مسیبی, سمانه. (1392). استخراج شن و ماسه از بستر رودخانه گلپایگان عامل ناپایداری محیط. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 22(86-1), 7-11.
سمانه مسیبی. "استخراج شن و ماسه از بستر رودخانه گلپایگان عامل ناپایداری محیط". فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 22, 86-1, 1392, 7-11.
مسیبی, سمانه. (1392). 'استخراج شن و ماسه از بستر رودخانه گلپایگان عامل ناپایداری محیط', فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 22(86-1), pp. 7-11.
مسیبی, سمانه. استخراج شن و ماسه از بستر رودخانه گلپایگان عامل ناپایداری محیط. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 1392; 22(86-1): 7-11.
استخراج شن و ماسه از بستر رودخانه گلپایگان عامل ناپایداری محیط
ویژگی اصلی اکوسیستم‌های رودخانه‌ای پویایی، پیوستگی و نظام‌مند بودن آن از سرچشمه تا مصب می‌باشد. این نظام یکپارچه رودخانه را به نظامی متنوع، پیچیده و منحصر به فرد تبدیل می‌کند. اکوسیستم‌های حیاتی رودخانه تعادل پویایی از متغیرهای ماده، انرژی، فضا، زمان و تنوع را متناسب با ویژگی‌های محیط طبیعی خود ایجاد می‌کند. استخراج مواد آبرفتی از بستر رودخانه، بیش از حد تجدیدپذیری آنها، تخریب و فروسایی سیستم‌های رودخانه‌ای را باعث شده و یگانگی اکولوژیکی آن را به شکل‌های مختلف از بین می‌برد و در نهایت اثرات سوء خود را به اکوسیستم‌های حاشیه رودخانه انتقال می‌دهد. رودخانه گلپایگان نزدیک به نیم قرن است مهم‌ترین کانون تهیه شن و ماسه مناطق دور و نزدیک خود می‌باشد. به دلایل گوناگون از جمله محدودیت جریان‌های سیلابی، کوچکی حوضه و احداث سد بر روی آن توانایی جبران حتی بخش کوچکی از منابع شن و ماسه به یغما رفته بستر و دیوارهای خود را ندارد. بنابراین با تغییرات جبران‌ناپذیر مورفودینامیکی، هیدرولوژیکی و ژئومورفولوژیکی در بخش وسیعی از حوضه میانی خود روبرو است. این وضعیت می‌تواند به شدت بر روی منابع آب‌های زیرزمینی، پوشش گیاهی، منابع خاک و فرسایش و سایر مؤلفه‌های محیطی، اثرات سوئی داشته باشد. در این مقاله سعی شده است با پایش‌های میدانی، محاسبه حجم منابع رسوبی رودخانه، مطالعات آبشناسی و ژئومورفودینامیکی، بخشی از اثرات سوء مدیریت محیط در منطقه مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد، شاید از این طریق محیط زیست به خصوص حوضه‌های مورد توجه و عنایت بیشتری قرار گیرد.
Extraction of sand and gravel from the river bed Golpaygan a stable environment
نویسندگان [English]
Samaneh Mosayyebi
Isfahan University
چکیده [English]
The main features of river ecosystem are that they are dynamic, consistent, organized from the river source to the estuary. This integrated system changes river into a varied, complex and unique system. Critical river ecosystems create a dynamic balance between variables like material, energy, space, time and variability in accordance with their environment.
Extracting too much alluvial materials (more than what can be renewed) results in destruction and collapse of river systems. It destroy their ecological unity in different ways and ultimately transfer its negative effects to the surrounding ecosystems.
Golpaygan River has been the most important resource providing sand for its surroundings for about half a century. Because of many different reasons such as limited flood current, small basin, construction of a dam, the river cannot restore even a small portion of its despoiled resources of sand and gravel.
Therefore, the river is facing irrecoverable morphologic, hydrologic and geomorphologic changes in a vast part of its central basin. This can have negative influence on groundwater resources, vegetation, soil resources, erosion and other environmental elements.
The present article endeavors to study and investigate the effects of mismanagement in the area, hoping that perhaps this results in paying more attention to the environment. To do so, it applies field study, hydrological and geomorphodynamic studies and calculates the volume of erosional sources in the river.
2- مسیبی، محمد، (1371)، بررسی حوضه آبی رودخانه گلپایگان با تأکید بر هیدروکلیما، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان.
3- مجنونیان، هنریک، (1378)، حفاظت رودخانه‌ها، ویژگی‌های بیولوژیکی، ارزش‌های زیستگاهی و ضوابط بهره‌برداری، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست، تهران.
4- هوشیاری، بهنام و شادمانی، ژیلا،(1385)، اثرات زیست محیطی شن و ماسه از رودخانه‌ها (با تمرکز بر روی بیولوژیکی)، ماهنامه مهرآب، شماره 33 و 32، تهران.
5-Collins, B. and T.Dunne,(1990), Fluvial geomorpholoy and river-gravel mining: guide for planners, case studies included. Calif. Depart. Conserv., Div Mines Geol Spec pub 98.29pp.
6-Follman, E.H,(1980), Interdisciplinary overview of gravel removal. In: Woodward-Clyde Consultants, ed. Gravel removal studies in arctic and subarctic floofplain in Alaskatechnical report; pp.331-384. U.S.Fish Wildl. Serv., Biological Services Program, FWS/OBS-08/80403 4PP.
7- Franklin, J.F,, (1992) Scientific basis for new perspectives in forests and streams. In Naiman R.J., ed. Watershed management; pp.25-72Springer-Verlag,New York. 542pp. Mount St. Helens: Contrasts in artificial and natural approaches. In: Cains, JR.,ed. Renabilitating damaged ecosystems,2nd edition,pp 287-334. Lewis Publishers, Boca Raton, FL.425PP.
8-Kondolf,G.M,(1994), Geomorphic and environment effects of instream gravel mining Landscape Urban Plann.28:225-243.
9-Koski, K.v.1992. Restoring stream habitats affected by logging activities. In: Thayer, G.W., ed. Restoring the mation's. MARINEenvironment;pp.343-404Maryland Sea Grant College, College Park, MD,716PP.
10-Pauley.G.B., G.L.Thomas, D.A.Marino, and D.C.Weigand,(1989), Evaluation of the effects of gravel bar scalping on juvenile salmonids in the Puyallup River drainage. Final Report to the Washington Department of Fisheries, Service Contract No,1620.Coop. Fish. Res. Until, Univ. Wash., seattle. Wa.150pp.
11-River,B., and seguier, J.,(1989), Physical and Biological effects of gravel extraction River Beds.
12-Sandecki, M.(1980), Aggregate mining in viver systems. Calif.GEOL. 42:88-94.
13-UNEP,(1990), Environmental Guidelines sand and Gravel extraction Projects.
ابتدای صفحه