فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»

جهانى شدن و تأثیر آن بر ساختار اجتماعى، اقتصادى و کالبدى شهرهاى اسلامى

احمد پور احمد؛ رحمان جهانی دولت آباد

دوره 19، شماره 75 ، آبان 1389، ، صفحه 22-28

چکیده

  موضوع کانونى مقاله حاضر تأثیرات جهانى شدن برساختار شهرهاى کشورهاى اسلامى و به طور خاص ساختار اجتماعى، اقتصادى و کالبدى این شهرها است. در این مقاله، بعد از ارائه مقدمه ‏اى در باب فرایند جهانى شدن و ویژگی های آن، تأثیرات این فرایند بر هرکدام از ابعاد فوق مورد بررسى قرار گرفته است. از جمله مهم ترین تأثیرات جهانى شدن برساختار اجتماعى ...  بیشتر موضوع کانونى مقاله حاضر تأثیرات جهانى شدن برساختار شهرهاى کشورهاى اسلامى و به طور خاص ساختار اجتماعى، اقتصادى و کالبدى این شهرها است. در این مقاله، بعد از ارائه مقدمه ‏اى در باب فرایند جهانى شدن و ویژگی های آن، تأثیرات این فرایند بر هرکدام از ابعاد فوق مورد بررسى قرار گرفته است. از جمله مهم ترین تأثیرات جهانى شدن برساختار اجتماعى شهرهاى کشورهاى اسلامى که در این مقاله به آن اشاره شده است، جدایى فضاى مقدس (لاهوتى) از فضاى نامقدس (ناسوتى) در شهرهاى اسلامى و در نتیجه از دست رفتن ویژگى انسجام بخشى و وحدت بخشى این شهرها است. تأثیرات جهانى شدن در ساختار اقتصادى کشورهاى اسلامى را مى ‏توان در امورى همچون اقتصاد وابسته، قرار گرفتن در یک رابطه نابرابر مرکز- پیرامون با کلان شهرهاى غربى، اقتصاد تک محصولى، اقتصاد دوگانه و نابرابرى شدید طبقاتى خلاصه نمود. تغییرات ناشى از فرایند جهانى شدن در ساختار کالبدى شهرهاى اسلامى نیز به طور کلى در دو مقوله جداگانه مورد بررسى قرار گرفته است؛ تغییراتى که در محیط و عناصر طبیعى این شهرها بوجود آمده و تغییراتى که در محیط مصنوع و ساخته شده آن ایجاد گردیده است. بنابراین، از نگاه نویسنده، تأثیراتى که جهانى شدن در ساختار شهرهاى اسلامى برجاى گذاشته، عموما تأثیرات ناخوشایندى بوده و در مجموع، این شهرها را، چه به لحاظ اقتصادى و چه به لحاظ اجتماعى و فرهنگى، دچارآسیب ‏هایى جدّى ساخته و آنها را به سمت توسعه ‏اى ناپایدار سوق داده است. اما با این حال، توجه به این مسئله نیز حائز اهمیت است که جهانى شدن فرایندى همه‏ گیر و گریزناپذیر است و هرگز نمى‏ توان راه حل معضلات بوجودآمده در ساختار شهرهاى کشورهاى اسلامى را در انزواطلبى و دورى گزینى از این فرایند جستجو کرد، بلکه باید جهانى شدن شهرها توأم با محلى ماندن جوامع را به عنوان راه حلى ممکن و مطلوب در نظر گرفته و تحقق توسعه پایدار شهرى را در گرو تلفیق این دو مدنظر قرار داد؛ چالشى که تا دستیابى به راهکارهاى اجرایى، همچنان پیش روى سیاست ‏گذاران شهرى خواهد بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.66 M

استفاده از سیستم ‏هاى اطلاعات جغرافیایى در اقلیم ‏شناسى و هوا شناسى

حسن حیدری (مترجم)

دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، ، صفحه 22-29

چکیده

   ازدیاد سیستم ‏هاى تجارى اطلاعات جغرافیایى در جامعه علمى موجبات استفاده گسترده از داده ‏هاى فضایى اقلیمى‏ در کاربردهاى مختلف شده است. این مقاله نقش سیستم‏ هاى اطلاعات جغرافیایى را در اقلیم‏ شناسى و هواشناسى بررسى مى‏ کند. بدین صورت که راجع به روش هاى مورد استفاده براى نتیجه‏ گیرى و تعیین داده‏ هاى فضایى اقلیم بحث مى‏ ...  بیشتر  ازدیاد سیستم ‏هاى تجارى اطلاعات جغرافیایى در جامعه علمى موجبات استفاده گسترده از داده ‏هاى فضایى اقلیمى‏ در کاربردهاى مختلف شده است. این مقاله نقش سیستم‏ هاى اطلاعات جغرافیایى را در اقلیم‏ شناسى و هواشناسى بررسى مى‏ کند. بدین صورت که راجع به روش هاى مورد استفاده براى نتیجه‏ گیرى و تعیین داده‏ هاى فضایى اقلیم بحث مى‏ کند و کاربردهاى قراردادى سیستم اطلاعات جغرافیایى و سرى داده ‏هاى فضایى اقلیمى را در کشاورزى، اکولوژى، جنگل دارى، سلامتى و بیمارى پیش ‏بینى هوا، هیدرولوژى، حمل ونقل، مناطق شهرى، انرژى و تغییر اقلیم بررسى مى‏ نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.12 M

کاربرد تکنولوژی GPS برای اندازه گیری جابه جایی سازه های بلند در اثر بادهای ضعیف

رقیه گل وری (مترجم)

دوره 12، شماره 45 ، اردیبهشت 1382، ، صفحه 22-24

چکیده

  سیستم تعیین موقعیت جهانی GPS، به منظور اهداف نظامی مثل تعیین موقعیت تک نقطه­ ای و ناوبری توسعه، یافته است. اولین کاربردهای غیرنظامی GPSبرای اهداف ژئودزی، شامل اندازه­ گیری خط مبنا با استفاده از روش­های دیفرانسیلی می­ باشد. زمانی که سیستم­های سازه­ای بلند کنترل می­ شوند، می­توانیم تکنولوژی GPS را به عنوان یک روش اندازه­ ...  بیشتر سیستم تعیین موقعیت جهانی GPS، به منظور اهداف نظامی مثل تعیین موقعیت تک نقطه­ ای و ناوبری توسعه، یافته است. اولین کاربردهای غیرنظامی GPSبرای اهداف ژئودزی، شامل اندازه­ گیری خط مبنا با استفاده از روش­های دیفرانسیلی می­ باشد. زمانی که سیستم­های سازه­ای بلند کنترل می­ شوند، می­توانیم تکنولوژی GPS را به عنوان یک روش اندازه­ گیری جابه جایی­ ها معرفی کنیم. در این مقاله، 2 آزمایش به منظور ارزیابی دقت اندازه­ گیری­ ها با استفاده از  GPS ارائه گردیده است. همچنین، ارزیابی توانایی GPS برای اندازه ­گیری کمترین حرکات برج تلویزیونی Stuttgart   و دودکش بلند صنعتی نیروگاه (Opole) در اثر بادهای ضعیف ارائه گردیده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 330.76 K

