نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
چکیده
فکری نگهداری و پرورش حیوانات، نیاز به علوفه و شرایط طبیعی (محیطی) مساعد برای حفظ و پرورش دام چون اقلیم مناسب، آب و مرتع کافی و سکونت در محیط های نامساعد به صورت فصلی پدیده کوچ را فراهم نموده است.
در زندگی کوچ نشینی برخلاف یکجانشینی به ویژه شهرنشینی، بخش عمده ای از فهالیت انسان، حول محور تلاش جسمانی در رابطه مستقیم با محیط جغرافیایی دور می زند، در این فرآیند، انسان از یک طرف و عمل دام و مرتع از طرف دیگر اساس و مبنای زندگی کوچ نشینی را تشکیل می دهند. انسان کوچ نشین، با بکارگیری دام به عنوان سرمایه و بکارانداختن نیروی جسمانی و در فرایند تولید قرار می گیرد.
زندگی کوچ نشینی در جهان از سابقه ای طولانی برخوردار است. در نواحی مختلف کره زمین از دوازده هزار سال پیش، به خصوص آسیای جنوب غربی، مرکزی، جنوب شرقی و شمال آفریقا به جهت محدودیت ها و تنگناهای محیطی برای سایر فعالیت های مبتنی بر شیوه معیشت یکجانشینی، اشنایی، اُنس و الفت انسان با حیوان در حین شکار و فکر اهلی کردن آنها و غیره چنین شیوه معیشتی به چشم می خورد.
کشور ما بنا به موقعیت جغرافیایی خاص به ویژه از سمت شمال و شمال شرقی که مدخل ورود اقوام کوچ نشین بوده، سرزمینی است که از همان ابتدا این پدیده را لمس کرده است. از این رو یکی از مهمترین مناطق کوچ نشین جهان محسوب می شود.
به طور کلی سابقه کوچ نشینی در ایران به بیش از هشت هزار سال پیش می رسد و آثار به دست آمده در جنوب غربی ایران، مؤید این مطلب است.
بنابراین ایران سرزمینی است که با کوچ نشینی اشنا بوده و از گذشته تاکنون علیرغم کاهش جمعیت آنها در مقایسه با یکجانشینان، به عنوان سومین جامعه پذیرفته شده این کشور در کنار روستانشینان و شهرنشینان به شمار می روند.
متأسفانه این جامعه کم جمعیت و پراکنده در سرتاسر این سرزمین در ارکان اصلی سه گانه خود یعنی انسان، دام و مرتع با مشکل مواجه است.
در این مقاله سعی بر این است تا بهره گیری از نظریات، تجربیات و منابع و اطلاعات آماری، به بررسی ضرورت تحول شیوه موجود کوچ نشینی در ایران به رمه گردانی(ترانسهومانس) در جهت بهره مندی از امکانات و خدمات زیربنایی و رفاهی لازم و شکوفایی اقتصادی به منظور توسعه هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور پرداخته شود.
در این راستا ابتدا به اجمال به ارائه برخی از مشخصات و تنگناهای کوچ نشینان اشاره شده و سپس به بررسی رمه گردانی (ترانسهومانس) و نقش آن در ابعاد مختلف زندگی کوچ نشینان پرداخته شده است.
عنوان مقاله [English]
A Geographic Analysis About the Necessity of Changing the Current Fashion of Nomadism in Iran into Transhumance
نویسنده [English]
- Nasrallah Mowlaei Hashjin
Department of Geography, Islamic Azad University of Rasht
چکیده [English]
Our country, due to its special geographic position, especially the location of its north and northeastern borders which have been gates for entrance of nomadic tribes, has been affected by the phenomenon of nomadism since early times. Consequently, it is considered as one of the most important areas of nomadism in the world. In general, Iran has a history of nomadism of about eight thousand years, a fact confirmed by relics found in the northwest of Iran.
Therefore, Iran is a land familiar with nomadism in which nomads, despite their decreasing trend of population, have been recognized as the third population group of society along with rural and urban settlers since long ago.
Unfortunately, this small and scattered population faces problems concerning its three fundamental bases, namely human, livestock and rangelands all over the country.
In this paper, using theories, experiences and statistical information, it has been tried to examine the necessity of transforming the manner of nomadism in Iran into transhumance in order to help nomads enjoy existing infrastructures and facilities, an aim in line with the policy of homogeneous economic, social and cultural development of the country.
In this regard, first a brief overview of nomadic life characteristics and difficulties has been presented, and then transhumance and its role in different aspects of the life of nomads have been studied.
)