فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»

تأثیر آب و هوا در پراکندگى نواحى جمعیتى (مطالعه موردى: استان فارس)

زهرا حجازی زاده؛ سعید نگهبان

دوره 16، شماره 61 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 47-49

چکیده

در این پژوهش سعى شده تا ارتباط بین نواحى جمعیتى استان فارس با شرایط آب و هوایى مناطق مختلف استان شناسایى گردد. بنابراین در ابتدا توده‏ هاى هوایى مختلف تأثیر گذار بر اقلیم استان شناسایى شدند، که این توده ‏ها شامل بادهاى شمالى، بادهاى غربى، توده هواى جنوب و بادهاى محلى مى‏ باشند. سپس، بعد از شناسایى نوع اقلیم مناطق مختلف و تجزیه ... بیشتر

زمین لغزش روستای بیانلو شهرستان بیجار

بهرام آزاد بخت

دوره 12، شماره 45 ، اردیبهشت 1382، ، صفحه 47-48

چکیده

منطقه بیجار در زون ایران مرکزی واقع شده است. این منطقه بر روی نوار آتشفشانی ارومیه - دختر با امتداد شمال غرب- جنوب شرق قرار دارد. برای بررسی مختصری از وضعیت زمینشناسی منطقه بیجار به شرح زیر تقسیم بندی می شود. بیشتر

دمای مؤثر و طراحی اقلیمی ساختمان های کرمان

احمد علی نادری

دوره 11، شماره 43 ، آبان 1381، ، صفحه 47-55

چکیده

نگاهی به تاریخ معماری جهان نشان می دهد که طراحان ساختمان، پیوسته د ر تلاش پیگیر جهت پاسخ گویی به شرایط اقلیمی و تأثیرات آن بر محیط های مسکونی بوده اند. توجه به شرایط آب و هوایی تنها تضمینی مطمئن جهت افزایش عمر مفید ساختمان، ارتقاء کیفی آسایش و بهداشت و فضاهای داخلی و همچنین صرفه جویی در مصرف انرژی مورد نیاز به منظور تنظیم و کنترل ... بیشتر

دیباچه ای بر پیشینه مطالعات منابع برف در ایران و جهان (مأخذشناسی برف)

محمد مسیبی

دوره 9، شماره 34 ، مرداد 1379، ، صفحه 47-50

چکیده

مطالعات مدون مربوط به آب و هوا با اختراع رطوبت سنج و بادسنج توسط داوینچی در سال 1500 میلادی شروع گردید و با اختراع دماسنج در 1593 میلادی توسط گالیله، شکل کامل تری به خود گرفت. ریزش باران در ایتالیا در 1639 میلادی توسط باران سنج کاستلی اندازه گیری شد. در سال 1653 فردینالد یک شبکه از ایستگاه های دیدبانی را ایجاد کرد. طولانی ترین مشاهدات ... بیشتر مطالعات مدون مربوط به آب و هوا با اختراع رطوبت سنج و بادسنج توسط داوینچی در سال 1500 میلادی شروع گردید و با اختراع دماسنج در 1593 میلادی توسط گالیله، شکل کامل تری به خود گرفت. ریزش باران در ایتالیا در 1639 میلادی توسط باران سنج کاستلی اندازه گیری شد. در سال 1653 فردینالد یک شبکه از ایستگاه های دیدبانی را ایجاد کرد. طولانی ترین مشاهدات اقلیمی در پاریس از 1664 آغاز شد (لینکر، 1992). دیدبانی های مربوط به آب و هوا، بالندگی خود را همزمان با پیشرفت تکنولوژی ادامه داد. امروزه شبکه های جهانی هواشناسی سرتاسر کره زمین را در تار و پود خود گرفته است و عناصر هواشناسی هر شبانه روز چندین نوبت دیدبانی شده و به سازمانهای هواشناسی کشوری و جهانی مخابره می شوند و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و آمارها و نقشه های مربوطه هر ساله منتشر می گردند. در مورد ریزش های منجمد بالاخص برف در کشور ما عنایت کمتری شده است و کارهای جامع و فراگیر برروی این پدیده اقلیمی کمتر صورت گرفته است. صعویت کار و مطالعه در مناطق کوهستانی که گستره اصلی ریزش های منجمد است. امکان پژوهش در این زمینه را محدود ساخته است. برف یکی از عوامل مهم محیط زیست بوده و به عنوان فرمی از بارش، مخزن طبیعی مناسبی جهت ذخیره سازی آب برای مدتی طولانی است(سوروک، 1993). عکس العمل کند هیدرولوژیکی، تولید بهمن ایجاد میکروکلیمای ویژه، انعکاس شدید انرژی خورشید و عوامل متعدد دیگر، برف را در شمار یکی از مهمترین و جالب ترین پدیده های اقلیمی قرار داده است.