اشاره ای به مبانی و اصول دورکاوی قسمت اول

مهدی مدیری

دوره 4، شماره 16 ، بهمن 1374، ، صفحه 22-25

چکیده

  دورکاوی یا سنجش از دور دانشی است که با اندازه­ گیری از فاصله دور و بدون تماس فیزیکی، اطلاعات ارزنده­ ای را نسبت به اشیاء و پیده ­های زمین ارائه می­ نماید. در دورکاوی، اطلاعات قابل بهره ­برداری از طریق اندازه ­گیری و ثبت انعکاس امواج الکترومغناطیسی جو و سطح زمین می­ باشد که به وسیله سنجنده­ ای که بر روی ماهواره ­ها تعبیه ...  بیشتر دورکاوی یا سنجش از دور دانشی است که با اندازه­ گیری از فاصله دور و بدون تماس فیزیکی، اطلاعات ارزنده­ ای را نسبت به اشیاء و پیده ­های زمین ارائه می­ نماید. در دورکاوی، اطلاعات قابل بهره ­برداری از طریق اندازه ­گیری و ثبت انعکاس امواج الکترومغناطیسی جو و سطح زمین می­ باشد که به وسیله سنجنده­ ای که بر روی ماهواره ­ها تعبیه شده، دریافت و پس از مورد تجزیه و تحلیل قرار دادن، اطلاعات لازم استخراج می ­گردد. در برخورد امواج الکترومغناطیسی با هر پدیده، سه عامل عمده انعکاس، جذب و عبور صورت می­ گیرد که میزان هر یک به طول موج انرژی تابیده و نیز خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن پدیده بستگی دارد و میزان انعکاس انرژی از هر پدیده روی زمین تابعی از طول موج، خواص ملکولی و درون سلولی پدیده و سایر خصوصیات فیزیکی و ظاهری اشیاء مورد اندازه­ گیری می­ باشد. اطلاعات ماهواره­ ای حاصله در ابتدا دارای خطاهای مختلف ژئومتری و رادیومتری است که متأثر از وضعیت ماهواره و سنجنده و شرایط جوی و خطاهای هنگام ثبت، انتقال اطلاعات و دیگر موارد ناشی از آن است. اطلاعات ماهواره ­ای پس از انجام تصحیحات ژئومتری و رادیومتری دارای ارزش شده و سودمند می­ گردند. با انجام تحصحیحات هندسی، اطلاعات ماهواره ­ای آماده تجزیه و تحلیل و بهره­ برداری می­ شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 577.21 K

تغییرات دوره‏ اى دماى ایران

حسین محمدی

دوره 17، شماره 65 ، اردیبهشت 1387، ، صفحه 23-27

چکیده

  جامعه آمارى مورد استفاده این تحقیق دماى فصلى و سالانه ایران در طول دوره 35 ساله (1995-1960) بود. در این راستا در بین 110 ایستگاه سینوپتیک و کلیماتولوژى ایستگاه­هاى سینوپتیک اصفهان، اهواز، بندر انزلى، بندر عباس، تبریز، خرم آباد، زاهدان، مشهد و یزد که داده ‏هاى دماى آنها در طول 35 سال کامل بوده و نیاز به بازسازى نداشته‏ اند انتخاب گردید. ...  بیشتر جامعه آمارى مورد استفاده این تحقیق دماى فصلى و سالانه ایران در طول دوره 35 ساله (1995-1960) بود. در این راستا در بین 110 ایستگاه سینوپتیک و کلیماتولوژى ایستگاه­هاى سینوپتیک اصفهان، اهواز، بندر انزلى، بندر عباس، تبریز، خرم آباد، زاهدان، مشهد و یزد که داده ‏هاى دماى آنها در طول 35 سال کامل بوده و نیاز به بازسازى نداشته‏ اند انتخاب گردید. سری­ هاى دماى سالانه ایستگاه ­هاى انتخابى ایران براى تحلیل تغییرات دوره‏ اى با آزمون‏ هاى عاملى و نا عاملى سنجیده شدند. بر اساس سنجش سری­ ها، سری­ هاى دماى اهواز، بندرعباس، خرم آباد و مشهد از الگوهاى تغییرات دوره‏ اى پیروى مى‏ کنند و بقیه ایستگاه ‏ها بدون تغییرات دوره‏ اى بودند. سری هاى داراى تغییرات دوره‏ اى با شیوه تغییرات درصدى، تغییرات دوره‏ اى‏ شان تحلیل و پیش بینى شد. با توجه به تحلیل و پیش بینى تغییرات دوره ‏اى دماى ایستگاه‏ ها، قسمت‏ هاى شمال شرقى، جنوب و جنوب غربى ایران داراى تغییرات دوره ‏اى هستند و قسمت‏هاى مرکزى، شمال و شمال غربى ایران از الگوهاى تغییرات دوره ‏اى پیروى نمى‏ کنند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 191.79 K

نیاز فزاینده کاربران به اطلاعات ارتفاعی در شهرها

خسرو خواجه (مترجم)

دوره 9، شماره 36 ، بهمن 1379، ، صفحه 23-25

چکیده

  طی دهه گذشته نیاز به اطلاعات ارتفاعی در شهر بطور فوق­ العاده ­ای رو به افزایش نهاده است. این نیاز شامل کنترل انحراف عمودی ساختمان ها، ثبت وضعیت حجمی (3D) نأسیسات خدماتی از قبیل شبکه لوله ­های آبرسانی، شبکه فاضلاب و خطوط انتقال برق و ایجاد مدل های حجمی شهری دقیق و تفصیلی جهت اهداف برنامه ­ریزی شهری می­ گردد. پوششی که در اینجا مطرح ...  بیشتر طی دهه گذشته نیاز به اطلاعات ارتفاعی در شهر بطور فوق­ العاده ­ای رو به افزایش نهاده است. این نیاز شامل کنترل انحراف عمودی ساختمان ها، ثبت وضعیت حجمی (3D) نأسیسات خدماتی از قبیل شبکه لوله ­های آبرسانی، شبکه فاضلاب و خطوط انتقال برق و ایجاد مدل های حجمی شهری دقیق و تفصیلی جهت اهداف برنامه ­ریزی شهری می­ گردد. پوششی که در اینجا مطرح می­ گردد این است که چگونه می ­توان داده­ های حجمی پراکنده موجود را با اتخاذ شیوه ­ای اقتصادی و مقرون به صرفه وسعت و گسترش بخشید. نویسنده این مقاله با توجه به تجاربی که در استکهلم بدست آورده است، بررسی های خود را ارائه می­ نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 575.76 K

کهکشان راه شیری و رنگ ستارگان

سید وحید تقوی (مترجم)

