کارشناس برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
چکیده
در طول تاریخ، تکامل و حیات شهر مدیون شکل‌گیری‌اندیشه‌های خاص در تفکرات سیاسی وایدئولوژیکی بشر و بهره‌گیری از نظرات و روش شناسی‌های خاص درایجاد جوامع، جهت آسودگی حیات انسانی بوده است. پیشنهاد نظریات متفاوت توسط‌اندیشمندان در دوره‌های مختلف به ایجاد طرح‌ها و الگوهای بسیاری برای ساماندهی فضای شهری منجر شده که شهر قدیمی اصفهان با پیشینه تاریخی غنی خود نیز از این موارد مستثنی نمی‌باشد. در این مقاله با این فرض که اصفهان بر پایه ایدئولوژی آرمان‌گرائی وطبیعت گرائی در قالب مکتب آرمان شهر گرائی ایدئولوژیک شکل گرفته است به برشماری موارد کلیدی این مکتب در انطباق با ساخت شهری اصفهان پرداخته شده است. در این پژوهش سعی شده است با روش‌های توصیفی، اسنادی و کاربرد ارقام وداده‌های کسب شده از منابع معتبر به تبیین این دید گاه پرداخته شود. ماحصل این مقاله تأکید بر این موضوع است که اصفهان در زمان صفویه با تلفیقی از ایدئولوژی‌های زمانه، توسط شاه عباس وبا همراهی شیخ بهائی اوج شکوفائی ساخت شهری را در قالب یک آرمان شهر ایدئولوژیک به منصه ظهور می‌نهد. پایتخت صفویان با بهره‌گیری از تمامی ارکان موجود در مکتب آرمان‌گرائی ایدئولوژیک تا‌اندازه زیادی به مدینه فاضله که هدف نهائی تمامی مکاتب است نزدیک می‌شود.
The study of urban construction of Isfahan during the Safavid period
نویسندگان [English]
Nasim Heydarinejad
Azad University
چکیده [English]
Throughout history, urban life and development have always owed specific ideas in human political and ideological beliefs and specific methods and opinions for building societies and a comfortable human life. Suggestions and opinions proposed by scholars in different eras have resulted in different plans and patterns for organizing urban environment. Isfahan, with such a rich background, is not an exception.
The present article supposes that Isfahan is created based on idealism, naturalism ideologies and utopianism school. It refers to key issues of this school applicable to Isfahan urban construction.
This approach is explained using a descriptive, documentary method and statistical data acquired from valid resources.
Finally, it is emphasized that Isfahan reaches a flourishing peak in urban construction in the form of ideological utopia during Safavid era by Shah Abbas the great and Sheikh Baha’I. Safavid capital uses all available principles to reach the utopia which is the ultimate goal of every school.
کلیدواژه‌ها [English]
utopia, Social integration, ecologic balance, appropriate situation, presence of order, housing standard, Political Power, employment, appropriate level of population, natural environment
2-انصاری، محمد اسماعیل، مقاله فعالیت‌های تجاری صنعتی عصر شاه عباس اول در اصفهان، مجموعه مقالات همایش اصفهان وصفویه(جلد دوم)، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان، 1382.
3-باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، سیاست واقتصاد عصر صفوی، صفی علیشاه، تهران، 1357.
4-باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، سیاست واقتصاد عصر صفوی، صفی علیشاه، تهران، 1378.
6-ثواقب، جهانبخش، مقاله: نقش اصفهان در اقتصاد عصر شاه عباس اول، مجموعه مقالات همایش اصفهان وصفویه(جلد دوم)، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان، 1382.
7-حسینی ابری، سید حسن، زاینده رود از سرچشمه تامرداب، نشر گلها، اصفهان، 1379.
8-حسینی ابری، سید حسن، مقاله اصفهان باغ شهر صفویه، مجموعه مقالات همایش اصفهان وصفویه(جلد دوم)، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان، 1382.
9-خالق زاده، محمد هادی، مقاله: اصفهان در آیینه شعر سبک هندی(صائب تبریزی)، مجموعه مقالات همایش اصفهان وصفویه(جلد دوم)، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان، 1382.
10-دهباشی، مهدی، نگاهی به مکتب فلسفی اصفهان، فصلنامه فرهنگ اصفهان، اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان اصفهان، شماره اول، اصفهان، 1374.
11-زیاری، کرامت الله، برنامه ریزی شهر‌های جدید، سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت)، تهران، 1378
12-سمیعی، کاظم، رونوشت طومار شیخ بهائی، انتشارات راه نجات، اصفهان، 1307.
15-شفقی، سیروس، جغرافیای اصفهان، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان، 1353.
16-شکوئی، حسین،اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا(جلد دوم) فلسفه‌های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی، چاپ سوم،:مؤسسه جغرافیایی وکارتوگرافی گیتاشناسی، تهران.1385.
17-گدار، آندره ودیگران، آثار ایران، ابوالحسن سرو قد مقدم، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، جلد چهارم، مشهد، 1368.
18- گوبه، هاینس، مقاله شهر اصفهان، ترجمه کرامت الله افسر، نظر اجمالی بر شهرنشینی و شهرسازی در ایران، بکوشش محمد یوسف کیانی، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران، 1365.
19- لمپتون، ا.ک.س، مالک وزارع، ترجمه منوچهر امیری، چاپ سوم، انتشارات علمی فرهنگی، تهران، 1362.
20--محمدی، محمود، مقاله اصفهان عصر صفویه جلوه گاه شهر سازی‌اندیشمندانه وبا برنامه، مجموعه مقالات همایش اصفهان وصفویه(جلد دوم)، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان، 1382.
21-نوری، سید هدایت الله، مقاله اقتصاد روستایی منطقه‌ی اصفهان در عهد صفویه، مجموعه مقالات همایش اصفهان وصفویه(جلد دوم)، انتشارات دانشگاه اصفهان، اصفهان، 1382.
ابتدای صفحه