کالیبراسیون هندسى دوربین رقومى ‏هوایى ULTRACAM D

حمید معصومی (مترجم)

دوره 14، شماره 55 ، آبان 1384، ، صفحه 48-50

چکیده

ارزیابى عملکرد هندسى دوربین رقومى ابعاد بزرگ (ULTRACAMD) موضوع اصلى این مقاله مى‏ باشد. مفاهیم کالیبراسیون هندسى به روش تعدیل گروهى(bundle adjustment) تشریح شده است. پارامترهاى اضافى مبتنى بر طراحى خاص دوربین، تعیین و تعریف مى‏ گردند و نرم‏ افزار تعدیل گروهى BINGO به منظور اداره این پارامترها ارتقاء داده شده است. تمام پروسه کالیبراسیون شامل ... بیشتر ارزیابى عملکرد هندسى دوربین رقومى ابعاد بزرگ (ULTRACAMD) موضوع اصلى این مقاله مى‏ باشد. مفاهیم کالیبراسیون هندسى به روش تعدیل گروهى(bundle adjustment) تشریح شده است. پارامترهاى اضافى مبتنى بر طراحى خاص دوربین، تعیین و تعریف مى‏ گردند و نرم‏ افزار تعدیل گروهى BINGO به منظور اداره این پارامترها ارتقاء داده شده است. تمام پروسه کالیبراسیون شامل چهار مرحله خواهد بود. در اولین مرحله یک مجموعه تصاویر از اهداف کاملاً مشخص طورى که مشاهدات اضافى(با درجه آزادى بالا) ممکن باشد، گرفته مى‏ شود. دومین مرحله به اندازه‏ گیرى مختصات تصویر اختصاص داده شده است. اتوماسیون و دقت بوسیله تکنیک‏ هاى پردازش تصویر با بهره‏ گیرى از شکل خاصى از اهداف کاملاً مشخص بدست مى‏ آید. سومین مرحله شامل پردازش تعدیل نیمه اتوماتیک خواهد بود و پارامترهاى مجهول (فاصله کانونى، مختصات نقطه اصلى، پارامترهاى اعوجاج و پارامترهاى اضافى) تخمین زده مى‏ شوند. در مرحله چهارم پارامترهاى خطى و غیرخطى را تشخیص خواهیم داد. پارامترهاى خطى جهت کاهش تأثیرات خطى اعوجاج در دوربین استفاده مى‏ گردند. این موضوع بوسیله انتقال خطى مختصات اندازه ‏گیرى شده بدست خواهد آمد، طورى که تنها اثرات غیرخطى کوچک باقى خواهد ماند. اثرات باقی مانده سپس در جدولى(Look Up table) تشریح مى‏ گردند. نتایج یکسرى عملیات کامل کالیبراسیون، پارامترهاى تعدیل شده و تأثیرات این پارامترها ارائه گردیدند. درنهایت کالیبراسیون تأیید و محقق شده است .

مبانی و اصول سنجش از دور (قسمت اول)

حمید مالمیریان (مترجم)

دوره 8، شماره 29 ، اردیبهشت 1378، ، صفحه 48-52

چکیده

سنجش از دور علم و هنر به دست آوردن اطلاعات درباره یک شئ، منطقه، یا پدیده از طریق تجزیه و تحلیل دادههای حاصله به وسیله ابزاری است که در تمامی فیزیکی با سئ، منطقه و یا پدیده تحت بررسی نباشد. همان طوری که شما این کلماترا میخوانید، در حال به کار بردن(علم) سنجش از دور هستید. چشمهای شما به عنوان سنجندههایی که نسبت به نور منعکسه از ... بیشتر سنجش از دور علم و هنر به دست آوردن اطلاعات درباره یک شئ، منطقه، یا پدیده از طریق تجزیه و تحلیل دادههای حاصله به وسیله ابزاری است که در تمامی فیزیکی با سئ، منطقه و یا پدیده تحت بررسی نباشد. همان طوری که شما این کلماترا میخوانید، در حال به کار بردن(علم) سنجش از دور هستید. چشمهای شما به عنوان سنجندههایی که نسبت به نور منعکسه از این صفحه از خود واکنش نشان میدهند، عمل میکنند. «داده هایی» که چشمان شما می بینند (عکسبرداری می کنند) ناشی از میزان نور منعکسه از مناطق تاریک و روشن این صفحه می باشد. این داده ها در کامپیوتر مغز شما به منظور قادر ساختن شما جهت تشریح مناطق تاریک برروی صفحه، به عنوان مجموعه ای از حروف تشکیل دهنده لغات، تجزیه و تحلیل و یا تفسیر می گردند. با کمک داده های مرجع، تجزیه و تحلیل کننده، اطلاعات مربوط به نوع، میزان، موقعیت و شرایط منابع مختلف زمین را که داده های آنها توسط سنجنده جمع آوری شده است، استخراج می نماید. سپس این اطلاعات (h)، به طورکلی به صورت نقشه ها و جداول چاپی یا به صورت فایل های کامپیوتری که می توان با لایه های دیگر اطلاعات در یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ادغام گردند، تهیه و آماده می شوند. در نهایت اطلاعات برای کاربرانی که می خواهند از آن، جهت سیستم های تصمیم گیری خود استفاده نمایند، پردازش می گردد. در این فصل، اصول پایه ای، تحت عنوان پردازش سنجش از دور را مورد بحث قرار می دهیم. بحث را با مبانی انرژی الکترومغناطیسی شروع می نماییم و سپس چگونگی برخورد انرژی با اتمسفر زمین و عوارض سطحی زمین را بررسی خواهیم نمود. همچنین نقش داده های مرجع را در روش های تجزیه و تحلیل مورد ارزیابی قرار خواهیم داد. این مبانی، یک سیستم ایده آل و مطلوب سنجش از دور را برای ما مشخص خواهد نمود. با این زمینه به عنوان یک چارچوب، محدودیت هایی که در سیستم های سنجش از دور وجود دارد، مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین به اختصار در خصوص مقدمات GIS بحث خواهیم کرد و در پایان فصل، خواننده باید یک برداشت کلی از مبانی و مفاهیم و کاربردهای سنجش از دور و درک ارتباط نزدیک بین سنجش از دور و GIS داشته باشد.

تهیه و انتشار نقشه های جغرافیا چگونه شروع شد

هوشنگ صانعی

دوره 2، شماره 5 ، مرداد 1371، ، صفحه 48-53

چکیده

در سال 1477 میلادی در شهر بولونی (ایتالیا) برای اولین بار اطلس جغرافیایی مشتمل بر بیست و هفت نقشه که توسط کلادیوس پتولمه تهیه شده بود چاپ و منتشر گردید. با اطلاعات که در دست است به نظر می رسد اطلس مزبور تا این زمان قدیمی ترین چاپ شناخته شده باشد. پتولمه دانشمند و ستاره شناس از اهالی اسکندریه کتاب دست نویس یونانی را که طرز تهیه و ... بیشتر در سال 1477 میلادی در شهر بولونی (ایتالیا) برای اولین بار اطلس جغرافیایی مشتمل بر بیست و هفت نقشه که توسط کلادیوس پتولمه تهیه شده بود چاپ و منتشر گردید. با اطلاعات که در دست است به نظر می رسد اطلس مزبور تا این زمان قدیمی ترین چاپ شناخته شده باشد. پتولمه دانشمند و ستاره شناس از اهالی اسکندریه کتاب دست نویس یونانی را که طرز تهیه و ترسیم نقشه های جغرافیایی را تشریح می نمود (مربوط به سال 120 میلادی به نام (Geographia) با حاشیه نویسی جامع، تعدیل و تکمیل نمود. به این ترتیب علم تهیه نقشه ها از دوران فترت خارج و به صورت دانشی مورد احتیاج امروزی به خود شکل گرفت. بلافاصله مؤسسات بزرگ چاپ نه تنها در ایتالیا بلکه این بار در آلمان نیز به تهیه نسخه های متعدد از آن اقدام کردند. نقشه های مزبور عملاً در حد اروپا - آسیا - دریای مدیترانه و شمال آفریقا (دنیای شناخته شده آنروزی) محدود می شد. تا اواسط قرن شانزدهم میلادی مطالب و مستندات کتاب جغرافیایی پتولمه بدون رقیب باقیمانده بود با این تفاوت که سباستین مونستر برای اولین بار اطلس مزبور را به صورت یک مجلد به جای نقشه های جداگانه و مجزا چاپ و صحافی نمود و هنرمندان و کندهکاران چوب نیز به کمک او شتافته با تزیین و منقوش کردن حواشی و متون آن اطلسی منحصر به فرد و در حد بالایی جالب توجه و زیبا عرضه نمودند.

نقشه های پوششی و مبنایی در کشور ترکیه

محمد پورکمال

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1369، ، صفحه 48-49

چکیده

اولین سری نقشه با پوشش کامل ترکیه در مقیاس 1/200000 دارای 124 برگ به سال 1925 پایان یافت. این سری نقشه هرچند رفع نیازهای فوری ستیم یل آن زمان را از نظر طرح و مطالعه می کرد اما نقطه نظر غالب در تهیه این نقشه مسائل دفاعی و نظامی آن زمان بود. این سری نقشه با آغاز پروژه 1/25000 تدریجا از رده خارج شدند و مقیاس های کوچک 1/800000 و 1/500000 و 1/250000 و 1/200000 و 1/100000 با ... بیشتر

فن آوری باروری ابر

مریم احمد پور (مترجم)

دوره 10، شماره 40 ، بهمن 1380، ، صفحه 49-53

چکیده

علم و دانش کنونی ما در زمینه افزایش بارش تعریفی به این مضمون دارد: به کارگیری مواد باروری مناسب در زمان و مکان درست که باعث تغییراتی در ابرها می شود، بطوری که در اثر این تغییرات ابرها به صورتی متفاوت و به نحوی قابل پیش بینی رفتار کنند. نتایج مفیدی نیز حاصل شود. تکنولوژی باروری ابر به منظور تأمین راه ها و امکاناتی جهت دست یابی به ... بیشتر علم و دانش کنونی ما در زمینه افزایش بارش تعریفی به این مضمون دارد: به کارگیری مواد باروری مناسب در زمان و مکان درست که باعث تغییراتی در ابرها می شود، بطوری که در اثر این تغییرات ابرها به صورتی متفاوت و به نحوی قابل پیش بینی رفتار کنند. نتایج مفیدی نیز حاصل شود. تکنولوژی باروری ابر به منظور تأمین راه ها و امکاناتی جهت دست یابی به این نوع دخالت در فرآیندهای ابری توسعه می یابد و در اجرای آن از ملاحظات علمی استفاده می کند. براساس دانش ما، طبیعت در شرایط ابری بسیار متنوع، از طریق دو فرآیند عمده متفاوت باران ایجاد می کند و اگر خواهان نتایج مفیدی هستیم تکنولوژی مذکور باید با علم دقیق به فرآیندهای واقعی و طبیعی به کار رود. از سوئی وضعیت علم فیزیک ابر طوری است که می تواند حداکثر برای اجرای تکنولوژی متناسب با شرایط مختلف ابری، رهنمودهای کیفی ارائه کند تا دستورالعمل های دقیق. در مقایسه با برخی از رویکردهای موجود نسبت به اصلاح ابرها که مستلزم «مهندسی نمودن» است، این تلاش علمی به عنوان محور اصلی فعالیت های پژوهشی جاری می باشد. بهتر است بپذیریم اصول تکنولوژی مورد بحث در سطرهای آتی، مبنای علمی نسبتاً محدودی دارند و اجرای آنها فقط در سایه درک روشن از ابهاماتی که هنوز نیازمند توضیح هستند عملی می گردد. تکنولوژی باروی ابر شامل دو مؤلفه مهم می شود که عبارتند از: 1- کاربرد استراتژی های مناسب باروری ابر. 2- تکنولوژی تولید مواد باروری.

چگونگی تبدیل روستاهای بزرگ به شهر نمونه مورد مطالعه (بین سرشماری 1375-1365)

پرویز راد

دوره 10، شماره 39 ، آبان 1380، ، صفحه 49-56

چکیده

در نگرش سیستمی و همه جانبه نگر دو مقوله روستا و شهر نه تنها نباید جدا از یکدیگر بررسی و تحلیل شوند، بلکه توسعه هر یک در گرو توسعه دیگری است. تا زمانی که نظام مدیریت روستایی همسنگ با نظام مدیریت شهری تدوین نگردد و تا وقتی زمینه های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی لازم در سطح سکونتگاه روستایی توسط مدیریت روستایی منسجم به وجود نیامده ... بیشتر

تغییر سطح دریا و تحول سواحل ‏در هولوسن‏ میانى

محمد شریفی (مترجم)؛ محسن هادی (مترجم)

دوره 14، شماره 56 ، بهمن 1384، ، صفحه 50-53

چکیده

سواحل در هولوسن میانى، هم از نظر فرآیند و هم از نظر فرم با سواحل هولوسن پیشین و پسین تفاوتهاى ریشه‏ اى دارد. براى درک این اختلاف، این مقاله تحقیقات اخیر را در رابطه با تغییرات سطح دریا و تحول سواحل بین سالهاى 7800 تا 4400 سال پیش محاسبه کرده است. (تقریبا حدود 7000 تا 4000 سال پیش که توسط کربن 14 اندازه‏ گیرى شده است) اساسا سطح متوسط آب دریا ... بیشتر

استفاده ازGIS روشى براى تحلیل ایمنى شهرى و طراحى محیطى

علی موحد (مترجم)

دوره 13، شماره 52 ، بهمن 1383، ، صفحه 50-52

چکیده

در ژاپن جایى که زلزله به طور مکرر اتفاق مى‏ افتد، بررسى حوادث طبیعى در برنامه ریزى شهرى داراى اهمیت است. به هرحال، واضح است که شهرهاى ژاپن بدون ارائه هیچ تصویر روشنى از تعریف ایمنى شهرى بر پایه پژوهش هاى قبلى مرتبط با خطرات طبیعى به جز چند مورد طراحى نشده ‏اند. براى مردم ژاپن که از زلزله ‏هاى زیادى درسراسرتاریخ به ستوه آمده‏ ... بیشتر در ژاپن جایى که زلزله به طور مکرر اتفاق مى‏ افتد، بررسى حوادث طبیعى در برنامه ریزى شهرى داراى اهمیت است. به هرحال، واضح است که شهرهاى ژاپن بدون ارائه هیچ تصویر روشنى از تعریف ایمنى شهرى بر پایه پژوهش هاى قبلى مرتبط با خطرات طبیعى به جز چند مورد طراحى نشده ‏اند. براى مردم ژاپن که از زلزله ‏هاى زیادى درسراسرتاریخ به ستوه آمده‏ اند، ارائه تصویرى از آینده شکل شهر از نقطه نظر ایمنى شهرى ضرورى است. از سوى دیگر، فن‏آورى رایانه ‏اى اخیر توانسته است سیستم کنترل زمان واقعى را بعد از زلزله نورت لیج در سال 1994 و کوبه 1995 بهبود بخشد. در این مقاله روشى از تحلیل و طراحى یک شهر براساس دیدگاه ایمنى شهرى تأکید دارد. این روش MUSE نامیده مى‏ شود بر پایه تئورى سیماى شهرى لینچ 1961 و برخى از عناصر کالبدى شهر به عنوان بخشى از یک سیستم ارگارنیک تعریف مى‏ شود. MUSE با استفاده از تحلیل سه بعدى Arc/view مى‏ توانیم به آسانى شهر را به صورت بصرى شبیه سازى کنیم و این کارى است که قبلاً از طریق مدل هاى قبلى زمانى زیادى مى ‏برد. نویسندگان(مقاله) عملکردهاى آسیب ‏پذیر را ایجاد کرده‏ اند. (مورئوو یامازاکى،1999) و روشى را براى ارزیابى خطر ریزش ساختمانها پیشنهاد کرده‏ اند. (مورئوو یامازاکى 2000) به کارگیرى این روشها از ارزیابى‏ هاى ایمنى شهرى به MUSE براى سیستم ارزیابى خطرات احتمالى مفید است. به هرحال با ترکیب آن (MUSE) با تکنولوژى (فن آورى) اخیر درآینده محقق خواهد شد.

تعیین ضرائب رواناب و نگهداشت بتوسط مقادیر کاهش هیدرولوژیکی

مهدی نوربخش

دوره 8، شماره 31 ، آبان 1378، ، صفحه 50-52

چکیده

در یک تعریف ساده، می توان گفت که ضریب رواناب درصدی از آب حاصل از بارش است که در سطح جریان پیدا می کند. ضریب رواناب در هر حوضه، بسته به میزان برگاب، نفوذ، تبخیر و تعرق در تغییر است. به عبارتی: (1) R= P-(S+E+I) که در آن R= مقدار رواناب ... بیشتر در یک تعریف ساده، می توان گفت که ضریب رواناب درصدی از آب حاصل از بارش است که در سطح جریان پیدا می کند. ضریب رواناب در هر حوضه، بسته به میزان برگاب، نفوذ، تبخیر و تعرق در تغییر است. به عبارتی: (1) R= P-(S+E+I) که در آن R= مقدار رواناب P= بارش S و E و I به ترتیب نفوذ، تبخیر و برگاب است. رواناب حاصل تفاوت در سرعت بارش و سرعت نفوذ است. هرگاه سرعت بارش از سرعت نفوذ پیشی گیرد، رواناب ایجاد می شود. ضریب نگهداشت عبارت از آن بخش را بارندگی است که صرف نفوذ، ذخیره چلابی برگاب، تبخیر و تعرق می گردد به عبارتی (2) K= P-R که در آنK = مقدار نگهداشت است. همان طور که مشخص است هریک از مقادیر رواناب و نگهداشت جزئی از کل بارش هستند و عکس هم عمل می کنند به گونه ای که (3) P= R+K جهت محاسبه ضرائب رواناب و نگهداشت روشهای متعددی وجود دارد که عمدتاً به نوع خاک، پستی و بلندی زمین و شیب آن، پوشش گیاهی و شدت بارش تأکید دارند. متأسفانه در اکثر مناطق ایران چنین مطالعاتی انجام نشده یا بسیار ناقص است. در این مقاله سعی شده روشی جهت محاسبه ضرائب نگهداشت و رواناب ارایه گردد که به چنین اطلاعاتی نیاز نباشد و در عین حال گویای واقعیت باشد. در این روش با محاسبه مقادیر کاهش هیدرولوژیکی، آن میزان بارش که منجر به رواناب نمی شود را مشخص کرده به عبارتی مقدار آبی که نگهداشته می شود و بعداً در اثر تبخیر یا نفوذ ناپدید می شود و محاسبه می گردد. بدین ترتیب ضرائب نگهداشت و رواناب به دست می آید.

آسیای میانه (شرق دریای خزر) - کلیات جغرافیایی

منصور بدری فر

دوره 3، شماره 11 ، آبان 1373، ، صفحه 50-58

چکیده

موقعیت جغرافیایی آسیای میانه در مطالعات جغرافیایی توجه به موقعیت جغرافیایی هر مکان که وضعیت آن را در ارتباط با مراکز و کانون های پراهمیت دیگر در ابعاد مختلف (سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی) می سنجد؛ در کنار موقع ریاضی و محل استقرار آن در سطح زمین از اهمیت ویژه برخوردار است. موقع و محل ریاضی هر مکان در سطح زمین پیوسته ثابت و پایدار ... بیشتر موقعیت جغرافیایی آسیای میانه در مطالعات جغرافیایی توجه به موقعیت جغرافیایی هر مکان که وضعیت آن را در ارتباط با مراکز و کانون های پراهمیت دیگر در ابعاد مختلف (سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی) می سنجد؛ در کنار موقع ریاضی و محل استقرار آن در سطح زمین از اهمیت ویژه برخوردار است. موقع و محل ریاضی هر مکان در سطح زمین پیوسته ثابت و پایدار است و در طول تاریخ تغییر نمی کند ولی موقعیت جفرافیایی، که رابطه هر مکان با مراکز و مناطق سیاسی – اقتصادی و نظامی است که ارزش و اعتبار آن ممکن است در سطح زمین از زمانی تا زمان دیگر تغییر یابد. مثلاً تا قاره آمریکا کشف نشده بود و به ویژه تا زمانی که رابطه اقتصادی قوی و محکمی بین خشکی تازه کشف شده و قاره اروپا برقرار نشده بود، جزایر بریتانیا در منتهی الیه شمال غربی اروپا برقرار نشده بود، جزایر بریتانیا در منتهی الیه شمال غربی اروپا در حکم سرزمین دورافتاده ای بود که رابطه خود را با مرکز مهم تجاری اروپا که بخش های مدیترانه ای آن بود؛ به زحمت برقرار می کرد، در حالی که پس از کشف آمریکا و انجام پیشرفت اقتصادی آن و ایجاد رابطه با دنیای خارج خود مراکز تجاری جهان از لحاظ ارزش و اعتباری که داشتند دگرگون و جزایر بریتانیا در سر راه آن قرار گرفت. اهمیت ویژه یافت.

گردشگرى در مناطق بیابانى ایران

عطیه سادات صابری

دوره 14، شماره 54 ، مرداد 1384، ، صفحه 51-54

چکیده

فعالیت هاى تکتونیکى که سبب ایجاد دریاچه ‏هاى بسته در ایران شده است و وجود عامل مهم قرارگرفتن ایران در فشار زیاد جنب حاره ‏اى، دورى از دریاها و محصور بودن در ارتفاعات سبب فراوانى بیابان در ایران شده است. اینجا این سؤال مطرح است که چگونه مى‏ توان از این موقعیت جغرافیایى در گسترش صنعت گردشگرى در ایران استفاده کرد؟ برنامه ریزى هم زمان ... بیشتر

جذابیت های توریسم طبیعی سواحل جنوبی دریای خزر

حسن بیک محمدی

دوره 12، شماره 46 ، مرداد 1382، ، صفحه 51-54

چکیده

دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه روی زمین برای کشورهای اطراف خود به منافع دریایی و محیطی فراوانی ایجاد کرده است که یکی از آنها وجود شرایط مساعد زیست محیطی و خلق چشم اندزهای بسیار زیبای طبیعی و توریستی در سواحل جنوبی آن است، بطوری که کرانه های استان های گلستان، مازندران و به ویژه گیلان کشور ایران، در طول حدود 700 کیلومتر با ... بیشتر دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه روی زمین برای کشورهای اطراف خود به منافع دریایی و محیطی فراوانی ایجاد کرده است که یکی از آنها وجود شرایط مساعد زیست محیطی و خلق چشم اندزهای بسیار زیبای طبیعی و توریستی در سواحل جنوبی آن است، بطوری که کرانه های استان های گلستان، مازندران و به ویژه گیلان کشور ایران، در طول حدود 700 کیلومتر با برخورداری از جاذبه های متعدد طبیعی توریستی از جمله اراضی سرسبز، کوه های سربه فلک کشیده و دامنه های پوشیده از جنگل، تالاب میانکاله، مرداب انزلی، پارکهای نور، سیسنگان و گلستان و زیستگاه های حیات وحش، همچنین داشتن سواحل شنی و مناظر زیبا و دل انگیز، یکی از بزرگترین کانون های توریستی و گردشگردی ایران است. این منطقه همچنین دارای جذابیت های متعدد توریستی دیگر اعم از تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، درمانی و تفریحی بوده و در مجموع از نظر توریسم تفریحی و اکوتوریست های داخلی و خارجی و مشتاقان و علاقه مندان به طبیعت و دریا بسیار اهمیت دارد. شایسته است که بدانیم منشأ اصلی و زمینهساز همه این جذابیت های طبیهی و توریستی و حتی سابقه تاریخی سکونت و تمدن این سرزمین، وجود دریای خزر و اثرات متعدد زیست محیطی، اکولوژیکی، اقلیمی و اقتصادی آن ست. این سواحل به خاطر برخورداری از عوامل مساعد طبیعی و آب و هوایی ویژه در تابستان از جمله درجه حرارت مناسب تابستان، مدت آفتابی بودن روزها، درجه حرارت آب دریا، رطوبت نسبی، پوشش جنگلی و چشم اندازهای زیبای طبیعی و همچنین سهولت دسترسی به تهران و سایر نواحی پرجمعیت ایران شرایط برخورداری از امکانات رفاهی و خدماتی و تأسیسات تفریحی، یکی از مساعدترین مناطق ایران برای توسعه صنعت گردشگری و به ویژه توریسم تابستانی است، بطوری که سالیانه بیش از 25 میلیون ایرانگرد و علاقه مندان به توریسم تفریحی را به سمت خود جذب می کند. در این مقاله که به شیوه پژوهش توصیفی و تحلیلی تهیه شده است نگارنده ضمن معرفی جاذبه های طبیعی ایرانگردی و جهانگردی سواحل شمال، ارزش و اهمیت دریای خزر را درخلق و ایجاد این جاذبه ها نشان داده و در خاتمه جهت حفظ این جذابیتها و استفاده بهینه از آنها در راستای توسعه پایدار صنعت توریسم منطقه راهکارهایی را ارائه می نماید.

سیستم پشتیبانی برنامه ریزی (اگر ... چه می شود؟ What if?)

مرتضی اشنه در (مترجم)

دوره 9، شماره 35 ، آبان 1379، ، صفحه 51-52

چکیده

سیستم What if سیستمی است متعامل که بر پایه نقشه استوار است. این سیستم از اطلاعات GIS که قبلا تهیه گردیده، یا در حال تهیه هستند، استفاده نموده تا زمینه برای آسان تر شدن و تسریع مهمترین، زمان برترین و مشکل ترین جنبه برنامه ریزی زمین فراهم گردد. ایسن سیستم یک بسته کامل برنامه ای می باشد که وظایف برنامه ریزی را کاهش می دهد و این ... بیشتر

استفاده از جاروب کننده لیزری هوایی برای تهیه نقشه های ارتفاعی

لهراسب جعفری بی بالان (مترجم)

دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، ، صفحه 51-55

چکیده

پیشرفت تکنولوژی در سال های اخیر و بکارگیری سیستم های پردازش و ارایه اطلاعات به صورت کامپیوتری، موجب گردیده تا ضمن بکارگیری مؤثر این عوامل، رشته های مختلف علوم به پیشرفت های زیادی نایل آیند. مقاله ای که از نظر شما می گذرد نمونه ای از بکارگیری تکنولوژی لیزر و سیستم های کامپیوتری در ارایه مقاله اطلاعات جغرافیایی ... بیشتر پیشرفت تکنولوژی در سال های اخیر و بکارگیری سیستم های پردازش و ارایه اطلاعات به صورت کامپیوتری، موجب گردیده تا ضمن بکارگیری مؤثر این عوامل، رشته های مختلف علوم به پیشرفت های زیادی نایل آیند. مقاله ای که از نظر شما می گذرد نمونه ای از بکارگیری تکنولوژی لیزر و سیستم های کامپیوتری در ارایه مقاله اطلاعات جغرافیایی و تهیه نقشه های کارتوگرافیکی می باشد. روش مورد آزمایش که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد عبارت از ترکیب سیستم فتوگرامتری معمولی اندازه گیری ارتفاع نقاط با استفاده از سیستم لیزر و نیز استفاده از سیستم تعیین موقعیت GPS می باشد. دلیل استفاده از این سیستم این است که در اغلب کشورهای اروپایی نقشه های بزرگ مقیاس کشورها وجود دارد. (در بعضی از این کشورها حتی نقشه های 1:500 مناطق وجود دارد.) لذا نقشه برداری مجدد به مفهوم واقعی آن در این مناطق معنایی ندارد. تنها مسئله موجود لزوم به روز درآوردن نقشه های فوق الذکر می باشد. در کشور هلند نیز، با توجه به شرایط توپوگرافی خاص آن که مراحل آن دائماً در حال تغییر می باشد این مسئله از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. ولی استفاده از روش های معمولی نقشه برداری علاوه بر زمان طولانی پردازش، هزینه زیادی نیز در بردارد، در حالی که استفاده از روش جاروب لیزری هوایی که در این مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد ضمن سیستم تعیین موقعیت GPS نیز به همراه سیستم جاروب لیزی در نهایت منجر به ارایه اطلاعات مسطحاتی و ارتفاعی نقاط موجود در منطقه مورد نظر می گردند. مقاله ارایه شده به بررسی کارهای انجام شده در این خصوص میپردازد، امید ان که مورد توجه علاقهمندان قرار گیرد.

کاربرد حقوقی سامانه های داده های مکانی (GIS) و مدیریت زمین (LIS) در تملک اراضی توسط دولت

مصطفی سالاری

دوره 21، شماره 81 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 52-57

چکیده

دولت در مواردی برای اجرای طرح‌های خود به تملک اراضی نیازمند است. منطقی‌تر و عقلایی این است که اراضی مورد نیاز از اراضی عمومی و دولتی تأمین شود. در بسیاری موارد شرایط فنی یا محدودیت اراضی عمومی و دولتی سبب می‌شود دولت ناگزیر به خرید اراضی خصوصی شود یا بخشی از محدوده اراضی عمومی واقع در طرح، مورد ادعای اشخاص خصوصی قرار گیرد. غیردقیق ... بیشتر دولت در مواردی برای اجرای طرح‌های خود به تملک اراضی نیازمند است. منطقی‌تر و عقلایی این است که اراضی مورد نیاز از اراضی عمومی و دولتی تأمین شود. در بسیاری موارد شرایط فنی یا محدودیت اراضی عمومی و دولتی سبب می‌شود دولت ناگزیر به خرید اراضی خصوصی شود یا بخشی از محدوده اراضی عمومی واقع در طرح، مورد ادعای اشخاص خصوصی قرار گیرد. غیردقیق بودن نقشه‌های قدیمی و متکی بودن محدوده پیرامونی آنها به عوارض طبیعی سبب شده، تشخیص درست محل دقیق ملک ممکن نبوده و اشتباهات و سو‌ء‌استفاده‌هایی رخ دهد. نقشه ‌های کاداستر رقومی چنانچه در محیط سامانه‌ داده‌های مکانی(GIS) بارگذاری و بروزرسانی شده و مورد استفاده قرار گیرند، زمینه به اشتراک گذاردن اطلاعات سازمان های مختلف در مورد زمین محدوده مورد نیاز طرح و رفع تداخل‌ها و تعارض‌ها که خود از عوامل بروز اشتباه و سوء‌استفاده است فراهم می‌شود. همچنین با بکارگیری این سامانه و تعیین موقعیت اراضی با مختصات جهانی، امکان جابجایی اراضی منتفی می‌شود. این مقاله راهکارهای تدوین سامانه مورد نظر برای عدم تجاوز به مالکیت عمومی، کاهش بروز خطا به دلیل ناهماهنگی بین سازمان های مرتبط با امور زمین و تسریع در اقدامات حقوقی و اجرایی سازمان متولی پروژه در تأمین زمین مورد نیاز خود را پیشنهاد می‌نماید.

کاربرد(1)GIS در تحلیل شریان‏هاى حمل و نقل و بررسى کاربرد و اجراى مدل تحلیل شبکه(2) و تعیین الگوریتم ‏هاى کوتاه ترین مسیر در آن (نمونه مورد مطالعه: استان آذربایجان شرقى - تبریز)

حکیمه قنبری؛ محسن احدنژاد

دوره 18، شماره 72 ، بهمن 1388، ، صفحه 52-57

چکیده

سیستم ‏هاى اطلاعات جغرافیایى با مدیریت منابع اطلاعات حمل ونقل و ایجاد ارتباط متقابل با آن‏ها سبب تسهیل دسترسى به اطلاعات ترافیکى و خدماتى مى‏ گردد. در واقع هدف از ایجاد GIS براى سیستم حمل ونقل، تشکیل یک پایگاه اطلاعاتى مرتبط میان اطلاعات حمل و نقل و GIS مى ‏باشد. در این مقاله برآنیم که با استفاده از روش توصیفى- تحلیلى به توضیح و ... بیشتر

آب و هوا و رفتار در شهرهاى سردسیر مطالعه موردى: گوتنبرگ سوئد (اسکاندیناوى)

تقی طاووسی

دوره 18، شماره 69 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 52-64

چکیده

در شهر گوتنبرگ کشور سوئد، چهار فضاى عمومى شهر که الگوها و میکروکلیماهاى گوناگونى ارائه مى ‏دهند، به منظور ارزیابى اثر میکرواقلیم و وضع هوا برروى مردم در محیط ‏هاى عمومى شهر مطالعه شده ‏اند. روش تحقیق، چند رشته‏ اى و میان رشته‏ اى است و دانشمندانى از سه رشته معمارى، آب و هواشناسى، و روانشناسى را در برمى‏گیرد. این پروژه ‏ها ... بیشتر

کاربرد GPS در برنامه ریزى شهرى

مسعود تقوایی؛ الهام امیر حاجلو

دوره 17، شماره 65 ، اردیبهشت 1387، ، صفحه 52-59

چکیده

امروزه ثابت شده است که مدیریت کارآمد شهرى بدون استفاده از اطلاعات به روز در مورد کاربرى‏ ها و روند تغییرات آن، نوع و وسعت فعالیت ‏ها، رشد کالبدى شهر و... عملى نیست. از این رو نیاز به تجهیزات اطلاعاتى متنوعى در این راستا، پدید آمده است و حجم اطلاعات به هنگام سازمانهاى مرتبط با امور شهرى فزونى یافته است. سیستم تعیین موقعیت جهانى (GPS) ... بیشتر

پژوهش کیفى درحمل و نقل درون شهرى: نگرشى دیگر «پر گونار رو»

محمد میره؛ احمد پوراحمد

دوره 15، شماره 57 ، اردیبهشت 1385، ، صفحه 52-59

چکیده

این مقاله در مورد رویکرد کیفى در مطالعه سفر درون شهرى بحث مى‏ کند و با نقد جغرافیاى حمل و نقل کمى سنتى همراه با شناسایى نیاز به روش‏ها و نگرش‏ هاى جایگزین، درک جدیدى از تجارب سفرهاى روزانه شهرى به دست مى‏ دهد. مقاله همچنین رویکردى را شرح مى‏ دهد که داراى این هدف است که با استفاده از یک روش‏شناسى دیالکتیکى عملى- نظرى محدودیتهاى ... بیشتر

بررسى توان هاى محیطى منطقه شهرستانک در ارتباط با برنامه ریزى

فریده اسدیان

دوره 13، شماره 50 ، مرداد 1383، ، صفحه 52-56

چکیده

شهرستانک با مساحتى حدود91/135 کیلومترمربع اززیرحوضه‏ هاى حوضه آبریز کرج مى‏ باش د و دردامنه جنوبى البرز مرکزى درفاصله 55 کیلومترى شمال شرق شهرستان کرج قراردارد. مطالعات هیدرولوژیکى و ژئوموروفولوژى وشناخت پتانسیل هاى منطقه مى‏ تواند امکان بهره بردارى مطلوب واصولى از استعدادهاى طبیعى درراستاى برنامه ها و طرح هاى عمرانى باشد. از ... بیشتر شهرستانک با مساحتى حدود91/135 کیلومترمربع اززیرحوضه‏ هاى حوضه آبریز کرج مى‏ باش د و دردامنه جنوبى البرز مرکزى درفاصله 55 کیلومترى شمال شرق شهرستان کرج قراردارد. مطالعات هیدرولوژیکى و ژئوموروفولوژى وشناخت پتانسیل هاى منطقه مى‏ تواند امکان بهره بردارى مطلوب واصولى از استعدادهاى طبیعى درراستاى برنامه ها و طرح هاى عمرانى باشد. از ابتداى سال 1372 منطقه چندین بار مورد بررسى قرارگرفت و بعد از آشنائی هاى اولیه بررسی هاى تخصصى و محلى دررابطه با فیزیوگرافى- زمین‏ شناسى- خاک‏ شناسى و قابلیت اراضى- تیپ اراضى کوه ها- هواشناسى وهیدرولوژى - فرسایش ورسوب - پوشش گیاهى صورت پذیرفت و همچنین نظرى اجمالى بربزرگراه چالوس - تهران وعملیات انجام شده آبخیزدارى درگذشته ونتایج آن. پیشنهاداتى مبنى براحداث بندرسارها- ذخیره سازى آب چشمه ها دراستخرهاى خاکى وسنتى ذخیره سازى نزولات آسمانى- طرح انتقال آب آشامیدنى ازحوضه شهرستانک به تهران - حفاظت وبهداشت چشمه ها- ایجاد پایگاه هاى تفرجگاهى و تفریحى (باتوجه به احداث بزرگراه تهران - چالوس) اصلاح و تغییر مسیر راهها به علت لغزش و شکست وایجاد خطردرطول جاده مطرح گردید. دیدگاه هایى براى اولویت بندى اجراى طرح ها وجود دارد که با توجه به شرایط و موانع موجود منطقه، اعتبارات مالى وامکانات و محدودیتهاى اجرایى و... متفاوت خواهد بود. طرحهایى که درتأمین وافزایش امنیت و درآمد جامعیت بیشترى دارد و مردمى تر مى باشد اولویت بیشترى دارد مردمى تر بودن ازجهات مشارکت آنها در ساخت و نگهدارى و بهره بردارى و ذینفع بودن مردم ازطرح مورد نظراست.

استفاده از سرشکنی مرحله به مرحله نقشه برداری

ای.دی ویجایرانت

دوره 3، شماره 9 ، اردیبهشت 1373، ، صفحه 52-55

چکیده

اصول سرشکنی کمترین مربعات تاکنون با با جزئیات کامل در کتب درسی به صورت مقاله در مجله های بسیاری شرح داده شده است. این عملکرد (عنوان مقاله) در ارتباط با سرشکنی کمترین مربعات معمول است، که در آن مجموعه ای از مشاهدات به طور هم زمان پردازش شده و برآوری معین از پارامترهای مجهول حاصل می گردد (با این فرض که تمام مشاهدات لازم، جمع آوری ... بیشتر

دوره 32 (1402)

دوره 31 (1401)

دوره 30 (1400)

دوره 29 (1399)

دوره 28 (1398)

دوره 27 (1397)

دوره 26 (1396)

دوره 25 (1395)

دوره 24 (1394)

دوره 23 (1393)

دوره 22 (1392)

دوره 21 (1391)

دوره 20 (1390)

دوره 19 (1389)

دوره 18 (1388)

دوره 17 (1387)

دوره 16 (1386)

دوره 15 (1385)

دوره 14 (1384)

دوره 13 (1383)

دوره 12 (1382)

دوره 11 (1381)

دوره 10 (1380)

دوره 9 (1379)

دوره 8 (1378)

دوره 7 (1377)

دوره 6 (1376)

دوره 5 (1375)

دوره 4 (1374)

دوره 3 (1373)

دوره 2 (1372-1371)

دوره 1 (1371-1369)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده