فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»

GPS در نقشه برداری (2)

حسن شمسی

دوره 2، شماره 5 ، مرداد 1371، ، صفحه 14-18

چکیده

  تعیین موضع (یا موقعیت) بر مبنای فضا از اوایل سال 1960 به توسط ایالات متحده و ناسا (NASA) شروع و پیگیری شده یکی از این سیستم های اولیه و خیلی موفقیت­ آمیز برای تعیین موقع، ماهواره ترانزیت (TRANSIT) نام داشت، این ماهواره از زمان رهایی­ اش برای استفاده ­های تجارتی در سال 1967، کاربردهای زیادی هم در نقشه ­برداری و ژئودزی بخصوص در جاهایی که هدف ...  بیشتر تعیین موضع (یا موقعیت) بر مبنای فضا از اوایل سال 1960 به توسط ایالات متحده و ناسا (NASA) شروع و پیگیری شده یکی از این سیستم های اولیه و خیلی موفقیت­ آمیز برای تعیین موقع، ماهواره ترانزیت (TRANSIT) نام داشت، این ماهواره از زمان رهایی­ اش برای استفاده ­های تجارتی در سال 1967، کاربردهای زیادی هم در نقشه ­برداری و ژئودزی بخصوص در جاهایی که هدف برقرار سازی یک شبکه وسیع از ایستگاه ­ها در نواحی بزرگ و حتی روی تمام کره زمین بود به دست آورد. سیستم ماهواره ترانزیت برای برقراری فرض های ژئوسنتریک جدید و برای ربط داده ­ها (مفروضات) مختلف محل به یک چارچوب مراجعه ژئوسنتریک (یعنی مبداء آن در مرکز زمین باشد) خیلی پرفایده بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.79 M

ارزیابی تشابهات مکانی در پایگاه اطلاعات جغرافیایی

اشرف عظیم زاده ایرانی (مترجم)

دوره 15، شماره 59 ، آبان 1385، ، صفحه 15-21

چکیده

  از جمله وظایف اصلى سیستم ‏هاى اطلاعات مکانى نظیرGIS، تجمیع مجموعه داده های مختلف و آماده ‏سازى آنها جهت برقرارى ارتباط، و تجزیه و تحلیل در کاربردهاى گوناگون مى‏ باشد.  تجمیع داده‏ ها در سیستم‏ هاى اطلاعات مکانى، مستلزم جمع آورى انواع مختلف داده ‏هاى ترسیم شده از منابع متعدد است که جورشدن کامل این مجموعه داده‏ ها و تشابه ...  بیشتر از جمله وظایف اصلى سیستم ‏هاى اطلاعات مکانى نظیرGIS، تجمیع مجموعه داده های مختلف و آماده ‏سازى آنها جهت برقرارى ارتباط، و تجزیه و تحلیل در کاربردهاى گوناگون مى‏ باشد.  تجمیع داده‏ ها در سیستم‏ هاى اطلاعات مکانى، مستلزم جمع آورى انواع مختلف داده ‏هاى ترسیم شده از منابع متعدد است که جورشدن کامل این مجموعه داده‏ ها و تشابه عوارض و پدیده‏ هاى موجود در آنها ضرورى خواهدبود. بعنوان مثال، احتمال دارد اطلاعات مکانى در اشکال مختلف و از چندین منبع استخراج شده باشند. به این معنا که منابع داده‏ هاى GIS مى‏ توانند نقشه‏ هاى حاصل از نقشه بردارى زمینى، فتوگرامترى و سنجش از دور در مقیاس هاى مختلف یا با دقت و قدرت تفکیک‏ هاى متفاوت و دریافت شده در زمان هاى مختلف باشند. بعلاوه، احتمال اخذ داده ‏ها به روشهاى ناسازگار، و متفاوت از نظر درجه و اعتبار وجود دارد. بعضى جزئیات نیز ممکن است از قلم افتاده و یا تعریف نشده باشند. احتمال دارد علت ناسازگارى بین داده‏ هاى مختلف، ناسازگارى بین اطلاعات مکانى داده‏ هایى باشد که ثبت گردیده‏ اند. از جمله: اختلاف در بعد (اندازه)، شکل، ترکیب و دقت موقعیت یا جهت یابى. در برخى موارد، امکان دارد یک نقشه موضوعى از منطقه ‏اى خاص که درGIS  ذخیره شده، بیش از نقشه ‏اى که دقت بالایى دارد، نیاز کاربر را برطرف سازد. (نمایش یک موضوع، گاهى در نقشه‏ هاى توریستى کارآیى زیادى دارد). دو مجموعه داده، معمولاً تفاوت هایى با هم دارند. ممکن است در یک نقشه موضوعى بعضى موارد رعایت نشده باشند. مثلاً موقعیت عوارض یا پدیده‏ ها، دقیق نباشند.اما یقینا هر دو مجموعه داده (نقشه موضوعى و نقشه با دقت بالا) موقعیت نسبى و جهات صحیح را حفظ خواهند نمود. یک پیش شرط لازم جهت استفاده مفید و کاربرى مؤثر از انواع مجموعه داده ‏هاى مکانى، پى بردن به مندرجات آنها و همچنین نحوه قیاس آنها با یکدیگر است. در این مقاله یک روش سیستماتیک براى مطالعه تشابه مکانى مجموعه داده‏ هاى جغرافیایى پیشنهاد مى ‏شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 997.76 K

ویژگی هاى مناطق خشک ایران و راهکارهاى مدیریتى مقابله با کمبود آب

مهرداد حسینی

دوره 13، شماره 51 ، آبان 1383، ، صفحه 15-17

چکیده

  تغییرات اقلیمى در ایران و جهان از دیدگاه اغلب دانشمندان ناشى از پدید آمدن وضعیت گلخانه ‏اى است که تأثیرات و آثار زیانبارى را بر کره زمین از لحاظ دیدگاه هاى مختلف خواهد گذاشت. دخالت انسان در تغییر آب وهوا در گزارش هاى مختلف جهان و آخرین اظهارنظرکمیته ‏بین‏ المللى، تغییر اقلیم‏ تردید ناپذیر اعلام ‏شده ‏ولى‏ تردیدهاى‏ علمى ...  بیشتر تغییرات اقلیمى در ایران و جهان از دیدگاه اغلب دانشمندان ناشى از پدید آمدن وضعیت گلخانه ‏اى است که تأثیرات و آثار زیانبارى را بر کره زمین از لحاظ دیدگاه هاى مختلف خواهد گذاشت. دخالت انسان در تغییر آب وهوا در گزارش هاى مختلف جهان و آخرین اظهارنظرکمیته ‏بین‏ المللى، تغییر اقلیم‏ تردید ناپذیر اعلام ‏شده ‏ولى‏ تردیدهاى‏ علمى ‏در تغییر اقلیم ،گزارش (CHANGEINTERGOVERNMENTALPANELONCLIMATE) نیز وجود دارد. چنانچه بریسون (BRYSON 1977) بیان نموده جهش از یک الگو به الگوى دیگر، ممکن است اقلیم بعضى از نواحى عرض متوسط را ناگهان تغییر دهد و شدیدا الگوى خشکسالى‏ یا سیلابى‏ را بوجود آورد. پدیده افزایش دما دربعضى از ایستگاه هاى هواشناسى ایران نشانگر گرایش به سمت اقلیم خشک بوده و شاید درکشور ایران نیز دوران تغییرات اقلیمى شروع گشته است . در کشور در تحقیقاتى که به عمل آمده داراى چند سال خشکسالى و چند سال پربارش است. مشکلات زیست محیطى اعم از گرم شدن زمین، بروز خشکسالی هاى پیاپى، گسترش کویرها و روند فزاینده بیابان زائى، افزایش روزافزون مناطق ممنوعه براى استحصال آب و وقوع سیلاب هاى مخرب باعث شرایط ناپایدارى اکولوژیکى در کشور گردیده و آسیب پذیرى منابع طبیعى کشور را افزایش داده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 422.8 K

متخصصین صنعت GIS

علی اکبر رسولی

دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1379، ، صفحه 15-18

چکیده

  در دهه های اخیر سیستم های اطلاعات جغرافیایی، به عنوان صنعتی پویا و کم نظیر با هدف مدیریت بهینه داده­ های مکان، در دسترس محققین علوم زمین قرار گرفته است. در تعریف این فن ­آوری چند منظوره گفته شده است: GIS مجموعه­ ای از سخت­ افزار و نرم ­افزارهای کامپیوتری است که به منظور اخذ، ذخیره­ سازی، پردازش، تجزیه و تحلیل و نمایش انواع اطلاعات ...  بیشتر در دهه های اخیر سیستم های اطلاعات جغرافیایی، به عنوان صنعتی پویا و کم نظیر با هدف مدیریت بهینه داده­ های مکان، در دسترس محققین علوم زمین قرار گرفته است. در تعریف این فن ­آوری چند منظوره گفته شده است: GIS مجموعه­ ای از سخت­ افزار و نرم ­افزارهای کامپیوتری است که به منظور اخذ، ذخیره­ سازی، پردازش، تجزیه و تحلیل و نمایش انواع اطلاعات مربوط به زمین توسط افراد متخصص به کار گرفته می­ شود. با استناد به تعریف فوق استنباط می­ گردد که نقش نیروهای انسانی خبره در راه­ اندازی، هدایت و استفاده اصلی از یک مجموعه کامپیوتری کارآمد (فنی و تا حدودی پیچیده) بسیار حائز اهمیت است. بنابراین هدف اصی مقاله حاضر تحلیل وظایف افراد متخصصی است که با تکیه بر کار گروهی هماهنگ – در جهت پویایی صنعت نقش آفرینی می­ نمایند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.51 M

نتایج جدید از پروازهای عکسبرداری به همراه سیستم GPS

عباسعلی صالح آبادی (مترجم)

دوره 4، شماره 13 ، اردیبهشت 1374، ، صفحه 15-20

چکیده

  این مقاله فعالیت­ های انجام گرفته طی دو سال اخیر شرکت هانسالوفت بیلد (HANSA LUFTBILD) را در جهت به کارگیری سیستم GPS در زمینه­ های نقشه ­برداری در ناوبری هوایی، مثلث بندی هوایی شرح می­ دهد. در کنار آشنا شدن با مؤلفه­ های مختلف این سیستم، تأکید اساسی ما آشنا نمودن با نتایج عملی به دست آمده از ناوبری هوایی براساس سیستم GPS می­ باشد. بخش ...  بیشتر این مقاله فعالیت­ های انجام گرفته طی دو سال اخیر شرکت هانسالوفت بیلد (HANSA LUFTBILD) را در جهت به کارگیری سیستم GPS در زمینه­ های نقشه ­برداری در ناوبری هوایی، مثلث بندی هوایی شرح می­ دهد. در کنار آشنا شدن با مؤلفه­ های مختلف این سیستم، تأکید اساسی ما آشنا نمودن با نتایج عملی به دست آمده از ناوبری هوایی براساس سیستم GPS می­ باشد. بخش دیگر این مقاله به کارگیری روش کینماتیک (متحرک) GPS را با توجه به محاسن و معایب این تکنیک، جهت نقشه ­برداری هوایی مورد نقد و بررسی قرار می­ دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 799.42 K

عوامل و موانع مؤثر در انگیزش همکارى زارعین بهره‏ بردار با ناظرین طرح خودکفایى گندم (مطالعه موردى: استان چهارمحال و بختیارى، دشت اردل)

سید رامین غفاری؛ محمد علی ترکی هرچگانی؛ معصومه ترکی هرچگانی

دوره 20، شماره 78 ، مرداد 1390، ، صفحه 16-21

چکیده

  هدف کلّى این مقاله بررسى و تحلیل برخى از عوامل و موانع اجتماعى- اقتصادى مؤثر در انگیزش همکارى زارعین بهره‏ بردار با ناظرین طرح خودکفایى گندم بوده است. تحقیق از نوع کاربردى و به روش پیمایشى با انتخاب یک نمونه تصادفى ساده بین 100نفر از زارعین بهره‏ بردار دشت اردل به انجام رسیده است. ابزار تحقیق پرسشنامه ‏اى بوده و روایى آن براساس نظر ...  بیشتر هدف کلّى این مقاله بررسى و تحلیل برخى از عوامل و موانع اجتماعى- اقتصادى مؤثر در انگیزش همکارى زارعین بهره‏ بردار با ناظرین طرح خودکفایى گندم بوده است. تحقیق از نوع کاربردى و به روش پیمایشى با انتخاب یک نمونه تصادفى ساده بین 100نفر از زارعین بهره‏ بردار دشت اردل به انجام رسیده است. ابزار تحقیق پرسشنامه ‏اى بوده و روایى آن براساس نظر جمعى از اساتید و کارشناسان مربوطه تأیید و اعتبار آن با استفاده از فرمول آلفاى کرونباخ (93/0)a= محاسبه شده است. به منظور بررسى فرضیات و پاسخ به پرسش هاى پژوهش از آزمون‏ هاى همبستگى اسپیرمن و پیرسون استفاده شده است. از نتایج این پژوهش؛ عدم رابطه معنادار بین انگیزش همکارى زارعین بهره ‏بردار با سن و متوسط درآمد ماهیانه ایشان، وجود ارتباطى مثبت و مستقیم بین انگیزش همکارى با سطح تحصیلات زارعین و میزان آگاهى ایشان از نتایج اجراى طرح و سرانجام همبستگى مستقیم امّا ضعیف بین انگیزش همکارى با متوسط زمین تحت تملک هر زارع مى‏باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 801.42 K

