای بر توسعه پایدار شهری)؛ مجموعه مقالات همایش زمین و توسعه شهری، مرکز مطالعات تحقیقات معماری و شهرسازی ایران، 6 -8آذر، 1378، تهران.
16- یوسفی، لقمان؛(1380)؛ ارزیابی کاربری اراضی شهر پیرانشهر مطابق شاخص ­های چندگانه؛ پایاننامه کارشناسی ارشد جغرفیا و برنامه­ ریزی شهری؛ دانشگاه تبریز.
 
17- Ackoff, R. L. (1970); A concept of corporate planning.New York: Wiley.
18-Albrechts, L. (2004); strategic spatial planning reexamined. Environment and   planning B: Planning and design, 31, 743-758.
19-Best, R. H (1999); Land use and living space methue.
20- Hiraskar, G  (1989) Town planing, Dha NP & Sons Delhi first Edition.
21-March & Henry,(2007); A better future from imagining the worst: land use planning & training responses to natural disaster, The Australian Journal of Emergency Management, Vol. 22 No. 3.
22-Steiner, G. A. (1979); Strategic planning: What every manager must know. New York: The Free Press.