یمانی, مجتبی, یوسفی, فاطمه, مرادی, انور, عباسی, موسی, برزکار, محسن. (1396). پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 26(102), 19-34.
مجتبی یمانی; فاطمه یوسفی; انور مرادی; موسی عباسی; محسن برزکار. "پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه". فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 26, 102, 1396, 19-34.
یمانی, مجتبی, یوسفی, فاطمه, مرادی, انور, عباسی, موسی, برزکار, محسن. (1396). 'پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه', فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 26(102), pp. 19-34.
یمانی, مجتبی, یوسفی, فاطمه, مرادی, انور, عباسی, موسی, برزکار, محسن. پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 1396; 26(102): 19-34.
پهنه بندی آمایشی با استفاده از مدل های ANP و AHP جهت توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان اشنویه
در این تحقیق به منظور برنامه‌ریزی کاربری‌اراضی جهت توسعه گردشگری با رویکرد ارزیابی چند عامله، از 10 متغیر طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، خاک، لیتولوژی، پوشش زمین، راه ارتباطی، گسل، پتانسیل سیلاب و پتانسیل زمین لغزش برای منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. مواد مورد استفاده در این پژوهش از نقشه‌های مختلف با مقیاس‌های متفاوت، نرمافزار ARC GIS10، نرمافزارSuper Decisions استفاده شده است، در مرحله بعد متغیرها با استفاده از مدل‌هایANP و AHPوبر اساس نظر متخصصین امر ارزش‌گذاری گردیدند. سپس با استفاده از تحلیل‌‌‌گرهای فضایی در محیط GISخروجی‌های مورد نظر از نقشه‌های مرجع تهیه شد و ضمن هم‌پوشانی این نقشه‌ها در محیط GIS با استفاده ازعملگر جمع جبری، خروجی نهایی تحت عنوان پهنه‌بندی کاربری‌اراضی برای پهنه‌بندی فضایی گردشگری به دست آمد.نتایج در سه طبقه کیفی ممنوع، مشروط و مجاز محاسبه شد و نشان داد که حدود 21 درصد از منطقه واجد قابلیت توسعه گردشگری به طور مجاز است و حدود 42 درصد از منطقه قابلیت توسعه فقط به صورت مشروط با رعایت جوانب اکولوژیکی را دارا است. حدود 37 درصد هم ممنوع بودن توسعه گردشگری را نشان می دهد. در پهنه هایی که جهت توسعه گردشگری مجاز هستند، در صورت استفاده مطلوب، ارائه امکانات و خدمات رفاهی و تبلیغ مناسب می توان از پتانسیل های آن ها به منظور گسترش گردشگری پایدار و برقراری تعادل و توازن اقتصادی مناطق مختلف به ویژه مناطق توسعه نیافته و روستایی استفاده کرد. نتایج این تحقیق را می توان به عنوان شاخصی جهت توسعه کاربری های مناسب و بهینه در چارچوب طرح های اقتصادی در منطقه مورد بهره برداری قرار داد.
Zoning Plans with the approach of ANP and AHP models
for tourism development
Case study: Oshnaviyeh city
نویسندگان [English]
Mojtaba Yamani1؛ Fatemeh Yusefi2؛ Anvar Moradi3؛ Musa Abbasi4؛ mohsen barzkar5
1Professor,Faculty of Geography, University of Tehran
2Graduated in Master geomorphology, University of Isfahan
3Ph.D student, University of Tehran
4Ph.D student, University of Kharazmai
5Ph.D student, University of Tabriz
چکیده [English]
Introduction
Ecological capability assessment (landuse planning) as follows: Regulate the relationship between man, land and human activities on land to sustainable use of all human resources and land space to improve the material and spiritual position in the course of time. Planning recreational outing as a way of protection functions in the areas of natural resources management work experience, they also provide the dynamic field of protection (Laurance at all, 2005: 457). Recreationplanning as a strategy management experience in the areas of natural resources, provide dynamic conservation (Laurance at all, 2005: 457). The aim of this study is Zoning Planning with the approach of ANP and AHP models for tourism development. Based on multi-agent approach to special assessment process network analysis is based on various environmental data. These models are presented based on various environmental data. This research ultimately assessment and will identify has the ability to develop tourism zones in the city limits of Oshnavieh. The results of this research can be used as an indicator for the development of appropriate and optimum applications. Materials & Methods
Oshnavieh city located in the southwestern province of West Azerbaijan. In this study, in order to landuse planning for tourism development with evaluation of a multi- factor approach, were used for the study area of 10 variables Elevational classes, slope, aspect, soil, lithology, land cover, road of communication, fault, flood potential and landslide potential. In this study, different maps with different scales, RC GIS10 and Super Decisions software are used. In the nextstage were valuation variables using the ANP and AHP models based on expert opinion. Then, was prepared the desired output of the reference maps by using of analysts spatial in GIS and the overlaying this maps in GIS environment by using Algebraic sum, respectively the final output as land use zoning scheme for the development of spatial tourism. Distributed were 15 questionnaires among specialists for each model (5 specialist land use, 5 tourism specialist and 5 specialist geomorphology) for valuation. After analyzing the questionnaires, to calculate the final weights of each criteria and sub-criteria (according to internal communications) was used Super Decisions software. Results & Discussion
