یمانی, مجتبی, یوسفی, فاطمه, مرادی, انور, عباسی, موسی, برزکار, محسن. (1396). پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 26(102), 19-34. doi: 10.22131/sepehr.2017.27454
مجتبی یمانی; فاطمه یوسفی; انور مرادی; موسی عباسی; محسن برزکار. "پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه". فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 26, 102, 1396, 19-34. doi: 10.22131/sepehr.2017.27454
یمانی, مجتبی, یوسفی, فاطمه, مرادی, انور, عباسی, موسی, برزکار, محسن. (1396). 'پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه', فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 26(102), pp. 19-34. doi: 10.22131/sepehr.2017.27454
یمانی, مجتبی, یوسفی, فاطمه, مرادی, انور, عباسی, موسی, برزکار, محسن. پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 1396; 26(102): 19-34. doi: 10.22131/sepehr.2017.27454
پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه
در این تحقیق به منظور برنامه‌ریزی کاربری‌اراضی جهت توسعه گردشگری با رویکرد ارزیابی چند عامله، از 10 متغیر طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، خاک، لیتولوژی، پوشش زمین، راه ارتباطی، گسل، پتانسیل سیلاب و پتانسیل زمین لغزش برای منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. مواد مورد استفاده در این پژوهش از نقشه‌های مختلف با مقیاس‌های متفاوت، نرمافزار ARC GIS10، نرمافزارSuper Decisions استفاده شده است، در مرحله بعد متغیرها با استفاده از مدل‌هایANP و AHPوبر اساس نظر متخصصین امر ارزش‌گذاری گردیدند. سپس با استفاده از تحلیل‌‌‌گرهای فضایی در محیط GISخروجی‌های مورد نظر از نقشه‌های مرجع تهیه شد و ضمن هم‌پوشانی این نقشه‌ها در محیط GIS با استفاده ازعملگر جمع جبری، خروجی نهایی تحت عنوان پهنه‌بندی کاربری‌اراضی برای پهنه‌بندی فضایی گردشگری به دست آمد.نتایج در سه طبقه کیفی ممنوع، مشروط و مجاز محاسبه شد و نشان داد که حدود 21 درصد از منطقه واجد قابلیت توسعه گردشگری به طور مجاز است و حدود 42 درصد از منطقه قابلیت توسعه فقط به صورت مشروط با رعایت جوانب اکولوژیکی را دارا است. حدود 37 درصد هم ممنوع بودن توسعه گردشگری را نشان می دهد. در پهنه هایی که جهت توسعه گردشگری مجاز هستند، در صورت استفاده مطلوب، ارائه امکانات و خدمات رفاهی و تبلیغ مناسب می توان از پتانسیل های آن ها به منظور گسترش گردشگری پایدار و برقراری تعادل و توازن اقتصادی مناطق مختلف به ویژه مناطق توسعه نیافته و روستایی استفاده کرد. نتایج این تحقیق را می توان به عنوان شاخصی جهت توسعه کاربری های مناسب و بهینه در چارچوب طرح های اقتصادی در منطقه مورد بهره برداری قرار داد.
Preparatory zoning using the ANP and AHP models for tourism development
Case study: Oshnaviyeh city
نویسندگان [English]
Mojtaba Yamani1؛ Fatemeh Yusefi2؛ Anvar Moradi3؛ Musa Abbasi4؛ mohsen barzkar5
1Professor,Faculty of Geography, University of Tehran
2Graduated in Master geomorphology, University of Isfahan
3Ph.D student, University of Tehran
4Ph.D student, University of Kharazmai
5Ph.D student, University of Tabriz
چکیده [English]
Abstract[1]
In this research, 10 variables of elevation, slope, slope direction, soil, lithology, land cover, communication roads, fault, flood potential and landslide potential have been used in order to plan land use for tourism development with multi-factor evaluation approach for the study area.
In this research, different maps with different scales, ARC GIS10 software, and ‘Super Decisions’ software were used. In the next step, variables were evaluated using ANP and AHP models and according to experts’ opinions. Then, using the spatial analyzers in the GIS environment, the outputs were derived from the reference maps, and while overlapping these maps in GIS environment using algebraic sum operator, the final output was obtained as land use zoning for spatial zonation of tourism.The results were calculated in three qualitative classes, forbidden, contingent and permitted, and showed that about 21% of the region is eligible for development of tourism and about 42% of the region has the potential to develop only conditionally with the ecological aspects observation. About 37% of the region shows the prohibition of tourism development as well. In areas that are permitted for tourism development, in case of favorableuse and provision of facilities and welfare services and appropriate promotion, their potential can be used to develop sustainable tourism and to establish the economic balance of different regions especially in underdeveloped and rural areas. The results of this research can be used as an index for the development of appropriate and optimal applications within the framework of economic plans in the region.
[1] - به دلیل کیفیت نامناسب متن چکیده مبسوط انگلیسیِ ارائه شده توسط نویسنده مسئول مقاله، نشریه به ناچار اقدام به ترجمه مجدد متن چکیده فارسی و انتشار آن به جای چکیده مبسوط انگلیسی نموده است.
کلیدواژه‌ها [English]
zoning, Landuse, MCE Model, ANP Model, Tourism, Oshnaviyeh City
مراجع
آرخی، ص. و ی. نیازی،1389، ارزیابی روش‌های مختلف سنجش از دور برای پایش تغییرات کاربری‌اراضی (مطالعه موردی: حوزه دره‌شهر - استان ایلام ). فصلنامة علمی- پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران ، 17(1): 93-74
آذر، ع.، فرجی، ح.، 1386، علم مدیریت فازی، انتشارات مؤسسه کتاب مهربان نشر با همکاری مرکز مطالعات مدیریت و بهره‌وری ایران، چاپ اول.
احسنی، ن.، اولادی، ج.، قصریان، ف.، و درویش، م.، 1386، معرفی شیوه ای برای اعمال مدیریت پایدار بر سرزمین بر مبنای معیارهای IUCN در استان کردستان، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، جلد 14، شماره 4: 558-539
اونق، م.، قانقرمه، ع.، عابدی.، 1385، برنامه مدیریت کاربری اراضی سواحل جنوب شرقی دریای خزر (معرفی مدل عددی ارزیابی توان اکولوژیکی و آمایش سرزمین)، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال 13، شماره 5:151-139
ایوبی، ش.، جلالیان، ا.،1385، ارزیابی کاربری‌های کشاورزی و منابع طبیعی، مرکز نشر دانشگاه صنعتی اصفهان، چاپ اول.
بابایی، ع.، اونق، م.،1385، ارزیابی توان توسعه و آمایش حوضه آبخیز پشتکوه، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال 13 ، شماره 1: 137-127
بهنیافر، ا.، منصوری دانشور، م.، 1389، پهنه بندی آمایشی با رویکرد ارزیابی چند عامله و استفاده از AHP در محیط GIS به منظور توسعه گردشگری(مطالعه موردی: حوضه آبریز گلمکان)، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره9
درویش زاده، علی ،1370، زمین شناسی ایران، چاپ اول، انتشارات نشر دانش آموز وابسته به انتشارات امیر کبیر، تهران
رضوانفر، معصومه، 1386، مطالعه قابلیت تفرجی پارک جنگلی چیتگر با استفاده از فناوری‌های GIS وRS ، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته جنگل‌داری. دانشگاه مازندران.
زاهدی، ش، 1385، مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار با تأکید بر محیط زیست، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ اول.
شایان، س.، شریفی، م.، 1386، مدل به عنوان تکنیکی در ژئومورفولوژی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 80: 130-102 .
شیروانی، زینب، 1388، مقایسه ارزیابی توان تفرجی جنگل‌های نکا- ظالم‌رود با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته جنگل‌داری. دانشگاه مازندران.
فرجی‌سبکبار، ح.، 1384، مکان‌یابی واحدهای خدمات بازرگانی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، پژوهش‌های جغرافیایی. شماره 37 (51).
فرج زاده، م.، و ت. ا.کرمی، 1383، برنامه‌ریزی کاربری اراضی با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (منطقه مورد مطالعه : خرم آباد )، پژوهش های جغرافیایی، 47: 94-81 .
کرم، ع.، 1384، تحلیل تناسب زمین برای توسعه کالبدی در محور شمال غرب تبریز با استفاده از رویکرد چند معیاری MCE در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 54: 106-93 .
مالچفسکی، چ.، 1385، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری، ترجمه اکبر پرهیزکار و عطا غفاری، انتشارات سمت، تهران، چاپ اول.
میرداودی، ر.، ح. ا. زاهدی‌پور، ح. ر. مرادی، و غ. ر.گودرزی، 1387، بررسی و تعیین توان اکولوژیک استان مرکزی از نظر کشاوزری و مرتعداری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان، (2): 255-242.
محفوظی، م .، ع. ا. درویش صفت ، و. م. مخدوم، 1380، آمایش سرزمین حوزه آبخیز دادقان تفرش با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، مجله محیط شناسی، (27): 108-99.
مؤمنی، م. و شریفی سلیم، ع. (1390)، مدل‌ها و نرم افزارهای تصمیم‌گیری چندشاخصه، چاپ اول، نشر مؤلفین، تهران.
ولیخانی، ن.، ا. ح. چرخابی، م. خیرخواه زرین کفش، و م. ج. سلطانی،1390، کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و تصمیم‌گیری چندمعیاره MCDM در پهنه‌بندی درجه تناسب توسعه فیزیکی اراضی شهری (مطالعه موردی: شمال شهر کرج) فصلنامه کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبیعی، 2(2): 14-1.
22. Amino, M., (2007), Geographic Information System (GIS) and Multi-Criteria analysis for sustainable tourism planning, A project submitted in fulfillment of the requirements for the award of the degree of Master of Science. Faculty of Built Environment.University Technology Malaysia.2
23. Babaie-Kafaky, S. Mataji, A., and Ahmadi Sani, N (2009), Ecological capability assessment for multiple-use in forest areas using GIS- based multiple criteria decision making approach, American Journal of Environmental Sciences 5 (6).
24. Bukenya, J,O., (2000), Application of GIS in ecotourism development decisions: evidence from the Pearl of Africa, www.rri.wvu.edu/pdffiles/bukenya2012.pdf, Accessed on 20th September, 2004.
25. Fennel, D (1999), Ecotourism and introduction. First published Routledge is an imprint of the taylor& francis Group.
26. Gul, A, M. Orucu, K. and Oznur, K., (2006). An approach for recreation suitability analysis to recreation planning in Golchuk Nature Park, Journal of Environmental Management, 1
27. Janke, J.R., (2010), Multi-criteria GIS modeling of wind and solar farms in Colorado, Renewable Energy, Article in Press.
28. Kangas, J., Kangas, A., Leskinen, P. and Pykalainen, J. (2001), MCDM methods in strategic planning of forestry on state-owned lands in Finland, J. Multi-Criteria Dec. Anal, 10.
29. Kumari, S. Behera, M.D. and Tewari, H.R., (2010), Identification of potential ecotourism sites in West District, Sikkim using geospatial tools. Tropical Ecology, 51
30. Laurance, W. Alonso, M. and Campbell, P., (2005), Challenge for forest conservation in Gabon, Central Africa, Futures, 38
31. Malczewski, J., (2004), GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Journal of Progress in Planning, 62
32. Sicat, R.S. Carranza, E.M., and Nidumolu, U.B., Fuzzy modeling of farmers knowledge for land suitability classification, Agricultural Systems, No.83: 49-75 (2005).
33. Valikhani, N., Charkhabi, A.H., Kheirkhah zarrinkafsh, & Soltani, M.J, (2011),. Application of Geographical Information System and Multi Criteria Decision MCDM in zoning degree in fitness and physical development of urban lands (Case Study: Northern Karaj), Journal of Remote Sensing and GIS Applications in Natural Resources Science, 2 (2): 1-14. (In pershian)
34.Ying, x. Guang-Ming, Z. Gui-Qiu, C. Lin, T. Ke-Lin, W. and Dao-You, H (2007), Combining AHP with GIS in synthetic evaluation of eco-environment quality-A case study of Hunan Province, China, Ecological Modeling209.
ابتدای صفحه