سعید فرزانه؛ رضا شاه حسینی؛ ایمان کردپور
چکیده
در سال‌های اخیر کشور ایران با خشکسالی‌های متعددی مواجه بوده است، لذا برآورد دقیق میزان خشکسالی به منظور پیش‌بینی و مدیریت بهینه منابع طبیعی امری اجتناب‌ناپذیر است. بدین منظور روشهای مرسوم برآورد خشکسالی که مبتنی بر مشاهدات ایستگاه‌های هواشناسی هستند، به‌کار گرفته می‌شوند. یکی از مشکلات اصلی این روش‌ها در نظر نگرفتن تغییر ...
بیشتر
در سال‌های اخیر کشور ایران با خشکسالی‌های متعددی مواجه بوده است، لذا برآورد دقیق میزان خشکسالی به منظور پیش‌بینی و مدیریت بهینه منابع طبیعی امری اجتناب‌ناپذیر است. بدین منظور روشهای مرسوم برآورد خشکسالی که مبتنی بر مشاهدات ایستگاه‌های هواشناسی هستند، به‌کار گرفته می‌شوند. یکی از مشکلات اصلی این روش‌ها در نظر نگرفتن تغییر شرایط اقلیمی و آب و هوایی در مناطق بزرگ است و معمولاً این روش‌ها در مناطق محلی جواب مناسبی به‌دست می‌دهند. به‌منظور بهبود دقت برآورد میزان خشکسالی در سطوح وسیع، استفاده تلفیقی از داده‌های حاصل از تصاویر ماهواره‌ای و ایستگاه‌های زمینی ضرورت خواهد داشت. در سال‌های اخیر استفاده از روشهای ثقل‌سنجی ماهواره‌ای و تصاویر ماهواره‌ای به‌عنوان ابزاری مفید برای پایش مکانی و زمانی خشکسالی در مناطق وسیع، مورد توجه محققین قرار گرفته است. هدف از این مطالعه استفاده از داده‌های ماهواره بازیابی گرانش و آب و هوا (GRACE) و محصول شاخص پوشش گیاهی سنجنده MODIS و مشاهدات زمینی ایستگاه‌های سینوپتیک برای ارزیابی خشکسالی در بازه زمانی ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۶ در کل کشور ایران است. بدین منظور در مقاله حاضر شاخصی کارا با عنوان شاخص خشکسالی داده‌های ادغام‌شده (MDI) مبتنی بر تصاویر شاخص پوشش گیاهی یکنواخت شده (NDVI) حاصل از سنجنده مادیس، داده‌های محتوی آب زمین (TWS) استخراج شده از ماهواره GRACE و داده‌های بارندگی استخراج شده از ایستگاه‌های سینوپتیک ارائه شده است. نتایج به‌دست آمده همبستگی ۷۵٪ با شاخص استاندارد جهانی شدت میزان خشکسالی پالمر (PDSI) را نشان می‌دهد. نتایج شاخص MDI و PDSI روند خشکسالی در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ در ایران را به‌خوبی نشان می‌دهند.
فرزاد مرادی؛ علیرضا آزموده اردلان؛ پرهام پهلوانی
چکیده
در سال‌های اخیر سازمان های نقشه‌برداری کشور، جغرافیایی،ثبت و املاک کشور و به‌صورت محدود برخی شهرداری‌ها برای ارائه خدمات تعیین موقعیت آنی دیفرانسیلی اقدام به ایجاد سامانه‌هایی کرده‌اند. این سامانه‌ها هرچند برای مقاصد نقشه‌برداری سریع در کشور مؤثر و مفید بوده‌اند، اما تأمین‌کننده تعیین موقعیت دقیق در مناطق ساحلی و فراساحلی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر سازمان های نقشه‌برداری کشور، جغرافیایی،ثبت و املاک کشور و به‌صورت محدود برخی شهرداری‌ها برای ارائه خدمات تعیین موقعیت آنی دیفرانسیلی اقدام به ایجاد سامانه‌هایی کرده‌اند. این سامانه‌ها هرچند برای مقاصد نقشه‌برداری سریع در کشور مؤثر و مفید بوده‌اند، اما تأمین‌کننده تعیین موقعیت دقیق در مناطق ساحلی و فراساحلی کشور برای پاسخگویی به نیازهای ناوبری و اکتشاف و استخراج منابع دریایی در میادین نفتی نیستند. این در حالی است که کشور دارای مرز آبی طولانی در جنوب و شمال بوده و در برنامه‌های توسعه کشور، اقتصاد دریا محور در اولویت قرار گرفته است. گام اصلی در ایجاد یک سامانه تعیین موقعیت دیفرانسیلی آنی انتخاب مکان مناسب برای استقرار ایستگاه‌های تعیین موقعیت دائم است. لذا مکانیابی ایستگاه‌های شبکه کینماتیک آنی در جنوب کشور موضوع این تحقیق قرار گرفت. برای این منظور ابتدا ماتریس مقایسه زوجی لایه‌ها و زیرلایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز، براساس نظر پنج خبره در این امر به روش دلفی به‌دست آمد. سپس با استفاده از نرم‌افزار Matlab به روش تحلیل سلسله مراتبی فازی(Fuzzy Analytic Hierarchy Process) برنامه نویسی و وزن هر لایه و زیرلایه محاسبه شد. سپس براساس وزن‌های به‌دست آمده از تجزیه و تحلیل ماتریس‌های مقایسات زوجی برای هر یک از زیر لایه‌ها، کلاسه‌بندی لایه‌ها در محیط GIS انجام پذیرفت؛ در نهایت با ادغام لایه‌ها به روش همپوشانی شاخص وزن‌دار (Weighted index overlay) براساس وزن‌های به‌دست آمده برای هر لایه، مکانیابی برای استقرار ایستگاه‌های دائمی بهینه یابی شده است. جزئیات محاسبات و نتایج حاصل در مقاله ارائه شده است.