مطالعه موردى مقایسه دو شهر تهران و شیراز

غلامحسین قبادی دارابخانی

دوره 14، شماره 56 ، بهمن 1384، ، صفحه 16-20

چکیده

  حرکت وضعى زمین توأم با حرکت انتقالى آن بدور خورشید پیدایش شب و روز و ایجاد فصول مختلف را در طول سال به دنبال دارد. در این میان کجى محور زمین و ثابت نبودن سرعت آن در حرکت انتقالى به دور خورشید تغییراتى را از نظر زمانى در اوقات شرعى در طول ایام سال ایجاد مى ‏نماید که چگونگى این تغییرات و عوامل زمانى و مکانى بوجود آورنده آن در دو شهر تهران ...  بیشتر حرکت وضعى زمین توأم با حرکت انتقالى آن بدور خورشید پیدایش شب و روز و ایجاد فصول مختلف را در طول سال به دنبال دارد. در این میان کجى محور زمین و ثابت نبودن سرعت آن در حرکت انتقالى به دور خورشید تغییراتى را از نظر زمانى در اوقات شرعى در طول ایام سال ایجاد مى ‏نماید که چگونگى این تغییرات و عوامل زمانى و مکانى بوجود آورنده آن در دو شهر تهران و شیراز مورد بررسى قرار گرفته است. نظر به اهمیت موضوع براى مسلمانان که مقید به انجام فریضه نماز در اول وقت صحیح شرعى هستند نتایج این تغییرات مى‏ تواند جهت روشن شدن اذهان عمومى و ایجاد انگیزه در زمینه توجه بیشتر به دانش نجوم و مسائل جغرافیایى براى علاقه‏مندان به این رشته‏ ها مفید و جالب توجه باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 714.56 K

VLBI وسیله ای برای اندازه گیری جابه جایی پوسته سطح کره زمین

مجید مختارانی

دوره 13، شماره 49 ، اردیبهشت 1383، ، صفحه 16-20

چکیده

  بیشتر از 25 سال از تاریخ توسعه و اجرا روش فضایی به نام اندازه­ گیری طول­های مبنایی با استفاده از روش تداخل امواج (Baseline Interferometry VLBI= Very Long) می­ گذرد این روش امکان اندازه ­گیری حرکات پوسته زمین را به روش غیرمعمول فراهم نموده است. VLBI توانایی منحصر به فردی برای تعیین قالب مبنای اینرسی و برای اندازه ­گیری توجیه زمین ایجاد می ­کند. ...  بیشتر بیشتر از 25 سال از تاریخ توسعه و اجرا روش فضایی به نام اندازه­ گیری طول­های مبنایی با استفاده از روش تداخل امواج (Baseline Interferometry VLBI= Very Long) می­ گذرد این روش امکان اندازه ­گیری حرکات پوسته زمین را به روش غیرمعمول فراهم نموده است. VLBI توانایی منحصر به فردی برای تعیین قالب مبنای اینرسی و برای اندازه ­گیری توجیه زمین ایجاد می ­کند. تغییرات در توجیه زمین در فضای اینرسی ناشی از دو موضوع زیر می ­باشد: الف- نیروی جاذبه ماه و خورشید ب- عکس­ العمل مجموع حرکات زاویه ­ای بین پوسته زمین، اقیانوس­ها و جو VLBI امکان اندازه گیری مستقیم از توجیه زمینی در فضا را فراهم می­ کند که از آن دانشمندان علوم زمین مدلی مانند پدیده ­هایی همچون گشتاورهای زاویه ­ای جوی، جریانات جزرومدی اقیانوس ­ها و عکس العمل و بازتاب زمین جامد (صلب) را بررسی  می کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 157.33 K

تأملی بر مفهوم اندازه بهینه شهر

رسول قربانی

دوره 11، شماره 42 ، مرداد 1381، ، صفحه 16-18

چکیده

  بحث درباره اندازه مطلوب شهر از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران مسائل شهری بوده و از جنبه­ های مختلف مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در دهه های 1960 و 1970 این بحث در ادبیات شهر سازی جایگاه ویژه ­ای یافته و تحولاتی در نحوه نگرش به آن حاصل شده است. طی چند دهه سابقه برنامه ­ریزی شهری در ایران نیز این موضوع به عنوان یکی از محورهای ...  بیشتر بحث درباره اندازه مطلوب شهر از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران مسائل شهری بوده و از جنبه­ های مختلف مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در دهه های 1960 و 1970 این بحث در ادبیات شهر سازی جایگاه ویژه ­ای یافته و تحولاتی در نحوه نگرش به آن حاصل شده است. طی چند دهه سابقه برنامه ­ریزی شهری در ایران نیز این موضوع به عنوان یکی از محورهای برنامه­ ریزی شهری از اهمیت خاصی برخوردار بوده است . لیکن در سالهای اخیر به لحاظ تأثیرپذیری برخی سیاستهای دولتی از اندازه شهرها، مردم و مدیران شهری آن را بیش از پیش مورد توجه قرار داده ­اند که نقد و تحلیل­ عملی خاص خود را طلب می­ نماید. در این مختصر سعی بر آنست که تا باذکر دیدگاه­ های صاحب نظران مربوطه زمینه ­ای برای بسط اندیشه و تعمیق برخوردها در این قلمرو فراهم آید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 414.92 K

سیستم های ژئودزی (قسمت اول)

عباسعلی صالح آبادی

دوره 10، شماره 40 ، بهمن 1380، ، صفحه 16-20

چکیده

  هر کمیت عددی یا هندسی و یا مجموعه­ ای از کمیت­ های دارای مقدار عددی، که به عنوان یک مرجع یا مبنا برای کمیت­ های دیگر به خدمت گرفته می­ شوند را سطح مبنا یا دیتم گویند. در ژئومورفولوژی دو نوع سطح مبنا مختلف در نظر گرفته شده است، یکی سطح مبنا مسطحاتی، که پایه و اساس محاسبات دقیق نقشه­ برداری افقی را تشکیل می­ دهد که در آن انحنای ...  بیشتر هر کمیت عددی یا هندسی و یا مجموعه­ ای از کمیت­ های دارای مقدار عددی، که به عنوان یک مرجع یا مبنا برای کمیت­ های دیگر به خدمت گرفته می­ شوند را سطح مبنا یا دیتم گویند. در ژئومورفولوژی دو نوع سطح مبنا مختلف در نظر گرفته شده است، یکی سطح مبنا مسطحاتی، که پایه و اساس محاسبات دقیق نقشه­ برداری افقی را تشکیل می­ دهد که در آن انحنای سطح زمین در نظر گرفته می­ شود. و دیگری سطح مبنا ارتفاعی که ارتفاع نقاط نسبت به آن اندازه ­گیری و محاسبه می­ شوند.  به عبارت دیگر در نقشه ­برداری های ژئودتیک، مختصات نقاط مختلف، از یک سری نقاط اولیه مختصات داریا پارامترهای دیتم و سطح مبنا به دست می­ آیند. به دلیل توسعه روش ­های مختلف در نقشه­ برداری چندین دیتم یا سطح مبنا تعریف و ایجاد شده است. امروزه برای توسعه نقشه­ برداری و روش ژئودزی ماهواره ­ای چندین دیتم یا سطح مبنا تعریف و ایجاد شده است، در این روش نیازی به داشتن بیش از یک سطح مبنا نیست. اما این به معنی تعویض کامل یک سطح مبنا نیست از آن جهت که در عمل، پارامترها و کمیت­های نقشه ­برداری اولیه وجود دارند که هر کدام به سطوح مبنای مختلف وابسته هستند. از طرفی با تعویض کلی سطح مبنا موجب می­ گردد تا تبدیل تمامی اطلاعات موجود در نقشه ­های یک کشور به سطح مبنا جدید یک قرن طول بکشد. بطور مثال مسئله تعیین حق حاکمیت خطوط مرزی کشور ایالات متحده قرن­ها پیش مطرح بوده و حتی هنوز هم با تهیه نقشه از مرزهای مورد اختلاف، استفاده کنندگان نظامی و غیرنظامی، به علت موارد خاص سیستم­ های قدیمی اندازه­ گیری نقشه ­برداری را بر سیستم­ های جدید ترجیح داده و مایل به استفاده از آنها هستند، لذا انجام تغییرات کلی در تعییین سطح مبنا نه تنها مشکلی را حذف نمی­ کند بلکه ممکن است متغیر دیگری را نیز به مشکلات اولیه اضافه نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1002.74 K

نگاهی گذرا به: عملکرد مناطق آزاد تجاری - صنعتی ایران در توسعه مورد منطقه آزاد چابهار

حسن بیک محمدی

دوره 8، شماره 29 ، اردیبهشت 1378، ، صفحه 16-19

چکیده

  بازرگانی خارجی، افزایش صادرات و در نتیجه تحصیل ارز یکی از ابزارهای مهم توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف دنیاست، و توسعه پایدار اقتصادی- در قالب تنوع بخشی به محصولات صادراتی- از جمله ساز و کارهای اساسی در توسعه سیاسی- اجتماعی و اقتصادی هر کشور است. بدیهی است یکی از روش­های توسعه صادرات، تأسیس مناطق آزاد تجاری- صنعتی است. ایجاد این مناطق ...  بیشتر بازرگانی خارجی، افزایش صادرات و در نتیجه تحصیل ارز یکی از ابزارهای مهم توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف دنیاست، و توسعه پایدار اقتصادی- در قالب تنوع بخشی به محصولات صادراتی- از جمله ساز و کارهای اساسی در توسعه سیاسی- اجتماعی و اقتصادی هر کشور است. بدیهی است یکی از روش­های توسعه صادرات، تأسیس مناطق آزاد تجاری- صنعتی است. ایجاد این مناطق در دنیا پدیده جدیدی نیست و به گذشته­ ای دور یعنی اوایل قرن هجدهم برمی­ گردد. این گزینه مدت هاست که در بسیاری از کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی تجریه شده و در توسعه کشورهای میزبان نقشه عمده­ ای داشته است. به عبارت دیگر مناطق آزاد تجاری- صنعتی با اتصال اقتصاد این کشورها به اقتصاد جهانی، جذب سرمایه­ های خارجی و بهره­ گیری از استعدادهای بالقوه منطقه­ ای، امکانات رشد اقتصادی آنها را فراهم کرده است. از نمونه ­های بسیار موفق برخی از این مناطق، می ­توان به نقش مناطق آزاد تجاری- صنعتی تعدادی از کشورهای آسیای جنوب شرقی در توسعه صادرات و تحصیل ارز اشاره کرد، برای نمونه رشد اقلام صادراتی سنگاپور، کره جنوبی، مالزی، شانگ­های و تایوان در دهه گذشته بیشتر به افسانه شباهت داشته و گفته می­ شود که صادرات سنگاپور در بخش لوازم الکترونیک از 20 میلیارد دلار در ماه بیشتر بوده است. یکی از ویژگی­ های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران تک محصولی بودن آن است، لذا این اقتصاد در مقابل چالش­ ها و بحران­ های سیاسی و اقتصادی جهان بسیار آسیب پذیر است و شرایط و تنگناهای اقتصادی امروز مملکت ما دلیل روشنی براین ادعاست، لذا این کشور در راستای تنوع بخشی به فعالیت ­­های اقتصادی و رفع برخی از تنگناهای آن از جمله کمبود ارز، تکنولوژی نوین، مهارت در مدیریت، توسعه صادرات، ایجاد اشتغال و...در برنامه  پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود (72-1368) جزایر کیش، قشم و بخشی از شهرستان چابهار را بعنوان مناطق آزاد تجاری- صنعتی در نظر گرفت. انچه در این مقاله با استفاده از روش ­های تاریخی، توصیفی و تحلیلی بدنبال آن است، این است که بدانیم: - مناطق آزاد تجاری- صنعتی چیست و اهداف آن کدام است؟ - مناطق آزاد تجاری- صنعتی ایران کدامند و چه ویژگی هایی دارند؟ - نظام اسلامی ایران در ایجاد این مناطق چه اهدافی را دنبال می­ کند؟ - دلایل انتخاب چابهار بعنوان منطقه آزاد تجاری – صنعتی چیست؟ - عملکرد منطقه آزاد چابهار در توسعه ایران و منطقه چه بوده است؟

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.16 M

یک چارچوب ساده شده برای ارایه در دانش نقشه کشی

محمد امین عارف زاده (مترجم)

دوره 7، شماره 28 ، بهمن 1377، ، صفحه 16-23

چکیده

  بکارگیری سیستم­ های تخصصی، معمولاً منطبق با نیازهای روز در نقشه ­کشی است. از اواسط دهه 1980، محققین دانش نقشه ­کشی سعی داشته­ اند تا به کنترل و هدایت طراحی نقشه و استفاده از سیستم­ های تخصصی جامه عمل بپوشانند. اولین گام در گسترش سیستم­های تخصصی در طراحی نقشه، رسمیت دادن به روش طراحی نقشه است، که روش­های بیانی دانش، اساس این ...  بیشتر بکارگیری سیستم­ های تخصصی، معمولاً منطبق با نیازهای روز در نقشه ­کشی است. از اواسط دهه 1980، محققین دانش نقشه ­کشی سعی داشته­ اند تا به کنترل و هدایت طراحی نقشه و استفاده از سیستم­ های تخصصی جامه عمل بپوشانند. اولین گام در گسترش سیستم­های تخصصی در طراحی نقشه، رسمیت دادن به روش طراحی نقشه است، که روش­های بیانی دانش، اساس این قانونمند کردن است. اهداف این مقاله معرفی و بیان روش­های جدید طراحی نقشه، یعنی ساده کردن آن است (GF). این روش توسط «ماپکی» تحت عنوان «سیستم تخصصی طراحی نقشه موضوعی» در طراحی و تهیه یک اطلس موضوعی کاربرد داشته است. این روش جدید توان بیان دانش را که روش معروف به چارچوب در آگاهی مصنوعی است، بهبود می­ بخشد. همچنین در بردارنده مزایای تمام روش­های دیگر است و به بیان دیگر حاوی چارچوب، قانون ارتباط و طرز عمل در یک سیستم تخصصی طراحی نقشه است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.44 M

