نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا ثروتی ¹
• محمد مهدی حسین زاده ²
• سعید خضری ³
• عادل منصوری ⁴

¹ دانشیار دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین

² استادیاردانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین

³ استادیار دانشگاه کردستان

⁴ دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

پهنه‏ بندى حرکات توده ‏اى یکى از روش‏ هایى است که به کمک آن مناطق بحرانى را به لحاظ پایدارى شیب مى‏ توان مشخص کرد و از نقشه پهنه بندى به دست آمده در برنامه ‏ریزى‏ هاى توسعه پایدار استفاده کرد (کرم، 1381، ص 25). مسیر سنندج - دهگلان یکى از مسیرهاى ارتباطى اصلى و پر تردد استان کردستان به حساب مى‏ آید که سیستم حمل و نقل این مسیر در منطقه کوهستانى از نظر حرکات توده ‏اى دچار تهدید مى‏ شود. این مسیر در محدوده کوهستانى به دلیل داشتن شیب زیاد دامنه ‏ها و ارتفاع زیاد منطقه و همچنین مکان گزینى نا مناسب جاده و به واسطه آن ناپایدار سازى دامنه‏ ها داراى وضعیتى نا مناسب است. تحقیق حاضر بر آن است که عوامل و عناصر مؤثر را در ایجاد این حرکات با استفاده از روش سلسله مراتبى (AHP) مشخص کرده و بر اساس تأثیر هر کدام از این عوامل و عناصر به وزن دهى آنها پرداخته و در نهایت نقشه پهنه بندى نقاط حساس به حرکات را مشخص نماید، که این نقشه پهنه بندى بر اساس ترکیبى از لایه‏ هاى هیپسومترى، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهى، تیپ خاک، لیتولوژى، فاصله از گسل، فاصله از جاده، فاصله از روستا، تراکم شبکه زهکشى، درجه حرارت، بارندگى و همچنین واحدهاى اراضى و کاربرى اراضى مى‏ باشد. بر این اساس محدوده به چهار طبقه ریسک تقسیم گردید. نقشه به دست آمده به چهار طبقه با ریسک خیلى زیاد با 7/8 کیلومتر مربع، زیاد با 9/28 کیلومتر مربع، متوسط با 3/41 کیلومتر مربع و پهنه کم با 5/6 کیلومتر مربع تقسیم بندى گردید.

کلیدواژه‌ها

• حرکات توده ‏اى
• مسیر سنندج - دهگلان
• فرایند تحلیل سلسله مراتبى AHP
• GIS

20.1001.1.25883860.1387.17.68.5.3

عنوان مقاله [English]

The Zoning of Mass Movements in the Sanandaj-Dehgolan Road Using Analytical Hierarchy Process (AHP)

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Servati ¹
• Mohammad Mahdi Hosseinzadeh ²
• Saeed Khezri ³
• Aadel Mansouri ⁴

¹ Associate Professor, Shahid Beheshti University, Faculty of Earth Sciences

² Shahid Beheshti University of Applied Sciences, Faculty of Earth Sciences

³ Assistant Professor, University of Kurdistan

⁴ Graduate student, university of Shahid Beheshti

چکیده [English]

Mass movements zoning is one of the methods that can help to identify critical areas in terms of slope stability and to use the zoning map obtained in sustainable development planning (Karam, 2002, p. 25). The Sanandaj-Dehgolan route is considered as one of the main routes and of highest traffic in the Kurdistan province, whose transportation system in the mountainous area is threatened by mass movements. This road in the mountainous section has an unsuitable situation due to high slope of hillsides and high altitude of the area as well as the inappropriate location of the road and the consequent unsustainability of the slopes. The present study aims to determine the effective factors and elements in creating these movements using the Analytic Hierarchy Process (AHP) and, based on the effect of each of these factors and elements, weigh them, and ultimately map the zoning of points sensitive to movements, and this zoning map is based on a combination of hypsometric layers, slope, slope direction, vegetation, soil type, lithology, distance from fault, distance from the road, distance from the village, drainage network density, temperature, precipitation, as well as land units and land use. Accordingly, the range was divided into four risk classes. The map was divided into four classes including very high (8.7 km²), high (28.9 km²), average (41.3 km²) and low (​​6.5 km²) areas of risk.

کلیدواژه‌ها [English]

• mass movements
• Sanandaj-Dehgolan road
• Analytical Hierarchy Process (AHP)
• GIS