کبری بزرگ نیا؛ هانی رضائیان؛ جواد سدیدی
چکیده
دقت تعیین موقعیت به کیفیت تکنولوژی مورد استفاده بستگی دارد. در حالی‌که استفاده از تکنولوژی‌های ارائه‌دهنده کیفیت بالای تعیین موقعیت مستلزم صرف هزینه زیاد و داشتن تخصص بالا جهت استفاده می‌باشد، عمدتاً تکنولوژی با کیفیت و قیمت پایین تعیین موقعیت ماهواره‌ای (GPS) و حسگرهای وضعیتی استفاده می‌شوند که در قالب گوشی‌های هوشمند ...
بیشتر
دقت تعیین موقعیت به کیفیت تکنولوژی مورد استفاده بستگی دارد. در حالی‌که استفاده از تکنولوژی‌های ارائه‌دهنده کیفیت بالای تعیین موقعیت مستلزم صرف هزینه زیاد و داشتن تخصص بالا جهت استفاده می‌باشد، عمدتاً تکنولوژی با کیفیت و قیمت پایین تعیین موقعیت ماهواره‌ای (GPS) و حسگرهای وضعیتی استفاده می‌شوند که در قالب گوشی‌های هوشمند به‌صورت فراگیر در دسترس می‌باشند. یکی از نکات متمایز این تکنولوژی‌های ارزان‌قیمت، میزان تأثیرپذیری آنها از عوامل تولید‌کننده نویز می‌باشد. در این مقاله تأثیر بهبود میزان نویز حاصل از حسگرهای تعیین موقعیت و وضعیت گوشی‌های همراه بر دقت تعیین موقعیت اشیاء متحرک مانند خودروها با استفاده از تکنیک محلی‌سازی[1] و تلفیق داده‌های حاصل از حسگرهای مغناطیس‌سنج، ژیروسکوپ که در گوشی‌های همراه هوشمند وجود دارند بررسی شده است. از حسگرهای مزبور پارامترهای آزیموت و زاویه چرخش (رول) استخراج شده است و این پارامترها به‌همراه شتاب‌خطی و مختصات جغرافیایی حاصل از GPS برای بهبود موقعیت وسیله‌نقلیه در الگوریتم کالمن که یک فیلتر پایین‌گذر برای نویزهای با فرکانس پایین است، تلفیق شده‌اند. نتایج به‌دست آمده از اجرای روش پیشنهادی در خط 2 بزرگراه آزادگان شرق به غرب تهران و مقایسه آن با داده‌های مرجع نشان داده است که خطای تعیین موقعیت خودرو با گیرنده GPS گوشی هوشمند از 0.8274 متر به 0.6768 متر بدون کاهش نویز در فیلتر کالمن توسعه‌یافته[2]، کاهش یافته است. با کاهش تدریجی نویز، میزان دقت نتایج حاصل از فیلتر کالمن بین مقادیر 0.6763 تا 0.6771 متر در نوسان بوده است که بیشترین بهبود دقت موقعیت خودرو در اثر کاهش 2 درصدی نویز، به مقدار 0.6763 متر حاصل شده است. براساس این نتایج، با وجود این‌که کاهش اثر نویز می‌تواند منجر به بهبود موقعیت وسیله‌نقلیه با استفاده از فیلتر کالمن و مشاهدات حسگرهای گوشی هوشمند شود، نامنظم بودن تغییرات دقت ناشی از کاهش نویز، لزوم یافتن درصد نویز کاهش بهینه را ایجاب می‌کند. [1]- Dead-reckoning [2]- Extended Kalman Filter
محمد کاظمی قراجه؛ خلیل ولی زاده کامران
چکیده
اندازه گیری پارامترهای فیزیکی آب از جمله دمای سطح آب و عمق آب با استفاده از روش های معمولی نیازمند صرف هزینه و زمان زیادی می‌باشد. در سال های اخیر، فناوری سنجش از دور به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای محاسبه دمای سطح آب و عمق آب، روند رو به رشدی در مطالعات مربوط به دریاها داشته است. از این رو، ...
بیشتر
اندازه گیری پارامترهای فیزیکی آب از جمله دمای سطح آب و عمق آب با استفاده از روش های معمولی نیازمند صرف هزینه و زمان زیادی می‌باشد. در سال های اخیر، فناوری سنجش از دور به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای محاسبه دمای سطح آب و عمق آب، روند رو به رشدی در مطالعات مربوط به دریاها داشته است. از این رو، هدف پژوهش حاضر محاسبه دمای سطح آب و عمق آب و بررسی ارتباط بین این دو در دریاچه ارومیه واقع در کشور ایران و وان واقع در کشور ترکیه می باشد. بدین منظور، در ابتدا تصاویر ماهواره لندست 8 سال 2018 برای مناطق مورد مطالعه تهیه شدند. تصحیح اتمسفری با استفاده از روش فلش (FLAASH)بر روی تصاویر اعمال شد. سپس دمای سطح زمین با استفاده از روش الگوریتم پنجره مجزاء برای هر دو منطقه مورد مطالعه محاسبه شد. در نهایت با اعمال ضریب گسیل مندی آب(0.98)برروی دمای سطح زمین، دمای سطح آب به دست آمد. برای محاسبه عمق نسبی آب نیز روش استامپ مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از محاسبات مربوط به ارزیابی صحت نتایج بیانگر مقادیر 1.2 ،1.2،1.1 RMSE برای محاسبه دمای سطح آب به ترتیب برای ایستگاه های قالقاچی، مالک‌اشتر و اشکوهمچنین مقادیر 1.5،1.6 و 1.67 برای محاسبه عمق آب به ترتیب برای ایستگاه های قالقاچی، مالک اشتر و اشکو می باشد. همچنین نتایج حاصل از بررسی ضریب همبستگی به دست آمده بین دمای سطح آب با عمق نسبی آب (0.24- برای دریاچه ارومیه) و( 0.52- برای دریاچه وان) نشانگر وجود رابطه معکوس بین عمق آب و دمای سطح آب است، به طوری که با افزایش عمق، دمای سطح آب کاهش یافته و کاهش عمق آب، افزایش دمای سطح آب و در نتیجه افزایش تبخیر و تعرق را در پی دارد.
