نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیأت علمى دانشگاه اصفهان
چکیده
در مطالعات جغرافیایى، خاک فقط به عنوان یک منبع طبیعى در کانون توجه قرار ندارد، بلکه بیشتر به خاطر آنکه در معرض یک خطر تباه کننده به نام فرسایش قرارگرفته نیازمند بررسى، حفاظت و مراقبت است. مفهوم فرسایش از دیدگاه ژئومورفولوژى از یکسو متوجه فرایندهایى است که به چهره پردازى سطح زمین مشغول هستند و از سوى دیگر به عواملى که در برابر حفاظت خاک قرار مى گیرند، اشاره دارد. واضح است که مقدار و نوع فرسایش خاک از مکانى به مکان دیگر متفاوت است و آگاهى از این کمیت ها مى تواند در برنامه ریزی ها بسیار سودمند باشد.
مفهوم فرسایش در ژئومورفولوژى مبحث بسیار گسترده و پرمفهومى است که از دیدگاه هاى مختلف مى تواند مورد توجه قرارگیرد.
مفهوم جغرافیایى فرسایش با مفهومى که از دیدگاه زمین شناسى، فیزیک یا خاک شناسى بدان پرداخته مى شود، یکسان و برابر نیست. واژه فرسایش از لغت فرسودن مشتق شده است و به مجموعه فرآیندهایى گفته مى شود که طى آن سنجش خارجى پوسته زمین پایدارى خود را از دست داده و از محل خود تغییر مکان مى دهد. این مفهوم شامل فرآیند تخریب، انحلال، حمل و رسوب گذارى است .
براساس مطالعات انجام گرفته در ایران سالیانه به طور متوسط 1500 تن خاک از هر کیلومترمربع سطح در اثر فرسایش آبى شسته مى شود. این بدان معنى است که هر سال یک میلیمتر از ضخامت خاک در کشور کاسته مى گردد.(کرمى، 1372، پایان نامه)
با توجه به موقعیت و ویژگی هاى سیستم آبخیزدشت نجف آباد به نظرمى آید انرژى حاصل از برخورد قطرات باران به سطح زمین و رواناب حاصل از آن مهمترین نیروهاى فرساینده در سیستم آبخیز باشند که در تقابل با عوامل فرسایش پذیر، نرخ فرسایش خاک را تعیین مى نمایند. ازاین رو در این مقاله به منظور ارزیابى خطرات فرسایش و برآورد میزان و مقدار آن به کارگیرى مدل SLEMSA مورد تأکید قرار گرفته است، زیرا در این مدل بهره گیرى از همبستگى هاى انحنایى و منظورداشتن تأثیرات متقابل عوامل دخیل در فرسایش در اولویت قراردارند.
عنوان مقاله [English]
Using SLEMSA Model
نویسنده [English]
- Mas'oud Mo'ayyeri
Member of Faculty, University of Isfahan
چکیده [English]
In geographic studies, soil is not the focus of attention only as a natural resource, but more of a crucial asset which is exposed to a fatal threat called erosion, and thus needs to be examined, protected and maintained. From the point of view of geomorphology, the concept of erosion is on the one hand connected with the processes affecting the face of the earth and, and on the other, with factors that act against soil conservation. It is clear that the level and type of erosion of soil varies from place to place, and awareness of these quantities can be greatly useful in planning.
The concept of erosion is a very broad and deep topic in geomorphology that can be considered from different perspectives.
The geographic concept of erosion is not the same as its concept as considered in geology, physics or soil science. The term erosion is derived from the verb “to erode”, and is referred to as the set of processes in which the external surface of the earth's crust loses its stability and is displaced. This concept involves the processes of degradation, dissolution, carriage and sedimentation.
According to studies conducted in Iran, an average of 1,500 tons of soil is washed out by water erosion per year. This means that every year, one millimeter of soil thickness in the country is lost (Karami, 1993, thesis)
Considering the position and characteristics of Najaf Abad Plain watershed system, it seems that the energy generated by collision of rain drops to the surface of the earth and the resulting runoff is the most important erosive force in the watershed system, which, in interaction with erodible factors, determines the rate of soil erosion. Therefore, in this paper, in order to assess the erosion dangers and estimate its quantity and level, the application of the SLEMSA model has been emphasized, because in this model, utilization of curvature correlations and consideration of the interactions of the factors involved in erosion are given the priority.
)