مهدى مدیرى
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 2-12
چکیده
اطلاعات مواد اصلی تحقیقات علمی، و نتیجه بخش بودن پژوهش در گرو پردازش اطلاعات است.طبیعی است که در اختیار داشتن فناوری و ابزاری با این ابعاد و ویژگی، تحولاتی بنیادین را در عرصۀ پژوهش های علمی ایجاد کند. سامانه های اطلاعات جغرافیایی(GIS)، بستری مناسب را جهت شبیه سازی هر موقعیت و مکان و با توانایی تجزیه وتحلیل در مدل سازی، ...
بیشتر
اطلاعات مواد اصلی تحقیقات علمی، و نتیجه بخش بودن پژوهش در گرو پردازش اطلاعات است.طبیعی است که در اختیار داشتن فناوری و ابزاری با این ابعاد و ویژگی، تحولاتی بنیادین را در عرصۀ پژوهش های علمی ایجاد کند. سامانه های اطلاعات جغرافیایی(GIS)، بستری مناسب را جهت شبیه سازی هر موقعیت و مکان و با توانایی تجزیه وتحلیل در مدل سازی، محیط سه بعدی لازم برای ارزیابی مستمر و ارزشیابی طرح های شهری فراهم می سازد. علاوه بر اطلاعاتی که در تحلیل تأثیر اطلاعات محیطی و سیستم قرار دارند، اطلاعات جغرافیایی دیگری برای گنجاندن در مدل انتخابی سایت با سیستم و متناسب با نوع موضوع ترکیب خواهند شد. به عنوان نمونه اطلاعات مورد نیاز شهرسازی شامل موارد زیر می باشد : عکس های هوایی رقومی و تصاویر ماهواره ای؛ اطلاعات بارندگی و نقاط هم بارش؛ اطلاعات سرزمین های مرطوب و خشک، اطلاعات خاک و نوع مقاوت خاک؛ نقشه آلودگی های رادیولوژیکی، آب ، خاک ، هوا و...؛ مدل سه بعدی رقومی زمین (DEM)1؛ پوشش گیاهی و گونه شناسی؛ اطلاعات توپوگرافی و شیب منطقه؛ اطلاعات جمعیتی وتراکم جمعیت؛ اطلاعات شبکه دسترسی، اطلاعات رقومی شده تأسیسات و زیرساخت ها؛ وضعیت آبخیز و آبخوان در منطقه (شناسایی مسیل ها و رودخانه ها)؛ وضعیت آب های سطحی و زیرزمینی؛ وضعیت زمین شناسی و ژئوتکتونیک در منطقه؛ اطلاعات گسل های شناسایی شده در منطقه. اطلاعات دیگر شامل اطلاعات جدول آب، عمق آب زیر زمینی، جغرافیایی سطح و . . . بر حسب موضوع جهت برنامه ریزی شهری (مکانیابی، طراحی و ساخت) مورد ارزیابی قرار می گیرند. پس از جمع آوری اطلاعات ذکر شده ، مراحل ذخیره سازی ، سازماندهی در نرم افزارهای GIS انجام و بستر پایگاه دادهای فراهم می شود. در سامانه های اطلاعات جغرافیایی، اطلاعات فضایی که شامل داده های مکانی و اطلاعات توصیفی هستند به عنوان پوششی برای داده های برداری راستری(سلولی) ذخیره می شوند. خصوصیات هرمدل اطلاعاتی باید قبل از ترکیب درسیستم انتخابی سایت مورد توجه قرارگیرد . ساختار پایگاه اطلاعات جغرافیایی با دو شیوه متفاوت شکل می گیرند: الف ) روش لایه بندی اطلاعات و مدل مکانی ( رقومی سازی داده ها، روی هم گذاری)؛ ب ) روش شیءگرا و بر اساس موقعیت مکانی پدیده ها (هوشمند سازی پدیده ها). در سیر تحول اتوماسیون از تولید رقومی عناصر گرافیکی و توانایی ترکیب، تجمیع، تنسیق، تصحیح، بارزسازی و به هنگام نمودن به ایجاد پایگاه دادهای مکانی و جغرافیایی و هوشمند سازی اجزا و عناصر گرافیکی دست یافته به طوری که علاوه بر توانایی اطلاعات رقومی، شرایط انتخاب و تصمیم گیری منطقی را دارا می باشد.
اصغر ضرابی؛ مریم رضائی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 13-17
چکیده
در سالهای اخیر رشد و گسترش سریع شهرنشینی و افزایش شتابان جمعیت شهری مشکلات بی‌شماری را برای شهرها بوجود آورده از جمله تخریب محیط زیست شهری، عدم دسترسی مناسب شهروندان به خدمات شهری، وجود کاربری‌های شهری ناسازگار با سایر کاربری‌ها، فقدان عدالت اجتماعی و... در نتیجه لزوم توجه به برنامهریزی و مدیریت شهری، مطرح شد. به طوریکه الگوهای ...