امیر حسین شکری؛ سعید صادقیان
چکیده
در چند دهه اخیر کاداستر به‌عنوان بستری مناسب برای انجام مشارکت در زمینه مدیریت زمین و دارایی‌های آن در سطح جهانی تبدیل شده است. کاداستر سه‌بعدی برای استفاده از منابع کمیاب زمین به‌عنوان پایه محکمی برای یکپارچه‌سازی و اتصال اطلاعات در قالب سیستمی کامل و کارآمد برای نگهداری اطلاعات بوده و به‌عنوان عنصری کلیدی جهت دستیابی به موفقیت‌های ...
بیشتر
در چند دهه اخیر کاداستر به‌عنوان بستری مناسب برای انجام مشارکت در زمینه مدیریت زمین و دارایی‌های آن در سطح جهانی تبدیل شده است. کاداستر سه‌بعدی برای استفاده از منابع کمیاب زمین به‌عنوان پایه محکمی برای یکپارچه‌سازی و اتصال اطلاعات در قالب سیستمی کامل و کارآمد برای نگهداری اطلاعات بوده و به‌عنوان عنصری کلیدی جهت دستیابی به موفقیت‌های حقوقی و مدیریتی املاک در آینده مطرح می‌شود. هدف تحقیق حاضر ارزیابی روش فتوگرامتری مبتنی بر پهپاد بدون استفاده از نقاط کنترل زمینی به‌منظور تهیه مدل‌های سه‌بعدی کاداستر می‌باشد. اطلاعات مورد نیاز از منطقه مورد مطالعه توسط پهپاد فتوگرامتری ایبی پلاس اخذ و برای به‌دست آوردن مقادیر دقیق المان‌های توجیه خارجی تصاویر از واحد اندازه‌گیری اینرشیال و گیرنده سامانه ماهواره‌ای ناوبری جهانی با استفاده از تکنیک‌های تعیین موقعیت آنی و پس‌پردازش کینماتیک بهره گرفته شده است. پردازش تصاویر در دو مرحله توسط نرم‌افزارهای Pix4dmapper و Metashape صورت گرفته و از نرم‌افزارهای ArcGIS.v10 و SketchUp به‌منظور تولید مدل‌های سه‌بعدی و بصری‌سازی استفاده شده است. برای اثبات دقت هندسی مثلث‌بندی مجموعاً از 8 نقطه کنترل زمینی در منطقه به‌عنوان نقاط چک استفاده و مقدار بیشینه خطای جذر میانگین مربعات 3.12 در مؤلفه (X)، 2.86 در مؤلفه (Y) و 3.96 سانتی‌متر در مؤلفه (Z) در دو مرحله مشاهده گردیده است. در ادامه برای ارزیابی نهایی مدل‌های سه بعدی از 32 نقطه نمونه به‌عنوان نقاط چک استفاده شد و نتایج حاصل از برازش داده‌های مشاهداتی بر داده‌های مرجع نشان‌دهنده خطای جذر میانگین مربعات در مؤلفه‌های مسطحاتی (X,Y) به‌ترتیب 0.19 و 0.13 متر و مؤلفه ارتفاعی (Z)، 0.39 متر که حاکی از دقت بالای این روش به‌منظور تهیه مدل‌های سه‌بعدی کاداستر می‌باشد.
یوسف عبادی؛ اکرم افتخاری؛ حکمت اله محمدخانلو؛ مجید فخری
چکیده
ارزش و اهمیت ریزش‌های جوی و به‌خصوص حالت غیرمایع آن مانند برف؛ در بحث تأمین آب مورد نیاز مجتمعات انسانی غیرقابل انکار است. در کشور ما که منطقه‌ای نیمه‌خشک محسوب می‌شود، ویژگی‌های برف و ذوب تأخیردار آن اهمیت بالایی در تأمین آب در فصول کم‌آب سال دارد. از این رو مطالعه کمیت این پدیده همواره مورد توجه بوده است. دادهای سنجش‌از‌دوری ...
بیشتر
ارزش و اهمیت ریزش‌های جوی و به‌خصوص حالت غیرمایع آن مانند برف؛ در بحث تأمین آب مورد نیاز مجتمعات انسانی غیرقابل انکار است. در کشور ما که منطقه‌ای نیمه‌خشک محسوب می‌شود، ویژگی‌های برف و ذوب تأخیردار آن اهمیت بالایی در تأمین آب در فصول کم‌آب سال دارد. از این رو مطالعه کمیت این پدیده همواره مورد توجه بوده است. دادهای سنجش‌از‌دوری به‌دلیل داشتن پوشش تکراری در زمینه پایش سطوح برفی به خوبی می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. روشهای آشکارسازی مختلفی قابلیت استفاده در این زمینه را دارا هستند. شاخص‌های طیفی که به نوعی مبتنی بر استخراج بازتاب طیف‌های جذب و انعکاس برف هستند، به‌صورت خودکار قابلیت سطوح برفی را دارا هستند. در این مطالعه که به منظور ارزیابی چهار شاخص مهم در برف سنجی و معرفی یک شاخص طیفی جدید انجام شده است، از داده‌های ماهواره‌ای لندست8 و سنتینل2 بهره گرفته شده است. شاخص‌های طیفی برف مورد استفاده عبارت هستند از NDSI-S3-NDSII-SWI و شاخص پیشنهادی PCSWIRI که مبتنی بر تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) است، بر روی تصاویر مورد استفاده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی شاخص‌ها با استفاده از معیارهای ضریب کاپا و صحت کلی؛ نشان‌دهنده دقت بالاتر شاخص پیشنهادی (ضریب کاپای 1 برای تصویر لندست 8 منطقه اصلی، و 0.96 برای تصویر منطقه ارزیابی 1) در تفکیک شباهت‌های طیفی برف و سایر پدیده‌ها در منطقه مورد مطالعه است. از این رو شاخص جدید می‌تواند جایگزین شاخص‌های برف؛ در مناطقی که اختلاط طیفی پدیده‌ای مانند نمک، باعث خطا در استخراج سطوح برفی می‌شود؛ باشد. همچنین برای محاسبه خودکار شاخص‌ها و شاخص پیشنهادی؛ برنامه کاربردی در محیط نرم‌افزار MatLAB توسعه داده شده و به‌صورت رابط گرافیکی تهیه گردید.