In this study, were determined the evaluation criteria and their weights, correctly and with acceptable accuracy (under 1/0) by reviewing the literature, experts and paired in the form of ANP and AHP. Finally after the overlay was obtained zoning map for tourism development model based on AHP and ANP in the city Oshnavieh. The maps are in three categories: permitted, conditional and prohibited zones classified and the area was calculated. In the ANP model 7/21 percent and inthe AHP 1/21 percent of the study region has a permitted of tourism development and capability are better for tourism development. Most of the area has a slope between 0 to 8 percent and also the type of pasture lands are semi-intensive. The potential forflooding and landslides in these areas is low and very low so these areas are ecologically appropriate land use is extensive. Because the user of nature tourism is compatible with all users within this class. Conditioned class included 8/42 percent in model ANP and 42/08 percent in AHP model in the study area. In these areas, provided that the adherence to ecological aspects of development are extensive. Prohibited class included about 36 percent of the region. Any tourism development is prohibited becauseof its agricultural land and steep in parts, potential flooding and landslides. A large part of central and northern parts of the East region's capacity for sustainable development of tourism show better. Although these results are based on two models aredifferent, but generally close together. Conclusion
The results were calculated in three quality groups: Permited, forbidden and conditional. It was revealed that 21 percent of the area had the capacity for permited degree of tourism development and about 42 percent of the area had the conditional degree of tourism development conciderring ecologic prespectives. In the remaining 37 percent of the area tourism development was forbidden under any condition. In areas that have been allowed to develop tourism if desired, providedthe facilities and utilities and their potential to develop sustainable tourism could be promoted properly and economic equilibrium and balance different areas, especially in underdeveloped and rural use. The results of this study can be was exploited asan indicator for the development of appropriate landuses and optimize in the framework economic projects in the region.
کلیدواژه‌ها [English]
Zoning, Landuse, MCE Model, ANP model, Tourism, Oshnaviyeh City
مراجع
آرخی، ص. و ی. نیازی،1389، ارزیابی روش‌های مختلف سنجش از دور برای پایش تغییرات کاربری‌اراضی (مطالعه موردی: حوزه دره‌شهر - استان ایلام ). فصلنامة علمی- پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران ، 17(1): 93-74
آذر، ع.، فرجی، ح.، 1386، علم مدیریت فازی، انتشارات مؤسسه کتاب مهربان نشر با همکاری مرکز مطالعات مدیریت و بهره‌وری ایران، چاپ اول.
احسنی، ن.، اولادی، ج.، قصریان، ف.، و درویش، م.، 1386، معرفی شیوه ای برای اعمال مدیریت پایدار بر سرزمین بر مبنای معیارهای IUCN در استان کردستان، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، جلد 14، شماره 4: 558-539
اونق، م.، قانقرمه، ع.، عابدی.، 1385، برنامه مدیریت کاربری اراضی سواحل جنوب شرقی دریای خزر (معرفی مدل عددی ارزیابی توان اکولوژیکی و آمایش سرزمین)، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال 13، شماره 5:151-139
ایوبی، ش.، جلالیان، ا.،1385، ارزیابی کاربری‌های کشاورزی و منابع طبیعی، مرکز نشر دانشگاه صنعتی اصفهان، چاپ اول.
بابایی، ع.، اونق، م.،1385، ارزیابی توان توسعه و آمایش حوضه آبخیز پشتکوه، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال 13 ، شماره 1: 137-127
بهنیافر، ا.، منصوری دانشور، م.، 1389، پهنه بندی آمایشی با رویکرد ارزیابی چند عامله و استفاده از AHP در محیط GIS به منظور توسعه گردشگری(مطالعه موردی: حوضه آبریز گلمکان)، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره9
درویش زاده، علی ،1370، زمین شناسی ایران، چاپ اول، انتشارات نشر دانش آموز وابسته به انتشارات امیر کبیر، تهران
رضوانفر، معصومه، 1386، مطالعه قابلیت تفرجی پارک جنگلی چیتگر با استفاده از فناوری‌های GIS وRS ، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته جنگل‌داری. دانشگاه مازندران.
زاهدی، ش، 1385، مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار با تأکید بر محیط زیست، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ اول.
شایان، س.، شریفی، م.، 1386، مدل به عنوان تکنیکی در ژئومورفولوژی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 80: 130-102 .