بیشتر
در سالهای اخیر رشد و گسترش سریع شهرنشینی و افزایش شتابان جمعیت شهری مشکلات بی‌شماری را برای شهرها بوجود آورده از جمله تخریب محیط زیست شهری، عدم دسترسی مناسب شهروندان به خدمات شهری، وجود کاربری‌های شهری ناسازگار با سایر کاربری‌ها، فقدان عدالت اجتماعی و... در نتیجه لزوم توجه به برنامهریزی و مدیریت شهری، مطرح شد. به طوریکه الگوهای نوین برنامهریزی، جنبههای مختلف اجتماعی، اقتصادی، اکولوژیکی و مدیریتی را مرور و راهبرد توسعه پایدار را در جهت کاهش مشکلات مطرح می‌کند. هدف این مقاله، بررسی نقش و اهمیت توسعه در جهت کاهش مشکلات شهری، بهره‌برداری صحیح از منابع عدالت اجتماعی و به تبع آن ارتقاء کیفیت زندگی شهری میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی به صورت اسنادی و با استفاده از روش امتیاز استاندارد شده میباشد. در نهایت چنین نتیجهگیری می‌شود که با اتخاذ راهبرد توسعه پایدار از تخریب محیطزیست، نابرابریهای اجتماعی، تخریب و تغییر کاربری اراضی؛ نامتناسب با سایر کاربری‌ها جلوگیری به عمل میآید و این امر زمینه ایجاد توسعه مناسب شهرها و آسایش شهروندان را فراهم می‌کند و اولین گام برای تحقق این هدف برنامهریزی براساس شناخت فضای شهری است.
حسین حاتمی نژاد؛ امین فرجی ملائی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 18-24
چکیده
فضای شهری همواره به عنوان بستری متأثر از فرایندهای مختلف اقتصادی- سیاسی بوده و مکان ظهور پدیده‌هایی چون بی‌عدالتی، کمبود بهداشت و درمان، بیکاری، اختلاف طبقاتی و... میباشد، که ریشه در سیاست‌های اقتصادی دارد. در دوران زندگی بشر، همواره با ظهور مکتب و تفکری خاص محیط زندگی نیز تغییر کرده است. به بیانی دیگر محیط زندگی انسان به نحوی بیانگر ...
بیشتر
فضای شهری همواره به عنوان بستری متأثر از فرایندهای مختلف اقتصادی- سیاسی بوده و مکان ظهور پدیده‌هایی چون بی‌عدالتی، کمبود بهداشت و درمان، بیکاری، اختلاف طبقاتی و... میباشد، که ریشه در سیاست‌های اقتصادی دارد. در دوران زندگی بشر، همواره با ظهور مکتب و تفکری خاص محیط زندگی نیز تغییر کرده است. به بیانی دیگر محیط زندگی انسان به نحوی بیانگر اندیشه حاکم بر آن جامعه میباشد. در پشت صحنه، ایدئولوژی حاکم هدایتگر این تحولات میباشد. با توجه به تأثیرات چشم گیر این تفکرات بر محیط شهری لازم است این اندیشهها بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله تأثیر سیاست نئولیبرالیسم بر فضای شهری با تأکید بر شهرهای انگلستان، مورد بررسی قرار گرفته است. نئولیبرالیسم به عنوان سیاست پیشرو کشورهای صنعتی در دهه 70و80 پا به عرصه نهاد.این تفکر زاییده جهان سرمایهداری است. در اینجا مفهوم جهانی شدن بستری برای این تفکر میباشد. آنچه که نئولیبرالیسم نامیده می‌شود در انگلستان و امریکا آغاز گردید. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر این تفکر بر روی فضای شهری انگلستان میباشد. روش این پژوهش مبتنی بر روش‌های توصیفی-تحلیلی است.
حیدر لطفی؛ مهدیه مؤمنی؛ اعظم زرندی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 25-32
چکیده
امروزه صنعت گردشگری یکی از مهمترین راه‌های کسب درآمد دولت‌ها میباشد که سازمان‌ها و ادارات مربوطه در جهت توسعه بخشیدن به این صنعت تلاش می‌نمایند. کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی دارای پوشش گیاهی وجانوری متنوعی میباشد که می‌توان با سرمایه‌گذاری درصنعت توریسم چشم‌اندازهای زیبایی را برای بینندگان فراهم نمود. یکی از این ...
بیشتر
امروزه صنعت گردشگری یکی از مهمترین راه‌های کسب درآمد دولت‌ها میباشد که سازمان‌ها و ادارات مربوطه در جهت توسعه بخشیدن به این صنعت تلاش می‌نمایند. کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی دارای پوشش گیاهی وجانوری متنوعی میباشد که می‌توان با سرمایه‌گذاری درصنعت توریسم چشم‌اندازهای زیبایی را برای بینندگان فراهم نمود. یکی از این مناطق پارک ملی کویر است. پارک ملی کویر به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی پتانسیل ارزشمندی برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های مهم اکوتوریسم دارد. تنوع پوشش گیاهی و حیات جانوری و ریخت‌های مختلف زمین، آن را به محل ایده‌آلی برای طبیعت‌گران بدل نموده است. همچنین وجود بنای معروف قصر بهرام، کاروانسرای عین‌الرشید وسیستم تأمین آب آن بر جاذبه‌های پارک افزوده است. دو شهرتهران وگرمسار در نزدیکی آن واقع شده است و برای مردمی که بطور روزافزونی خود را محتاج رفتن به دامن طبیعت و بازیابی و بازسازی می‌بینند این نعمت جایگاه خاصی دارد. آنان که منطقه سیاه کوه و قصربهرام را می‌شناسند هرگز خاطره شب‌های پارک ملی با آن آسمان پر ستاره را فراموش نمی‌کنند. در این مقاله ضمن بررسی امکانات ومحدودیت‌های منطقه پیشنهاد می‌شود با همکاری بخش‌های خصوصی ودولتی ضمن تکمیل راه دسترسی به منطقه، اقداماتی برای گشوده شدن در بر روی گردشگران محیط زیست صورت گیرد، تا علاوه بر توسعه منطقه مذکور موجبات توسعه پایدار درصنعت توریسم کشور فراهم شود و با معرفی بیشترگنجینه نشسته بر لب شط کویر، برتنوع وتعداد علاقمندان به بخش‌هایی از طبیعت بکر ایران بیا‌فزاییم.
زهرا ایزدی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 33-39
چکیده
در سطح کره زمین در دو زیستگاه آبی و خشکی، اکوسیستم‌های فراوانی یافت می‌شود. تنها در سطح خشکی‌ها، 6 اکوسیستم قابل رؤیت است، که یکی از این اکوسیستم‌ها، اکوسیستم بیابانی میباشد. امروزه، اکوسیستم بیابانی یکی از حساس‌ترین و شکننده ترین اکوسیستم‌های سطح زمین میباشد. زیرا این اکوسیستم دارای شرایط حیات میباشد و جانداران از جمله ...
بیشتر
در سطح کره زمین در دو زیستگاه آبی و خشکی، اکوسیستم‌های فراوانی یافت می‌شود. تنها در سطح خشکی‌ها، 6 اکوسیستم قابل رؤیت است، که یکی از این اکوسیستم‌ها، اکوسیستم بیابانی میباشد. امروزه، اکوسیستم بیابانی یکی از حساس‌ترین و شکننده ترین اکوسیستم‌های سطح زمین میباشد. زیرا این اکوسیستم دارای شرایط حیات میباشد و جانداران از جمله انسان، توانستهاند خود را با این شرایط سازگار کنند و به حیات خود ادامه دهند. با توجه به این که وسعت عظیمی از کشور ما را این اکوسیستم به خود اختصاص داده است، بررسی و توجه به آن لازم و ضروری میباشد. زیرا هر ساله به خاطر بیتوجهی انسان به این اکوسیستم، جانوران و گیاهان بسیاری از بین میروند و ساکنین هم دست به مهاجرت میزنند. بر این اساس در این مقاله به معرفی اکوسیستم بیابانی و بررسی این اکوسیستم، درایران پرداخته شده است تا وضعیت و جایگاه این اکوسیستم در ایران مشخص گردد و گوشزدی بر اهمیت این اکوسیستم در محیط طبیعی ایران باشد و مسئولان را بر آن دارد که با یک برنامهریزی دقیق، جلوی نابودی این اکوسیستم را بگیرند.
حمیدرضا وارثی؛ صدیف اسلامی پریخانی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 40-46
چکیده
رشد و توسعة ناموزون شهرها و سیاست‌های نادرست شهری در ایران طی چند دهة اخیر، رکود و فرسودگی بافت‌های قدیمی، به خصوص بافت‌های مسکونی را به دنبال داشته است. این بافت از شهرها به خاطر واقع شدن در مسیر تحولات اقتصادی ـ اجتماعی و بروز توسعه و ناهماهنگی‌های شکلی و کاربردی که در پی گسترش فضاهای مجاور حوزه‌های مسکونی پیش آمده، بیش از پیش ...
بیشتر
رشد و توسعة ناموزون شهرها و سیاست‌های نادرست شهری در ایران طی چند دهة اخیر، رکود و فرسودگی بافت‌های قدیمی، به خصوص بافت‌های مسکونی را به دنبال داشته است. این بافت از شهرها به خاطر واقع شدن در مسیر تحولات اقتصادی ـ اجتماعی و بروز توسعه و ناهماهنگی‌های شکلی و کاربردی که در پی گسترش فضاهای مجاور حوزه‌های مسکونی پیش آمده، بیش از پیش تخریب گردیده‌اند. همچنین، نفوذ کاربری‌های تجاری، انبارها و کارگاه‌های صنعتی به عمق بافت و تداخل با محدودة مسکونی سبب انزوای واحدهای مسکونی شده است. این روند چنان ابعاد گسترده ای به خود گرفته است که هویّت و حیات مدنی این فضاهای شهری را به عنوان مکانی برای رشد و توسعة انسان زیر سؤال برده است. این در حالی است که بافت‌های قدیمی می‌توانند بستری لایق و سرزنده برای زندگی شهروندان فراهم آورند. با توجّه به مسایلی که بافت‌های مسکونی قدیمی دچار آن هستند، مرمت و بازسازی این بافت‌ها بیش از پیش ضرورت پیدا می‌کند. برخی از مزایایی که مرمت واحدهای مسکونی قدیمی دارند، عبارت هستند از: کاستن از تعداد متقاضیان مسکن، حفظ هویت گذشتة شهرها، صرفه‌جویی در مصالح ساختمانی کشور و کمک به اقتصاد کشور و جلوگیری از بر‌هم ریختن ارتباطات اجتماعی ساکنان. در این مقاله سعی بر این است تا بر ضرورت مرمت محلات و واحدهای مسکونی قدیمی پرداخته شود. روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی است. جهت جمع‌آوری مطالب و دادههای پژوهش از روش‌های کتابخانه‌ای و اینترنتی استفاده شده است. هدف از این پژوهش پرداختن به مسایل موجود در بافت‌های مسکونی و قدیمی شهرهای ایران و همچنین تأکید بر ضرورت مرمت و بازسازی این بافت از شهرها است.