دوره 7، شماره 25 ، اردیبهشت 1377، ، صفحه 23-41

چکیده

  کشف رنگ ستارگان به نظر می­ رسد که رنگ ستارگان فاقد هر گونه مفهومی است اما باید دانست که این رنگ ­ها بسیار پرمعنی می­ باشند. رنگ­ ها، درجه حرارت سطح ستارگان و بعضاً وضعیت اتمسفر آن­ها را نشان می­ دهند. حرارت سطح ستارگان، تلویحاً اشارتی در رابطه با شرایط و وضعیت اعماق ستارگان دارد و رنگ اندازه ­گیری فواصل آن­ها به ما کمک ...  بیشتر کشف رنگ ستارگان به نظر می­ رسد که رنگ ستارگان فاقد هر گونه مفهومی است اما باید دانست که این رنگ ­ها بسیار پرمعنی می­ باشند. رنگ­ ها، درجه حرارت سطح ستارگان و بعضاً وضعیت اتمسفر آن­ها را نشان می­ دهند. حرارت سطح ستارگان، تلویحاً اشارتی در رابطه با شرایط و وضعیت اعماق ستارگان دارد و رنگ اندازه ­گیری فواصل آن­ها به ما کمک می ­کند. رنگ همچنین می­ تواند موقعیت یک ستاره در بین گروهش را نیز آشکار کند. متأسفانه چشم انسان به ندرت قادر به دیدن این سایه­ های مبهم می­ باشد. گرچه از عهد باستان پنج ستاره نارنجی و زرد شناخته شده بود اما با کشف این که اغلب ستارگان روشن که با چشم غیر مسلح دیده می ­شوند آبی کم رنگ هستند آنقدر به درازا کشید تا آن که فن عکسبرداری، در دهه 1890 میلادی در ستاره­ شناسی، عکسبرداری جای مشاهده مستقیم را اشغال کرده است. تا آن زمان چشم انسان تنها راه تخمین میزان درخشندگی ستارگان بود و این تخمین توسط رصدکنندگان تجربی انجام می­ شد، که نتایج را در مقیاس قدر بیا می­ کردند. «هر قدر» یک ضریب تغییر روشنایی به اندازه 512/2 را نشان می­ داد. اما هنگامی که اولین منجمان عکاسی «قدر چشمی» یک ستاره را با «قدر» اندازه­ گیری شده توسط عکس مقایسه کردند، با کمال شگفتی دریافتند که بعضی ستارگان در عکس روشن تر دیده می­ شوند تا بوسیله چشم این کشف به طور شگفت­ انگیزی بر ستارگانی که مبهم به نظر می­ رسیدند تأثیر گذاشت. جواب این معما به حساسیت رنگ امولسیون تصاویر برمی­گشت. صفحه ­های عکاسی اولیه، به نور آبی و طول موج ­های نامرئی ماوراء بنفش جواب می­ دادند، در حالی که چشم نسبت به طیف سبز- زرد بهتر عمل می ­کند. چیزی که عکاسان می­ خواستند نشان دهند این بود که تعداد غیرمنتظره ­ای از ستارگان که بیشتر آنها آبی رنگ بودند، به طور واضح روی صفحات عکاسی ثبت نشدند و حتی شگفت­ انگیزتر اینکه، بعضی از ستارگان آبی حتی از ستارگانی که با چشم غیرمسلح قابل رویت بودند واضح ­تر به نظر می­ رسیدند، (یعنی ستارگانی که صور فلکی را تشکیل می­ دهند). بعد قرن ­ها مشاهده آسمان  به کمک چشمان غیرمسلح، تا به حال کسی ستارگان را جز به رنگ­ های سفید، زرد و قرمز مایل به نارنجی ندیده بود. بعضی ستارگان آبی به وسیله رصد با تلسکوپ­ ها شناخته شدند اما این ستارگان همیشه اعضای جفت­ های رنگی ستارگان دوتایی هستند که بسیار مهم کمیاب می­ باشند. اکنون با ورود تکنولوژی نوین، پنجره جدیدی به جهان هستی گشوده شده، که امکان مشاهده دقیق ستارگان را به وضوح عملی ساخته است. روش جدیدی که عکاسی آن را میسر ساخت، ما را سریعاً به ایده­ های جدیدی در رابطه با ستارگان و کهکشان­ ها رهنمون ساخته و به علم نورسنجی ستاره شناختی تولد جدیدی بخشید، اندازه­ گیری کیفیت و کمیت نور ستارگان حاصله از ثبت آن­ها که با تصاویر مشاهده شده، کاملاً متضاد می­ باشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 4.44 M

تحلیل و پیش بینى خشکسالى‏ هاى هواشناسى ایستگاه سینوپتیک خوى

فرامرز خوش اخلاق؛ علی حنفی؛ سعید احمدی

دوره 19، شماره 74 ، مرداد 1389، ، صفحه 24-29

چکیده

  خشکسالى از جمله مهمترین مخاطرات طبیعى است که به صورت آرام و خزنده عمل مى‏ کند. این پدیده ناشى از فرآیندهاى آب و هوایى است و شدت و فراوانى آن تا حدودى به موقعیت جغرافیایى محل بستگى دارد که هر چند سال یک بار در نتیجه کاهش میزان بارندگى اتفاق مى ‏افتد. به منظور مطالعه و بررسى خشکسالى‏ ها و ترسالى‏ هاى ایستگاه خوى، داده ‏هاى 32 ساله ...  بیشتر خشکسالى از جمله مهمترین مخاطرات طبیعى است که به صورت آرام و خزنده عمل مى‏ کند. این پدیده ناشى از فرآیندهاى آب و هوایى است و شدت و فراوانى آن تا حدودى به موقعیت جغرافیایى محل بستگى دارد که هر چند سال یک بار در نتیجه کاهش میزان بارندگى اتفاق مى ‏افتد. به منظور مطالعه و بررسى خشکسالى‏ ها و ترسالى‏ هاى ایستگاه خوى، داده ‏هاى 32 ساله (2007-1976) بارش این ایستگاه با استفاده از شاخص توزیع استاندارد و با استفاده از نرم افزارهاى Excelو SPSS مورد تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که شدیدترین خشکسالى‏ هاى ایستگاه خوى در سال‏هاى 1995 با ضریب SPIبیش از 6/1- و در سال 2001 با ضریب SPIبیش از 4/1- بوده، در حالى که بیشترین ترسالى آن در سال 1982 با ضریب SPIبیش از 8/2 رخ داده است. از نکات قابل توجه در مورد استمرار و توالى خشکسالى، وقوع خشکسالى‏ هاى شدید در طى سال‏هاى 2001-1995 با درجه‏ هاى متفاوت در این ایستگاه مى ‏باشد. براى پیش ‏بینى وضعیت اقلیمى ایستگاه خوى در دراز مدت از مدل زنجیره مارکوف استفاده گردید، که براساس آن احتمال خشکسالى‏ ها 43 درصد و احتمال وقوع ترسالى‏ ها 7/42 درصد مى‏ باشد. در بقیه مواقع یعنى در 3/14 درصد اوقات حالت نرمال بارش حاکم است. همچنین به روش مشابه احتمال خشکسالى‏ ها در دراز مدت در فصل زمستان، بهار و پاییز به ترتیب 8/41، 5/30 و 3/57 برآورد گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 3.34 M

معرفى و ارزیابى کیفى داده ‏هاى لیدار

احمد جواهری؛ علی محمد پور

دوره 18، شماره 69 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 24-27

چکیده

  امروزه سنجنده‏ هاى فعال و غیرفعال بسیارى به امر برداشت اطلاعات از اشیاء و عوارض مى‏ پردازند و اطلاعات مختلفى از اشیاء در طول موج ‏هاى مختلف و با قدرت تفکیک‏ هاى متفاوت تهیه مى‏ کنند. به صورت بالقوه هر کدام از این داده ‏ها مى‏ توانند به عنوان یکى از منابع تأمین مؤلفه ‏هاى سه گانه طیفى، بافتى، و هندسى (ساختارى) مورد استفاده ...  بیشتر امروزه سنجنده‏ هاى فعال و غیرفعال بسیارى به امر برداشت اطلاعات از اشیاء و عوارض مى‏ پردازند و اطلاعات مختلفى از اشیاء در طول موج ‏هاى مختلف و با قدرت تفکیک‏ هاى متفاوت تهیه مى‏ کنند. به صورت بالقوه هر کدام از این داده ‏ها مى‏ توانند به عنوان یکى از منابع تأمین مؤلفه ‏هاى سه گانه طیفى، بافتى، و هندسى (ساختارى) مورد استفاده قرار گیرند. به دلیل توانایى سنجنده لیدار در ارائه اطلاعات هندسى از شى‏ء و همچنین جدید بودن این سنجنده، در این تحقیق به بررسى قابلیت ها و رفتار مختلف این سنجنده در تشخیص عوارض مختلف پرداختیم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 848.91 K