سیری گذرا در تحولات شگرف نقشه برداری در عصر فضا و الکترونیک

منوچهر کوشا

دوره 1، شماره 2 ، بهمن 1369، ، صفحه 16-22

چکیده

  در این مقاله خواهیم دید که در عصر ماهواره و الکترونیک نقشه­ برداری پیر در تمام زمینه­ های جای خود را به نقشه­ برداری جوان با مبانی جدید و با وسائل جدید می­ دهد. ابهت ژئودزی کلاسیک با آن وسائل سنگین با ابزار جدید ماهواره ­ای چقدر کم رنگ شده است. کاربرد تصاویر و اطلاعات ماهواره­ ای در کارتوگرافی در چه زمان کوتاهی از دروازه مقایسه ...  بیشتر در این مقاله خواهیم دید که در عصر ماهواره و الکترونیک نقشه­ برداری پیر در تمام زمینه­ های جای خود را به نقشه­ برداری جوان با مبانی جدید و با وسائل جدید می­ دهد. ابهت ژئودزی کلاسیک با آن وسائل سنگین با ابزار جدید ماهواره ­ای چقدر کم رنگ شده است. کاربرد تصاویر و اطلاعات ماهواره­ ای در کارتوگرافی در چه زمان کوتاهی از دروازه مقایسه ای کوچک عبور کرده و به آستانه مقایس های متوسط نزدیک شده است و می­ رود که در آینده بازار عکسبرداری هوایی به کمک هواپیما را برای موارد خاصی بی­ رونق کند. نقشه مبنایی ابزار مهم و زیربنایی هر کشور است و تا وقتی اعتبار دارد که نشان دهنده آخرین دگوگونی­ های سرزمین بوده و با معیارهای فنی زمان مصرف همگام باشد و به همین دلیل بازنگری و به هنگام سازی آنها الزامی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 903.92 K

تصویر جغرافیایی و سیاست

محمدحسن گنجی

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1369، ، صفحه 16-19

چکیده

  افرادی که با نقشه سروکار دارند اعم از کسانی که هدف آنها تهیه نقشه است یا دیگرانی که از نقشه به عنوان یک وسیله انتقال اطلاعات استفاده می­ کنند به خوبی می­ دانند که یکی از مسائل مهمی که در تهیه نقشه مطرح است موضوع تصویر نقشه است. منظور از تصویر نقشه شبکه مدارات و نصف­ النهاراتی است که چهارچوب اولی هر نقشه را فراهم می­ سازند. و بدون ...  بیشتر افرادی که با نقشه سروکار دارند اعم از کسانی که هدف آنها تهیه نقشه است یا دیگرانی که از نقشه به عنوان یک وسیله انتقال اطلاعات استفاده می­ کنند به خوبی می­ دانند که یکی از مسائل مهمی که در تهیه نقشه مطرح است موضوع تصویر نقشه است. منظور از تصویر نقشه شبکه مدارات و نصف­ النهاراتی است که چهارچوب اولی هر نقشه را فراهم می­ سازند. و بدون آن هیچ نقشه­ ای را نه می ­توان ترسیم کرد و نه می­ توان مورد بهره ­برداری قرار دارد. اساس کار تصویر جغرافیایی مسئله انتقال شبکه مدارات و نصف­ النهارات فرضی از روی کره زمین کروی به صفحه مسطحی است که نقشه را بوجود می ­آورد. جغرافیدانان از زمان های بسیار دور به اشکال عمده­ ای که در تبدیل کره به سطح مستوی وجود دارد بی پرده و تلاش های فراوانی در راه این تبدیل به صورتی که تغییر فاحشی در نمایش عوارض زمین بوجود نیاید اعمال کرده­ اند، در همین جا باید به صراحت اظهار کرد که از این تلاش ها راه حل قطعی و مطلوبی به دست نیامده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 585.63 K

لندفرم ها و طبقه بندی آنها در علم ژئومورفولوژی(مطالعه موردی : حوضه آبریز جاجرود در شمال شرق تهران)

هایده آراء

دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 17-22

چکیده

  ارزش و نیاز به وجود یک اصطلاح شناسی مشترک بین عالمان یک علم و توافق متخصصان آن علم در برداشت یکسان از واژه‌ها و مفاهیم است که به علم ارزش پارادایمی می‌بخشد. در همین ارتباط، علیرغم اشاره‌ای مکرر به واژه «لندفرم» در تعاریف مختلف علم ژئومورفولوژی به عنوان علم مطالعه و تفسیر لندفرم‌ها، بویژه دلایل ایجاد و تغییرات  آنها، اشاره‌ای ...  بیشتر ارزش و نیاز به وجود یک اصطلاح شناسی مشترک بین عالمان یک علم و توافق متخصصان آن علم در برداشت یکسان از واژه‌ها و مفاهیم است که به علم ارزش پارادایمی می‌بخشد. در همین ارتباط، علیرغم اشاره‌ای مکرر به واژه «لندفرم» در تعاریف مختلف علم ژئومورفولوژی به عنوان علم مطالعه و تفسیر لندفرم‌ها، بویژه دلایل ایجاد و تغییرات  آنها، اشاره‌ای به مفهوم خود لندفرم  در این تعاریف نشده و با وجود اهمیت این مفهوم از دیدگاه معرفت شناسی و متافیزیکی در ژئومورفولوژی، این واژه چندان مورد عنایت، توجه و توافق ژئومورفولوژیست‌ها نبوده است. بنابراین با توجه به اینکه مفهوم «لندفرم» که اساس طبقه‌بندی‌ها و مبنای بیشتر تحقیقات ژئومورفولوژیکی است، هدف از پژوهش حاضر بررسی ماهیت، مفهوم لندفرم‌ها و ارائه یک طبقه‌بندی لندفرمی از منطقه مورد بررسی است. روش پژوهش از نوع کمی و کیفی با استفاده از عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای منطقه و انجام بازدیدهای میدانی گسترده و بررسی اسناد و مدارک کتابخانه‌ای بوده است. نتیجه نهایی حاصل از پژوهش حاضر ارائه جدول لندفرم‌های موجود در منطقه مورد بررسی و تولید نقشه ژئومورفولوژیکی لندفرم‌های حوضه آبریز جاجرود بر اساس فرایندهای شکل‌زا می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.42 M

بررسی ساخت شهری اصفهان دردوره صفویه از دیدگاه مکتب آرمان گرائی اکولوژیک

نسیم حیدری نژاد

دوره 21، 84-1 ، اسفند 1391، ، صفحه 17-21

چکیده

  در طول تاریخ، تکامل و حیات شهر مدیون شکل‌گیری‌اندیشه‌های خاص در تفکرات سیاسی وایدئولوژیکی بشر و بهره‌گیری از نظرات و روش شناسی‌های خاص درایجاد جوامع، جهت آسودگی حیات انسانی بوده است. پیشنهاد نظریات متفاوت توسط‌اندیشمندان در دوره‌های مختلف به ایجاد طرح‌ها و الگوهای بسیاری برای ساماندهی فضای شهری منجر شده که شهر قدیمی اصفهان ...  بیشتر در طول تاریخ، تکامل و حیات شهر مدیون شکل‌گیری‌اندیشه‌های خاص در تفکرات سیاسی وایدئولوژیکی بشر و بهره‌گیری از نظرات و روش شناسی‌های خاص درایجاد جوامع، جهت آسودگی حیات انسانی بوده است. پیشنهاد نظریات متفاوت توسط‌اندیشمندان در دوره‌های مختلف به ایجاد طرح‌ها و الگوهای بسیاری برای ساماندهی فضای شهری منجر شده که شهر قدیمی اصفهان با پیشینه تاریخی غنی خود نیز از این موارد مستثنی نمی‌باشد. در این مقاله با این فرض که اصفهان بر پایه ایدئولوژی آرمان‌گرائی وطبیعت گرائی در قالب مکتب آرمان شهر گرائی ایدئولوژیک شکل گرفته است به برشماری موارد کلیدی این مکتب در انطباق با ساخت شهری اصفهان پرداخته شده است. در این پژوهش سعی شده است با روش‌های توصیفی، اسنادی و کاربرد ارقام وداده‌های کسب شده از منابع معتبر به تبیین این دید گاه پرداخته شود. ماحصل این مقاله تأکید بر این موضوع است که اصفهان در زمان صفویه با تلفیقی از ایدئولوژی‌های زمانه، توسط شاه عباس وبا همراهی شیخ بهائی اوج شکوفائی ساخت شهری را در قالب یک آرمان شهر ایدئولوژیک به منصه ظهور می‌نهد. پایتخت صفویان با بهره‌گیری از تمامی ارکان موجود در مکتب آرمان‌گرائی ایدئولوژیک تا‌اندازه زیادی به مدینه فاضله که هدف نهائی تمامی مکاتب است نزدیک می‌شود. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 266.81 K

مقدمه ای بر جغرافیای نظامی (قسمت هفتم)

سید یحیی صفوی

دوره 10، شماره 39 ، آبان 1380، ، صفحه 17-20

چکیده

  فرماندهان، رؤسای ستادها و نیروهای تحت امر از رده­ های بالا تا پایین­ ترین یگان­ های مسلح باید بدانند که چگونه وضعیت زمین ­شناسی و خاک منطقه عملیات رزمی و پشتیبانی را تحت تأثیر قرار می ­دهند. در اینجا به اختصار جهت معرفی به فرماندهان و کارشناسان نظامی مباحثی در ارتباط خصوصیات پوسته زمین ارائه می ­شود و سپس پیامدهای مهم نظامی ...  بیشتر فرماندهان، رؤسای ستادها و نیروهای تحت امر از رده­ های بالا تا پایین­ ترین یگان­ های مسلح باید بدانند که چگونه وضعیت زمین ­شناسی و خاک منطقه عملیات رزمی و پشتیبانی را تحت تأثیر قرار می ­دهند. در اینجا به اختصار جهت معرفی به فرماندهان و کارشناسان نظامی مباحثی در ارتباط خصوصیات پوسته زمین ارائه می ­شود و سپس پیامدهای مهم نظامی را با بیانی روشن­ تر معرفی می ­نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.99 M

مزایای کاربرد سیستم GPS همراه با Glonass

عباسعلی صالح آبادی (مترجم)

دوره 5، شماره 17 ، اردیبهشت 1375، ، صفحه 17-22

چکیده

  سیستم ناوبری ماهواره ­ای روسیه به نام Glonass معروف شده و اواخر سال 1995م کامل خواهد شد. این سیستم شامل 24 ماهواره می­ باشد که در سه مدار بیضی شکل، و در فاصله 19،100 کیلومتری از سطح زمین قرار دارد. این ماهواره ­ها سیستم Glonass را معرفی می­ کنند، که در معرض مقایسه با سیستم آمریکایی مشابه خودش قرار گرفته است. در اینجا سوالی که مطرح می ­شود ...  بیشتر سیستم ناوبری ماهواره ­ای روسیه به نام Glonass معروف شده و اواخر سال 1995م کامل خواهد شد. این سیستم شامل 24 ماهواره می­ باشد که در سه مدار بیضی شکل، و در فاصله 19،100 کیلومتری از سطح زمین قرار دارد. این ماهواره ­ها سیستم Glonass را معرفی می­ کنند، که در معرض مقایسه با سیستم آمریکایی مشابه خودش قرار گرفته است. در اینجا سوالی که مطرح می ­شود این است که چه مزیتی در کار هر دو سیستم با یک گیرنده وجود خواهد داشت. در حال حاضر هر دو سیستم ناوبری که در حال اجراء هستند مورد بررسی قرار می ­گیرند. سیستم آمریکایی به نام GPS­ و Glonass شامل 24 ماهواره می­ باشند. هر چند مشابهت­ های فراوانی بین دو سیستم وجود دارد، ولی خصوصیات هر سیستم کاملاً مختلف می­ باشند به گونه­ ای که در اجرای سیستم مؤثر نمی­ باشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.77 M

استفاده از فناوری سنجش از دور در حفاظت از تنوع زیستی

منصوره ملکیان؛ رضا جعفری

دوره 20، شماره 80 ، بهمن 1390، ، صفحه 18-22

چکیده

  استفاده از داده ‌های سنجش از دور در تعیین مناطق با اهمیت از نظر تنوع زیستی، پیش بینی نحوه پراکنش گونه‌ها و مدل ‌سازی پاسخ های جوامع زیستی به تغییرات طبیعی و انسانی یکی از موضوعات مهم در تحقیقات به شمار می ‌رود. پارامترهای محیطی با داشتن خصوصیات زیست- فیزیکی معین می‌توانند بیانگر نحوه پراکنش و فراوانی گونه‌ ها در سطح سرزمین بوده ...  بیشتر استفاده از داده ‌های سنجش از دور در تعیین مناطق با اهمیت از نظر تنوع زیستی، پیش بینی نحوه پراکنش گونه‌ها و مدل ‌سازی پاسخ های جوامع زیستی به تغییرات طبیعی و انسانی یکی از موضوعات مهم در تحقیقات به شمار می ‌رود. پارامترهای محیطی با داشتن خصوصیات زیست- فیزیکی معین می‌توانند بیانگر نحوه پراکنش و فراوانی گونه‌ ها در سطح سرزمین بوده و چگونگی اشغال زیستگاه‌ها توسط گونه‌ها را نشان دهند. داده‌ های جدید حاصل از فناوری دورسنجی امکان ترکیب آنها را با مدل های بوم شناختی برای پاسخگویی به سؤالات متعدد در زمینه تنوع زیستی فراهم ساخته‌اند. پیشرفت ‌های اخیر در زمینه قدرت تفکیک مکانی و طیفی سنجنده‌ ها، مطالعه جنبه‌ های مختلف تنوع زیستی نظیر شناسایی اجتماعات گونه‌ ای، برآورد غنای گونه‌ای، تعیین متغیرهای اقلیمی و بررسی ساختار زیستگاه را ممکن نموده است. در مواردی که تشخیص مستقیم یک موجود زنده ممکن نباشد با استفاده از رویکرد دورسنجی غیر مستقیم و از روی خصوصیات زیست- فیزیکی می‌توان اطلاعات معنی داری را استنباط نمود. مقاله حاضر مروری دارد بر کاربرد سنجش از دور در مطالعات تنوع زیستی و حفاظت که شامل استفاده از دورسنجی مستقیم و غیرمستقیم در شناسایی گونه‌ ها و جوامع، برآورد غنای گونه ای، تعیین متغیرهای اقلیمی و بررسی ساختار زیستگاه می­‌باشد. امروزه همکاری بیش از پیش محققان سنجش از دور با پ‍ژوهشگران عرصه تنوع زیستی و حفاظت لازم است تا بتوان در راستای اهداف حفاظت بهتر گام برداشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 244.68 K

کاربرد روش هاى آمارى در پژوهش‏ هاى جغرافیاى شهرى

محمد اسکندری نوده؛ احمد پور احمد

دوره 15، شماره 58 ، مرداد 1385، ، صفحه 18-21

چکیده

   یکى از شیوه‏ هاى متداول و مهم براى تنظیم، ارائه و تحلیل یافته‏ هاى علمى، استفاده از علم آمار است. در علم جغرافیا نیز استفاده از آمار و داده‏ هاى کمى از ضروریات محسوب مى‏ شود. همین طور در رشته‏ هاى مختلف جغرافیا از جمله جغرافیاى شهرى این امر مشهود است. هدف از این تحقیق نمایان ساختن حقایق درون داده‏ ها و تحلیل بر پایه اطلاعات ...  بیشتر  یکى از شیوه‏ هاى متداول و مهم براى تنظیم، ارائه و تحلیل یافته‏ هاى علمى، استفاده از علم آمار است. در علم جغرافیا نیز استفاده از آمار و داده‏ هاى کمى از ضروریات محسوب مى‏ شود. همین طور در رشته‏ هاى مختلف جغرافیا از جمله جغرافیاى شهرى این امر مشهود است. هدف از این تحقیق نمایان ساختن حقایق درون داده‏ ها و تحلیل بر پایه اطلاعات آمارى است. به این منظور با استفاده از تحلیل ‏هاى آمارى سعى در ایجاد ارتباط بین جمعیت، کاربرى‏ هاى شهرى و زباله تولیدى آن در نرم ‏افزار  SPSSگردید. در این راستا از دو تحلیل رگرسیون Inter و رگرسیون  Stepwiseبهره گرفته شد. نتایج برآمده از داده ‏هاى مورد تحلیل نشان داد که جمعیت و کاربرى‏ هاى شهرى در تهران، زباله تولیدى در مناطق مختلف را به لحاظ حجم، اندازه و شکل توجیه مى‏ نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 550.14 K

ژئودزی جاذبه

عباسعلی صالح آبادی (مترجم)

دوره 12، شماره 46 ، مرداد 1382، ، صفحه 18-23

چکیده

  ژئودزی جاذبه شاخه ­ای از علم ژئودزی می­ باشد، که بیشتر در ارتباط با علم ژئوفیزیک و زمین شناسی است. تشخیص ژئودزی جاذبه از ژئودزی هندسی براساس اندازه­ گیری­ های مربوطه و بحث­ های تئوریک در مورد خصوصیات میدان جاذبه است. این خصوصیات همان معلوماتی بود که منجر به دانستن شکل زمین شد. یعنی همان زمانی که با اندازه­ گیری طول قوس نصف­ ...  بیشتر ژئودزی جاذبه شاخه ­ای از علم ژئودزی می­ باشد، که بیشتر در ارتباط با علم ژئوفیزیک و زمین شناسی است. تشخیص ژئودزی جاذبه از ژئودزی هندسی براساس اندازه­ گیری­ های مربوطه و بحث­ های تئوریک در مورد خصوصیات میدان جاذبه است. این خصوصیات همان معلوماتی بود که منجر به دانستن شکل زمین شد. یعنی همان زمانی که با اندازه­ گیری طول قوس نصف­ النهارای، معلومات فوق موجب شناخت ابعاد و شکل زمین گردید. به وسیله جمع­ آوری داده ­های کافی از میدان جاذبه زمین، امکان تعیین جدایی ژئوئید از بیضوی مقایسه (شکل ریاضی زمین) و تعیین فشردگی زمین فراهم می­ شود. همچنین بوسیله آنها می­توان در نقاط مختلف به تغییرات میدان ثقل زمین پی برد. پیربوگر در سال 1738 میلادی تلاش نمود تا در سفر اکتشافی به کشور پرو در آمریکای جنوبی با عملیات نقشه ­برداری شعاع زمین، مقدار زاویه انحراف قائم نسبی را اندازه­ گیری نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 685.46 K

روند تغییرات اقلیمی و جغرافیای سواحل

تقی طاوسی

دوره 8، شماره 30 ، مرداد 1378، ، صفحه 18-25

چکیده

  مناطق ساحلی به دلیل داشتن شرایط طبیعی برای زندگی، همچون وجود خاک­ های حاصل خیز ناشی از ترکیب آبرفت، رودخانه ­ها، آب فراوان، اعتدال هوا، دسترسی به ذخایر و راه­ های تجاری دریایی و... از قدیم الایام مورد توجه بشر قرار گرفته و پس از انقلاب صنعتی و در پی آن گسترش مبادلات تجاری جهانی و توسعه ارتباطات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و رونق صنعت ...  بیشتر مناطق ساحلی به دلیل داشتن شرایط طبیعی برای زندگی، همچون وجود خاک­ های حاصل خیز ناشی از ترکیب آبرفت، رودخانه ­ها، آب فراوان، اعتدال هوا، دسترسی به ذخایر و راه­ های تجاری دریایی و... از قدیم الایام مورد توجه بشر قرار گرفته و پس از انقلاب صنعتی و در پی آن گسترش مبادلات تجاری جهانی و توسعه ارتباطات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و رونق صنعت توریسم بیش از پیش بر اهمیت سیاسی، نظامی و اقتصادی مناطق ساحلی افزوده شده است. وجود چنین شرایط مساعدی، به رشد تمرکز انسان­ ها و استقرار هر چه بیشتر صنایع و ایجاد مراکز اداری و تمرکز هتل­ ها و درنتیجه گسترش شهرها در سواحل کمک نموده است. نتایج برخی از فرضیات افزایش تعداد و شدت فاجعه­ های هواشناسی و سوانح طبیعی از قبیل: خطر افزایش طغیان رودها و دریاها در مقیاس وسیعی در مناطق ساحلی و پرجمعیت (مانند بنگلادش، سواحل کارئیب و...)، گسترش و شدت طوفان­ های حاره­ای و توسعه دامنه نفوذ آن­ها به سمت اروپای غربی و عرض ­های بالاتر جغرافیایی و... را نشان می­ دهند. این روند صعودی نه تنها ناشی از تغییرات شرایط اقلیمی بوده بلکه بر اثر ازدیاد جمعیت و تمرکز انسان­ ها در شهرهای بزرگ به ویژه مناطق ساحلی تشدید شده است. به طوری که می­ توان به عنوان نمونه از تمرکز هتل­ ها در مناطق ساحلی مورد تهدید هاریکن­ ها مانند سواحل فلوریدا و استقرار صنایع در دریای طوفان­ زای شمال و... نام برد. باید گفت زمانی حوادث مصیبت­ بارتر خواهد بود که استقرار تجهیزات صنایع و احداث شبکه راه­ های حمل و نقل (در مناطقی که به طور قائم مورد تهدی حوادث طبیعی است) با تکنولوژی همراه نباشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.17 M

تهیه نقشه های موضوعی با تصاویر ماهواره ای (قسمت ششم)

حمید مالمیریان (مترجم)

دوره 7، شماره 26 ، مرداد 1377، ، صفحه 18-24

چکیده

  پیشرفت سه دهه گذشته در زمینه­های کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به علت ضرورت ایجاد ارتباط جدید بین مقررات فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع­آوری مطلوب فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع­آوری مطلوب انواع مختلف داده­های کارتوگرافی وبه کارگیری موفقیت­آمیزتر داده­های سنجش از دور بانک­های ...  بیشتر پیشرفت سه دهه گذشته در زمینه­های کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به علت ضرورت ایجاد ارتباط جدید بین مقررات فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع­آوری مطلوب فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع­آوری مطلوب انواع مختلف داده­های کارتوگرافی وبه کارگیری موفقیت­آمیزتر داده­های سنجش از دور بانک­های داده منطقه­ای و جهانی، به عمل آمده است. اهمیت سنجش از دور به عنوان یک زیر سیستم اطلاعات زیست محیطی به علت افزایش چندین ماهواره، جدید با سنجنده­های الکترونیکی و تصویری که قادر به فراهم نمودن «داده» و تصویر از عناصر فیزیکی و انسانی اتمسفر زمین هستند، بطور چشمگیری افزایش یافته است. نمایش کارتوگرافیکی تغییرات فضایی و زمانی عناصر کره زمین مهمترین هدف کارتوگرافی موضوعی را نشان می­ دهد. این هدف به طریق زیادی بوسیله برنامه ­ریزی­ های مختلف تهیه نقشه، در سطوح جهانی، منطقه­ ای و محلی تأیید شده است. تهیه نقشه موضوعی توسط انجمن­ های زیاید به عنوان یک فعالیت مهم و حیاتی برای کشف ذخائر زمینی، مدیریت محیط زیست و برنامه­ ریزی به رسمیت شناخته شده است. پیشرفت سریع سیستم­ های ماهواره ­ای موجب افزایش دریافت داده­ های سنجش از دور و کاربرد آن در فعالیت­ های کارتوگرافیک و تکمیل نقشه گردیده است. ارتباط کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ممکن است بالگردهای مختلفی نشان داده شود (Fisher and lindenberg,1989). به نظر می­ رسد مدل فعل و انفعالی سه طرفه نگاره(1-1-) روابط موجود بین سه سیستم را بدون وجود مقررات ویژه حاکمی منعکس می­ سازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.4 M

داده ها، اطلاعات و دانش در GIS

اشرف عظیم زاده (مترجم)

دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، ، صفحه 18-19

چکیده

  توجه بیش از حد ما به داده­های جغرافیایی، گاهی موجب به کار نگرفتن قدرت فوق­العاده سیستم­های تجزیه و تحلیل می­شود که این امر، باعث عدم پیشرفت در این زمینه می­گردد. در  کنفرانس اخیر که تحت عنوان «اطلاعات جغرافیایی» برپا گشته بود، پروفسور Stan Openshaw در بحث آزاد درباره GIS خطاب به حضار، همه کسانی را که در زمینه GIS کاری ارایه ...  بیشتر توجه بیش از حد ما به داده­های جغرافیایی، گاهی موجب به کار نگرفتن قدرت فوق­العاده سیستم­های تجزیه و تحلیل می­شود که این امر، باعث عدم پیشرفت در این زمینه می­گردد. در  کنفرانس اخیر که تحت عنوان «اطلاعات جغرافیایی» برپا گشته بود، پروفسور Stan Openshaw در بحث آزاد درباره GIS خطاب به حضار، همه کسانی را که در زمینه GIS کاری ارایه می ­دهند، به دلیل عدم پیشرفت در GIS مورد سرزنش و انتقاد قرار داد. وی اظهار داشت: «ما واقعاً سیستم اطلاعات جغرافیایی ندایم. آنچه که داریم، سیستم­ های داده­ های جغرافیایی است و ادامه داد، اگر دایماً داده ­های فکر ما را به خود مشغول نماید، نیز زیان بار خواهد بود. طبق گفته او ما باید نسبت به GIS آگاهی و بصیرت یافته و سیستم­ های دانش جغرافیایی را ایجاد نماییم.» آیا ادعاهای او درست است؟ متأسفانه من نیز اطمینان دارم که او درست می­ گوید. داده­ های جغرافیایی مفید یا غیر مفید بسیاری که مورد استفاده قرار می­ گیرند، عظیم­ ترین تکنولوژی عصر ما را به مبارزه طلبیده و این روزها به طور فزاینده ­ای سهل الوصول شده­ اند. به طوری که هزینه گردآوری آنها بسیار ارزان تر از آن چیزی شده که ما تصور می­ کنیم. و به علاوه بسیاری از وقت خود را به داده­ های جغرافیایی اختصاص می­ دهیم.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 976.34 K

پتانسیل های آبی استان لرستان: منابع آب و شبکه هیدروگرافی

محمدقاسم ترکاشوند

دوره 3، شماره 10 ، مرداد 1373، ، صفحه 18-27

چکیده

  کانون های آب گیر: نواحی غرب ایران واز جمله مناطق کوهستانی لرستان، از کانون های آب گیر مطوئن است. شریان ها و شبکه آب های روان آن بر اساس شیب و ساختمان زمین راهی حوضه های آبریز خلیج فارس یا باتلاق های هور واقع در جنوب غربی ایران ویا نواحی داخلی ایران (حوضه آبریز مرکزی ایران) می­ شوند. این کانون ها بسته به ارتفاع موقعتی جغرافیایی و جهت ناهمواری ...  بیشتر کانون های آب گیر: نواحی غرب ایران واز جمله مناطق کوهستانی لرستان، از کانون های آب گیر مطوئن است. شریان ها و شبکه آب های روان آن بر اساس شیب و ساختمان زمین راهی حوضه های آبریز خلیج فارس یا باتلاق های هور واقع در جنوب غربی ایران ویا نواحی داخلی ایران (حوضه آبریز مرکزی ایران) می­ شوند. این کانون ها بسته به ارتفاع موقعتی جغرافیایی و جهت ناهمواری ها به دو دسته دائمی و فصلی تقسیم می­ شوند. در کانون های دائمی که ریزش های جوی بیشتر به صورت برف بوده و به دلیل ارتفاع زیاد و عرض جغرافیایی بیشتر، ذخیره برفشان تقریباً تا اواخر دوره گرم باقی می ­ماند. این کانون ها که مهمترین آنها کازینستان، اشترانکوه، گرین و میش پرور هستند بیشتر در نواحی کوهستانی شمال و شرق پراکنده­ اند. ریزش های جوی به صورت باران و ارتفاع کم و عدم ذخیره برف کافی و باز بودن دره­ ها در بعضی مناطق لرستان سبب شده که رودخانه­ هایی از نوع موقت پدید آید، که باز بودن دره ­ها سبب می­ شود که آب های حاصل از ذوب برف ها به طرف دشت های مجاور و در نهایت به رودهای دائمی منطقه بریزد از جمله ارتفاعات جنوبی، سفیدکوه و شهتاد پهلو نمونه­ ای از این نوع کانون های آب گیرند علاوه بر کانون های فوق کانون های آب گیر مجاور استان لرستان و کرمانشاه و همدان در تقویت و تغذیه شبکه آب های روان این استان نقش مهمی دارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.09 M