داراب فتاح پور مریکی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 47-50
چکیده
شرایط وﯾﮋه جغرافیایی، تنوع اقلیمی به همراه وضعیت خاص توپوگرافی و ژئومورفولوژیکی در سطح ایران بیانگر پتانسیل‌های بالقوه منحصر به فرد در زمینه اکوتوریسم در کشور است که عمدتاً منطبق با گستره طبیعی نواحی جغرافیایی غرب کشور می باشد. این واقعیت در حالی است که گردشگری به طور اعم و گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) به طور اخص در کشور، توسعه ...
بیشتر
شرایط وﯾﮋه جغرافیایی، تنوع اقلیمی به همراه وضعیت خاص توپوگرافی و ژئومورفولوژیکی در سطح ایران بیانگر پتانسیل‌های بالقوه منحصر به فرد در زمینه اکوتوریسم در کشور است که عمدتاً منطبق با گستره طبیعی نواحی جغرافیایی غرب کشور می باشد. این واقعیت در حالی است که گردشگری به طور اعم و گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) به طور اخص در کشور، توسعه نیافته است و این بیانگر ظرفیت‌های گسترده برای توسعهی اکوتوریسم در سطح کشور میباشد. بنابراین توجه به این موضوع علاوه بر مزیتهای مختلف در سطح منطقهای و ملی مکان تحول نواحی محروم و منزوی غرب کشور که به عنوان حافظان سنتی طبیعت پیرامونی خود ایفای نقش می‌کنند را نیز ممکن میسازد.
مهری اذانی؛ زهره مهدی زاده؛ صباح الخیر حاج نبیان
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 51-56
چکیده
شهرها متشکل از عناصر و اجزاء و فضاها و عملکردها به عنوان بزرگترین مجموعه آثار انسانی بر کره زمین هستند. امروزه با افزایش جمعیت شهرهای بزرگ و بروز مشکلات ومعضلات ناشی از کمبود فضا در این شهرها، کارشناسان و متخصصین شهرسازی به فکر ایجاد شهرهای جدید برای اسکان سرریز جمعیت شهرها وکاهش مشکلات آن افتاده‌اند. اما متأسفانه این شهرسازان ...
بیشتر
شهرها متشکل از عناصر و اجزاء و فضاها و عملکردها به عنوان بزرگترین مجموعه آثار انسانی بر کره زمین هستند. امروزه با افزایش جمعیت شهرهای بزرگ و بروز مشکلات ومعضلات ناشی از کمبود فضا در این شهرها، کارشناسان و متخصصین شهرسازی به فکر ایجاد شهرهای جدید برای اسکان سرریز جمعیت شهرها وکاهش مشکلات آن افتاده‌اند. اما متأسفانه این شهرسازان به یک مسأله اساسی یعنی ساکنین شهرها وایجاد هویت که باعث ماندگاری وحس تعلق در آن می‌شود توجه نکرده و با ایجاد محیط مصنوع و تقلید از «قواعد زیبا شناسی» دیگران زمینه‌ساز از خودبیگانگی و بحران هویت شده‌اند. این امر اسکان در شهرهای جدید را با مشکلاتی مواجه کرده خصوصاً در ایران برنامه اسکان جمعیت در شهرهای جدید طبق پیش‌بینی‌های به عمل آمده، انجام نشده است و مردم تمایلی برای اسکان در آن جز از روی ناچاری ندارند. امروزه این شهرها به محیط‌های خوابگاهی و فارغ از هرگونه تعاملات اجتماعی وعملکردی تبدیل شده‌اند. شهرهای جدید نه تنها نتوانستند سرریز جمعیتی شهرهای بزرگ یا مادر شهرها را به خود جذب کنند، بلکه به علت نداشتن هویت و عملکرد تعریف شده‌ای از جذب مهاجرین نیز بازماندند. هدف از این مقاله ارائه راهکارهایی برای پویا کردن فضاهای شهری جدید وجذب بیشتر جمعیت در آن، و ایجاد محیطی که مردم درآن احساس تعلق، آرامش وامنیت نمایند، میباشد. در این مقاله ازروش تحلیلی - توصیفی استفاده شده و جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعه اسنادی وکتابخانه‌ای انجام شده است. از یافته‌های این پژوهش می‌توان به پویا کردن فضاهای عمومی در جهت تقویت روابط اجتماعی- حفظ ویژگی‌های طبیعی شهر وتقویت تأثیرات آنها در ساختار کالبدی شهر وایجاد هویت در شهر جدید- تغییر طرح‌های شهری برای نزدیک کردن مردم و افزایش تعاملات وبرخورد آنها در شهراست.