بررسى و مدیریت ریسک سیلاب در منطقه کاشان با استفاده از تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایى (GIS)

حسنعلی فرجی سبکبار؛ مرتضی زراعتی

دوره 17، شماره 66 ، مرداد 1387، ، صفحه 24-31

چکیده

  بدون شک سیلاب بعنوان یک بلاى طبیعى شناخته شده است ولى در عمل سیلاب هم از نظر تلفات جانى و هم از نظر خسارات مالى یکى از مهیب‏ ترین بلایاى طبیعى در جهان محسوب مى ‏شود. از سال 1988 تا 1997 حدود 390000نفر در اثر بلایاى طبیعى در جهان کشته شدند که 58درصد مربوط به سیلاب، 26 درصد در اثر زلزله، 16درصد در اثر طوفان و بلایاى دیگر بوده است. خسارات کل در این ...  بیشتر بدون شک سیلاب بعنوان یک بلاى طبیعى شناخته شده است ولى در عمل سیلاب هم از نظر تلفات جانى و هم از نظر خسارات مالى یکى از مهیب‏ ترین بلایاى طبیعى در جهان محسوب مى ‏شود. از سال 1988 تا 1997 حدود 390000نفر در اثر بلایاى طبیعى در جهان کشته شدند که 58درصد مربوط به سیلاب، 26 درصد در اثر زلزله، 16درصد در اثر طوفان و بلایاى دیگر بوده است. خسارات کل در این 10 سال حدود 700 میلیارد دلار بوده است که به ترتیب 33، 29، 28 درصد مربوط به سیلاب، طوفان و زلزله بوده است. در این رابطه نکته نگران‏ کننده، روند افزایشى تلفات و خسارات سیلاب در جهان در دهه‏ هاى اخیر بوده است. پدیده سیلاب در ایران به عنوان زیان‏بارترین بلایاى طبیعى بوده و خسارات ناشى از آن بالغ بر 70% کل خسارات بلایاى طبیعى مى‏ گردد. افزایش جمعیت و دارایى‏ ها در سیلاب دشتها، تغییرات هیدروسیستمها و اثرات مخرب فعالیتهاى انسانى از دلایل عمده این روند افزایش بوده است. امروزه با گسترش فناورى اطلاعات تأکید زیادى بر استفاده از سیستم‏ اطلاعات‏ جغرافیایى (GIS) در جهت مد ل‏سازى و برآورد خطرات و خسارات ناشى از سیل گردیده است. سرعت و دقت زیاد، فراگیرى و چندوجهى‏ بودن این سیستم‏ها، سهولت اعمال تغییرات و هزینه کم این سامانه باعث استفاده بیش از پیش آن در مدیریت بحران سیل گردیده است. در این مقاله سعى شده است که از تکنیک GIS در مدیریت بحران ریسک سیلاب منطقه کاشان استفاده شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 5.36 M

نگاهی به سیمای طبیعی استان گلستان

اسماعیل شاهکویی

دوره 10، شماره 37 ، اردیبهشت 1380، ، صفحه 24-30

چکیده

  علم جغرافیا از جمله علومی است که مورد علاقه و توجه تمامی آحاد و ابناء بشر می­باشد، علاقه­مندان به جغرافیا، کسانی هستند که می­خواهند سر از عزلت در آورده و به محیط پیرامون خویش نظر کنند. می­خواهند زندگی خود را بشناسند و با طبیعت آن محیط و با مردمی که در آن زندگی می­کنند رابطه­ای انسانی و سازنده داشته باشند. اگر آفتاب تابان در ...  بیشتر علم جغرافیا از جمله علومی است که مورد علاقه و توجه تمامی آحاد و ابناء بشر می­باشد، علاقه­مندان به جغرافیا، کسانی هستند که می­خواهند سر از عزلت در آورده و به محیط پیرامون خویش نظر کنند. می­خواهند زندگی خود را بشناسند و با طبیعت آن محیط و با مردمی که در آن زندگی می­کنند رابطه­ای انسانی و سازنده داشته باشند. اگر آفتاب تابان در چند قرن در امپراطوری بریتانیا غروب نمی­ کرد به دلیل آن بود که پادشاهان انگلستان به طورموروثی باید دریانوردی و جغرافیای جهان و سرزمین ­ها و ممالک را خوب بیاموزند. رمز تداوم و استمرار استعمارگری و سلطه بر مستعمرات گوناگون در سرتاسر جهان در همین دو نکته نهفته بود. بنابراین برای اعتلای بیشتر اطلاعات افراد جامعه از مکان­ های مختلف کشور، مارا برآن داشت تا  شمه ای از موقعیت و ویژگی­ های طبیعی استان گلستان برای عزیزان در حد امکان ارائه دهیم. امید است این اقدام گامی در راه آشنایی هر چه بیشتر هم میهنان عزیز از امکانات و پتانسیل­ های طبیعی سرزمین مقدس خویش و تلاش و بهره­ گیری هر چه بهتر برای رسیدن به استقلال و خود کفایی کشور در همه زمینه­ ها باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 3.17 M

تحلیل شبکه بندی در طراحی کاربری اراضی

فاطمه رضیعی (مترجم)

دوره 7، شماره 27 ، آبان 1377، ، صفحه 24-26

چکیده

  پردازش «راستر» ظاهراً کمک بسیاری به طراحان کاربری زمین می ­کند. جمع ­آوری اطلاعات، پردازش، تجسم فکری در این سیستم و در مقایسه با سیستم ­های برداری بسیار ساده­ تر و آسان می­ باشد. همه نقشه ­های تصویری، طرح­ ها و رسم­ ها را می ­توان به دقت اسکن کرده و سپس به شکل مناسب و دلخواه درآورد. مدول­ های شبکه­ ای ((Packages نرم ...  بیشتر پردازش «راستر» ظاهراً کمک بسیاری به طراحان کاربری زمین می ­کند. جمع ­آوری اطلاعات، پردازش، تجسم فکری در این سیستم و در مقایسه با سیستم ­های برداری بسیار ساده­ تر و آسان می­ باشد. همه نقشه ­های تصویری، طرح­ ها و رسم­ ها را می ­توان به دقت اسکن کرده و سپس به شکل مناسب و دلخواه درآورد. مدول­ های شبکه­ ای ((Packages نرم ­افزار GIS شامل دستوراتی است که با استفاده از آن­ها، شخص کاربر می­ تواند بررسی­ های گوناگونی مطابق میل و خواسته خویش انجام دهد. تنها مشکل این سیستم این است که کاربر باید برای استفاده از مدول­ های نرم ­افزار کم و بیش با GIS آشنا باشد. رابط­ های کاربر نیز به توسعه و پیشرفت دارد. لذا وجود تحلیل (Grid-based)، پیام نوید بخشی است برای طراحانی که بیش از 20 سال در انتظار ابزار کامپیوتری برای کمک به پیشبرد کارشان به سر برده ­اند. این مقاله، حاوی شیوه­ ای است مبتنی بر شبکه، برای توسعه کاربرد کامپیوتر در طرح­ ریزی جهت کاربری زمین می ­باشد. ما در این مقاله، فرآیند طراحی را به چند کاربری زمین می­ باشد. ما در این مقاله، فرآیند طراحی را به چند مرحله تقسیم کرده و برای استفاده از اطلاعات رقومی (دیجیتالی)، در هر مرحله پیشنهاداتی را ارایه می­ دهیم. علاوه بر ارایه نمونه ­های نظری، به تشریح یک مورد پروژه نیز می­ پردازیم. این پروژه، تحلیلی در مورد کاربری اراضی است و توسط جمعی از دانشجویان طراحی کاربری دانشگاه صنعتی هلسینکی انجام شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 387.02 K

GIS در دریانوردی

حمید بحیرایی

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، ، صفحه 24-27

چکیده

  برای انجام مانورهای نظامی دریایی، داشتن اطلاعات روشن با جزئیاتی دقیق از آنچه که در بستر دریا و یا پائین­ تر وجود دارد، دارای اهمیت ویژه­ ای است. داشتن نوعی ارتباط که توسط آن، اطلاعات در زمان واقعی (بلافاصله) و به موقع از کشتی به ساحل، و یا بین کشتی­ ها رد و بدل شود، خود نوعی رقابت است. آزمایش­ هایی که در سواحل ایتالیا با استفاده ...  بیشتر برای انجام مانورهای نظامی دریایی، داشتن اطلاعات روشن با جزئیاتی دقیق از آنچه که در بستر دریا و یا پائین­ تر وجود دارد، دارای اهمیت ویژه­ ای است. داشتن نوعی ارتباط که توسط آن، اطلاعات در زمان واقعی (بلافاصله) و به موقع از کشتی به ساحل، و یا بین کشتی­ ها رد و بدل شود، خود نوعی رقابت است. آزمایش­ هایی که در سواحل ایتالیا با استفاده از چارت­ های ناوبری GIS انجام شده است. ثابت کرده که استفاده از GIS بسیار موفقیت­ آمیز بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 503.33 K

جغرافیا چیست و چه فایده ای دارد - قسمت 6

محمدحسن گنجی

دوره 2، شماره 7 ، مرداد 1372، ، صفحه 24-29

چکیده

  در شماره 4 مجله سپهر اشاره ای به وضع زمین در فضا کردیم و مطالبی هر چند مختصر درباره وسعت جهان و مقیاسه ای نجومی به رشته تحریر درآوردیم، از آن تاریخ تاکنون یک تحول بزرگی در بسط اطلاعات عمومی جغرافیایی و نجومی در جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده که بی مناسبت نیست بحث این شماره را برای اطلاع خوانندگان جوان و علاقه ­مند به موضوع آن تحول ...  بیشتر در شماره 4 مجله سپهر اشاره ای به وضع زمین در فضا کردیم و مطالبی هر چند مختصر درباره وسعت جهان و مقیاسه ای نجومی به رشته تحریر درآوردیم، از آن تاریخ تاکنون یک تحول بزرگی در بسط اطلاعات عمومی جغرافیایی و نجومی در جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده که بی مناسبت نیست بحث این شماره را برای اطلاع خوانندگان جوان و علاقه ­مند به موضوع آن تحول بزرگ اختصاص دهیم و آن تاسیس آسمان­ نمای تهران است که در 27 اردیبهشت ماه سال جاری رسما به وسیله وزیر محترم دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح افتتاح گردید. آسمان نما اصطلاح دلچسب و زیبایی است که به جای کلمه خارجی پلانتاریوم برگزیده شده و پلانتاریوم ساختمان گنبدی شکل است که به منظور تسهیل آموزش های نجومی ساخته شده و مجهز به دستگاه های فنی و پیچیده است که با استفاده از آنها آنچه را که در آسمان واقعی و به اصطلاح زیر گنبد کبود وجود دارد در آسمان کوچکتری (که زیر گنبد آسمان نما از طریق تصویر ایجاد می­ شود) می­ توان مشاهده نمود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 541.09 K

جغرافیا چیست و چه فایده دارد؟ (5)

محمدحسن گنجی

دوره 2، شماره 6 ، بهمن 1371، ، صفحه 24-28

چکیده

  بحث گذشته ما درباره حرکات زمین به مسئله وقت و زمان و تاریخ انجامید و دیدیم که چگونه حرکات وضعی و انتقالی زمین این گونه مسائل مهم در زندگی روزانه ما را به وجود می­ آورد. در همین مرحله از بحث بی مناسبت نخواهد بود اگر گفتگوی امروزمان را به مختصری در اطراف ماه که در مسئله وقت و زمان و تاریخ نقش مهمی برعهده دارد تخصیص دهیم.  بیشتر بحث گذشته ما درباره حرکات زمین به مسئله وقت و زمان و تاریخ انجامید و دیدیم که چگونه حرکات وضعی و انتقالی زمین این گونه مسائل مهم در زندگی روزانه ما را به وجود می­ آورد. در همین مرحله از بحث بی مناسبت نخواهد بود اگر گفتگوی امروزمان را به مختصری در اطراف ماه که در مسئله وقت و زمان و تاریخ نقش مهمی برعهده دارد تخصیص دهیم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.06 M

بررسی فرایند توسعه در منطقه پارک ملی گرمسار با تأکید بر گردشگری

حیدر لطفی؛ مهدیه مؤمنی؛ اعظم زرندی

دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، ، صفحه 25-32

چکیده

  امروزه صنعت گردشگری یکی از مهمترین راه‌های کسب درآمد دولت‌ها می‌باشد که سازمان‌ها و ادارات مربوطه در جهت توسعه بخشیدن به این صنعت تلاش می‌نمایند. کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی دارای پوشش گیاهی وجانوری متنوعی می‌باشد که می‌توان با سرمایه‌گذاری درصنعت توریسم چشم‌اندازهای زیبایی را برای بینندگان فراهم نمود. یکی از این ...  بیشتر امروزه صنعت گردشگری یکی از مهمترین راه‌های کسب درآمد دولت‌ها می‌باشد که سازمان‌ها و ادارات مربوطه در جهت توسعه بخشیدن به این صنعت تلاش می‌نمایند. کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی دارای پوشش گیاهی وجانوری متنوعی می‌باشد که می‌توان با سرمایه‌گذاری درصنعت توریسم چشم‌اندازهای زیبایی را برای بینندگان فراهم نمود. یکی از این مناطق پارک ملی کویر است. پارک ملی کویر به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی پتانسیل ارزشمندی برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های مهم اکوتوریسم دارد. تنوع پوشش گیاهی و حیات جانوری و ریخت‌های مختلف زمین، آن را به محل ایده‌آلی برای طبیعت‌گران بدل نموده است. همچنین وجود بنای معروف قصر بهرام، کاروانسرای عین‌الرشید وسیستم تأمین آب آن بر جاذبه‌های پارک افزوده است. دو شهرتهران وگرمسار در نزدیکی آن واقع شده است و برای مردمی که بطور روزافزونی خود را محتاج رفتن به دامن طبیعت و بازیابی و بازسازی می‌بینند این نعمت جایگاه خاصی دارد. آنان که منطقه سیاه کوه و قصربهرام را می‌شناسند هرگز خاطره شب‌های پارک ملی با آن آسمان پر ستاره را فراموش نمی‌کنند. در این مقاله ضمن بررسی امکانات ومحدودیت‌های منطقه پیشنهاد می‌شود با همکاری بخش‌های خصوصی ودولتی ضمن تکمیل راه دسترسی به منطقه، اقداماتی برای گشوده شدن در بر روی گردشگران محیط زیست صورت گیرد، تا علاوه بر توسعه منطقه مذکور موجبات توسعه پایدار درصنعت توریسم کشور فراهم شود و با معرفی‌ بیشترگنجینه نشسته بر لب شط کویر، برتنوع وتعداد علاقمندان به بخش‌هایی از طبیعت بکر ایران بیا‌فزاییم.        