مرتضی حیدری مظفر؛ مرتضی شهاوند
چکیده
استفاده از آب زیرزمینی یکی از راه‌کارهای مقابله با کم‌آبی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. کمبود منابع مالی، زمانی و تکنولوژیکی به‌علاوه شرایط فیزیکی سبب می‌شود که استفاده از آب در نواحی خشک در اغلب کشورهای در حال توسعه با محدودیت‌هایی مواجه باشد. طی چند سال گذشته استفاده از سدهای زیرزمینی به‌عنوان راه‌حلی برای غلبه بر مشکل کم‌آبی ...
بیشتر
استفاده از آب زیرزمینی یکی از راه‌کارهای مقابله با کم‌آبی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. کمبود منابع مالی، زمانی و تکنولوژیکی به‌علاوه شرایط فیزیکی سبب می‌شود که استفاده از آب در نواحی خشک در اغلب کشورهای در حال توسعه با محدودیت‌هایی مواجه باشد. طی چند سال گذشته استفاده از سدهای زیرزمینی به‌عنوان راه‌حلی برای غلبه بر مشکل کم‌آبی در مناطق خشک و نیمه‌خشک مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، به روش ترکیب نقشه‌های فازی در سیستم اطلاعات مکانی (GIS)، مکان‌های مناسب برای احداث سد زیرزمینی در دشت کبودرآهنگ، واقع در شمال استان همدان شناسایی می‌شوند. برای این منظور، پارامترهای مؤثر در احداث سد زیرزمینی همچون شیب، موقعیت چاه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها، مسیر رودخانه‌ها، محل قرارگیری گسل‌ها، موقعیت روستاها و شهرها، وضعیت راه‌های ارتباطی و همچنین ضخامت آبرفت برای منطقه موردمطالعه جمع‌آوری شد. سپس با استفاده از ابزارهای تحلیل مکانی، لایه‌های اطلاعاتی مربوط به هرکدام از پارامترها به‌صورت لایه‌ی رستری و با استفاده از عملگر فاصله اقلیدسی و درونیابی براساس روش مثلث‌بندی دلونی آماده‌سازی شده و به کمک ترکیب نقشه‌های فازی، استانداردسازی بر روی معیارهای مختلف انجام گرفت. با جمع‌بندی تحقیقات و استانداردها، نقشه‌های معیار به کمک عملگرهای فازی با هم ترکیب شد؛ در روش عملگر اشتراک فازی منطقه‌ای به وسعت 3342 هکتار و در روش عملگر ضربی فازی منطقه‌ای به وسعت 2393 هکتار، حدود یک درصد منطقه مطالعاتی و در روش عملگر گامای فازی منطقه‌ای به وسعت 35574 هکتار، 10.32 درصد منطقه مطالعاتی، دارای پتانسیل بسیار مناسب برای احداث سد زیرزمینی مشخص شدند. نتایج نشان داد که در صورت وجود داده‌های مناسب مکانی و نقشه‌های با دقت، روش ترکیب نقشه‌های فازی می‌تواند نتایج مناسبی برای پیشنهاد مکان‌های مناسب احداث سد زیرمینی را ارائه نماید.
سیدقاسم رستمی؛ علی اکبر یحیی آبادی
چکیده
تحلیل زمانی و مکانی پس‌لرزه‌های یک زمین‌لرزه، در کانون توجه پژوهشگران علم زلزله‌شناسی قرار دارد. این موضوع به دلایلمختلف، از جمله ضرورت برآورد بزرگی و زمان وقوع پس‌لرزه اصلی در بازه زمانی معین پس از وقوع یک زلزله بزرگ در مدیریت بحران اهمیت دارد. از اهداف این پژوهش، شناسایی ارتباط بین بزرگی و زمان وقوع پس‌لرزه اصلی با الگوی ...
