فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»

نقشه کف اقیانوس ها (رابطه زمین شناسی و اقیانوس شناسی)

عبدالکریم قریب

دوره 1، شماره 3 ، مرداد 1370، ، صفحه 18-23

چکیده

به علت سهولت نسبی رفت و آمد در مناطق و نواحی مختلف و مشاهده مستقیم نمونه های گوناگون، مطالعه و بررسی زمین در سطح خشکی ها تاکنون پیشرفت های زیادی کرده است؛ و تقریبا همه رویه خشکی ها مورد پژوهش قرار گرفته اند و از چگونگی ساختار زمین و وضع قرار گرفتن لایه ها و چینه ها و کانی ها و پستی و بلندی ها و وضع آتشفشان ها و تاریخ گذشته زمین ... بیشتر

فضا، بُعد چهارم قدرت (قسمت پنجم) فناورى فضایى

محمد حسن نامی

دوره 20، شماره 77 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 19-24

چکیده

محدودیت منابع و اسناد مرتبط با حوزه‏ ى فضا درکشور، ضرورت تبیین جایگاه فضا در توسعه‏ ى کشور و امنیت پایدار را ایجاب مى‏ نماید؛ که ضمن بیان مسائل اساسى و با اهمیت در خصوص فناورى فضایى و فعالیت‏ هاى فضایى کشور، حوزه‏ هاى تخصصى سنجش از دور و تصویر بردارى فضایى را مورد بررسى قرار دهد. ساختار فضا، رژیم حقوقى فضا، کارکردهاى فضا و فناورى ... بیشتر

سیر تحول نظریات و دیدگاه ها در برنامه‏ ریزى کاربرى زمین با تأکید بر توسعه پایدار

فرانک سیف الدینی؛ موسی پناهنده خواه

دوره 17، شماره 68 ، بهمن 1387، ، صفحه 19-24

چکیده

زمین و اختصاص آن به فعالیت‏ هاى مختلف شهرى نظیر سکونت، کار، فراغت و غیره یا به عبارت دیگر برنامه‏ ریزى کاربرى زمین همواره یک فعالیت اساسى و مهم در عمران شهرى بوده است. برنامه‏ ریزى کاربرى زمین در طول تاریخ شهر سازى و عمران شهرى به ویژه در قرن گذشته رویکردها و دیدگاه هاى مختلفى داشته است. هر یک از این دیدگاه ها به نوبه خود این علم ... بیشتر

تأثیر عوامل طبیعى بر جایگاه اقتصادى و اجتماعى شهر لار در سلسله مراتب شهرى استان فارس

علی شکور؛ رفعت شکری؛ مرتضی زراعتی

دوره 16، شماره 64 ، بهمن 1386، ، صفحه 19-24

چکیده

شهر یکى از پدیده ‏هاى ساخت بشر در محیط زیست به شمار مى‏ رود که به منظور اسکان، تأمین معیشت، داشتن روابط اجتماعى و اقتصادى و مانند آنهاست ولى این موارد اهداف شهرى به شمار نمى‏ روند. انسان خود محیط سکونتش را فراهم کرده و خود به ایجاد و نحوه زندگى در آن اقدام نموده است. شهرها بایستى بر مبناى نقش و وظیفه ‏اى که در سطح منطقه دارند. انجام ... بیشتر شهر یکى از پدیده ‏هاى ساخت بشر در محیط زیست به شمار مى‏ رود که به منظور اسکان، تأمین معیشت، داشتن روابط اجتماعى و اقتصادى و مانند آنهاست ولى این موارد اهداف شهرى به شمار نمى‏ روند. انسان خود محیط سکونتش را فراهم کرده و خود به ایجاد و نحوه زندگى در آن اقدام نموده است. شهرها بایستى بر مبناى نقش و وظیفه ‏اى که در سطح منطقه دارند. انجام وظیفه کنند و به نحوى در تمامى ابعاد توسعه یابند که اثرات منفى خود را به حداقل برسانند. بنابراین لازم است برنامه ریزى‏ هاى شهرى به نحوى به اجرا درآیند که به سکونتگاه ها و الگوهاى سازمانى و نوع فعالیت‏ هاى انسانى بصورت یک جامعه بزرگ نگریسته شود. بنابراین بیشترین هدف بر این اصل قرار دارد که برنامه ریزى‏ هاى شهرى همگام با هم پیش روند. سلسله مراتب شهرى طبق یک تعریف عبارتند از: طبقه بندى شهرهاى واقع در یک محدوده جغرافیایى بر اساس شاخص ‏هاى جمعیتى و اهمیت و نقش عملکرد ادارى آن‏ها به طورى که با یک محاسبه و نظم قابل سنجش بتوان شهرها را در گروه‏ هاى مختلف دسته بندى نمود. چنانچه مى‏ دانیم سلسله مراتب شهرى در بسیارى از استان‏ هاى کشور ما ناموزون است و اختلافات زیادى بین شهرها از لحاظ رتبه بندى آن‏ها براساس شاخص ‏ها به چشم مى‏ خورد. شهرهاى استان فارس نیز داراى سلسله مراتب منظمى نیستند و علل و عواملى باعث شده که این سلسله مراتب مشکلاتى را ایجاد نماید. در پژوهش حاضر سلسله مراتب شهرى استان فارس بر اساس سه الگوى متفاوت بررسى و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصله با یکدیگر مقایسه و سلسله مراتب شهرى آن تعیین و راهکارهایى جهت بهبود وضعیت رتبه بندى آن ارائه گردیده است.

محله گرایى و امنیت

بهمن کارگر

دوره 15، شماره 57 ، اردیبهشت 1385، ، صفحه 19-25

چکیده

شهر مدرن مملو از ناامنى و آسیب هاى اجتماعى است. تأمین امنیت شهرى که در فضاى باز و گسترده در ابعاد ده ها کیلومتر گسترش بى‏ قواره و بى‏ حد و مرز پیدا کرده است، اگر امرى محال نباشد اما مشکل به نظر مى‏ رسد. به همین دلیل شهرهاى بزرگ که ابعاد انسانى را پشت سر گذاشته‏ اند و دچار انواع تزاحمات و بى‏ قاعده‏ گى شده‏اند موجب بروز و ظهور ... بیشتر شهر مدرن مملو از ناامنى و آسیب هاى اجتماعى است. تأمین امنیت شهرى که در فضاى باز و گسترده در ابعاد ده ها کیلومتر گسترش بى‏ قواره و بى‏ حد و مرز پیدا کرده است، اگر امرى محال نباشد اما مشکل به نظر مى‏ رسد. به همین دلیل شهرهاى بزرگ که ابعاد انسانى را پشت سر گذاشته‏ اند و دچار انواع تزاحمات و بى‏ قاعده‏ گى شده‏اند موجب بروز و ظهور آسیب هاى همه جانبه ‏اى گشته‏ اند، به نحوى که در هیچ یک از عرصه‏ هاى اجتماعى، فرهنگى و اقتصادى قادر به نظارت و کنترل رفتارهاى نابه هنجار و ایمن سازى محیط انسانى براى گروه هاى مختلف اجتماعى نیستند. به همین دلیل محیط هاى شهرى اساسا محیط هاى ناامن تلقى مى‏ شوند. از این رو امنیت شهرى از بحث هاى علمى، فنى، کاربردى و ادارى مهمى است که اکنون به صورت یک موضوع میان دانشى و فرادانشى جامع اکنون نگر در چارچوب جامعه ‏شناسى شهرى، حقوق، جغرافیا، علوم انتظامى - امنیتى و نظایر آنها بررسى مى‏ شود و با سرنوشت آحاد شهروندان کل نظام اجتماعى و اقتصادى کشور و شهر، به ویژه مسائل امنیت کلان شهر سر و کار دارد. کلان شهر تهران پایتخت دویست ساله کشور جمهورى اسلامى ایران به عنوان بزرگترین شهر ایران در یکصد سال گذشته با عبور از مقاطع مختلف تاریخى داراى موقعیت چند شخصیتى سیاسى فرهنگى و اقتصادى شده است. این امر باعث تمرکز جمعیت بسیار زیاد و تمرکز فعالیت هاى اقتصادى و فرهنگى فراوان و توسعه فیزیکى گسترده ‏اى گردیده است. همین امر باعث شده است ناهماهنگى میان فعالیت ها، جمعیت، فضا و تأسیسات و تجهیزات امنیتى وجود داشته و این مسئله بصورت معضل انتظامى و امنیتى براى تهران کنونى مطرح باشد بطورى که تهران سرسلسله و قطب جرایم و ناامنى شهرى بین همه شهرهاى ایران است. رشد فزاینده و گسترش عمودى و افقى ناگهانى تراکم شهر تهران بویژه بعد از انقلاب اسلامى ایران و بواسطه مهاجرت هاى اولیه، بویژه بعد از شروع جنگ تحمیلى، مسائل اجتماعى و اقتصادى و کمبود مسکن موجب گردید تا امکانات محدود پلیس با افزایش و گستردگى بزهکاری ها، تبهکاری ها، جرائم، جنایت و ابزارآلات و شیوه‏ هاى نوین مجرمین، فاصله بسیار زیادى پیدا کند. و از طرفى افزایش روزافزون جرائمى از قبیل اختلافات خانوادگى، سرقت، کلاهبردارى، جعل، قتل، موادمخدر، مفاسداجتماعى، تخلفات رانندگى، زورگیرى، کیف قاپى و.. و از سوى دیگر ضعف در قوانین و مقررات موجود و نبود هماهنگى لازم بین ضابطین و مأمورین انتظامى با قوه قضاییه در برخورد با مجرمین نیز از جمله مشکلات عمده شهرهاى بزرگ ایران بویژه تهران است که طبعا کانونهاى جرم خیز در همه مناطق 22 گانه تهران یکسان نیست. در این مقاله شهر تهران و مسائل امنیتى در ارتباط با گسترش روزافزون کالبدى و جمعیتى این شهر مورد بررسى قرار گرفته و در ادامه به مطالعه موردى و محله‏ اى، کلانترى 164 از گل وحوزه خدماتى آن از نظر امنیتى که شامل نواحى 5 و6 منطقه یک و ناحیه 10 منطقه 4 مى‏باشد مى‏ پردازد.

استفاده از توزیع‏ هاى آمارى در پیش ‏بینى زمان وقوع سیل (حوزه آبخیز محمدآباد گرگان)

نیما طبری فرد

دوره 13، شماره 52 ، بهمن 1383، ، صفحه 19-23

چکیده

سیل به عنوان یکى از مهمترین سوانح طبیعى همواره مورد توجه بشر بوده و در سالهاى اخیر با توسعه مراکز جمعیتى، صنعتى، کشاورزى و افزایش خسارت ناشى از سیل، لزوم توجه بیشتر به آن احساس مى‏ گردد. در این مطالعه، طى نگرشى آمارى و با بهره‏ گیرى از توزیع آمارى متداول در هیدرولوژى سعى شده است تا بزرگى و زمان وقوع سیل در حوزه آبخیز محمدآباد گرگان ... بیشتر

جایگاه شهرهاى جدید ایران در نظام شهرسازى

حمید رضا وارثی

دوره 12، شماره 47 ، آبان 1382، ، صفحه 19-23

چکیده

برنامه ‏ریزى شهرهاى جدید در جهان در طول یک قرن گذشته در پاسخ به شرایط متغیر اجتماعى و اقتصادى و اولویت هاى برنامه ‏ریزى ملى مورد استفاده قرار گرفته و هر کشورى با توجه به امر توسعه خود، احداث شهرهاى جدید را در دستورکار قرارداده و به مرحله اجرا درآورده است و از آن به عنوان ابزارى در جهت رفع مشکلات شهرى و ناحیه‏ اى استفاده کرده و یا ... بیشتر برنامه ‏ریزى شهرهاى جدید در جهان در طول یک قرن گذشته در پاسخ به شرایط متغیر اجتماعى و اقتصادى و اولویت هاى برنامه ‏ریزى ملى مورد استفاده قرار گرفته و هر کشورى با توجه به امر توسعه خود، احداث شهرهاى جدید را در دستورکار قرارداده و به مرحله اجرا درآورده است و از آن به عنوان ابزارى در جهت رفع مشکلات شهرى و ناحیه‏ اى استفاده کرده و یا بدان چون انگیزه‏ اى براى تجدید حیات اقتصادى مناطقى که دچار رکود بوده‏ اند و همچنین توسعه نواحى کمتر توسعه یافته نگریسته است . شهرهاى جدید در ایران در طى سه الى چهار دهه گذشته وارد نظام شهرسازى شده و به عناوین گوناگون ساخته شده‏ اند. افزایش جمعیت شهرنشین و نیازمندى به ایجاد مراکز شهرى جدید که بتواند جمعیت اضافه شده را در خود جاى دهد از عوامل مؤثر در احداث اینگونه شهرها بوده است. اینگونه شهرها به خاطر جلوگیرى از گسترش شهرهاى بزرگ و کلان شهرها که با مشکلات عدیده ‏اى از قبیل افزایش اجاره ‏بها، گرانى زمین و هزینه مسکن مواجه مى‏ باشند ساخته شده‏ اند. بررسى تجارب بدست آمده از احداث شهرهاى جدید ایران و نکات مثبت و منفى آن از اهمیتى خاصى برخوردار است. در مقاله حاضر سعى شده است جایگاه شهرهاى جدید و نکات مثبت و منفى آن به عنوان یکى از تجارب شهرسازى مورد مطالعه و بررسى قرارگیرد و امید است که نتایج آن بتواند مؤثر باشد.

اهمیت اینترنت در توسعه روستایی و کشاورزی

علی اکبر نجفی کانی

دوره 10، شماره 38 ، مرداد 1380، ، صفحه 19-21

چکیده

اینترنت از جمله فنآوری های جدید است که در چارچوب رهیافت ارتباط توسعه ای می تواند روند توسعه کشورهای در حال توسعه را تسریع نماید. تاریخ این کشورها گواه براین مدعاست که انتقال فنآوری بدون انطباق آن با شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور میزبان، به مثابه برهم زدن نظم داخلی و تعادل آنها و نهایتاً سوق دادن آنها به ... بیشتر اینترنت از جمله فنآوری های جدید است که در چارچوب رهیافت ارتباط توسعه ای می تواند روند توسعه کشورهای در حال توسعه را تسریع نماید. تاریخ این کشورها گواه براین مدعاست که انتقال فنآوری بدون انطباق آن با شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور میزبان، به مثابه برهم زدن نظم داخلی و تعادل آنها و نهایتاً سوق دادن آنها به سمت کشوری نامتعادل است که بخش های مختلف آن زیر سیستم از یک فراسیستم ملی نیستند. لذا به کارگیری و توسعه خدمات اینترنت در این کشورها نیازمند دقت، تخصص و مطالعه است تا ضمن در نظرگرفتن شرایط عمومی کشور میزبان و وقفه های تاثیرگذاری این فنآوری جدید، فرآیند علمی سازگاری و انطباق و نیز زمینه سازی و انطباق و نیز زمینه سازی در مورد آن صورت گیرد تا نهایتاً جامعه از منافع آن بهره مند شود و هدایت آن را برعهده گیرد. استفاده از اینترنت در کشورهای در حال توسعه در سالهای اخیر به سرعت روبه گسترش است، به طوری که این بسط و توسعه بیشتر یک پدیده شهری است و هنوز هم غالب جوامع روستایی نمی توانند از خدمات موجود در جوامع شهری همجوارشان به خوبی استفاده کنند. از این رو سازمانهای ذیربط مثل فائو (سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد) باید در جهت تأمین نیازهای جامعه روستایی و کشاورزی، توسعه و گسترش اینترنت را رهبری کنند و راهبرد همه جانبه و فراگیر سازمان خواروبار کشاورزی باید: - زمینه ساز سیاست گذاری و هماهنگی منطقه ای راهبرد اینترنت در خدمت عمران روستایی باشد. - کاربران کشورهای در حال توسعه را با خدمات اطلاع رسانی مناسب و موجود در اینترنتو سازمان فائو آشنا سازد. - از کاربردهای نوآورانه اینترنت و خدمات اطلاع رسانی برای عمران روستایی حمایت کند.

تغییرات اقلیمی و رفتار نوسانی سطح دریای خزر

عبدالعظیم قانقرمه

دوره 6، شماره 22 ، مرداد 1376، ، صفحه 19-22

چکیده

خزر بزرگترین دریاچه کره زمین است و سطح اساسی آن در زیر سطوح آزاد آب اقیانوس ها قرار دارد. پنج کشور جمهوری اسلامی ایران، آذربایجان، فدراتیو روسیه، قزاقستان و ترکمنستان این دریاچه را احاطه کرده اند. بنابراین برای این کشورها و نیز دیگر کشورهای جنوب آسیا به لحاظ اقتصادی و سیاسی، از اهمیت حیاتی خاصی برخوردار است. در حال حاضر آنچه این ... بیشتر

تأثیر کشاورزى بر اقلیم در دوره هولوسن (ترجمه)

مسعود معیری؛ علی جوزی خمسلویی

دوره 18، شماره 71 ، آبان 1388، ، صفحه 20-25

چکیده

این مقاله تغییرات مربوط به ردگیرى واکنش گاز و اقلیم را در دوره هولوسن (تقریبا 10000 سال پیش) با توجه به چهار دوره یخچالى گذشته خلاصه مى‏ نماید. دوره صنعتى که معمولاً از قرن 18 شروع مى‏ شود، باتوجه به افزایش گازهاى گلخانه ‏اى اتمسفر در نتیجه سوخت‏ هاى فسیلى و تغییرات کاربرى زمین شناخته شده است و اینها با افزایش میانگین دماى سطح زمین ... بیشتر این مقاله تغییرات مربوط به ردگیرى واکنش گاز و اقلیم را در دوره هولوسن (تقریبا 10000 سال پیش) با توجه به چهار دوره یخچالى گذشته خلاصه مى‏ نماید. دوره صنعتى که معمولاً از قرن 18 شروع مى‏ شود، باتوجه به افزایش گازهاى گلخانه ‏اى اتمسفر در نتیجه سوخت‏ هاى فسیلى و تغییرات کاربرى زمین شناخته شده است و اینها با افزایش میانگین دماى سطح زمین در دهه پایانى قرن بیست مرتبط مى‏ باشد. به هر حال تحلیل‏ هاى انجام گرفته به وسیله رادیمان (Ruddiman) که دوره هولوسن و دوره جامعه شهرى را مورد توجه قرار مى‏ دهد، تغییرات موجود در گازهاى گلخانه ‏اى اتمسفر به صورت بى‏ سابقه ‏اى با سوابق یخچالى در چهارصدهزار سال پیش مقایسه شده است. در طول این دوره دى‏ اکسید کربن (Co2) و متان (CH4) افزایش یافته است و این افزایش احتمالاً ناشى از شروع فعالیت‏ هاى کشاورزى و پاکسازى زمین در اوراسیا مى‏ باشد. این موارد و دیگر تغییرات کاربرى زمین ناشى از فعالیت ‏هاى کشاورزى و روستایى ممکن است موجب تغییرات ضعیف اقلیمى و مانع از سرد شدن زمین شده باشد و یا شاید اینها ناشى از نیروهاى طبیعى باشد. اگر چه شواهد آتیه نظریه رادیمان را پشتیبانى مى‏ کند ولى فعالیت ‏هاى جنگل‏ کارى و کشاورزى در طول دوره جامعه شهرى ممکن است که تأثیرى را برروى اقلیم براى حداقل هشت هزار سال پیش اعمال کرده باشد.

جزایر حرارتى شهر اهواز و راهکارهاى پیش گیرى

فریده عظیمی؛ علی تراب پور

دوره 18، شماره 70 ، مرداد 1388، ، صفحه 20-22

چکیده

کانون هایى که بیشترین فعالیت هاى انسانى و گازهاى متصاعد شده از منابع آلاینده، خودروها و غیره در آنجا تجمع پیدا کرده و به صورت گره در محیط هاى شهرى تظاهر مى‏ کند تشکیل جزیره حرارتى مى‏ دهند. گرماى حاصل از این جزایر علاوه بر افزایش مصرف انرژى به جهت سرمایش، باعث ایجاد آلودگى در جو از جمله تولید گاز ازن و افزایش دیگر ترکیبات زیان بار ... بیشتر

مشاهده مقاله

نقش صنایع کارگاهى «کوچک» در توسعه روستایى (مطالعه موردى: شهرستان شهرضا)

احمد تقدیسی؛ بیژن رحمانی؛ مسعود مهدوی؛ رحمت اله منشی زاده

دوره 16، شماره 61 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 20-27

چکیده

تجارب کشورهاى پیشرفته و در حال توسعه بیانگر آن است که استقرار نواحى و شهرک هاى صنعتى و کارگاه هاى کوچک تولیدى صنعتى در نزدیکى نواحى روستایى همواره دگرگونى‏ هاى بسیارى به لحاظ اقتصادى - اجتماعى، کالبدى - فضایى و زیست محیطى در مقیاس‏ هاى کوچک و بزرگ به دنبال داشته است. بر این اساس ایجاد نواحى و شهرک هاى صنعتى در شهرستان شهرضا که در ... بیشتر تجارب کشورهاى پیشرفته و در حال توسعه بیانگر آن است که استقرار نواحى و شهرک هاى صنعتى و کارگاه هاى کوچک تولیدى صنعتى در نزدیکى نواحى روستایى همواره دگرگونى‏ هاى بسیارى به لحاظ اقتصادى - اجتماعى، کالبدى - فضایى و زیست محیطى در مقیاس‏ هاى کوچک و بزرگ به دنبال داشته است. بر این اساس ایجاد نواحى و شهرک هاى صنعتى در شهرستان شهرضا که در مجاورت روستاهاى آن شکل گرفته است نیز باعث دگرگونى‏ هاى طبیعى، انسانى، اقتصادى، فضایى و زیست محیطى فراوانى گردیده است که در این پژوهش به بررسى آن پرداخته مى‏ شود. بر این اساس براى شناخت تأثیر صنایع کارگاهى در نواحى روستایى ضرورى بنظر رسید تا در یک ارزیابى اجتماعى، اقتصادى ضمن آشنایى با مفهوم صنایع کارگاهى (کوچک) و عوامل مؤثر بر آن، پیامدهاى استقرار این صنایع در مناطق روستایى مورد نقد و ارزیابى قرار گیرد. بنابراین بر آن شدیم تا در یک مطالعه موردى در پهنه جغرافیایى شهرستان شهرضا و در سطح 5 شهرک و ناحیه صنعتى آن ؛ پیامدهاى اجتماعى و اقتصادى ایجاد صنایع کارگاهى در توسعه روستایى را در بوته آزمایش قرار داده و مهمترین نقاط قوت و ضعف ایجاد صنایع کارگاهى در جهت حصول به اهداف توسعه پایدار روستایى را مورد بحث قرار دهیم که در این زمینه فرضیاتى به شرح ذیل تبیین گردید. 1- ایجاد و گسترش صنایع کارگاهى در نزدیکى مناطق روستایى شهرستان شهرضا به عنوان مکمل و پشتیبان بخش کشاورزى باعث افزایش زمینه‏ هاى اشتغال و درآمد و جاذب نیروهاى کار مازاد بر فعالیت کشاورزى در مناطق روستایى مى‏ شود. 2- بهبود بیشتر وضعیت اجتماعى، اقتصادى و فضایى روستاهاى مناطق روستایى شهرستان شهرضا تنها با سرمایه گذارى خود روستائیان محلى امکان ‏پذیر است. (از طریق مشارکت روستائیان توأم با اعتبارات بانکى یا شرکاء شهرى)