حسن لشگری؛ هوشنگ قائمی؛ فاطمه پرک
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 57-63
چکیده
اولین پارامتری که می‌تواند در مطالعه ترسالی و خشکسالی مورد توجه قرار گیرد، بارش است. این پارامتر ارتباط مستقیمی با سامانه‌های بارشی ورودی به ایران و همچنین منابع رطوبتی که رطوبت را به درون آنها تزریق می‌کند، دارد. مطالعات انجام شده بر روی سامانه سودانی نشان میدهد که بارش‌های نیمه‌جنوبی کشور ارتباط نزدیکی با میزان ...
بیشتر
اولین پارامتری که می‌تواند در مطالعه ترسالی و خشکسالی مورد توجه قرار گیرد، بارش است. این پارامتر ارتباط مستقیمی با سامانه‌های بارشی ورودی به ایران و همچنین منابع رطوبتی که رطوبت را به درون آنها تزریق می‌کند، دارد. مطالعات انجام شده بر روی سامانه سودانی نشان میدهد که بارش‌های نیمه‌جنوبی کشور ارتباط نزدیکی با میزان فعالیت این سامانه در دوره سرد سال دارد و این سامانه در بارش‌های سیل‌آسای نیمه‌جنوبی و جنوبغرب کشور نقش اول را ایفا می‌کند. بررسی نقشه های همدیدی در روزهای بارشی سنگین و روزهای بارشی اندک نشاندهنده‌ی دو الگوی متفاوت حاکم در منطقه طی این دو دوره است. در الگوی موج بارشی سنگین، کم فشار سودانی بر روی جنوبغرب دریای سرخ، استقرار یافته است و دامنه آن به صورت مورب از جنوبغرب به سوی شمالشرق امتداد یافته و مناطق جنوبی و جنوبغربی ایران را تحت تأثیر قرار داده است. دراین الگو بر روی جنوب‌شرق شبه جزیره عربستان پرفشار حاکم است و جریانات حاکم بر روی این منطقه رطوبت وگرما را از روی دریای عمان و عرب و از طرف دیگر خلیج عدن و دریای سرخ را به جلو سامانه مذکور تزریق نموده و توسط سیستم سودانی وارد مناطق جنوبی ایران می‌نماید و به علت عمیق شدن ناوه شرق مدیترانه و ریزش هوای سرد از نواحی عرض‌های شمالی به پشت سامانه سودانی این سیستم فوق‌العاده قوی گردیده و به حالت دینامیکی درآمده و بارش سنگین را در منطقه ایجاد کرده است. در الگوی موج بارشی ضعیف، کم فشار سودانی فوق‌العاده ضعیف عمل کرده است ودامنه آن به صورت شرقی- غربی گسترده شده و دامنه آن از مناطق جنوبی شبه‌جزیره عربستان عبور کرده است. همچنین در این الگو در مناطق جنوب‌شرقی شبه جزیره عربستان سیستم چرخندی حاکم است.
حسین عزیزی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 64-67
چکیده
ژئومورفولوژی علمی است که راهنمای خیلی خوبی برای برنامهریزی شهری میباشد. نقشههای ژئومورفولوژی نه تنها درباره متغیرهای چشمانداز ایده میدهد بلکه همچنین بطور غیر مستقیمی ارزیابی منابع در یک محیط را آسان میسازد. مقاله حاضر توانایی دادههای ماهوارهای در مشخص کردن واحدهای ژئومورفولوژی اصلی در یک منطقه صنعتی شبیه شهر کوربا را نشان ...
بیشتر
ژئومورفولوژی علمی است که راهنمای خیلی خوبی برای برنامهریزی شهری میباشد. نقشههای ژئومورفولوژی نه تنها درباره متغیرهای چشمانداز ایده میدهد بلکه همچنین بطور غیر مستقیمی ارزیابی منابع در یک محیط را آسان میسازد. مقاله حاضر توانایی دادههای ماهوارهای در مشخص کردن واحدهای ژئومورفولوژی اصلی در یک منطقه صنعتی شبیه شهر کوربا را نشان میدهد. همچنین قابل مشاهده است که با استفاده از نقشههای ژئومورفولوژی همراه با دیگر اطلاعات مربوط به زمین از قبیل لیتولوژی و ساختارهای ژئولوژی می‌توان اهمیت مناطق را مشخص کرد؛ هر یک از مناطق برای نوع ویژهای از توسعه و برنامهریزی شهری مناسب است. این مقاله تأکید می‌کند که چگونه یک دیدگاه ساده شبیه تجمیع منطقی اطلاعات ژئومورفولوژی و ژئولوژیکی می‌تواند ورودیهای با ارزشی برای برنامهریزی و توسعه شهری فراهم کند.
محسن زارع احمد آباد؛ علی نبی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 68-74
چکیده
گسل نوعی شکست است، که بر اثر وارد آمدن فشار پوسته زمین و جابجایی لایه‌ها ایجاد می‌شود و انواع گوناگونی دارد( شایان، 1373: 128). زلزله و فرایندهای متأثر از آن، از جمله مخاطرات گسلی محسوب می‌شوند. منطقه مورد مطالعه، در استان آذربایجان شرقی و در شمال و شمال شرقی شهر تبریز واقع شده که از جنوب و جنوب شرق به دشت تبریز و از شمال به حوضه اصلی ...