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.09 M

پراگماتیسم

حسین حاتمی نژاد؛ محمد اکبرپور سراسکانرود

دوره 20، شماره 79 ، آبان 1390، ، صفحه 25-30

چکیده

  پراگماتیسم جنبشى با ریشه آمریکایى است که عمیقاً  بر حیات عقلى در آمریکا مؤثر بوده و در بریتانیا نفوذ و تأثیر فزاینده دارد. تحلیل فلسفى اصل و منشاء آن در انگلستان و وین بوده و ابتدا در بریتانیا و اخیراً در ایالات متحده برخورد و تماس فکرى وسیعى داشته است. پراگماتیسم مخصوصاً روشى است براى حل یا ارزشیابى مسائل عقلى، و نیز نظریه اى است ...  بیشتر پراگماتیسم جنبشى با ریشه آمریکایى است که عمیقاً  بر حیات عقلى در آمریکا مؤثر بوده و در بریتانیا نفوذ و تأثیر فزاینده دارد. تحلیل فلسفى اصل و منشاء آن در انگلستان و وین بوده و ابتدا در بریتانیا و اخیراً در ایالات متحده برخورد و تماس فکرى وسیعى داشته است. پراگماتیسم مخصوصاً روشى است براى حل یا ارزشیابى مسائل عقلى، و نیز نظریه اى است در باب انواع شناسایى هایى که ما مستعد تحصیل و اکتساب آنها هستیم. این مکتب که به نام پراگماتیسم، یا اصالت عمل نامیده مى شود قضیه اى را حقیقت مى داند که داراى فایده ى عملى باشد و به دیگر سخن حقیقت عبارت است از معنایى که ذهن مى سازد تا به وسیله ى آن به نتایج عملى بیشتر و بهترى دست یابد. این نکته اى است که در هیچ مکتب فلسفى دیگرى صریحاً مطرح نشده است گو این که ریشه آن را در سخنان هیوم مى توان یافت، در آنجا که عقل را خادم رغبت هاى انسان مى نامد و ارزش معرفت را به جنبه عملى منحصر مى کند. جغرافیاى پراگماتیسمى در جستجوى اصلاح محیط زیست بشر از طریق به کارگیرى فنون و شیوه هاى جغرافیایى است. بنابراین ارزش جغرافیا هنگامى مشخص مى شود که داراى جنبه عملى باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 232.84 K

زمین

فاطمه رضیعی

دوره 5، شماره 19 ، آبان 1375، ، صفحه 25-29

چکیده

  زمان طی مسیر کره زمین به دور خورشید یا زمان طی دوره گردش مداری آن 365 روز است. زمان دوره ­ای 1 چرخش به دور خود 93/23 ساعت، بیشترین فاصله آن از خورشید 106×152 کیلومتر و کمترین فاصله آن از خورشید 106×147 کیلومتر است. قطر آن 12،742 کیلومتر، جرم آن 1024×97/5 کیلوگرم و دارای درجه غلظت (چگالی) 103×5/5 کیلوگرم بر مترمکعب می ­باشد. زمان طی مسیر کره ماه ...  بیشتر زمان طی مسیر کره زمین به دور خورشید یا زمان طی دوره گردش مداری آن 365 روز است. زمان دوره ­ای 1 چرخش به دور خود 93/23 ساعت، بیشترین فاصله آن از خورشید 106×152 کیلومتر و کمترین فاصله آن از خورشید 106×147 کیلومتر است. قطر آن 12،742 کیلومتر، جرم آن 1024×97/5 کیلوگرم و دارای درجه غلظت (چگالی) 103×5/5 کیلوگرم بر مترمکعب می ­باشد. زمان طی مسیر کره ماه یا زمان طی دوره گردش مداری آن به گرد زمین 32/27 روز است. شعاع مدار آن 103×384 کیلومتر، قطر آن 3476 کیلومتر، جرم آن 1022×34/7 کیلوگرم، دارای درجه غلظت (چگالی) 103×3/3 کیلوگرم بر مترمکعب می ­باشد. جالب ترین مسئله درباره کره زمین اینست که تنها مکان عالم برای زندگی موجودات هوشمند شناخته شده است. حتی بدون چنین ویژگی عجیب، زمنی می ­توانست سحرآمیز باشد (سحرآمیز برای کسانی که ممکن است راجع به آن از شما سوال کنند) ولی اجازه بدهید واقعیت­ های بیشتری را در مورد آن بازگو کنیم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 629.69 K

تهیه نقشه مخاطرات بهمن با داده های ماهواره ای و مدل ارتفاعی رقومی

عباس خسروی

دوره 23، شماره 89 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 26-31

چکیده

  از آنجایی که تهیه نقشه مخاطرات بهمن، یک امر بسیار زمان‌بر است، هدف ما بهبود و توسعه مدل‌های تهیه نقشه مخاطرات در مناطق دورافتاده وسیع می‌باشد. این مدل براساس تصاویر ماهواره‌ای و مدل ارتفاعی رقومی در دو نقطه ازکوه‌های آلپ سوئیس مورد آزمایش قرار گرفته است. برای شبیه‌سازی مخاطرات بهمن، مدل (DEM) در رایانه برنامه‌ریزی وطراحی شده که ...  بیشتر از آنجایی که تهیه نقشه مخاطرات بهمن، یک امر بسیار زمان‌بر است، هدف ما بهبود و توسعه مدل‌های تهیه نقشه مخاطرات در مناطق دورافتاده وسیع می‌باشد. این مدل براساس تصاویر ماهواره‌ای و مدل ارتفاعی رقومی در دو نقطه ازکوه‌های آلپ سوئیس مورد آزمایش قرار گرفته است. برای شبیه‌سازی مخاطرات بهمن، مدل (DEM) در رایانه برنامه‌ریزی وطراحی شده که شامل تعیین مختصات وشاخصه‌های بهمن در محیط جنگلی است. جنگل‌ها و مراتع براساس اطلاعات نقشه‌های موضوعی(TM) طبقه‌بندی شده بودند. تاکنون فقط یک طبقه‌بندی واحد جنگلی انجام شده است. درحالی که تفکیک جنگل‌ها، بوته‌زارها و مناطق نزدیک به خط حایل (خط فرضی که نزدیک آن هیچ درختی رشد نمی‌کند) مشکلاتی را ایجاد می‌کند، طبقه‌بندی چشمه‌های آب کوچک و تأثیر بهمن در داخل جنگل موفقیت‌آمیز بود. مقایسه نقشه‌های کاربری زمین و اراضی بهمن نشان می‌دهد که 85 درصد از مناطق خطر و ریسک‌پذیر، بطور صحیح طبقه‌بندی شده‌اند. اما برای کاربرد علمی، تفکیک مناطق خط قرمز و آبی رضایت بخش نبود و اصلاحات بیشتری برای کاربرد عملیاتی نیاز دارد که بایستی مرتفع شود. خط‌مشی کلی بسیار نویدبخش است و می‌بایست به سمت هدف‌های ما، یعنی تهیه نقشه‌های مخاطرات مورد اطمینان بیشتر با دریچه‌های بهتر و جدیدتر بسوی تبدیل دوجانبه بین برف و جنگل سوق داده شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 897.21 K

