نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
چکیده
بررسی‌های آماری ومیدانی درچند دﻫﻪ اﺧﯿﺮ مشخص می‌سازد ﺷﻬﺮکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری اﯾﺮان دﭼﺎر توسعه کالبدی- فضایی قابل توجهی ﺷﺪهاست. بطوری که رشد سالانه ﺟﻤﻌﯿﺖ این ﺷﻬﺮ ﻃﯽ 50 ﺳﺎل اﺧﯿﺮبیش از 6/3درصد و رشد مساحت شهر حدود 5 درصد را نشان می‌دهد. اﯾﻦ رﺷﺪ ﻓﺰاﯾﻨﺪة مساحت و ﺟﻤﻌﯿﺖ که غالباً ناشی از مهاجرت است، مسائلی از قبیل، پیدایش محله‌های خود رو و بی‌هویت شهری، تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تخریب محیط زیست و افزایش آلودگی‌های زیست محیطی، ﮐﻤﺒﻮد اﻣﮑﺎﻧﺎت زﯾﺮﺑﻨﺎﯾﯽ و توسعه ناموزون شهری... را به دنبال آورده اﺳﺖ. هدف این پژوهش تحلیل فضایی کمیت و کیفیت توسعه ناموزون کالبدی شهرکرد طی سال‌های (1385-1335) است . روش ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- تحلیلی، پیمایشی ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از ﻣﺪلﻫﺎی آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺷﺎﻧﻮن و ﻫﻠﺪرن می‌باشد . یافته‌ها و نتایج حاصله مشخص می‌سازد توسعه کالبدی این شهر طی دوره مورد مطالعه به صورت خطی بوده است. این گسترش خطی قبل از انقلاب اسلامی طی (1355-1335) روندی آرام داشته اما از سال1360به بعد این روند به علت مهاجرت بی‌رویه روستائیان به شهر، اسکان عشایر، مهاجران دوران جنگ تحمیلی، توسعه کالبدی شهر شتابان با الگوی توسعه خطی در جهت غربی- شرقی شکل گرفته است. نتایج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺷﺎﻧﻮن ﮐﻪ ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎی 1385-1375اﻧﺠﺎم ﺷﺪه، اﻟﮕﻮی ﮔﺴﺘﺮش ﺧﻄﯽ شهر را تأیید می‌کند و ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪل ﻫﻠﺪرن حدود 82 درﺻﺪ از رﺷﺪ کالبدی- فضایی ﺷﻬﺮ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎلﻫﺎی 1385-1335 ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ و 18 درﺻﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺷﺪ اﻓﻘﯽ و اﺳﭙﺮال ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ وضعیت ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻋﺪم ﻧﻈﺎرت و ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺪﯾﺮان ﺷﻬﺮی و ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻃﺮح و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﻣﺪون برای توسعه متوازن ﺷﻬﺮ اﺳﺖ.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An Analysis of Physical-Spatial Development Model-case study: Shahrekord
نویسندگان [English]
- Ali Shamaei 1
- Fatemeh Fadaei Dehkordi 2
1 Kharazmi University
2 Azad University
چکیده [English]
Field studies and statistical investigation indicate that Shahr-e Kord (capital city of Chahar-Mahal va Bakhtiari province) has experienced a significant physical-special development. So that during the last 50 years, its annual population has increased 3.6 percent and the city area has enlarged about 5 percent. This increase in area and population which is mostly due to immigration, has resulted in the emergence of self-growing urban neighborhoods, agricultural land use changing into residential ones, destruction of environment and increasing environmental pollutions, lack of infrastructure and inconsistence urban development, etc. The present article aims to perform spatial analyze on the quality and quantity of inconsistence physical development in Shahr-e Kord during1956-2006. Descriptive-analytic survey and Shannon and Holdern Anthropic models are applied. Results and findings indicate that the city had linear physical development during this time period. Before the revolution (1956-1976), this linear development had a slow trend. Yet, physical development of city have had a dramatic linear trend from 1981 onward due to irregular immigration of villagers to cities, settlement of nomads, refugees in Iran-Iraq war. Results of Shanon entropy model performed during 1996-2006 confirm the linear trend of city development and according to Holdren model around 82 percent of the city physical-spatial growth during 1956-2006 was due to the population increase and 18 percent is related to horizontal and spiral growth of the city. This happened due to lack of control and surveillance by urban managers and a codified program for the consistence development of the city.
کلیدواژه‌ها [English]
- Spatial analysis
- physical-spatial development
- Sharh-e Kord
- inconsistence urban development
- Shanon model
- Holdern model
)