بیشتر
گسل نوعی شکست است، که بر اثر وارد آمدن فشار پوسته زمین و جابجایی لایه‌ها ایجاد می‌شود و انواع گوناگونی دارد( شایان، 1373: 128). زلزله و فرایندهای متأثر از آن، از جمله مخاطرات گسلی محسوب می‌شوند. منطقه مورد مطالعه، در استان آذربایجان شرقی و در شمال و شمال شرقی شهر تبریز واقع شده که از جنوب و جنوب شرق به دشت تبریز و از شمال به حوضه اصلی آجی چای و منطقه خواجه و شرینجه داغی ختم می‌شود. به علت فعالیت خفیف سیستم گسلی شمال تبریز، اشکال ژئومورفولوژیک نیز متعاقباً تحت تأثیر این گونه فعالیت‌ها دچار تحولاتی مانند؛ ریزش دامنه‌ای و یا لغزش در سطوح و مقیاس‌های مختلف می‌شوند. هدف از مطالعه‌ی این ناحیه، بررسی ژئومورفولوژی گسل3 شمال تبریز که همواره در تعامل طبیعی با شهر تبریز است، میباشد. پرتگاه‌های4 گسلی با شیب تند5 از مشخصات بارز این محدوده میباشد. مساحت محدوده‌ی اصلی مطالعاتی 67 کیلومتر‌مربع و مرتفع‌ترین نقطه با ارتفاع 1900 متر در ارتفاعات عون‌ابن‌علی و در محدوده مرکزی منطقه مورد مطالعه واقع است. لازم به ذکر است که ارتفاعات عون‌ابن‌علی که مهمترین قسمت مطالعاتی را شامل می‌شود، بخش شمالی و شمال شرقی دشت تبریز را با جهتی شمال غرب- جنوب شرق و از جنوب شرق باغمیشه تا شمال فرودگاه تبریز، در بر گرفته است. همچنین مطالعات و بررسی‌های به عمل آمده در قسمت‌های مختلف این گسل حاکی از وجود آثار ریخت‌شناختی متعدد ناشی از فعالیت زمین‌ساختی آن است.
علی شماعی؛ فاطمه فدایی دهکردی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 75-86
چکیده
بررسی‌های آماری ومیدانی درچند دﻫﻪ اﺧﯿﺮ مشخص میسازد ﺷﻬﺮکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری اﯾﺮان دﭼﺎر توسعه کالبدی- فضایی قابل توجهی ﺷﺪهاست. بطوری که رشد سالانه ﺟﻤﻌﯿﺖ این ﺷﻬﺮ ﻃﯽ 50 ﺳﺎل اﺧﯿﺮبیش از 6/3درصد و رشد مساحت شهر حدود 5 درصد را نشان میدهد. اﯾﻦ رﺷﺪ ﻓﺰاﯾﻨﺪة مساحت و ﺟﻤﻌﯿﺖ که غالباً ناشی از مهاجرت است، مسائلی ...
بیشتر
بررسی‌های آماری ومیدانی درچند دﻫﻪ اﺧﯿﺮ مشخص میسازد ﺷﻬﺮکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری اﯾﺮان دﭼﺎر توسعه کالبدی- فضایی قابل توجهی ﺷﺪهاست. بطوری که رشد سالانه ﺟﻤﻌﯿﺖ این ﺷﻬﺮ ﻃﯽ 50 ﺳﺎل اﺧﯿﺮبیش از 6/3درصد و رشد مساحت شهر حدود 5 درصد را نشان میدهد. اﯾﻦ رﺷﺪ ﻓﺰاﯾﻨﺪة مساحت و ﺟﻤﻌﯿﺖ که غالباً ناشی از مهاجرت است، مسائلی از قبیل، پیدایش محله‌های خود رو و بی‌هویت شهری، تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تخریب محیط زیست و افزایش آلودگی‌های زیست محیطی، ﮐﻤﺒﻮد اﻣﮑﺎﻧﺎت زﯾﺮﺑﻨﺎﯾﯽ و توسعه ناموزون شهری... را به دنبال آورده اﺳﺖ. هدف این پژوهش تحلیل فضایی کمیت و کیفیت توسعه ناموزون کالبدی شهرکرد طی سالهای (1385-1335) است . روش ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- تحلیلی، پیمایشی ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از ﻣﺪلﻫﺎی آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺷﺎﻧﻮن و ﻫﻠﺪرن میباشد . یافته‌ها و نتایج حاصله مشخص میسازد توسعه کالبدی این شهر طی دوره مورد مطالعه به صورت خطی بوده است. این گسترش خطی قبل از انقلاب اسلامی طی (1355-1335) روندی آرام داشته اما از سال1360به بعد این روند به علت مهاجرت بی‌رویه روستائیان به شهر، اسکان عشایر، مهاجران دوران جنگ تحمیلی، توسعه کالبدی شهر شتابان با الگوی توسعه خطی در جهت غربی- شرقی شکل گرفته است. نتایج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺷﺎﻧﻮن ﮐﻪ ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎی 1385-1375اﻧﺠﺎم ﺷﺪه، اﻟﮕﻮی ﮔﺴﺘﺮش ﺧﻄﯽ شهر را تأیید می‌کند و ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪل ﻫﻠﺪرن حدود 82 درﺻﺪ از رﺷﺪ کالبدی- فضایی ﺷﻬﺮ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎلﻫﺎی 1385-1335 ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ و 18 درﺻﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺷﺪ اﻓﻘﯽ و اﺳﭙﺮال ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ وضعیت ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻋﺪم ﻧﻈﺎرت و ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺪﯾﺮان ﺷﻬﺮی و ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻃﺮح و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﻣﺪون برای توسعه متوازن ﺷﻬﺮ اﺳﺖ.
جمال محمدی؛ مرضیه حیدری بخش
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 87-97
چکیده
رشد شهرنشینی و صنعت بر مبنای فن‌آوری جدید، امکانات تفریحی فراوانی را برای محیط شهری فراهم آورده است و شهروندان می‌توانند ساعات زیادی از اوقات فراغت خود را در انواع کلوپ‌ها، مراکز رایانه‌ای، باشگاه‌ها و... بگذرانند. با این وجود به دلیل ماهیت وجودی انسان و انس او با طبیعت، استفاده از محیط‌های طبیعی، فضای سبز و پارک‌ها همواره جذاب ...
بیشتر
رشد شهرنشینی و صنعت بر مبنای فن‌آوری جدید، امکانات تفریحی فراوانی را برای محیط شهری فراهم آورده است و شهروندان می‌توانند ساعات زیادی از اوقات فراغت خود را در انواع کلوپ‌ها، مراکز رایانه‌ای، باشگاه‌ها و... بگذرانند. با این وجود به دلیل ماهیت وجودی انسان و انس او با طبیعت، استفاده از محیط‌های طبیعی، فضای سبز و پارک‌ها همواره جذاب و دلخواه بوده است. فراهم نمودن زندگی آرام، زیبا و سالم جهت رفاه شهروندان نیازمند تفکر و اندیشه‌ی خلاق آدمی است. خلق زیبایی، اندیشه‌ی زیبا می طلبد و اندیشه‌ی زیبا در فضایی زیبا خلق می‌گردد. گل‌های زینتی در گلدان‌های زیبا، صدای گوش نواز آب، سرسبزی درختان و چمن‌ها، نیمکت‌های راحت، تندیس‌های مناسب و... آرامش را در فضای پارک به ارمغان می‌آورند و ناهنجاری‌های شهری جای خود را به آسایش خیال می‌دهند. برای رسانیدن پارک‌های شهری به فضاهای مطلوب و به دور از هر گونه تنش و عناصر ناهنجار رعایت اصول و استانداردهایی ضروری به نظر می‌رسد. استانداردهایی در مورد نیمکت ها، آبخوری‌ها، روشنایی و ... که ما را در رسیدن به اهداف اصلی برنامه ریزی شهری (سلامت، آسایش و زیبایی) کمک می‌نماید. گر‌چه فضاهای سبز بنا به موقعیت و اهمیت خود نقشی اساسی در حفظ تعادل ایفا می‌کنند اما به خودی خود نمی‌توانند از زیان‌هایی که فضای بیرون شهری را مورد تهاجم قرار می‌دهند جلوگیری کنند. با در نظر گرفتن این مسأله، روشن است که فضای سبز نمی‌تواند بدون یک برنامهریزی کلی، کارایی لازم را علیه آلودگی محیط زیست داشته باشد. متأسفانه در پارک‌های حاشیه‌ی زاینده‌رود مسائل و مواردی به چشم می‌خورد که پائین‌تر از سطح استاندارد قرار دارند که از جمله‌ی آنها می‌توان به اکثر سرویس‌های بهداشتی، آبخوری‌ها، وسایل بازی کودکان و ... اشاره داشت.
آرمان قیسوندی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 98-101
چکیده
لزوم توجه به منابع طبیعی بعنوان پایه و اساس توسعه زیربناهای اقتصادی در جوامع در حال توسعه (نظیر کشور ما) در سالهای اخیر بسیار نمایان شده است. ضرورت توسعه و مدیریت شایسته در تخصیص امکانات و استفاده از پتانسیلها و دانش بومی مناطق جغرافیای طبیعی از اولویتهای امور مدیریتی کشور به شمار میروند. امروزه برنامهریزی بعنوان مؤثرترین ابزار مقابله ...
بیشتر
لزوم توجه به منابع طبیعی بعنوان پایه و اساس توسعه زیربناهای اقتصادی در جوامع در حال توسعه (نظیر کشور ما) در سالهای اخیر بسیار نمایان شده است. ضرورت توسعه و مدیریت شایسته در تخصیص امکانات و استفاده از پتانسیلها و دانش بومی مناطق جغرافیای طبیعی از اولویتهای امور مدیریتی کشور به شمار میروند. امروزه برنامهریزی بعنوان مؤثرترین ابزار مقابله با مشکلات پیچیده و ارائه راهحلهای کلیدی در مدیریت بحران و امر تخصیص امکانات، مورد پذیرش قرار گرفته است. که این امر مستلزم شناخت همه جانبه و کامل از پهنه جغرافیایی مکان مورد بررسی از سویی و تجزیه و تحلیل یکپارچه و همزمان تمامی عوامل مؤثر در آن مکان میباشد. این شناخت و تجزیه و تحلیل نیازمند بکارگیری سیستمی است که بتواند تمامی خصوصیات مکانی را در بانک اطلاعاتی ذخیره نموده و باتوجه به نیاز برنامه ریز، نمایش خاصی از آنها را در قالب نقشه و جدول اطلاعاتی ارائه نمایند. سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)1 در جمع آوری، تجزیه و تحلیل و نمایش بصری اطلاعات مورد نیاز در امر برنامهریزی، بعنوان یکی از کارآمدترین ابزار برنامه ریزی در چند دهه اخیر در دنیا مطرح شده است. این مقاله بر آن است که به نقش و جایگاه این سیستم اطلاعاتی در امور مختلف مطالعات منابع طبیعی و تأثیرات آن بر توسعه کشور بپردازد .
محمد خوش نیت
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 102-109
چکیده
بشر از زمانی که پا به صحنه هستی گذاشته تا به امروز ، همواره بدنبال یافتن راه‌هایی بوده که بتواند ضمن فائق آمدن بر امورات و مسائل روزمره زندگی خود برنامه‌هایی نیز برای آینده خویش پیش‌بینی نماید تا ضامن تأمین آینده‌اش بوده و به بهترین شکل از امکانات و فضای پیرامونی خود بهره‌برداری نماید. لذا جهت نیل به اهداف و آمال خود دست به ایجاد ...
بیشتر
بشر از زمانی که پا به صحنه هستی گذاشته تا به امروز ، همواره بدنبال یافتن راه‌هایی بوده که بتواند ضمن فائق آمدن بر امورات و مسائل روزمره زندگی خود برنامه‌هایی نیز برای آینده خویش پیش‌بینی نماید تا ضامن تأمین آینده‌اش بوده و به بهترین شکل از امکانات و فضای پیرامونی خود بهره‌برداری نماید. لذا جهت نیل به اهداف و آمال خود دست به ایجاد ابتکارات و ابداعاتی زده تا به آرزوهایش جامه عمل بپوشاند. از آن جمله می‌توان به اختراع کامپیوتر و به تبع آن اینترنت اشاره نمود که دگرگونی شگرفی را در جهان در پی داشته است. آنچه قابل توجه است بهره‌گیری از این صنعت پیشرفته توسط انسان در دهه اخیر برای استفاده در تفریحات، سرگرمی‌ها و مقوله جدیدتر آن یعنی«گردشگری» است که امروزه در برنامه‌های زندگی افراد جایگاهی بس شاخص و قابل توجه را بخود اختصاص داده است و یکی از پردرآمدترین بخش‌های اقتصادی هر کشوری را تشکیل میدهد. در حال حاضر مسئله‌ای که با آن روبرو هستیم بهره‌گیری کشورهای مختلف حتی کشورهای کوچک و کم اهمیت در صنعت توریسم با عبور از شیوه‌های سنتی و قدیمی و برنامهریزی اهداف کلان اقتصادی در زمینه گردشگری با توجه خاص به فناوری اطلاعات از پدیده گردشگری مجازی یا الکترونیکی «E-TOURISM » جهت جلب و جذب مشتریان خود برای استفاده از سود سرشار حاصل از آن و توسعه و رفاه اقتصادی کشورهای متبوع خود میباشد. کشور ما نیز به لحاظ برخورداری از منابع غنی فرهنگی، هنری، تاریخی و اقلیمی پتانسیل‌های بسیاری را در زمینه جذب گردشگر و توریسم دارد که می‌توان با برنامه‌ریزی‌های هدفمند و معرفی مناسب ظرفیت‌های موجود در کشور و معرفی قابلیت‌های توریستی، زمینه‌های اموری همچون ایجاد اشتغال افراد و شکوفایی اقتصادی را فراهم نمود. این مقاله ضمن پرداختن به مفهوم و ماهیت گردشگری الکترونیکی و بررسی اهمیت آن، ابعاد این نوع گردشگری رامورد تأکید قرار میدهد. یافته‌های مقاله نشان میدهد که ایران با توجه به پتانسیل‌های فراوان گردشگری و امکانات بی‌شمار تکنیکی، فنی و نیروی انسانی باید بهترین بهره را از توسعه گردشگری به ویژه گردشگری الکترونیکی برای توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی ببرد.
شبنم محمودی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، صفحه 110-112
چکیده
در این مقاله یکی از نظریه‌های مربوط به تحولات پدیده‌های زمین یعنی اصل یکنواختی و تقابل این نظریه با نئوکاتاستروف، کاتا‌ستروف وتکامل به روش اسنادی بیان می‌گردد.
بیشتر
در این مقاله یکی از نظریه‌های مربوط به تحولات پدیده‌های زمین یعنی اصل یکنواختی و تقابل این نظریه با نئوکاتاستروف، کاتا‌ستروف وتکامل به روش اسنادی بیان می‌گردد.