نوسانات اقیانوس اطلس شمالى

حسین عساکره

دوره 12، شماره 48 ، بهمن 1382، ، صفحه 20-24

چکیده

هیچ منطقه‏ اى از نظر اقلیمى مستقل نیست، بلکه الگوى اقلیمى غالب در یک منطقه، منطقه دیگر را نیز تحت تأثیرخود قرار مى ‏دهد. زیرا با وجود اختلاف اقلیمى بین مناطق مختلف و بخصوص مناطق حاره و مناطق برون حاره، رابطه سیستماتیک جوى بین آنها وجود دارد و تغییراتى که مثلاً در منطقه حاره به وجود مى‏آید. سبب شکل‏ گیرى اختلافات جوى بین مناطق ... بیشتر هیچ منطقه‏ اى از نظر اقلیمى مستقل نیست، بلکه الگوى اقلیمى غالب در یک منطقه، منطقه دیگر را نیز تحت تأثیرخود قرار مى ‏دهد. زیرا با وجود اختلاف اقلیمى بین مناطق مختلف و بخصوص مناطق حاره و مناطق برون حاره، رابطه سیستماتیک جوى بین آنها وجود دارد و تغییراتى که مثلاً در منطقه حاره به وجود مى‏آید. سبب شکل‏ گیرى اختلافات جوى بین مناطق عرضهاى متوسط و دیگر عرضهاى جغرافیایى مى‏ شود. به طورکلى همواره رابطه کاملاً مشخص بین وضعیت جوى حاکم در یک ماه در عرض هاى بالا، با وضعیت جوى حاکم در عرض هاى پایین وجود دارد. بنابراین، اتمسفر زمین به عنوان یک سیستم واحد کار مى‏ کند. به طورى که تغییر گردش هوا در یک ناحیه از نیمکره شمالى به قسمت هاى دیگر، در جهت بالادست یا پایین دست آن ناحیه اثر مى‏ گذارد (بوشرترجمه قائمى1373). هدف این مقاله ارائه وضعیت متغیرگردش هوا، بوجود آوردن شناخت نسبى از وردایى(تغییرپذیرى) اقلیم وضعیتهاى غیرمعمول( ناهنجارى) فشار و جریانات هوایى در اقیانوس اطلس شمالى است. چه، که رفتار سامانه (سیستم)هاى فشار در اقیانوس اطلس بر همدیگر اثر متقابل داشته و از طرف دیگر به طور مستقیم و یاغیرمستقیم اقلیم ایران را متأثر مى ‏سازد (علیجانى، 1366) . از این رو شناخت وضعیت سامانه ‏هاى مزبور زمینه‏ اى براى شناخت منشا برخى رفتارهاى اقلیمى در ایران زمین خواهد بود. به منظور شناخت الگوهاى سینوپتیکى زاییده شده از فازهاى مختلف نوسانات اطلس شمالى، توزیع فشار و ناهنجارى‏ هاى آن در سطح زمین و در محدوده اقیانوس اطلس شمالى موردتوجه قرارگرفته است.

تعبیر و تفسیر تصاویر هوایی و ماهواره ای (قسمت اول)

حمید مالمیریان (مترجم)

دوره 9، شماره 34 ، مرداد 1379، ، صفحه 20-23

چکیده

عکس های هوایی حاوی ثبت جزییات عوارض برروی زمین هنگام عکسبرداری می باشند. یک مفسر عکس به طور سیستماتیک عکس ها را بررسی و به طور متناوب از سایر مواد کمکی نظیر نقشه ها و گزارش مشاهدات میدانی بهره می جوید. براساس این مطالعه، تعبیر و تفسیر بر طبق طبیعت فیزیکی عوارض و پدیده های موجود روی عکس ها انجام می گیرد. تعبیر و تفسیر ممکن ... بیشتر

کاربرد تکنولوژی ماهواره ای و سیستم های هوابرد لیزری در برآورد و مدیریت بهره برداری حوضه های برفگیر

رامین کیامهر

دوره 6، شماره 23 ، آبان 1376، ، صفحه 20-23

چکیده

امروزه مدیریت صحیح بر منابع آبی، بدون داشتن اطلاعات دقیق از آن، امری غیرممکن است. اطرف دیگر بهره گیری از روش های سنتی موجود در برآورد حجم منابع آبی حوضه های برفگیر، علاوه بر مشکلات اجرایی و هزینه بالا، عملاً به خاطر مشکل دسترسی به مناطق صعب العبور، دقت کافی را نیز به دست نمی دهد. اخبار سیل های غافلگیر کننده در این دهه ... بیشتر

اشاره ای به مبانی و اصول دورکاوی کاربرد سنجش از دور در شهرسازی (2) قسمت پنجم

مهدی مدیری

دوره 5، شماره 20 ، بهمن 1375، ، صفحه 20-25

چکیده

دورکاوی یا سنجش از دور دانشی است که با اندازه گیری از فاصله دور و بدون تماس فیزیکی، اطلاعات ارزنده ای را نسبت به اشیاء و پدیده های زمین ارائه می نماید. در دورکاوی، اطلاعات قابل بهره برداری از طریق اندازه گیری و ثبت انعکاس امواج الکترومغناطیسی جو و سطح زمین می باشد که به وسیله سنجنده ای که برروی ماهواره ها تعبیه ... بیشتر دورکاوی یا سنجش از دور دانشی است که با اندازه گیری از فاصله دور و بدون تماس فیزیکی، اطلاعات ارزنده ای را نسبت به اشیاء و پدیده های زمین ارائه می نماید. در دورکاوی، اطلاعات قابل بهره برداری از طریق اندازه گیری و ثبت انعکاس امواج الکترومغناطیسی جو و سطح زمین می باشد که به وسیله سنجنده ای که برروی ماهواره ها تعبیه شده، دریافت و پس از مورد تجزیه و تحلیل قرار دادن، اطلاعات لازم استخراج می گردد. در برخورد امواج الکترومغناطیسی با هر پدیده، سه عامل عمده انعکاس، جذب و عبور صورت می گیرد که میزان هر یک به طول موج انرژی تابیده و نیز خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن پدیده بستگی دارد و میزان انعکاس انرژی از هر پدیده روی زمین تابعی از طول موج، خواص ملکولی و درون سلولی پدیده و سایر خصوصیات فیزیکی و ظاهری اشیاء مورد اندازه گیری می باشد. اطلاعات ماهواره ای حاصله در ابتدا دارای خطاهای مختلف ژئومتری و رادیومتری است که متأثر از وضعیت ماهواره و سنجنده و شرایط جوی و خطاهای هنگام ثبت، انتقال اطلاعات و دیگر موارد ناشی از آن است. اطلاعات ماهواره ای پس از انجام تصحیحات ژئومتری و رادیومتری دارای ارزش شده و سودمند می گردند. با انجام تحصحیحات هندسی، اطلاعات ماهواره ای آماده تجزیه و تحلیل و بهره برداری می شود.

اندازه گیری ثقل زمین به وسیله ماهواره Aristoteles اندازه گیری ثقل به وسیله ماهواره، یک روش اندازه گیری ژئودزی جدید «مدت کمی قبل از عملی شدن»

فرما اونرا

دوره 3، شماره 11 ، آبان 1373، ، صفحه 20-24

چکیده

هرکس که عکس هایی از فضانوردان را در حالت معلق در سفینه شان مشاهده نکرده باشد می داند که بسیاری از آزمایش های بیولوژی، شیمیایی و یا پزشکی (مثلاً در سفینه Spacelabs) در حالت بی وزنی انجام گرفته است. به طور دقیق یعنی در محل نقطه ثقل این بی وزنی وجود دارد (یعنی فقط یک نقطه داخل سفینه) در نقاط دیگر به مقدار جزئی و قابل اندازه گیری شتاب ... بیشتر

کیمبرلیت ها و لامپروئیت ها: منابع اولیه الماس

علی اصغر سپاهی گرو (ترجمه و تلخیص)

دوره 3، شماره 9 ، اردیبهشت 1373، ، صفحه 20-23

چکیده

تنوعی از سنگهای آذرین نشأت یافته از گوشته، در بردارنده منابع اولیه الماس هستند، که سنگ های میزبان اصلی برای الماس، کیمبرلیت و لامپروئیت است. الماس های اولیه یا دروغ شکل های گرافیت بجای الماس، همچنین در برخی لامپروفیرها (جیکس کر و همکاران 1989) آلکالی بازالت ها و پریدوتیت های نوع آلپی کامینسکی (1984) دیده شده است، البته هنوز مقادیر قابل ... بیشتر

شناسایى تیپ ‏هاى همدید هواى ایستگاه طبس در طول دوره آمارى (1383-1364)

جواد خوشحال؛ حمید نظری پور

دوره 18، شماره 72 ، بهمن 1388، ، صفحه 21-24

چکیده

در این پژوهش داده‏ هاى یازده متغیر اقلیمى (سمت باد، سرعت باد، دماى خشک، دماى‏ تر، رطوبت نسبى و فشار ایستگاه) براى ساعت 9GMT که به وقت رسمى ایران معادل 30:12 مى ‏باشد و متغیرهاى حداقل دما، حداکثر دما، مقدار بارش کل، میزان تبخیر و ساعات آفتابى ایستگاه طبس در طى سال‏ هاى 1383-1364 را بررسى کرده ‏ایم، که بدلیل نزدیکى به میانه اقلیمى روز، ... بیشتر

مقایسه نتایج به دست آمده از عکس های هوایی و جفت تصاویر برجسته ماهواره ای

حسن حیدری شریف آبادی

دوره 13، شماره 50 ، مرداد 1383، ، صفحه 21-24

چکیده

اکثر کشورها نیازمند نقشه‏ هاى 50000:1 یا کوچک مقیاس‏ تر مانند 100000:1 و 250000:1 به منظور استفاده در فعالیت هاى عمرانى و نظامى هستند. در طراحى عملیات‏ هاى نظامى زمینى اکثر نقشه‏ هاى 50000:1 استفاده مى‏ شود و به همین دلیل باید این نقشه‏ ها دقیق، بروز، قابل اعتماد و فورى تهیه شوند.در سراسر دنیا منبع اصلى داده براى تهیه نقشه‏ هاى توپوگرافى ... بیشتر اکثر کشورها نیازمند نقشه‏ هاى 50000:1 یا کوچک مقیاس‏ تر مانند 100000:1 و 250000:1 به منظور استفاده در فعالیت هاى عمرانى و نظامى هستند. در طراحى عملیات‏ هاى نظامى زمینى اکثر نقشه‏ هاى 50000:1 استفاده مى‏ شود و به همین دلیل باید این نقشه‏ ها دقیق، بروز، قابل اعتماد و فورى تهیه شوند.در سراسر دنیا منبع اصلى داده براى تهیه نقشه‏ هاى توپوگرافى 50000:1 عکسهاى هوایى بروز مى‏ باشد. به دلیل تعدادى مشکلات فنى و دیگر موارد که در مقاله توضیح داده مى‏ شود تولید نقشه‏ هاى 50000:1 آنالوگ خطى یا رقومى به طور مستقیم با استفاده از عکسهاى هوایى در مقیاس مناسب در کشور ترکیه انجام نمى‏ شود. بلکه نخست نقشه‏ هاى خطى آنالوگ یا رقومى در مقیاس 25000:1 با استفاده از عکس هاى هوایى تهیه مى‏ شود و سپس نقشه‏ هاى توپوگرافى 50000:1 از نقشه‏ هاى 25000:1 با استفاده از تکنیک جنرالیزاسیون تهیه مى‏ شود. همچنین امکان تهیه نقشه ‏هاى توپوگرافى 50000:1 به طور مستقیم از عکسهاى مونو یا استرئو داراى قدرت تفکیک زمینى خوب و موجود در بازار نیز هست. در این تحقیق روشهاى تولید نقشه‏ هاى توپوگرافى 50000:1 از عکسهاى بروز هوایى در مقیاس مناسب و تصاویر استرئو ماهواره‏اى پانکروماتیک اسپات از جنبه ‏هاى زمان و سرعت تقریبى تولید، اجزاى اصلى مرتبط با هزینه، توانایى کشف و تفسیر 330 عارضه مختلف موجود در استاندارد تهیه نقشه ‏هاى 25000:1 و 50000:1 درصد نیاز به تکمیل زمینى نتایج بدست آمده از دو روش از نقطه ‏نظر دقت، هزینه، جنبه اقتصادى، سرعت انجام کار، قابلیت تفسیر و کامل بودن مورد مقایسه و بررسى قرار گرفته است .

تعبیر و تفسیر تصاویر هوایی و ماهواره ای – قسمت نهم

حمید مالمیریان (مترجم)

دوره 11، شماره 43 ، آبان 1381، ، صفحه 21-24

چکیده

عکس های هوایی حاوی ثبت جزییات عوارض بر روی زمین هنگام عکس برداری می باشند. یک مفسر عکس به طور سیستماتیک عکس ها را بررسی می کند و به طور متناوب از سایر مواد کمکی نظیر نقشه ها و گزارش مشاهدات میدانی بهره می جوید. براساس این مطالعه، تعبیر و تفسیر بر طبق طبیعت فیزیکی عوارض و پدیده های موجود روی عکس ها انجام می گیرد. تعبیر و تفسیر ... بیشتر

سومین سری از محصولات عکس های ماهواره ای

مجید مختارانی

دوره 4، شماره 14 ، مرداد 1374، ، صفحه 21-24

چکیده

در سال های اخیر تقاضا برای اطلاعات به دست آمده به روش سنجش از راه دور وب با قدرت تفکیک بسیار بالا جهت تجزیه و تحلیل محیطی و نقشه های توپوگرافی و نقشه های محلی، افزایش زیادی یافته است. روش های ماهواره ای اخیر مانند SPOT و TM لندست و براساس اسکن نمودن (Scanning) الکترونیکی کار می کنند، قادرند برای ما تصاویری با قدرت تفکیک 10 الی ... بیشتر

پیش بینی تغییرات کاربری زمین با استفاده از شبکه های عصبی و GIS

غلامرضا لطیفی؛ محمد حسین کاظمی اندریان

دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، ، صفحه 22-26

چکیده

در این مقاله مدل دگرگونی زمین که مشتمل بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(1) و شبکه‌های عصبی مصنوعی (ANNs)(2) می‌باشد ارائه شده است. در این مدل از عوامل متنوع سیاسی، اجتماعی و محیطی به عنوان متغیرهای پیشگوی استفاده گردیده است. این پژوهش نسخه‌ای از مدل LTM(3) را برای محدوده حوزه آبخیز گرند تریورز در خلیج میشیگان ارائه کرده و نشان می‌دهد که چگونه ... بیشتر در این مقاله مدل دگرگونی زمین که مشتمل بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(1) و شبکه‌های عصبی مصنوعی (ANNs)(2) می‌باشد ارائه شده است. در این مدل از عوامل متنوع سیاسی، اجتماعی و محیطی به عنوان متغیرهای پیشگوی استفاده گردیده است. این پژوهش نسخه‌ای از مدل LTM(3) را برای محدوده حوزه آبخیز گرند تریورز در خلیج میشیگان ارائه کرده و نشان می‌دهد که چگونه عواملی نظیر جاده‌ها، بزرگراه‌ها، خیابان‌های محلی، رودخانه‌ها، خطوط ساحلی دریاچه‌های بزرگ، امکانات تفریحی، دریاچه‌های داخلی، تراکم کشاورزی و کیفیت منظر می‌تواند بر الگوی شهرنشینی در حوزه آبخیز ساحلی تاثیرگذار باشد. برای یادگیری الگوهای توسعه در منطقه و محک زدن ظرفیت پیش‌گویی مدل از شبکه‌های عصبی مصنوعی و برای گسترش فضایی محرک‌های پیشگو و انجام تحلیل فضایی بر روی نتایج از GIS استفاده شده است. سرانجام سهم هر یک از متغیرهای پیشگو تخمین و در مقیاس فضایی نشان داده شده است. در کوچکترین مقیاس‌ها، کیفیت منظر قویترین متغیر پیشگو بود. تأثیرات چندبعدی تغییرات کاربری زمین با استفاده از تأثیرات نسبی سایت (به عنوان مثال کیفیت منظر، خیابان‌های محلی) و موقعیت (به عنوان مثال بزرگراه‌ها و جاده‌های بین بخشی) در مقیاس‌های مختلف مورد تفسیر قرار گرفته است. واژه‌های کلیدی: تغییرات کاربری زمین، شبکه‌های عصبی مصنوعی، سیستم های اطلاعات جغرافیایی، مدل دگرگونی زمین.

خدمات مکان مبنا (LBS) در خدمت مدیریت بازاریابی گردشگری (مطالعه موردی: شهر بابلسر)

حسنعلی فرجی سبکبار؛ سعید آزادی قطار؛ عبدالعلی رضائی

دوره 21، شماره 81 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 22-29

چکیده

علی‌رغم اهمیت گردشگری به عنوان اهرمی در تحول و توسعه ملی، منطقه‌ای و محلی، این مهم در کشور ما دچار آفت روزمره‌نگری، بی‌برنامگی و نگاه غیرتخصصی بوده است و با وجود پتانسیل‌های قوی در زمینه گردشگری، به علت ضعف بازاریابی گردشگری، متأسفانه تاکنون ایران نتوانسته به جایگاه شایسته‌ای در این صنعت دست یابد. ازجمله عواملی که می‌تواند صنعت ... بیشتر علی‌رغم اهمیت گردشگری به عنوان اهرمی در تحول و توسعه ملی، منطقه‌ای و محلی، این مهم در کشور ما دچار آفت روزمره‌نگری، بی‌برنامگی و نگاه غیرتخصصی بوده است و با وجود پتانسیل‌های قوی در زمینه گردشگری، به علت ضعف بازاریابی گردشگری، متأسفانه تاکنون ایران نتوانسته به جایگاه شایسته‌ای در این صنعت دست یابد. ازجمله عواملی که می‌تواند صنعت گردشگری کشور را بهبود بخشد، بکارگیری ابزارها و پارامترهای مؤثر بازاریابی است. بازاریابی گردشگری ابزاری جهت شناسایی و پیش‌بینی نیازهای گردشگران و فراهم کردن امکانات برای تأمین نیازها و مطلع ساختن آنان و ایجاد انگیزه‌ی بازدید در آنهاست که این امر موجب تأمین رضایت گردشگران و تحقق اهداف سازمانی (کسب درآمد، ایجاد اشتغال و...) خواهد شد. خدمات مکان مبنا 1(LBS) در زمینه‌های متنوع گردشگری جهت ارائه آگاهی و راهنمای گردشگران حتی قبل از مراجعه به مقاصد گردشگری قابل استفاده هستند. سیستم‌های ارائه دهنده خدمات مکان مبنا برای گردشگران، اطلاعات مکانی وسیعی چون موقعیت مناطق تفریحی، هتل‌ها، رستوران‌ها، اقامتگاه‌ها، خودپردازها و کلیه پارامترهای مرتبط با گردشگری در قالب نقشه‌های گرافیکی و یا تصویری و مشخصات توصیفی آنها مثل قیمت تسهیلات اقامتی، کیفیت آنها و فاصله با دیگر مراکز تفریحی و... را از طریق اینترنت جهت راهنمایی و اطلاع‌رسانی گردشگران ارائه می‌نمایند. از این رو در پژوهش حاضر برآنیم با رویکرد توصیفی- تحلیلی، ضمن اشاره به اهمیت بازاریابی گردشگری و مسائل و مشکلات مربوط به آن، کاربرد خدمات مکان مبنا را در مدیریت بازاریابی گردشگری بررسی نموده و مزایا و پیامدهای حاصل از پیاده‌سازی آن را ارائه نماییم. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی اسناد و مدارک است.

فضا، بُعد چهارم قدرت (قسمت چهارم) کارکردهاى فضا

محمد حسن نامی

دوره 19، شماره 76 ، بهمن 1389، ، صفحه 22-28

چکیده

محدودیت منابع و اسناد مرتبط با حوزه ‏ى فضا درکشور، ضرورت تبیین جایگاه فضا در توسعه‏ ى کشور و امنیت پایدار را ایجاب مى‏ نماید؛ که ضمن بیان مسائل اساسى و با اهمیت در خصوص فناورى فضایى و فعالیت‏ هاى فضایى کشور، حوزه‏ هاى تخصصى سنجش از دور و تصویر بردارى فضایى را مورد بررسى قرار دهد. ساختار فضا، رژیم حقوقى فضا، کارکردهاى فضا و فناورى ... بیشتر

دوره 32 (1402)

دوره 31 (1401)

دوره 30 (1400)

دوره 29 (1399)

دوره 28 (1398)

دوره 27 (1397)

دوره 26 (1396)

دوره 25 (1395)

دوره 24 (1394)

دوره 23 (1393)

دوره 22 (1392)

دوره 21 (1391)

دوره 20 (1390)

دوره 19 (1389)

دوره 18 (1388)

دوره 17 (1387)

دوره 16 (1386)

دوره 15 (1385)

دوره 14 (1384)

دوره 13 (1383)

دوره 12 (1382)

دوره 11 (1381)

دوره 10 (1380)

دوره 9 (1379)

دوره 8 (1378)

دوره 7 (1377)

دوره 6 (1376)

دوره 5 (1375)

دوره 4 (1374)

دوره 3 (1373)

دوره 2 (1372-1371)

دوره 1 (1371-1369)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده