نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان

چکیده

کیفیت توسعه و زیرساخت هاى آن در اثر برنامه‏ ریزی هاى نامطلوب و متمرکز گذشته، مسائل  عمده ای را در روند توسعه نواحى کشور ایجاد کرده است. ابعاد گوناگون و پیچیدگى ساختارى این موضوع یکى از تنگناهاى اساسى در عرضه مدل مناسب براى توزیع اعتبارات به شمار مى ‏آید. به منظور حل مسائل ناشى از عدم تعادل هاى منطقه ‏اى، گام نخست شناخت و سطح ‏بندى مناطق از نظر برخوردارى در زمینه‏ هاى اقتصادى، زیربنایى و ارتباطات، اجتماعى- فرهنگى، بهداشتى - درمانى، آموزشى و...است.
هدف این تحقیق سنجش میزان توسعه ‏پذیرى سکونت گاه ‏هاى انسانى در شهرستان شهرکرد و سطح مطالعه نیز، دهستان‏ هاى این شهرستان مى‏ باشند. روش کار در این پژوهش بهره ‏گیرى از مدل‏ هاى همبستگى، اسنادى و تحلیلى است که براین مبنا، 37 شاخص مورد بررسى در قالب 7 شاخص کلى (آموزشى، بهداشت، تسهیلات عمومى، ارتباطات، گردشگرى، اقتصادى و داخلى) و در میان 11 دهستان مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج آن با بهره ‏گیرى از مدل‏ هاى CA,(1)GM(2) تحلیل گشته است. یافته ‏هاى تحقیق نشان مى ‏دهند که پراکنش سطوح توسعه در میان دهستان هاى شهرستان شهرکرد به صورت نامتعادل مى‏باشد و تفاوت و پراکندگى شاخص ‏هاى آموزشى و بهداشتى بیشترین تأثیر را بر این تفاوت‏ یابى سطوح داشته است.

عنوان مقاله [English]

Assessment of Levels of Economic-Social Development of Human Settlements in Shahrekord City

نویسندگان [English]

  • Jamal Mohammadi 1
  • Mostafa Mohammadi Deh Cheshmeh 2

1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, University of Isfahan

2 Master of Geography and Urban Planning, University of Isfahan

چکیده [English]

The quality of development and its infrastructures has created major issues in the development process of the country's regions due to unfavorable and centralized planning in the past. Various dimensions and structural complexity of this issue are among the major setbacks in providing the appropriate model for distribution of credits. In order to solve the problems caused by regional imbalances, the first step is to identify and classify the development of areas in terms of economy, infrastructure and communication, sociocultural conditions, health care, education, ... .
The purpose of this research is to measure the level of possible development of human settlements in Shahrekord city, and the studied areas are rural districts of this city. The methodology used in this study is utilization of correlation, secondary and analytical models. Based on this, 37 indicators were evaluated in the form of seven general indicators (education, health, public facilities, communication, tourism, economic and internal) among 11 villages, and their results have been analyzed using CA and GM models. The research findings show that the distribution of developmental levels among rural districts of Shahrekord is unbalanced and the differences and dispersion of educational and health indices have the most effect on this imbalance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • development
  • Extensibility
  • Development Index
  • cluster analysis
  • Guttman Analysis
  • Rural Districts
1- آسایش، حسین، اصول و روشهاى برنامه‏ریزى ناحیه‏اى، انتشارات پیام‏نور، چاپ چهارم، 1379.
2-آسایش،حسین،استعلاجى،علیرضا،اصول‏وروشهاى‏برنامه‏ریزى‏ناحیه‏اى(روش‏ها، مدلها و فنون)، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامى واحد شهررى، چاپ اول، 1382.
3- امین بیدخت، على اکبر، سنجش توسعه یافتگى شهرستان‏هاى استان سمنان، مجله آموزش رشدجغرافیا، انتشارات وزارت آموزش و پرورش،1385
4- تقوایى، مسعود، احمدى، عبدالحسین، تعیین و تحلیل سطوح برخوردارى مناطق روستایى شهرستانها و بخش‏هاى استان کرمانشاه، فصلنامه روستا و توسعه انتشارات جهاد، 1382
5- تقوایى، مسعود، رمضانى، علیرضا، تحلیلى بر روند شاخصهاى توسعه در شهرستانهاى استان چهارمحال و بختیارى، مجله پژوهشى دانشگاه اصفهان، ویژه جغرافیا، شماره1، جلدهجدهم
6- حسین زاده دلیر، کریم، برنامه‏ریزى ناحیه‏اى، انتشارات سمت، چاپ اول،1380
7- حکمت‏نیا، حسن، موسوى میرنجف، کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‏ریزى شهرى و ناحیه‏اى، انتشارات علم نوین، چاپ اول، 1385
8- سازمان مدیریت و برنامه‏ریزى استان چهارمحال و بختیارى، سیماى شهرستانهاى استان، انتشارات سازمان مدیریت، 1378
9- سازمان مدیریت و برنامه‏ریزى استان چهارمحال و بختیارى، آمارنامه خام استان چهارمحال و بختیارى، 1379
10- رضوانى، محمدرضا، صحنه، بهمن، سنجش سطوح توسعه یافتگى نواحى روستایى دهستان آق قلاو بندرترکمن، فصلنامه روستا و توسعه، 1382
11- رضوانى، محمدرضا، سنجش و تحلیل سطوح توسعه یافتگى نواحى روستایى در شهرستان سنندج، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‏اى، انتشارات دانشگاه فردوسى مشهد، شماره سوم، 1383
12- زیارى، کرامت ا...، اصول و مبانى برنامه‏ریزى منطقه‏اى، انتشارات دانشگاه یزد، چاپ اول، 1378
13- زالى، نادر، خلاصه مطالعات آمایش استان، نشریه تعامل، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‏ریزى استان، شماره سوم، 1383
14- فنى، زهره، شهرهاى کوچک رویکردى دیگر در توسعه منطقه‏اى، انتشارات سازمان شهرداریهاى کشور، 1382
15- معصومى اشکورى، سیدحسن، اصول و مبانى برنامه‏ریزى منطقه‏اى، انتشارات صومعه سرا، چاپ دوم، 1376
16- مصطفى محمدى ده چشمه و جنگى آبادى، على، امکان‏سنجى پتانسیل‏هاى اکوتوریستى استان چهارمحال و بختیارى به روشSWOT، مجله‏ى محیط‏شناسى، انتشارات دانشگاه تهران، در دست چاپ
17- Rondinelli,Dennis,1985,Applied Method of Regional Analysis,Westvies.
18- Friedman, J,1966, Regional Development Policy:A Case Study Cambridge and Mass. Venzeula,