بیشتر
تحلیل زمانی و مکانی پس‌لرزه‌های یک زمین‌لرزه، در کانون توجه پژوهشگران علم زلزله‌شناسی قرار دارد. این موضوع به دلایلمختلف، از جمله ضرورت برآورد بزرگی و زمان وقوع پس‌لرزه اصلی در بازه زمانی معین پس از وقوع یک زلزله بزرگ در مدیریت بحران اهمیت دارد. از اهداف این پژوهش، شناسایی ارتباط بین بزرگی و زمان وقوع پس‌لرزه اصلی با الگوی رویداد پس‌لرزه‌ها در چند ساعت اولیه پس از وقوع یک زلزله بزرگ است. بدین منظور، یک مدل رگرسیون چند‌جمله‌ای با 15 پارامتر مختلف که در برگیرنده اطلاعات مربوط به زلزله اصلی و اطلاعات برداشت شده از اولین پس‌لرزه‌های رویداده پس از وقوع زلزله اصلی می باشد،پیشنهاد گردید. این 15 پارامتر بر اساس بررسی ضرایب همبستگی پارامترهای مختلف با بزرگی و زمان وقوع پس‌لرزه اصلی انتخاب شده‌اند. ضرایب مدل پیشنهادی با استفاده از 32 رویداد بزرگ ثبت شده مربوط به زلزله‌های اصلی با بزرگی بیش از 5.6 در 13 سال منتهی به سال 2020 در محدوده کشور ایران و به کمک روش کمترین خطای مربعات برآورد شد. همزمان، آزمون فاکتور واریانس ثانویه برای پذیرش ضرایب و بررسی پایداری مدل به روش شبیه‌سازی خطای عمدی بر روی ضرایب و آزمون باقیمانده‌های خطا انجام شده است. برای یافتن بهترین مدل، با طبقه‌بندی داده‌ها در دو بازه مختلف، 60 حالت در نظر گرفته شده است. بازه اول بررسی پس‌لرزه‌ها در دوره‌های های زمانی 1، 2، 3، 6، 9، 12، 15، 18، 21 و 24 ساعتو بازه دوم انتخاب بزرگ‌ترین پس‌لرزه در دوره 2، 4، 8، 12، 16 و 20 روز، بعد از زلزله اصلیاست. در نتیجه با تحلیل خطای مدل‌ها در برآورد دو پارامتر بزرگی و زمان وقوع پس‌لرزه اصلی، سه مدل برای پیش‌بینی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت پیشنهاد گردید. این مدل‌ها می‌توانند، بزرگی و زمان وقوع بزرگ‌ترین پس‌لرزه در بازه‌های 2 روزه، 8 روزه و 20 روزه را با دقت قابل قبول (برای هر سه مدل، دقت متوسط 0.18 در بزرگی به مقیاس ناتلی و دقت متوسط 18.1 ساعت در زمان وقوع) برآورد کنند. دقت مدل‌های پیشنهادی با استفاده از 9 زلزله رویداده در کشورهای ایران و ترکیه، که از آنها در تولید مدل استفاده نشده است اما در چشمه‌های زمین‌لرزه‌ای با ساختار مشابه قرار دارند، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که مدل بزرگی وقوع پس‌لرزه اصلی قادر است با خطای نسبی کمتر از 4.5 درصد، بزرگای قوی‌ترین پس‌لرزه رویداده در دوره‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت را پیش‌بینی کند. درحالی‌که مدل زمان وقوع پس‌لرزه با خطای نسبی متوسط 7.2 درصد، از دقت پایین‌تری برخوردار است.
احمد رشیدی نژاد؛ مراد کاویانی‌راد؛ افشین متقی
چکیده
رویکرد هماوردی در مناسبات هیدروپلیتیک، جهت دهنده به سیاستگذاری های آبی و سیاست خارجی بسیاری از کشورهای واقع در حوضه های آبریز مشترک به‌ویژه در مناطق کم بارش و درگیر کمبود آب می‌باشد. در این میان، ناهماهنگی منابع آبی و حوضه‌های آبریز با مرزهای سیاسی کشورها بر نگرانی ها افزوده است. دامنه و ژرفای مسئله زمانی آشکار ...
بیشتر
رویکرد هماوردی در مناسبات هیدروپلیتیک، جهت دهنده به سیاستگذاری های آبی و سیاست خارجی بسیاری از کشورهای واقع در حوضه های آبریز مشترک به‌ویژه در مناطق کم بارش و درگیر کمبود آب می‌باشد. در این میان، ناهماهنگی منابع آبی و حوضه‌های آبریز با مرزهای سیاسی کشورها بر نگرانی ها افزوده است. دامنه و ژرفای مسئله زمانی آشکار می‌شود که بدانیم نزدیک به نیمی از جمعیت کره زمین در داخل حوضه رودهای مشترک ساکن هستند. وضعیتی که امنیت آبی را به مسئله ای حیاتی برای این کشورها تبدیل کرده است. حوضه آبریز نیل متشکل از ده کشور از آن دست حوضه هایی است که مناسبات هیدروپلیتیک، برخاسته از مسائل درون حوضه ای و مداخله قدرت های فراحوضه ای به دگرگونی در ساختار هیدروهژمونی انجامیده است. پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که متناسب با فراز و فرود منابع قدرت آفرین کشورهای حوضه نیل، ساختار هیدروهژمونی و مناسبات هیدروپلیتیک آن حوضه با نگرش به ساخت سد رنسانس به سود اتیوپی رو به تغییر است. روششناسی حاکم بر متن، ماهیتی توصیفی- تحلیلی دارد و داده های مورد نیاز آن به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. نتیجه پژوهش نشان داد که طرح ساخت سد رنسانس آغازی بر پایان هیدروهژمونی مصر و تغییر ساختار قدرت در حوضه نیل است.
افروز باقری؛ بهرام ملک محمدی؛ بنفشه زهرائی؛ امیرحسام حسنی؛ فرزام بابائی
چکیده
برخی ازعوامل طبیعی، اجتماعی و اقتصادی مانند تغییرات کاربری اراضی، رشد جمعیت وتغییر اقلیم در مقیاس‌های خرد و کلان، بر سیستم‌های منابع آب اثرات منفی وارد می‌کنند که بررسی همه‌جانبه و همزمان آنها از اهمیت ویژه برخوردار است. در این پژوهش، تعیین تغییرات کاربری اراضی دوره‌های مختلف زمانی در دشت لنجانات با کاربرد تصاویر ماهواره‌ای ...
بیشتر
برخی ازعوامل طبیعی، اجتماعی و اقتصادی مانند تغییرات کاربری اراضی، رشد جمعیت وتغییر اقلیم در مقیاس‌های خرد و کلان، بر سیستم‌های منابع آب اثرات منفی وارد می‌کنند که بررسی همه‌جانبه و همزمان آنها از اهمیت ویژه برخوردار است. در این پژوهش، تعیین تغییرات کاربری اراضی دوره‌های مختلف زمانی در دشت لنجانات با کاربرد تصاویر ماهواره‌ای لندست و سپس ایجاد نقشه‌های کاربری اراضی و آشکارسازی تغییرات آن با استفاده از نرم‌افزار ENVI برای پنج گروه مختلف کاربری انجام شد. برای ارزیابی صحت طبقه‌بندی از ضریب کاپا و نیز صحت کلی و برای پیش‌بینی تغییر کاربری اراضی در آینده (سال 2035) از نرم‌افزار IDRISI kilimanjaro بهره گرفته شد.همچنین ضریب تعدیل از تقسیم ضریب رواناب کاربری در دوره پیش‌بینی بر ضریب رواناب درصد تغییرات کاربری در گذشته، محاسبه شد. نتایج حاصل از پیش‌بینی کاربری زمین در دشت مذکور، نشان می‌دهد که در دوره زمانی 2015 تا 2035، کاربری مناطق انسان ساخت از 7202هکتار به 9122هکتار روند افزایشی دارد. کاربری کشاورزی در منطقه در سال 2035 به 16638هکتار می‌رسد که در مقایسه با مقدار مشابه در سال 2015 کاهش خواهد یافت. در همین زمان، سهم پهنه‌های آبی به 175هکتار و حدود 25درصد کاهش خواهد رسید. ضریب تعدیل در منطقه مورد مطالعه با توجه به تغییرات کاربری سال 2035 نسبت به سال 1990، معادل 1.051 تعیین شد که دانستن تغییرات کاربری اراضی و این ضریب در مطالعات مربوط به مدیریت منابع آب منطقه، مورد استفاده خواهد بود.
منیژه قهرودی تالی؛ خدیجه علی نوری؛ هما ریوندی
چکیده
مخاطره فرونشست زمین به صورت خزنده از حدود پنج دهه قبل در حال شدت گرفتن است و همه دشت‌ها و مناطق شهری ایران را تحت تأثیر قرار داده است. دشت سبزوار ازجمله مناطقی است که با پدیده فرونشست مواجه است. در این پژوهش ضمن پهنه‌بندی فرونشست، عوامل پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی، پراکنش قنات‌ها، چاه‌ها و گسل‌ها بررسی‌شد. به منظور مطالعه ...
بیشتر
مخاطره فرونشست زمین به صورت خزنده از حدود پنج دهه قبل در حال شدت گرفتن است و همه دشت‌ها و مناطق شهری ایران را تحت تأثیر قرار داده است. دشت سبزوار ازجمله مناطقی است که با پدیده فرونشست مواجه است. در این پژوهش ضمن پهنه‌بندی فرونشست، عوامل پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی، پراکنش قنات‌ها، چاه‌ها و گسل‌ها بررسی‌شد. به منظور مطالعه میزان فرونشست از شش تصویر SLC باند C ماهواره انویست سنجنده ASAR در بازه زمانی سال‌های 2004 تا 2008 استفاده شد. همچنین سطح تراز آب‌های زیرزمینی طی دوره‌ی1392- 1352 با داده‌های مکانی چاه‌ها و قنات‌های منطقه اندازه‌گیری شد. از تصاویر راداری؛ اینترفروگرام تفاضلی، کوهرنسی، کاهش اثرات توپوگرافی، فیلترینگ و درنهایت میزان جابه‌جایی استخراج شد. برای برآورد میزان افت آب‌های زیرزمینی و فرونشست حاصل از آن، سطح آب چاه‌های پیزومتری درونیابی شد. برای بررسی رابطه بین پراکنش فضایی فرونشست و موقعیت چاه‌ها ، قنات‌ها و گسل‌ها نیز از روشهای همپوشانی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین فرونشست در شمال شرق منطقه رخ داده و جهت فرونشست جنوب‌غربی و شمال‌شرقی است. شهرهای داخل دشت سبزار ازجمله شهر سبزوار با میانگین نشست حدود 10سانتی‌متر در یک دوره 5ساله مواجه است. روند گسل‌ها عمود برجهت فرونشست است که بیانگر نقش آنها در جابه‌جایی عمودی رو به پایین است. نتایج تحلیل آمار درازمدت سطح پیزومتری نشان داده که درپهنه هموار دشت سبزوار، پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی به سمت شرق رو به افزایش است؛بنابراین عوامل مهم در رخداد فرونشست در این منطقه در مرحله اول کاهش سطح آب‌های زیرزمینی است. آمار درازمدت سطح پیزومتری نیز تأکیدی بر این رخداد است. گسل‌ها به‌دلیل عمود بودن سطح فرونشست با جهت آنها می‌توانند نقش تشدیدکنندگی داشته باشند؛ به‌عبارت‌دیگر هرچقدر سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه کاهش یابد با یک ضریب افزایشی، با تشدید پدیده فرونشست مواجه خواهیم بود.
ایوب ابراهیمی؛ محمد حسن وحیدنیا
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی فراوانی، بروز و توزیع فضایی سرطان معده در استان همدان و شناخت مناطق پرخطر برای این سرطان با توجه به تحلیل‌های مکانی - آماری مبتنی بر سیستم اطلاعات‌جغرافیایی و همچنین بررسی عوامل آلودگی آب دخیل در بروز سرطان معده براساس داده‌های موجود بین سال‌های 1390 تا 1394 می‌باشد. برای این منظور اولاً فرآیند کدگذاری جغرافیایی ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی فراوانی، بروز و توزیع فضایی سرطان معده در استان همدان و شناخت مناطق پرخطر برای این سرطان با توجه به تحلیل‌های مکانی - آماری مبتنی بر سیستم اطلاعات‌جغرافیایی و همچنین بررسی عوامل آلودگی آب دخیل در بروز سرطان معده براساس داده‌های موجود بین سال‌های 1390 تا 1394 می‌باشد. برای این منظور اولاً فرآیند کدگذاری جغرافیایی و تبدیل آدرس 1157 بیمار شناخته‌شده به موقعیت به کمک نقشه‌ها و سرویس‌های آنلاین نقشه گوگل انجام گرفت و آمار بیماران به لایه اطلاعات مکانی شهرهای استان منتسب گردید. ثانیاً نقشه‌های توزیع بیماری به تفکیک جنسیت براساس طبقه‌بندی شکست‌های طبیعی تهیه شدند و نقشه‌های پیوسته توزیع سنی بیماری نیز با تحلیل درونیابی به روش وزن‌دهی معکوس فاصله به‌دست آمدند. همچنین خوشه‌بندی نواحی حساس مکانی بیماری سرطان معده براساس شاخص گتیس انجام شد. طبق نتایج، شهرهای قهاوند و همدان به‌عنوان کانون اصلی و بحرانی سرطان معده بین سال‌های 1394-1390 شناسایی گردیدند و شهر لالجین نیز در رتبه‌ی بعدی نواحی بحرانی طی این دوره شناسایی گردید. تحلیل آماری بیماران نیز به تفکیک سن و جنس در طول دوره آماری 5 ساله، به تفکیک سال و مجموع 5 سال به‌دست آمد که نتایج آن شیوع بیشتر سرطان معده را در مردان و در افراد بالای70 سال نشان می‌دهد. نهایتاً براساس تحلیل اکولوژیکی با مدل رگرسیون، رابطه بین میزان آلودگی‌های آب منطقه با بیماری انجام گرفت و رابطه مثبتی میان شدت نیترات و سرب با وقوع بیماری حاصل شد.
مرتضی نجفی؛ مجتبی رفیعیان؛ راما قلمبردزفولی
چکیده
پسماند شهری یکی از چالش های پیش روی شهرها و کلان شهرها در قرن 21 به شمار می‌رود. چالشی که کیفیت های محیط شهری، اقتصاد شهری و سلامت شهری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برنامه ریزی پیرامون مدیریت کارا در راستای کاهش و مدیریت پسماند شهری از جمله اهداف بانک جهانی در سال 2016 برای شهرهای بزرگ بود؛ اما برای برنامه ریزی و ...
بیشتر
پسماند شهری یکی از چالش های پیش روی شهرها و کلان شهرها در قرن 21 به شمار می‌رود. چالشی که کیفیت های محیط شهری، اقتصاد شهری و سلامت شهری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برنامه ریزی پیرامون مدیریت کارا در راستای کاهش و مدیریت پسماند شهری از جمله اهداف بانک جهانی در سال 2016 برای شهرهای بزرگ بود؛ اما برای برنامه ریزی و مدیریت مناسب، بحث شناخت متغیرهای اثرگذار بر پسماند شهری مطرح می‌گردد. چالش مدیریت و برنامه ریزی مناسب پسماند شهری برای شهر تهران و مناطق 22 گانه آن نیز مطرح می‌باشد. این پژوهش با هدف تحلیل الگوی توزیع فضایی تولید پسماند شهری (متغیرهای مستقل) و میزان پسماند شهری (متغیروابسته) به دنبال بررسی متغیرهای اثرگذار بر پسماند شهری در سطح شهر تهران و مناطق 22 گانه آن است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و توسعه ای و روش آن توصیفی - تحلیلی (قیاسی) مبتنی بر تحلیل های فضایی و مکانی می باشد. سطح اطلاعات مورد استفاده، 123 ناحیه است که داده های آن از سازمان پسماند شهرداری تهران، مرکز آمار و شهرداری تهران تهیه شده است. تکنیک های مورد استفاده در این پژوهش شامل رگرسیون حداقل مربعات و رگرسیون موزون جغرافیایی برای بررسی رابطه و پیش بینی مبتنی بر آن و شبکه عصبی مصنوعی برای پیش بینی بر اساس ماهیت متغیرها می باشد. نتایج به دست آمده بیان کرد که متغیر قیمت زمین با ضریب منفی 0.96 رابطه معناداری با پسماند شهری نداشته است و متغیرهای مهاجرت و کاربری های شهری - بهداشتی درمانی به ترتیب با ضرایب (0.123 و 0.186) بر میزان پسماند شهری در مناطق شمالی اثرگذار می‌باشد. از بُعد روشی نیز تحلیل واریانس میان رگرسیون ها بیان کرد که رگرسیون موزون جغرافیایی با ضریب 2.355 برتری به نسبت رگرسیون حداقل مربعات داشته است. همچنین ضرایب تعیین نهایی مدل ها بیان کرد که شبکه عصبی مصنوعی با ضریب 0.967 عملکرد بهتری در بُعد غیرمکانی برای پیش بینی مدل و میزان پسماند شهری داشته است.
اسماعیل علی اکبری؛ مصطفی طالشی؛ محمد رضا کرمی؛ کیومرث ملکی
چکیده
زلزله پدیده و رخدادی طبیعی و غالباً مخرب است که در برنامه ریزی شهری کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. غالباً تحقیقات موجود در رابطه با کاهش خسارات ناشی از زلزله حول روش های ساخت و ساز ساختمانی برای افزایش مقاومت بنادر برابر زلزله بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر شناسایی شاخص های آسیب پذیری و پهنه بندی خطر در چهار ...