مطالعه بافت و آهک خاک با استفاده از داده ‏هاى‏ سنجنده LISS-III ماهواره IRS-P6 (مطالعه موردى: جنوب غربى استان لرستان، منطقه پل دختر)

مجید دانش؛ حسینعلی بهرامی؛ سید کاظم علوی پناه؛ علی اکبر نوروزی

دوره 17، شماره 67 ، آبان 1387، ، صفحه 26-34

چکیده

  از مهمترین ویژگى ‏هاى خاک، که در بسیارى از طرح‏ هاى کشاورزى و محیط زیستى مورد توجه قرار مى‏ گیرد، مى‏ توان بافت و آهک خاک را نام برد. امروزه با پیشرفت علم و ظهور فناورى سنجش از دور، امکان بهره‏ بردارى از این فناورى در علوم خاک نیز فراهم گردیده است. در این تحقیق، براى بررسى بافت و آهک خاک در منطقه پل دختر، از داده ‏هاى چهار طیفى ...  بیشتر از مهمترین ویژگى ‏هاى خاک، که در بسیارى از طرح‏ هاى کشاورزى و محیط زیستى مورد توجه قرار مى‏ گیرد، مى‏ توان بافت و آهک خاک را نام برد. امروزه با پیشرفت علم و ظهور فناورى سنجش از دور، امکان بهره‏ بردارى از این فناورى در علوم خاک نیز فراهم گردیده است. در این تحقیق، براى بررسى بافت و آهک خاک در منطقه پل دختر، از داده ‏هاى چهار طیفى ماهوار IRS-P6 سنجنده LISS III، در 17 شهریور ماه سال 1386 (7 سپتامبر 2007)، استفاده گردید. تصحیحات هندسى و پردازش‏هایى شامل: UNC, SLED, NDVI, PCA، روى تصویر اصلى انجام شد. در نهایت با استفاده از روش نمونه بردارى طبقه بندى شده تصادفى و بر اساس PMU, FCC تصویر منطقه، 95 نقطه انتخاب گردید و از دو عمق 5-0 و 20-5 سانتیمترى سطح خاک نمونه بردارى انجام گردید. در آخر با استفاده از رگرسیون چند گانه مشخص شد که آهک و رس نمونه ‏ها در عمق اول، داراى ارتباط معنى دارى با باند مادون قرمز نزدیک با R2تعدیل شده 73/0، و در باند سبز 72/0 بوده و نیز در عمق دوم، با باند قرمز، 54/0 و باند سبز به مقدار 48/0 بوده است، که تمام روابط در سطح آمارى 1 درصد، کاملاً معنى دار بوده ‏اند. بنابراین مشخص گردید که رس و آهک خاک داراى اثر معنى دارى بر بازتاب طیفى از سطح خاک در منطقه مى‏ باشد و مى ‏توان با استفاده از اطلاعات ماهواره‏اى و داده‏ هاى کمکى (اطلاعات جانبى)، به مطالعه آنها در منطقه پرداخت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 3.31 M

پیامدهاى زیستى تغییرات اقلیم

علی براتیان

دوره 16، شماره 63 ، آبان 1386، ، صفحه 26-28

چکیده

  در طى تاریخ و طى قرون متمادى انسان و دیگر موجودات زنده با اقلیم و شرایط زیست محیط اطراف خود سازگار شده ‏اند. با این همه برآوردهاى موجود نشان مى‏ دهد که پیامدهاى تغییر اقلیم و اثرات آن در محیط زیست شایان توجه است. مواد آلوده کننده جو، بارانهاى اسیدى و... زیستگاه هاى کره زمین را تحت تأثیر قرار مى ‏دهد و بعضى مواقع تا انقراض گونه ‏هاى ...  بیشتر در طى تاریخ و طى قرون متمادى انسان و دیگر موجودات زنده با اقلیم و شرایط زیست محیط اطراف خود سازگار شده ‏اند. با این همه برآوردهاى موجود نشان مى‏ دهد که پیامدهاى تغییر اقلیم و اثرات آن در محیط زیست شایان توجه است. مواد آلوده کننده جو، بارانهاى اسیدى و... زیستگاه هاى کره زمین را تحت تأثیر قرار مى ‏دهد و بعضى مواقع تا انقراض گونه ‏هاى زیستى پیش مى‏ رود. کاهش لایه ازن و افزایش اشعه ماوراء بنفش در خسارت به گیاهان و جانوران و بروز بیماری ها، اثر گذار مى‏ باشد. علاوه بر همه این موارد، عوامل منبعث از بلایاى طبیعى نشأت گرفته از جو مثل سیکلون هاى مناطق حاره، خشکسالى‏ ها، سرمازدگى‏ ها، سیل، مونسون‏ هاى غیر عادى و النینوهاى شدید نیز سبب ایجاد کنش هایى در زیست کره مى‏ گردد. تغییر اقلیم به صور گوناگون در سیستم ‏هاى طبیعى ظهور پیدا مى‏ کند: تغییر در مناطق خشک و مرطوب - مناطق سرد و گرم، افزایش و شتاب چرخه‏ هاى اقلیمى (مانسون‏ها، النینو، خشکسالى و...) و این تغییرات خود سبب تغییراتى در چرخه زیستى مى‏ گردد که هر چند همه این تغییرات در جهت منفى نیست (مانند افزایش عملکرد گیاه در مقابل افزایش  CO2جو) اما خود سبب بر هم زدن تعادل در اکوسیستم هاست که سبب هرج مرج در آن مى‏ گردد. مانند بى نظمى بارش که سبب افزایش علف هاى هرز و تسلط بر زیست بوم و نابودى سایر گونه‏ ها، مى‏ گردد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.02 M

کاربرد GIS و سنجش از دور در طراحى بزرگراه ها

بهرام آزادبخت ( ترجمه و تدوین )

دوره 16، شماره 62 ، مرداد 1386، ، صفحه 26-27

چکیده

  در این مقاله عامل مؤثر در روند توسعه زیربنایى راه ها و طرح و نقشه راه با اطلاعاتى که در حقیقت به عوارض زمین مربوط مى‏ شود و آن هم از تماس بشر با طبیعت متأثر است، همچنین، به علل پیدایش عوارض و برجستگى‏ هاى زمین (ژئومورفولوژیکى) که کاربرد مهمى نیز دارند توجه شده است. بنابراین شکل اولیه و فیزیکى زمین به طرح نقشه‏ هاى محیطى کمک مى‏کند ...  بیشتر در این مقاله عامل مؤثر در روند توسعه زیربنایى راه ها و طرح و نقشه راه با اطلاعاتى که در حقیقت به عوارض زمین مربوط مى‏ شود و آن هم از تماس بشر با طبیعت متأثر است، همچنین، به علل پیدایش عوارض و برجستگى‏ هاى زمین (ژئومورفولوژیکى) که کاربرد مهمى نیز دارند توجه شده است. بنابراین شکل اولیه و فیزیکى زمین به طرح نقشه‏ هاى محیطى کمک مى‏کند تا با روش‏ هائى نظیر کاربرد داده ‏هاى سنجش از دور و تکنیک GIS زمینه کاهش خطرات مؤثر طبیعى را در  بزرگراه ها فراهم آورد و هزینه راه ها در این طرح ها را بکاهد. این وضعیت در غرب بنگال هند و استان «پولى‏کورو» تحت بررسى قرار گرفت. نمونه بارز و مهم دیگرى که در این خصوص (ژئومورفولوژى کاربردى) مورد مطالعه قرار گرفت ایتالیا بود که با طرح‏ هاى فوق و کارهاى ساختارى و زیربنایى در مسیر بزرگراه­ ها به اجرا گذاشته شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.29 M

علل آلودگى دریا

سیده آمنه سجادی

دوره 14، شماره 54 ، مرداد 1384، ، صفحه 26-28

چکیده

  با افزایش فعالیت­ هاى صنعتى و واکنش هاى آب وهوا و توسعه حوزه‏ هاى نفتى دریایى و جنگها و تغییر سیاستهاى منطقه‏ اى، خصوصا حمله عراق به کویت و تهاجم امریکا به عراق مقادیر قابل توجهى مواد شیمیایى و هیدروکربنها و مواد رادیو اکتیویته و... وارد دریاها و سیکل هیدرولوژیکى شده و صدمات جبران ناپذیرى را در چرخه حیات بوجود آورده ‏اند که در ...  بیشتر با افزایش فعالیت­ هاى صنعتى و واکنش هاى آب وهوا و توسعه حوزه‏ هاى نفتى دریایى و جنگها و تغییر سیاستهاى منطقه‏ اى، خصوصا حمله عراق به کویت و تهاجم امریکا به عراق مقادیر قابل توجهى مواد شیمیایى و هیدروکربنها و مواد رادیو اکتیویته و... وارد دریاها و سیکل هیدرولوژیکى شده و صدمات جبران ناپذیرى را در چرخه حیات بوجود آورده ‏اند که در این مقاله به بررسى اجمالى هر یک از موارد پرداخته‏ ایم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 350.76 K

طراحی بخش ارتباط سیستم اطلاعات جغرافیایی با کاربر

علیرضا آزموده اردلان

دوره 2، شماره 8 ، بهمن 1372، ، صفحه 27-27

چکیده

  سیستم اطلاعات جغرافیایی، شامل مجموعه ­ای از داده­ های فضایی و غیرفضایی است که براساس تحلیل ­های خاصی ارائه می­ گردند. در طراحی نحوه ارتباط دو طرفه این گونه سیستم ­ها با کاربر لازم است اصول متعددی در استفاده از نقشه ­ها، جداول و سیاهه ­های کلامی رعایت گردد. با توجه به خصوصیت های متفاوت داده ­های فضایی و غیرفضایی، درخواست ...  بیشتر سیستم اطلاعات جغرافیایی، شامل مجموعه ­ای از داده­ های فضایی و غیرفضایی است که براساس تحلیل ­های خاصی ارائه می­ گردند. در طراحی نحوه ارتباط دو طرفه این گونه سیستم ­ها با کاربر لازم است اصول متعددی در استفاده از نقشه ­ها، جداول و سیاهه ­های کلامی رعایت گردد. با توجه به خصوصیت های متفاوت داده ­های فضایی و غیرفضایی، درخواست از سیستم نیازمند امکان استفاده از کلام و ابزار اشاره است. این نیاز، لزوم در اختیار داشتن ارتباط تصویری -  کلامی را برای انتخاب موضوعات مختلف موجود در نقشه، ایجاب می­ کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.92 M

بررسی وضعیت توریسم در اصفهان

حمید رضا وارثی

دوره 5، شماره 18 ، مرداد 1375، ، صفحه 28-37

چکیده

  صنعت توریسم پدیده ­ای است که از گذشته­ های دور مورد توجه جوامع انسانی بوده و برحسب نیازهای متفاوت اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و غیره به حرکت خود ادامه داده است. این پدیده که پس از انقلاب صنعتی به ویژه طی قرون اخیر به طور چشمگیری توسعه و گسترش یافته، به وجود آورنده دانش و تکنولوژی مهمی در امر مناسبات بین­المللی و توسعه اقتصادی- اجتماعی ...  بیشتر صنعت توریسم پدیده ­ای است که از گذشته­ های دور مورد توجه جوامع انسانی بوده و برحسب نیازهای متفاوت اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و غیره به حرکت خود ادامه داده است. این پدیده که پس از انقلاب صنعتی به ویژه طی قرون اخیر به طور چشمگیری توسعه و گسترش یافته، به وجود آورنده دانش و تکنولوژی مهمی در امر مناسبات بین­المللی و توسعه اقتصادی- اجتماعی کشورها بوده است. صنعت توریسم که مبنای آن بر سفر استوار است در بردارنده اهداف جامعی در زمینه­ های سیاحتی، زیارتی و... می­ باشد. از این رو زمینه فعالیت آن از سایر فعالیت­ های اقتصادی بیشتر و هزینه سرمایه ­گذاری آن بمراتب کمتر از سایر فعالیت­ های اقتصادی است. زیرا بسیاری از یافته­ های باستانی، آثار تاریخی، چشم اندازهای طبیعی با اندک سرمایه­ گذاری و رعایت صحیح ضوابط و معیارهای استاندارد صنعت توریسم، می­ توانند به جاذبه ­های جهانگردی ارزشمندی مبدل گردند. توریسم دارای دو شکل داخلی (ایرانگردی) و بین­ المللی (جهانگردی) می ­باشد. ایرانگردی جریانی از توریسم است که غالباً با گزراندن اوقات فراغت مترادف است. فواید اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این شاخه از توریسم می ­تواند متوجه  وضعیت اشتغال، توزیع عادلانه درآمد، سرعت گردش پول، آشنایی و تفاهم بیشتر اقوام ساکن در نقاط مختلف کشور و تحکیم هرچه بهتر وحدت ملی باشد. جهانگردی نیز می­ تواند فعالیت سودآوری برای تحصیل ارز، معرفی تولیدات و محصولات داخلی کشور به بازارهای جهانی و در نتیجه افزایش تولید و گسترش صادرات باشد. اما به طور کلی جهانگردی از یکسو ابزار تحرک در تولید، توزیع و ایجاد خدمات گوناگون بوده و از دیگر سو پلی برای تفاهم و دوستی میان ملت ­ها می­ باشد. امروزه صنعت جهانگردی در بسیاری از کشورها به منزله نهادی از هویت فرهنگی و یکی از منابع مهم کسب ارز می­ باشد. ایران نیز با برخورداری از انواع جاذبه­ های مهم جهانگردی می تواند نقش بسیار مؤثری را هم از نظر منابع اقتصادی و هم از نظر شناساندن  خود به عنوان فرهنگی مستقل در دنیای امروز، ایفا نماید. سرزمین ایران علاوه بر مناظر بی­ نظیر طبیعی، دارای آثار مهم و پردازش تاریخی و مذهبی چه مربوط به دوران قبل از اسلام و چه بعد از اسلام است که بسیاری از این آثار در نوع خود درجهان بی­ نظیر است. به منظور توسعه و گسترش امر جهانگردی و کمک به رشد و توسعه اقتصادی و افزایش درآمد ملی و تحصیل ارز و بالا بردن سطح اشتغال از یکسو، و کمک به توسعه ایرانگردی برای فراهم ساختن وسایل و تسهیلات بهتر و همچنین برای شناساندن هر چه بهتر و بیشتر تمدن و فرهنگ غنی ایران و اسلام در خارج از کشور از سوی دیگر، توسعه و گسترش ایرانگردی و جهانگردی اجتناب­ ناپذیر است و کوتاهی در این امر خسارت­ های هنگفت­ اقتصادی و معنوی را در بر خواهد داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.6 M