شیروانی، زینب، 1388، مقایسه ارزیابی توان تفرجی جنگل‌های نکا- ظالم‌رود با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته جنگل‌داری. دانشگاه مازندران.
فرجی‌سبکبار، ح.، 1384، مکان‌یابی واحدهای خدمات بازرگانی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، پژوهش‌های جغرافیایی. شماره 37 (51).
فرج زاده، م.، و ت. ا.کرمی، 1383، برنامه‌ریزی کاربری اراضی با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (منطقه مورد مطالعه : خرم آباد )، پژوهش های جغرافیایی، 47: 94-81 .
کرم، ع.، 1384، تحلیل تناسب زمین برای توسعه کالبدی در محور شمال غرب تبریز با استفاده از رویکرد چند معیاری MCE در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 54: 106-93 .
مالچفسکی، چ.، 1385، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری، ترجمه اکبر پرهیزکار و عطا غفاری، انتشارات سمت، تهران، چاپ اول.
میرداودی، ر.، ح. ا. زاهدی‌پور، ح. ر. مرادی، و غ. ر.گودرزی، 1387، بررسی و تعیین توان اکولوژیک استان مرکزی از نظر کشاوزری و مرتعداری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان، (2): 255-242.
محفوظی، م .، ع. ا. درویش صفت ، و. م. مخدوم، 1380، آمایش سرزمین حوزه آبخیز دادقان تفرش با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، مجله محیط شناسی، (27): 108-99.
مؤمنی، م. و شریفی سلیم، ع. (1390)، مدل‌ها و نرم افزارهای تصمیم‌گیری چندشاخصه، چاپ اول، نشر مؤلفین، تهران.
ولیخانی، ن.، ا. ح. چرخابی، م. خیرخواه زرین کفش، و م. ج. سلطانی،1390، کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و تصمیم‌گیری چندمعیاره MCDM در پهنه‌بندی درجه تناسب توسعه فیزیکی اراضی شهری (مطالعه موردی: شمال شهر کرج) فصلنامه کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبیعی، 2(2): 14-1.
22. Amino, M., (2007), Geographic Information System (GIS) and Multi-Criteria analysis for sustainable tourism planning, A project submitted in fulfillment of the requirements for the award of the degree of Master of Science. Faculty of Built Environment.University Technology Malaysia.2
23. Babaie-Kafaky, S. Mataji, A., and Ahmadi Sani, N (2009), Ecological capability assessment for multiple-use in forest areas using GIS- based multiple criteria decision making approach, American Journal of Environmental Sciences 5 (6).
24. Bukenya, J,O., (2000), Application of GIS in ecotourism development decisions: evidence from the Pearl of Africa, www.rri.wvu.edu/pdffiles/bukenya2012.pdf, Accessed on 20th September, 2004.
25. Fennel, D (1999), Ecotourism and introduction. First published Routledge is an imprint of the taylor& francis Group.
26. Gul, A, M. Orucu, K. and Oznur, K., (2006). An approach for recreation suitability analysis to recreation planning in Golchuk Nature Park, Journal of Environmental Management, 1
27. Janke, J.R., (2010), Multi-criteria GIS modeling of wind and solar farms in Colorado, Renewable Energy, Article in Press.
28. Kangas, J., Kangas, A., Leskinen, P. and Pykalainen, J. (2001), MCDM methods in strategic planning of forestry on state-owned lands in Finland, J. Multi-Criteria Dec. Anal, 10.
29. Kumari, S. Behera, M.D. and Tewari, H.R., (2010), Identification of potential ecotourism sites in West District, Sikkim using geospatial tools. Tropical Ecology, 51
30. Laurance, W. Alonso, M. and Campbell, P., (2005), Challenge for forest conservation in Gabon, Central Africa, Futures, 38
31. Malczewski, J., (2004), GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Journal of Progress in Planning, 62
32. Sicat, R.S. Carranza, E.M., and Nidumolu, U.B., Fuzzy modeling of farmers knowledge for land suitability classification, Agricultural Systems, No.83: 49-75 (2005).
33. Valikhani, N., Charkhabi, A.H., Kheirkhah zarrinkafsh, & Soltani, M.J, (2011),. Application of Geographical Information System and Multi Criteria Decision MCDM in zoning degree in fitness and physical development of urban lands (Case Study: Northern Karaj), Journal of Remote Sensing and GIS Applications in Natural Resources Science, 2 (2): 1-14. (In pershian)
34.Ying, x. Guang-Ming, Z. Gui-Qiu, C. Lin, T. Ke-Lin, W. and Dao-You, H (2007), Combining AHP with GIS in synthetic evaluation of eco-environment quality-A case study of Hunan Province, China, Ecological Modeling209.
ابتدای صفحه