بیشتر
زلزله پدیده و رخدادی طبیعی و غالباً مخرب است که در برنامه ریزی شهری کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. غالباً تحقیقات موجود در رابطه با کاهش خسارات ناشی از زلزله حول روش های ساخت و ساز ساختمانی برای افزایش مقاومت بنادر برابر زلزله بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر شناسایی شاخص های آسیب پذیری و پهنه بندی خطر در چهار شاخص طبیعی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی با 44 زیر شاخص، آسیب پذیری ناشی از زلزله را به صورت جامع و مطلوب مشخص و بر اساس آن استراتژی های کاهش خطر را تعریف نموده است. در مقاله حاضر با بررسی های بنیادی و ارائه مبانی نظری در ارتباط با موضوع و محدوده مورد مطالعه نسبت به تشکیل پایگاه اطلاعاتی مورد نیاز در محیط نرم افزاری ArcGISاقدام گردید و سپس با ایجاد لایه های مؤثر و دخیل در فرآیند تحلیل و ارزیابی برای هر شاخص به صورت جداگانه مدل AHPاجرا و سپس نتیجه نهایی هر شاخص در یک ماتریس جدید مجدداً در مدل AHPاجرا و در نهایت نقشه پهنه بندی آسیب پذیری نهایی به دست آمد. تشکیل ماتریس به تحلیل میزان آسیب پذیری کاربری ها، با توجه به شرایط محدوده مورد مطالعه پرداخته است که در نهایت آسیب پذیری کلان شهر کرمانشاه با توجه به معیارهای کمی و کیفی با استفاده از نرم افزار ArcGISو مدل AHPبه صورت نقشه پهنه آسیب پذیر مشخص و راه های کاهش آسیب پذیری بررسی و نتایج بررسی ها بر اساس موقعیت مکانی محدوده مورد مطالعه در قالب توسعه میان افزا و توسعه درون زا ارائه شده است.
زهرا ثروتی؛ غلامرضا لطیفی
چکیده
آسایش حرارتی در فضاهای باز یکی از مسائل مهم و تأثیرگذار برجنبه های مختلف زندگی به شمار می رود. با توجه به این که تهویه طبیعی فضاهای عمومی شهری و میادین توسط جریان هوای طبیعی، یکی از بهترین و ارزان ترین روش های تهویه می باشد که با ورود باد در فضای میدان صورت می پذیرد و موجب آسایش در فضاهای شهری می شود، از این رو پژوهش ...
بیشتر
آسایش حرارتی در فضاهای باز یکی از مسائل مهم و تأثیرگذار برجنبه های مختلف زندگی به شمار می رود. با توجه به این که تهویه طبیعی فضاهای عمومی شهری و میادین توسط جریان هوای طبیعی، یکی از بهترین و ارزان ترین روش های تهویه می باشد که با ورود باد در فضای میدان صورت می پذیرد و موجب آسایش در فضاهای شهری می شود، از این رو پژوهش پیش رو با توجه به تأثیر باد مطلوب در کیفیت آسایش حرارتی در فضاهای عمومی شهری به ارزیابی و مقایسه ی معیارهای تأثیر گذار در مدل های ساختاری و کالبدی میدان نبوت واقع در شرق تهران پرداخته است. این مطالعه، بر اساس کیفیت و جهت یابی باد مطلوب با هدف تعیین مهم ترین و تأثیرگذارترین معیار در مدل یابی جغرافیایی میدان شهری، ضمن ارائه سناریوهایی با تغییر چند فاکتور جهت، سرعت و کیفیت باد مطلوب و مناسب در فضای عمومی شهری، در محیط ENVI-met 4 basic با شبیه سازی سه بعدی و سنجش شرایط خرد اقلیم شهری، سنجش سطح آسایش حرارتی بر مبنای معیار PMV ( میانگین دمای پیش بینی شده در فضای مدل سازی ) در میدان را انجام داده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که جهت گیری مناسب در شهر تهران برای محوطه های عمومی شهری، جهت جنوب غربی (رون تهرانی) است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل نمونه هامشخص شد که گردش حدود ۱۰ درجه نسبت به شمال، بهترین جهت آسایش حرارتی بر اساس بهره گیری از باد غالب شهر است.
حیدر لطفی
چکیده
منطقه مکران منطقه ای راهبردی در معادلات امنیتی ایران به شما می رود. این منطقه از نظر مولفه های جغرافیای انسانی، جغرافیای اقتصادی و جغرافیایی طبیعی می تواند به عنوان زمین بازی امنیتی ایران مورد استفاده قرار گیرد. اما در مقابل منطقه مجاور یعنی خلیج فارس از این نظر مزیت های کم تری دارد. هدف این مقاله بررسی نقش منطقه مکران در امنیت خلیج ...
بیشتر
منطقه مکران منطقه ای راهبردی در معادلات امنیتی ایران به شما می رود. این منطقه از نظر مولفه های جغرافیای انسانی، جغرافیای اقتصادی و جغرافیایی طبیعی می تواند به عنوان زمین بازی امنیتی ایران مورد استفاده قرار گیرد. اما در مقابل منطقه مجاور یعنی خلیج فارس از این نظر مزیت های کم تری دارد. هدف این مقاله بررسی نقش منطقه مکران در امنیت خلیج فارس است. سوال اصلی مقاله این است که مهم ترین مزیت های منطقه مکران برای ایفای نقش امنیتی در خلیج فارس کدام اند؟ این مقاله با استفاده از مدل سوآت به منظور بررسی نقش منطقه مکران در امنیت خلیج فارس انجام شده است و برای سنجش وزن سنجه ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ابعاد ژئوپلیتیکی منطقه مکران در تعیین کردن نقش امنیتی آن در ارتباط با امنیت منطقه خلیج فارس عبارتاند از؛ جغرافیای انسانی و نحوه توزیع جمعیتی در این منطقه، جغرافیای اقتصادی منطقه، جغرافیای طبیعی منطقه و همچنین ویژگی های جغرافیایی منطقه که امکان اجرای اصل پراکنده سازی به عنوان یکی از اصول تاثیر گذار بر معادله دفاع- تهاجم وجود دارد.
