محمود خسروی
دوره 9، شماره 34 ، مرداد 1379، ، صفحه 56-64
چکیده
صنعت جهانگردی یکی از مهمترین فعالیت های جهان معاصر به شمار می رود. هر ساله در سطح کره زمین 7/1میلیارد جابجایی جهانگردی وجود دارد که هزینه آن نزدیک به 600میلیارد دلار است. درآمد برخی کشورها مانند تونس و باهاما با جهانگردی تأمین می شود. متأسفانه سهم کشور ایران از این صنعت کمتر از 200 میلیون دلار است. بهرحال تردیدی نیست که اقلیم علت اصلی ...
بیشتر
صنعت جهانگردی یکی از مهمترین فعالیت های جهان معاصر به شمار می رود. هر ساله در سطح کره زمین 7/1میلیارد جابجایی جهانگردی وجود دارد که هزینه آن نزدیک به 600میلیارد دلار است. درآمد برخی کشورها مانند تونس و باهاما با جهانگردی تأمین می شود. متأسفانه سهم کشور ایران از این صنعت کمتر از 200 میلیون دلار است. بهرحال تردیدی نیست که اقلیم علت اصلی فصلی بودن پدیده جهانگردی است. در این مقاله پس از بررسی این نکات عمده و تحلیل برخی مدل های ارزیابی مناطق توریستی محدودیت های معرفت شناختی مطالعات توریسم مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد. یکی از مشکلترین مراحل، مدل سازی اقلیم آینده است. ارزیابی تأثیر اقلیم بر توریسم یک وظیفه خطیر و چندجنبه است. با توجه به نیاز به تحقیقات مستند، سئوالات بسیاری رودرروی ما قرار دارد که در انتظار حل شدن هستند. هدف اصلی ما در این مقاله پاسخی به این سوالات خواهد بود. امروزه شواهدی در دست است، مبنی بر این که در فعالیت های انجام شده در مورد تأثیر اقلیم اثرات اقلیمی بر انسان و محیط هم مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین مقاله حاضر امکانات و محدودیت های تحقیقات تاثیر اقلیم بر توریسم را نیز مورد بحث قرار داده است. در این مقاله ابتدا راجع به اهمیت مسئله توریسم – هوا و اقلیم بحث خواهیم کرد پس از آن یک بررسی جامع از مسائل معرفت شناختی تحقیقات اثر اقلیم ارائه دادیم، سرانجام راهبردهایی را جهت تحقیقات پیشرفته تر درباره اثرات اقلیم در محدوده توریسم بیان خواهیم داشت.
محمدحسن گنجی
دوره 1، شماره 4 ، اردیبهشت 1371، ، صفحه 56-60
چکیده
در شماره سوم سپهر مقداری درباره شکل زمین و تقسیمات فرضی آن (مدارات و نصف النهارات) و اهمیت هر یک مطالبی بیان داشتیم. قبل از آنکه وارد بحث حرکات زمین بشویم بی مناسبت نخواهد بود اگر اطلاعات مختصری هم درباره زمین در فضا به دست آوریم چون درک بسیاری از مفاهیم جغرافیا با همین اطلاعات ارتباط خواهد داشت.
تا قرنها بشر تصور می کرد که زمین ...
بیشتر
در شماره سوم سپهر مقداری درباره شکل زمین و تقسیمات فرضی آن (مدارات و نصف النهارات) و اهمیت هر یک مطالبی بیان داشتیم. قبل از آنکه وارد بحث حرکات زمین بشویم بی مناسبت نخواهد بود اگر اطلاعات مختصری هم درباره زمین در فضا به دست آوریم چون درک بسیاری از مفاهیم جغرافیا با همین اطلاعات ارتباط خواهد داشت.
تا قرنها بشر تصور می کرد که زمین مرکز کائنات است، ولی بشر امروزی اطلاعات شگفت انگیزی درباره کائنات به دست آورده است. حالا مسلم شده است که زمین ما یک سیاره کوچکی می باشد که همراه 8 سیاره دیگر به دور خورشید می گردد و خورشید یکی از ستاره هایی است که همراه هزاران میلیون ستاره دیگر در کهکشانی از میلیون ها کهکشان در جهان بیکران در گردش است.
شکراله محمدی
دوره 8، شماره 30 ، مرداد 1378، ، صفحه 57-58
چکیده
امروزه با پیشرفت و توسعه تکنولوژی کامپیوتر تعداد زیادی از شرکت ها و سازمان ها که مسئولیت تهیه نقشه را به عهده دارند جهت دستیابی به نقشه های رقومی اقدام به تغییر سیستم دستی (کارتوگرافی دستی) به سیستم کامپیوتری (کارتوگرافی دیجیتال) کرده اند. حال به کمک و مساعدت کامپیوتر تمام مراحل کارتوگرافی دستی به صورت کامپیوتری انجام می ...
بیشتر
امروزه با پیشرفت و توسعه تکنولوژی کامپیوتر تعداد زیادی از شرکت ها و سازمان ها که مسئولیت تهیه نقشه را به عهده دارند جهت دستیابی به نقشه های رقومی اقدام به تغییر سیستم دستی (کارتوگرافی دستی) به سیستم کامپیوتری (کارتوگرافی دیجیتال) کرده اند. حال به کمک و مساعدت کامپیوتر تمام مراحل کارتوگرافی دستی به صورت کامپیوتری انجام می گیرد. که باعث تسریع در عملیات کارتوگرافی و کیفیت برتر در مراحل کار و کاهش و تقلیل هزینه در تهیه نقشه می شود. در این مقاله بررسی اطلاعات Raster و Vector در ساخت تصاویر کراتوگرافی و معایب و محاسن و چگونگی پردازش این تصاویر (image processing) صورت خواهد گرفت.
فرشته توکلی
دوره 12، شماره 45 ، اردیبهشت 1382، ، صفحه 58-61
چکیده
هدف از مطالعات زمین شناسی مشخص نمودن لایه های آبدار و مخازن حوضه های آبریز و همچنین مشخص نمودن تکتونیک و زمین شناسی ساختمانی منطقه است. بطورکلی دشت الیگودرز و ارتفاعات جنوبی آن در محل برخورد واحد ساختمانی مهم زمین شناسی ایران قرار گرفته است. بطوری که از شمال به ناحیه سنندج، سیرجان و از جنوب غربی به اشترانکوه که جزء ناحیه خرد شده ...
بیشتر
هدف از مطالعات زمین شناسی مشخص نمودن لایه های آبدار و مخازن حوضه های آبریز و همچنین مشخص نمودن تکتونیک و زمین شناسی ساختمانی منطقه است. بطورکلی دشت الیگودرز و ارتفاعات جنوبی آن در محل برخورد واحد ساختمانی مهم زمین شناسی ایران قرار گرفته است. بطوری که از شمال به ناحیه سنندج، سیرجان و از جنوب غربی به اشترانکوه که جزء ناحیه خرد شده زاگرس و یا زاگرس مرتفع محدود گردیده است. با توجه به موقعیت خاص منطقه از نظر زمینشناسی، ساختمانی بطور خلاصه به شرح دو نمونه پرداخته می شوند.
حسن شمسی
دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1369، ، صفحه 58-64
چکیده
در جریان جنگ جهانی دوم از رادار برای آشکارسازی اشیاء یا هدف ها و تعیین فاصله و جهت (یا آزیموت) آن ها استفاده شد.
رادار وظیفه خود را با فرستادن امواج خیلی خیلی کوتاه (بنام مایکروویو) به طرف یک هدف ور و برگشت دوباره آنها از هدف به فرستنده انجام می دهد. زمان کامل رفت و برگشت این امواج که روی اندیکاتور نشان داده می شود فاصله بین فرستنده ...
بیشتر
در جریان جنگ جهانی دوم از رادار برای آشکارسازی اشیاء یا هدف ها و تعیین فاصله و جهت (یا آزیموت) آن ها استفاده شد.
رادار وظیفه خود را با فرستادن امواج خیلی خیلی کوتاه (بنام مایکروویو) به طرف یک هدف ور و برگشت دوباره آنها از هدف به فرستنده انجام می دهد. زمان کامل رفت و برگشت این امواج که روی اندیکاتور نشان داده می شود فاصله بین فرستنده و هدف را تعیین می کند.
بعد از جنگ جهانی دوم به خصوص در چند دهه اخیر طراحان و سازندگان دستگاه ها و ادوات نقشه برداری و ژئودزی از قبیل کمپانی هایویلد، کرن، زایس، آگا، سوکیشا، K6 آمریکایی، متوجه استفاده و کاربرد امواج الکترومغناطیسی در نقشه برداری و ژئودزی شدند و بعد به ساختن فاصله یاب های الکترونیکی و الکترواپتیکی و تلورومترها پرداختند. نگارنده در نظر دارد سلسله مقالاتی در این موارد برای خوانندگان محترم بنگارد. در نخستین مقاله به معرفی امواج الکترومغناطیسی و رادیویی می پردازد.
بهمن رمضانی گورابی
دوره 20، شماره 78 ، مرداد 1390، ، صفحه 59-65
چکیده
نواحى حاشیه و جزایر خلیج فارس در اقلیم گرم مرطوب با رطوبت مطلق بالا واقع شده است ناحیه اى با موقعیت آب و هوایى نامطلوب که از ویژگی هاى آن مى توان حداقل باران و کم آبى، بخار آب فراوان، رطوبت نسبى کم، تابش خوشیدى زیاد، گرد و غبار و... نام برد که با توجه به طرح هاى توسعه شهرى و ایجاد شهرهاى جدید و مناطق صنعتى به همراه ازدیاد جمعیت ...
بیشتر
نواحى حاشیه و جزایر خلیج فارس در اقلیم گرم مرطوب با رطوبت مطلق بالا واقع شده است ناحیه اى با موقعیت آب و هوایى نامطلوب که از ویژگی هاى آن مى توان حداقل باران و کم آبى، بخار آب فراوان، رطوبت نسبى کم، تابش خوشیدى زیاد، گرد و غبار و... نام برد که با توجه به طرح هاى توسعه شهرى و ایجاد شهرهاى جدید و مناطق صنعتى به همراه ازدیاد جمعیت داراى اهمیت فراوان از نظر هزینه انرژى در برابر اقلیم نامطلوب مى باشد. در گذشته بومیان با توجه به وجود پوشش گیاهى جنگل حرا و استفاده از تکنیک هاى بومى در برابر نامطلوبى اقلیم شرایط کم و بیش قابل تحملى را براى خود مهیا مى نمودند در صورتى که با توجه به تغییرات سازهاى جدید این امر همراه با افزایش زیاد هزینه انرژى در طول سال مى باشد. هدف این مقاله شناخت پتانسیل ایجاد شرایط مطلوب اقلیمى جنگل حرا در حاشیه خلیج فارس با تأکید بر کاهش هزینه انرژى مى باشد. روش تحقیق توصیفى- تحلیلى، با استفاده از آمارهاى موجود هواشناسى و کاربرد مدل هاى بیوکلیماتیک انسانى مى باشد. این مقاله کوشش دارد شناخت و توسعه این جنگلها را به عنوان یکى از راههاى ایجاد اقلیم مطلوب محلى و منطقه اى در منطقه خلیج فارس براى توسعه مطلوب انسانى معرفى نماید به طورى که در نواحى جنوبى خلیج فارس در کشور امارات با صرف هزینه بالا پوشش گیاهى را سبز نگه داشته اند ولى در نواحى شمالى خلیج فارس (بخش ایرانى) این پتانسیل با کمترین هزینه در نواحى حاشیه و جزایر قابل توسعه است و بسیار ارزان تر مىباشد که قابل مقایسه از نظر قیمت با کشور جنوبى نیست.
محمدرضا زند مقدم
دوره 13، شماره 52 ، بهمن 1383، ، صفحه 59-60
چکیده
جغرافیا علم مکان هاست. جغرافیا علم وابستگى هاست. جغرافیا علم اکولوژى انسانى است. جغرافیا علم پراکندگى است و جغرافیا علم روابط متقابل است. و... همگى تعاریف زیبایى از جغرافیاست که توسط دانشمندان بزرگ این علم همچون ویدال دولابلاش، والترتاور، هارلن بارزومارت و گریفیت تیلر بیان گردیده اند. هر یک از تعاریف بالا درعین سادگى بیان ...
بیشتر
جغرافیا علم مکان هاست. جغرافیا علم وابستگى هاست. جغرافیا علم اکولوژى انسانى است. جغرافیا علم پراکندگى است و جغرافیا علم روابط متقابل است. و... همگى تعاریف زیبایى از جغرافیاست که توسط دانشمندان بزرگ این علم همچون ویدال دولابلاش، والترتاور، هارلن بارزومارت و گریفیت تیلر بیان گردیده اند. هر یک از تعاریف بالا درعین سادگى بیان داراى پیچیدگى هاى خاص است که بعد از بیان سبب عوامل گوناگون پایه هاى علم جغرافیا را بنیان نهاد و مورد تفسیر مجامع و انجمن هاى جغرافیاى سراسر دنیا قرارگرفت و پایه گذار بسیارى از اندیشه ها و تفکراتى گردید که هر یک در پیشبرد دانش جغرافیا در دنیا سهم به سزایى را ایفا نمود. به گونه اى که علاوه بر پیشرفت این دانش زیباى بشرى باعث گردید تا پیروان خاص هر یک به تبیین شیوه هاى قدما پرداخته و با نقد و بررسى نسبت به پیشرفت اندیشه ها نیز تلاش نمایند. اما از دیدگاهى دیگر دانشمندان فوق نه تنها پایه گذار بدعتى نو گردیدند بلکه موجب آن شدند تا پیروان آنان هم در کشور متبوع خود و هم در دیگر ممالک نیز از آن بهره جسته و موجب پیشرفت اندیشه هاى آنان به خصوص در کشور خود گردند و همین موضوع باعث رشد دانش جغرافیا در این کشورها شده و زمینه هاى لازم جهت پیشرفت علمى و تسلط هاى دیگر را بر دنیا چه از لحاظ علمى و چه از لحاظ استعمارى به همراه داشته باشد. در این مقاله سعى داریم تا سهم خود را در علم جغرافیا شناخته و بدانیم که چه اندیشه مسلط جغرافیایى در کشور ما وجود دارد؟ و یا اینکه با چه دیدگاهى مى توان اندیشه بهتر و مناسب ترى را جهت جغرافیاى ایران برگزید. با نگاهى مختصر به علم جغرافیا در ایران پى خواهیم برد که این دانش همراه با پیشرفت سایر علوم در دنیاى اسلام به نحو شایسته، در همین دوره رشد نمود و دانشمندان مکتب بلخى و عراقى هر کدام با تفاسیر خاص خود، حتى با نگارش ادبیات زیارتى جغرافیا سهم به سزایى در شکوفایى این دوران داشتند.
محمد جواد داد راست
دوره 9، شماره 35 ، آبان 1379، ، صفحه 59-64
چکیده
نیاز به پشتیبانی قدرتمند و پیشرفته پردازش اطلاعات (که از منابع مختلف تهیه شده اند) در برنامه ریزی ها (به دلیل حجم فرایند داده ها و رشد کاربر سامانه های (Systems) کارآ و قدرتمند پردازش اطلاعات را اجتناب ناپذیر می سازد، GIS یا سامانه اطلاعات جغرافیایی با ویژگی خاص تلفیق داده های مکانی و غیرمکانی در میان مدیران و برنامه ...
بیشتر
نیاز به پشتیبانی قدرتمند و پیشرفته پردازش اطلاعات (که از منابع مختلف تهیه شده اند) در برنامه ریزی ها (به دلیل حجم فرایند داده ها و رشد کاربر سامانه های (Systems) کارآ و قدرتمند پردازش اطلاعات را اجتناب ناپذیر می سازد، GIS یا سامانه اطلاعات جغرافیایی با ویژگی خاص تلفیق داده های مکانی و غیرمکانی در میان مدیران و برنامه ریزان، به عنوان یک سامانه از جایگاه خاصی برخوردار گردیده است.
رامین کیامهر
دوره 15، شماره 58 ، مرداد 1385، ، صفحه 60-64
رضا عرب صاحبی
دوره 14، شماره 55 ، آبان 1384، ، صفحه 60-64
چکیده
ژئودزى عبارتست از علمى که با تعیین شکل و هندسه زمین و تعیین مختصات نقاط روى سطح زمین و بالاى آن نظیر ماهواره ها و دیگر متحرک هاى بالاى سطح زمین مرتبط است. بنابراین جهت برآوردن اهداف ژئودزى در بحث تعیین موقعیت نیاز است قبلاً به تعریف سیستم مختصات مرتبط با ژئودزى بپردازیم. براى آنکه بتوانیم به یک نقطه در فضاى سه بعدى عینیت ببخشیم و ...
بیشتر
ژئودزى عبارتست از علمى که با تعیین شکل و هندسه زمین و تعیین مختصات نقاط روى سطح زمین و بالاى آن نظیر ماهواره ها و دیگر متحرک هاى بالاى سطح زمین مرتبط است. بنابراین جهت برآوردن اهداف ژئودزى در بحث تعیین موقعیت نیاز است قبلاً به تعریف سیستم مختصات مرتبط با ژئودزى بپردازیم. براى آنکه بتوانیم به یک نقطه در فضاى سه بعدى عینیت ببخشیم و ارتباط آن را با یک سیستم مرجع تحت عنوان سیستم مختصات بیان کنیم نیاز به مشخص کردن سه پارامتر 1 - محل مبدأ 2 - جهت توجیه محورها3 - پارامترهاى تعریف کننده موقعیت یک نقطه در سیستم مختصات تعریف شده داریم. یکى از سیستم هاى مورد استفاده در ژئودزى سیستم مختصات زمینى ژئوسنتریک است که مبدأ این سیستم نقطه اى نزدیک مرکز زمین و محور Z سیستم در امتداد محور دوران زمین است. از آنجا که دوران زمین حول قطب صورت مى گیرد و محل قطب متغیر است محورZ جایگاه متفاوتى خواهد داشت. بنابراین در پیداکردن پارامترهاى تعریف کننده موقعیت یک در این سیستم (فاکتور سوم تعریف سیستم مختصات) با مشکل مواجه مى شویم. در این مقاله با استفاده از مشاهدات مربوط به مؤلفه ×,Y قطب از سالهاى 1962 تا 1997 مى توان نتیجه گرفت که این حرکت غیر پریودیک را مى توان با استفاده از روش هاى ریاضى با برازش توابع پیوسته مورد مطالعه قرارداد و حتى پیش بینى (prediction) نمود. نتایج نشان مى دهد قدرت نشان دادن این حرکت مهم در توابع ریاضى گوناگون، متفاوت است بطورى که در بعضى توابع ریاضى حرکت قطبى داراى یک شتاب افزایشى مى باشد. درحالى که بعضى دیگر نشان مى دهند این حرکت داراى یک شتاب کاملاً نامنظم است.
علیرضا آزموده اردلان (مترجم)
دوره 1، شماره 2 ، بهمن 1369، ، صفحه 60-62
چکیده
همچنان که دقت طول ها و زوایای مشاهده شده از عوامل اصلی دقت نهایی یک کار در نقشه برداری می باشد، توجیه شبکه نیز نقش عمده ای را در این میان ایفا می کند. توجیه شبکه نسبت به شمال واقعی، کار سادهای بوده دارای مزایای بسیار است. اگر این عمل (توجیه شبکه) با مشاهدات نجومی صورت گیرد، میبایست نقشه بردار از تمام منابع خطای موجود در توجیه ...
بیشتر
همچنان که دقت طول ها و زوایای مشاهده شده از عوامل اصلی دقت نهایی یک کار در نقشه برداری می باشد، توجیه شبکه نیز نقش عمده ای را در این میان ایفا می کند. توجیه شبکه نسبت به شمال واقعی، کار سادهای بوده دارای مزایای بسیار است. اگر این عمل (توجیه شبکه) با مشاهدات نجومی صورت گیرد، میبایست نقشه بردار از تمام منابع خطای موجود در توجیه شبکه آگاهی داشته و این مطلب را درک کند که هر قدر هم طول ها و زوایا با دقت اندازه گیری شوند، وجود خطا در توجیه شبکه میتواند موجب کاهش دقت نهایی گردد. در این مقاله منبع خطایی مورد بحث قرار می گیرد که تاکنون بدان توجه کافی نشده وهمچنین یک روش صحرایی برای حذف این خطا پیشنهاد گردیده است.
محمد اخباری؛ ابوالفضل رنجبر؛ سید محمد باقر فاطمی
دوره 15، شماره 59 ، آبان 1385، ، صفحه 61-64
چکیده
استخراج اطلاعات از تصاویر ماهواره اى در دهه هاى اخیر رشد چشم گیرى داشته و در این راستا الگوریتم هاى مختلفى جهت استخراج اطلاعات از تصاویر ماهواره اى معرفى شده اند که هر کدام از این روشها مزایا و معایبى دارند. در کل روشهاى طبقه بندى تصاویر ماهواره اى به دو دسته طبقه بندى نظارت شده و نظارت نشده تقسیم مى شوند. همچنین ...
بیشتر
استخراج اطلاعات از تصاویر ماهواره اى در دهه هاى اخیر رشد چشم گیرى داشته و در این راستا الگوریتم هاى مختلفى جهت استخراج اطلاعات از تصاویر ماهواره اى معرفى شده اند که هر کدام از این روشها مزایا و معایبى دارند. در کل روشهاى طبقه بندى تصاویر ماهواره اى به دو دسته طبقه بندى نظارت شده و نظارت نشده تقسیم مى شوند. همچنین روش طبقه بندى نظارت شده خود به دو روش پارامتریک و غیرپارامتریک تقسیم مى شوند. در این مقاله هدف معرفى و بررسى الگوریتم هاى روشهاى طبقه بندى تصاویر ماهواره اى نظارت شده از نوع پارامتریک و نظارت نشده ها از لحاظ دقت و روش استخراج اطلاعات آنها مى باشد. در نهایت با مقایسه الگوریتم هاى روشهاى موجود به این نتیجه مى رسیم، روش بیشترین شباهت نسبت به روش هاى کمترین فاصله و متوازى السطوح دقت بیشترى دارد اما باز با این روش دقت مور دنظر در طبقه بندى را نمى توان بدست آورد. درحقیقت از روشهاى آمارى نظیر بیشترین شباهت زمانى که هدف رسیدن به دقت بالا مورد نیاز باشد، نمى توان استفاده کرد. زیرا روش بیشترین شباهت یک روش کاملاً آماریست و بنابراین توانایى پذیرفتن و بکارگیرى اطلاعات خارجى در شکل غیرآمارى نظیر هندسه تصویربردارى، هندسه عوارض مورد تصویربردارى و همچنین موارد مؤثرى چون اتمسفر در فرایند طبقه بندى را ندارد و این یکى از ضعفهاى طبقه بندى بیشترین شباهت نسبت به روشهاى مدل - پایه محسوب مى شود. پس جهت بهبود و رفع ایراداتى که در این روش وجود دارد روشهاى نظیر مدل - پایه و دانش - پایه معرفى شده اند.
زهره مریانجی؛ رضا برهانی
دوره 12، شماره 47 ، آبان 1382، ، صفحه 61-64
چکیده
تغییر اقلیم یک واژه کلی است که ناپیوستگی و گسستگی اقلیمی را تشریح می کند به منظور مطالعه تغییرات دما در همدان نوسانات دمایی در یک دوره آماری پنجاه ساله (1380-1331) بررسی شده است. طبق بررسی های انجام شده در سال 1352 یک افت ناگهانی در حداقل و یک خیز ناگهانی در حداکثر دما مشاهده شده است. طبق آزمون من کندال در سه پارامتر حرارتی حداقل، حداکثر ...
بیشتر
تغییر اقلیم یک واژه کلی است که ناپیوستگی و گسستگی اقلیمی را تشریح می کند به منظور مطالعه تغییرات دما در همدان نوسانات دمایی در یک دوره آماری پنجاه ساله (1380-1331) بررسی شده است. طبق بررسی های انجام شده در سال 1352 یک افت ناگهانی در حداقل و یک خیز ناگهانی در حداکثر دما مشاهده شده است. طبق آزمون من کندال در سه پارامتر حرارتی حداقل، حداکثر و متوسط دما تغییرات قابل توجهی وجود دارد، از آن جمله روند کاهشی که در سال 1341 مشاهده شده است و این روند منفی تا سال 1371 ادامه داشته و از این سال به بعد شاهد روند افزایشی دما می باشیم. لازم به ذکر است که دمای حداکثر بهار از این قاعده مستثنی است زیرا در آن سال 1371 آغاز دوره سرمایشی است. در نمودار حداقل دمای پاییز دوره کاهش از سال 1336 شروع و تا سال 1353 ادامه می یابد. نتیجه اینکه سال 1371 در همدان آغاز یک دوره افزایش دما و تغییر اقلیم به شمار می آید و میزان افزایش دما بطور متوسط 55/0 درجه است که این میزان در حداقل دما 79/0 درجه و در حداکثر دما 3/0 درجه می باشد.
دوره 16، شماره 61 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 61-62
چکیده
معرفی کتاب "سنجش از دور حرارتى و کاربرد آن در علوم زمین "
بیشتر
معرفی کتاب "سنجش از دور حرارتى و کاربرد آن در علوم زمین "
مجید مختارانی
دوره 12، شماره 48 ، بهمن 1382، ، صفحه 62-64
چکیده
سیستم مذکور یک ابزار و توانایى جدید بر روى سنجنده ماهواره SPOTS مى باشد که مشتاقانه منتظر آن بودیم (SPOT IMAGE) و شریکانش از این ابداع کلیدى براى مشتریان مدلهاى ارتفاعى رقومى (DEM) و تصاویر تصحیح هندسى شده بادقت مناسب. نتایج بسیار خوبى کسب کرده اند. بر روى ماهواره (SPOTS) سیستمى به نام (High Rrsolution Stereoscopic) (HRSبراى ساخته شدن بانک اطلاعات مدل ارتفاعى ...
بیشتر
سیستم مذکور یک ابزار و توانایى جدید بر روى سنجنده ماهواره SPOTS مى باشد که مشتاقانه منتظر آن بودیم (SPOT IMAGE) و شریکانش از این ابداع کلیدى براى مشتریان مدلهاى ارتفاعى رقومى (DEM) و تصاویر تصحیح هندسى شده بادقت مناسب. نتایج بسیار خوبى کسب کرده اند. بر روى ماهواره (SPOTS) سیستمى به نام (High Rrsolution Stereoscopic) (HRSبراى ساخته شدن بانک اطلاعات مدل ارتفاعى رقومى زمین(DEM) براى پوششى در 30 تا 50 میلیون کیلومترمربع(یک سوم خشکى هاى سطح زمین) در طى 5 سال طراحى گردیده است . (HRS) قادر مى باشد تصاویر برجسته (استریو) نزدیک به همزمان از مناطق خیلى بزرگ را فراهم نماید. میزان پوشش آن در یک عبور ماهواره 600×120 کیلومتر مى باشد این سنجنده طى فقط یک روز 126000 کیلومترمربع تصویر استریو پوششى تهیه نماید. این توانایى قابل توجه در فراهم نمودن تصاویر استریو بطور همزمان گامى به سمت جلو مى باشد نه فقط براى تولید مدل ارتفاعى رقومى (DEM) در مناطقى با وسعت زیاد و نقشه هاى برجسته مى باشد بلکه براى تولید اتوماتیک تصویر قائم با دقت هندسى بسیار بالا مى باشد.
ایرج جباری (مترجم)
دوره 12، شماره 46 ، مرداد 1382، ، صفحه 62-64
چکیده
زمین ریخت شناسی مهندسی کاربرد اصول زمین شناسی در حل مسائل مهندسی رودخانه می باشد. شناخت مشکل بر پایه فرآیندها این امکان را بوجود می آورد تا یک راه حل مهندسی به موازات تحول سیستم انجام گیرد، نه اینکه برآن سیستم تحمیل گردد. از منافع این دیدگاه می توان موارد زیر را ذکر کرد: افزایش احتمال موفقیت در کار، کاهش هزینه ها و کاهش ...
بیشتر
زمین ریخت شناسی مهندسی کاربرد اصول زمین شناسی در حل مسائل مهندسی رودخانه می باشد. شناخت مشکل بر پایه فرآیندها این امکان را بوجود می آورد تا یک راه حل مهندسی به موازات تحول سیستم انجام گیرد، نه اینکه برآن سیستم تحمیل گردد. از منافع این دیدگاه می توان موارد زیر را ذکر کرد: افزایش احتمال موفقیت در کار، کاهش هزینه ها و کاهش احتمال دست به دست شدن مسئله در داخل سیستم.
فاطمه رضیعی (مترجم)
دوره 8، شماره 31 ، آبان 1378، ، صفحه 62-64
چکیده
ژئوانفورماتیک به عنوان یک علم چند منظوره در راستای اندازه گیری، ثبت، تحلیل و ارائه داده های جغرافیایی تعریف است. این اطلاعات زمینی توسط RS ،GIS،GPS گردآوری می شوند. هر یک از این سه تکنولوژی و یا دو نوع از آن در ترکیب با دیگری تکنولوژی جدید 3S را ایجاد می نماید. سنجش از دور تصاویری از محیط و منابع طبیعی را به صورت چند طیفی با قدرت ...
بیشتر
ژئوانفورماتیک به عنوان یک علم چند منظوره در راستای اندازه گیری، ثبت، تحلیل و ارائه داده های جغرافیایی تعریف است. این اطلاعات زمینی توسط RS ،GIS،GPS گردآوری می شوند. هر یک از این سه تکنولوژی و یا دو نوع از آن در ترکیب با دیگری تکنولوژی جدید 3S را ایجاد می نماید. سنجش از دور تصاویری از محیط و منابع طبیعی را به صورت چند طیفی با قدرت تفکیک گوناگون در زمانهای مختلف تهیه می نماید. GPS و نیز INS (سیستم ناوبری اینرشیال) توسط نقاط کنترل زمینی و فتوگرامتری سنجنده های بکار برده شده را تقویت می نماید. GIS مراجه به داده ها و اطلاعاتی است که از بانک ها و پایگاه های دادهای فضایی زمین با بکارگیری ابزارهای مدرن تصمیم گیری را امکان پذیر می سازد.
هوشنگ پولکی
دوره 1، شماره 3 ، مرداد 1370، ، صفحه 62-64
چکیده
بدون شک یکی از وظایف مهم نقشه توپوگرافی این است که طبیعیت را به طول واقعی و زنده نشان دهد. امروزه این امر به روش های گوناگون مانند سایه زدن منحنی میزان انجام می گیرد که در بعضی از موارد خیلی مشکل می باشد. البته این عمل دارای سرعت زیاد بوده ولی تا حدودی دارای این ضعف است که حالت برجسته بینی را به خوبی نشان نمی دهد.
جهت به دست آوردن ...
بیشتر
بدون شک یکی از وظایف مهم نقشه توپوگرافی این است که طبیعیت را به طول واقعی و زنده نشان دهد. امروزه این امر به روش های گوناگون مانند سایه زدن منحنی میزان انجام می گیرد که در بعضی از موارد خیلی مشکل می باشد. البته این عمل دارای سرعت زیاد بوده ولی تا حدودی دارای این ضعف است که حالت برجسته بینی را به خوبی نشان نمی دهد.
جهت به دست آوردن حالت طبیعی زمین تحقیقاتی انجام گرفته که برتری سه بعدی دیدن را در نقشه توپوگرافی به اثبات می رساند.
یکی از آشناترین و معروف ترین جهت برجسته بینی نقشه همان نقشه برجسته معمولی می باشد. در این حالت نقشه بر روی یک فویل پلاستیکی و به کمک حرارت برجسته می نماید بواسطه تغیر بعد فویل نقشه به دست آمده دارای جابجایی خواهد بود، به طوری که با زیاد شدن ارتفاع این تغییر بعد بیشتر می گردد.
مجتبی فتحی؛ علیرضا مامن پوش
دوره 18، شماره 72 ، بهمن 1388، ، صفحه 71-74
چکیده
دستیابى به تولید پایدار محصولات کشاورزى همراه با سودآورى مناسب و حفظ محیط زیست از اثرات مخرب کودهاى شیمیایى بدون در نظر گرفتن تغییرات درون مزرعه اى خاک و رشد گیاه امکان پذیر نمى باشد. تفکیک مزرعه به نواحى مدیریتى به روش هاى مختلف انجام مى شود. نمونه بردارى متراکم از گیاه و خاک و تهیه نقشه خطوط هم مقدار ویژگی هاى آن همچنین ...
بیشتر
دستیابى به تولید پایدار محصولات کشاورزى همراه با سودآورى مناسب و حفظ محیط زیست از اثرات مخرب کودهاى شیمیایى بدون در نظر گرفتن تغییرات درون مزرعه اى خاک و رشد گیاه امکان پذیر نمى باشد. تفکیک مزرعه به نواحى مدیریتى به روش هاى مختلف انجام مى شود. نمونه بردارى متراکم از گیاه و خاک و تهیه نقشه خطوط هم مقدار ویژگی هاى آن همچنین استفاده از سنجنده هاى نصب شده بر هواپیما و ماهواره از جمله این روشها است. در کشورهاى در حال توسعه دستیابى به داده هاى ماهواره اى با قدرت تفکیک بالا به دلایل اقتصادى و امنیتى امکان پذیر نیست با این حال داده هاى ماهواره اى کوچک مقیاس تر نیز تا حدودى مى تواند تفکیک نواحى مدیریتى درون مزرعه اى براساس وضعیت رشد گیاه را امکان پذیر نماید. در این مطالعه امکان تفکیک نواحى مدیریتى درون مزرعه اى براساس شاخص NDVI محاسبه شده از میزان بازتاب در طول موج هاى ماهواره لندست 7 بررسى شده است. نقشه NDVIامکان تفکیک قطعات مزرعه محاسبه سطح زیر کشت هر محصول و تفکیک نواحى با رشد متفاوت را فراهم مى کند. ضریب تغییرات شاخص رشد NDVI در مقیاس مزرعه 10 هکتارى در حدود 5/11 درصد و در حد قابل توجه بوده است. میزان رشد قابل مشاهده در مزرعه و ارزیابى شده براساس شاخص NDVI هماهنگى نشان مى دهد.
حبیب اله فصیحی
دوره 16، شماره 62 ، مرداد 1386، ، صفحه 71-73
چکیده
زلزله، بخشى از رفتار طبیعى زمین است که هر سال بیش از 150 هزار بار اتفاق مى افتد اما تنها تعداد اندکى از آنها با خطرات و تلفات جانى و خسارت هاى مالى همراه است. بشر از دیرباز با این پدیده دست به گریبان بوده و از آن وحشت داشته است. چه بسیار سکونتگاه هاى انسانى که بر اثر زمین لرزه از بین رفته و ساکنان آنها به ناگاه زیرخروارها آوار دفن و ...
بیشتر
زلزله، بخشى از رفتار طبیعى زمین است که هر سال بیش از 150 هزار بار اتفاق مى افتد اما تنها تعداد اندکى از آنها با خطرات و تلفات جانى و خسارت هاى مالى همراه است. بشر از دیرباز با این پدیده دست به گریبان بوده و از آن وحشت داشته است. چه بسیار سکونتگاه هاى انسانى که بر اثر زمین لرزه از بین رفته و ساکنان آنها به ناگاه زیرخروارها آوار دفن و هلاک گردیده اند. برخلاف دیگر مخاطرات طبیعى، زلزله ها در قلمروى وسیع اتفاق افتاده و در پهنه هاى گسترده اى خسارت و خرابى به همراه مى آورند. ناگهانى بودن وقوع زلزله و غیرقابل پیش بینى بودن آن و عدم توانایى بشر بر مهار این پدیده حتى در زمان ما نیز عامل رعب و وحشت انسان هاست. انسان امروز تنها با احداث ساختمان هاى مقاوم توانسته خود را از خطرات زلزله تا حدودى ایمن نگه دارد. گرچه در هر نقطه از زمین امکان وقوع زلزله وجود دارد، اما تحقیقات حکایت از آن دارند که در مجاورت گسل هاى فعال، این احتمال زیادتر و بنابراین شدت و خرابی هاى زلزله نیز زیادتر است. زیرا تمرکز انرژى در درون زمین باعث مى شود که گسل ها جابجاشده و وضعیت جدید به خود بگیرند که نتیجه آن وقوع زلزله است . رى از جمله شهرهاى تاریخى و باستانى ایران است که به دلیل مجاورت با گسل هاى فعال قابلیت زیادى از نظر وقوع زلزله داشته و به این جهت در طول تاریخ بارها دستخوش زلزله هاى ویرانگر قرار گرفته و از این رهگذر خسارت هاى فراوان و تلفات بسیار به خود دیده است. مقاله حاضر ابتدا نگاهى دارد به تاریخچه زمین لرزه هاى رى و پس از آن قابلیت هاى وقوع زلزله را با توجه به موقعیت گسل ها مورد بررسى قرار خواهد داد.
عزت اله قاسمی فر؛ سیامک تقی زاده
دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 74-82
چکیده
از نواحی بسیار مهم و تأثیرگذار در توسعه کشور، نواحی مرزی است که با گسترش توسعه نیافتگی در این نواحی، نتایج سوء آن به طور مستقیم به کل کشور منتقل خواهد شد. از جمله نواحی مرزی کشور ایران که از لحاظ توسعه دارای وضعیت مطلوبی نمیباشد نواحی مرزی استان سیستان و بلوچستان است. به طور خلاصه میتوان چالشهای عمده موجود در سیستان و بلوچستان ...
بیشتر
از نواحی بسیار مهم و تأثیرگذار در توسعه کشور، نواحی مرزی است که با گسترش توسعه نیافتگی در این نواحی، نتایج سوء آن به طور مستقیم به کل کشور منتقل خواهد شد. از جمله نواحی مرزی کشور ایران که از لحاظ توسعه دارای وضعیت مطلوبی نمیباشد نواحی مرزی استان سیستان و بلوچستان است. به طور خلاصه میتوان چالشهای عمده موجود در سیستان و بلوچستان را به شرح ذیل نام برد: گستردگی جغرافیایی همراه با جمعیت اندک (وسعت 178431 کیلومتر مربع با 1722579 نفر جمعیت- مرکز آمار ایران : 1385) مرزهای طولانی و ناامن، وجود موانع طبیعی از جمله بیابانها و کویرها، کمبود مواهب طبیعی، انزوای جغرافیایی، عامل ژئومورفولوژیکی، وضعیت آب و هوا و عدم ذخایر نفت و گاز، استقرار اقوام و قبایل بلوچ در دو سوی مرز، همجواری با کشورهای پاکستان و افغانستان و بیثباتی و ضعف در ایجاد ثبات کامل سیاسی واداری و اقتصادی کشور افغانستان که فقدان کنترل مرز را به همراه داشته است، جریان سیاسی پناهندگان افغانی، قرارگیری در مجاورت بزرگترین کانون تولید مواد مخدر و قاچاق آن از طریق مرز استان سیستان و بلوچستان به داخل ایران، وضعیت نامتعادل و نابرابریهای اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی این نواحی نسبت به نواحی مرکزی، فقر و محرومیت که موجب گرایش بسیاری از مردم این نواحی به قاچاق مواد مخدر شده است. چالشهای فوق در این نواحی باعث بروز مشکلات و مسائل فراوان و متنوع گردیده است که میتواند توسعه را در سطوح محلی، منطقهای و حتی ملّی مورد تهدید قرار دهد و در صورت ادامه، معضلات جدیتر را به بار خواهد آورد. لذا در این مقاله، نگارنده به دنبال مسئله اصلی شناخت ویژگیهای ژئوپولیتیک بعنوان عامل تأثیرگذار بر عدم توسعه موجود درسیستان و بلوچستان میباشد تا بتوان براساس آن نگاهی پژوهش محور جهت ایجاد توسعه پایدار در این نواحی به دست آورد.
علیرضا عباسی سمنانی؛ حجت مهکویی
دوره 20، شماره 77 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 74-79
چکیده
بیشتر مردم برداشت هایى مبهم از جغرافیا دارند. اکثر مردم جغرافیا را دانشى مى دانند که صرفا به بررسى کوه، رود و طبیعت مى پردازد. اما از زمانى که جغرافیا به عنوان یک علم و رشته دانشگاهى مطرح شد و در پیشرفت و توسعه مکان ها نقش مهمى را بر عهده گرفت، در میان مردم نیز نسبت به دانش جغرافیا تغییرات و دیدگاه هاى متفاوتى بروز کرد. این رشته ...
بیشتر
بیشتر مردم برداشت هایى مبهم از جغرافیا دارند. اکثر مردم جغرافیا را دانشى مى دانند که صرفا به بررسى کوه، رود و طبیعت مى پردازد. اما از زمانى که جغرافیا به عنوان یک علم و رشته دانشگاهى مطرح شد و در پیشرفت و توسعه مکان ها نقش مهمى را بر عهده گرفت، در میان مردم نیز نسبت به دانش جغرافیا تغییرات و دیدگاه هاى متفاوتى بروز کرد. این رشته علمى داراى دو بعد اصلى یعنى طبیعت و انسان مى باشد. این هر دو بعد در مکان ها به طور متقابل بر یکدیگر تأثیر مى گذارند و تأثیر مى پذیرند. در بعد انسان هر دو جنس هم مردان و هم زنان در تأثیرگذارى و تأثیرپذیرى از طبیعت داراى نقش اصلى و مهم مى باشند. با توجه به این مهم، نقش جنس و جنسیت در علم جغرافیا مورد تأکید مىباشد که این خود باعث شده است یکى از شاخه هاى علم جغرافیا، به عنوان جغرافیاى جنسیت مورد توجه محافل علمى و دانشگاهى قرار بگیرد. بنابراین با توجه به نقشى که انسان در توسعه و روند آمایش یک مکان جغرافیایى دارد این نقش به صورت نقشى یک جانبه و یک بُعدى در اکثر جوامع نگریسته شده است و زنان به اندازه مردان در دست یابى به مشاغل مهم و تأثیرگذارى در روند برنامه ریزى براى توسعه تأثیر نداشته اند. هر چند که در برخى از کشورها با تفکر لیبرال دموکراسى زنان نقشى چشمگیر پیدا کرده اند ولى در اکثر جوامع این موضوع هنوز کمرنگ مىباشد. هدف در این پژوهش بررسى نقش جنسیت و تأثیرگذارى آن در روند پیشرفت و توسعه جوامع مىباشد. این مقاله به روش توصیفى- تحلیلى انجام گرفته و یافته هاى تحقیق با بررسى اسناد کتابخانه اى بدست آمده است. سؤال اصلى در این مقاله این است: آیا در توسعه جغرافیایى مکانها به برابرى میان دو جنس توجه مى شود؟ و فرضیه آن: برابرى و عدالت میان دو جنس (مردان و زنان) در جغرافیاى مکان ها ارزش و اعتبارى کمرنگ دارد؛ مى باشد.
فاطمه دهقان نژاد
دوره 21، شماره 81 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 76-79
چکیده
بازیهای محلی، بنا به تحولات محیطی و تغییرات اجتماعی در مواجهه با ورزش ها و بازیهای جدید، جای خود را به این نوع بازیها داده اند که البته پدیده ای واقعی و در عین حال اجتنابناپذیر است. تلاش برای احیاء بازیهای محلی تلاشی پسندیده است اما باید دانست که در مواردی این امکان وجود ندارد و در مواردی لزوم آن احساس نمی شود که ما با صرف ...
بیشتر
بازیهای محلی، بنا به تحولات محیطی و تغییرات اجتماعی در مواجهه با ورزش ها و بازیهای جدید، جای خود را به این نوع بازیها داده اند که البته پدیده ای واقعی و در عین حال اجتنابناپذیر است. تلاش برای احیاء بازیهای محلی تلاشی پسندیده است اما باید دانست که در مواردی این امکان وجود ندارد و در مواردی لزوم آن احساس نمی شود که ما با صرف هزینه زیاد، باز با بیاقبالی مردم و جوانان مواجه شویم. به همین دلیل به نظر می رسد باید با توجه به شرایط محیطی و جغرافیایی و ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی، درصدد به هنگام سازی بازیهای سنتی باشیم و یا حتی بازیهای جدیدی متناسب با این شرایط طراحی کنیم که هم مورد توجه جوانان است و هم به این طریق فرهنگ ایرانی را حفظ و به نسل های آینده منتقل می نماییم.
حمید کامرانی دلیر
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، ، صفحه 76-79
چکیده
پایگاه هاى اطلاعات جغرافیایى که بر اساس ساختارى سیستمى ایجاد مى گردد، شرایطى را بوجود آورده است تا در قالب شبکه جهانى وب براى کاربران امکانى فراهم شود که در سایت هاى دور از هم برقرارى محاوره و بهره بردارى انجام گیرد. سایت هاى وب، امکان دسترسى به انواع اطلاعات درباره عوارض را به صورت مدارک گرافیکى و متن ایجاد مى نمایند. پایگاه ...
بیشتر
پایگاه هاى اطلاعات جغرافیایى که بر اساس ساختارى سیستمى ایجاد مى گردد، شرایطى را بوجود آورده است تا در قالب شبکه جهانى وب براى کاربران امکانى فراهم شود که در سایت هاى دور از هم برقرارى محاوره و بهره بردارى انجام گیرد. سایت هاى وب، امکان دسترسى به انواع اطلاعات درباره عوارض را به صورت مدارک گرافیکى و متن ایجاد مى نمایند. پایگاه هاى اطلاعات جغرافیایى جهانى معمولاً با اهداف مختلف ایجاد شده و توسعه مى یابند. شاید با گسترش و بکارگیرى پایگاه، نرم افزار و محتوى اطلاعاتى بطور مستمر ارتقاء یابد. بررسى و تحقیق در حوزه هاى مختلف اهداف پایگاه هاى اطلاعات جغرافیایى جهانى مستلزم فرصت و مجالى دیگر مى باشد. بررسى اجمالى هر یک از پایگاه ها موضوع مقاله است.
محمدمهدی حسین زاده؛ سعید رحیمی هرآبادی
دوره 22، شماره 87 ، آبان 1392، ، صفحه 77-80
چکیده
یکی از موضوعات محوری در مطالعات ژئومورفولوژیک، بررسی چگونگی روند تغییرات در اشکال سطح زمین است. امروزه ماهیت مطالعات ژئومورفولوژی را تبیین و تحلیل فرم و فرایندهای ژئومورفیک موجود در سطح زمین تشکیل میدهد. این موضوع حاکی از حاکمیت دیدگاه سیستمی بر این علم است. در دیدگاه سیستمی تحلیلهای ژئومورفیک براساس رابطهی میان فرم و فرایند ...
بیشتر
یکی از موضوعات محوری در مطالعات ژئومورفولوژیک، بررسی چگونگی روند تغییرات در اشکال سطح زمین است. امروزه ماهیت مطالعات ژئومورفولوژی را تبیین و تحلیل فرم و فرایندهای ژئومورفیک موجود در سطح زمین تشکیل میدهد. این موضوع حاکی از حاکمیت دیدگاه سیستمی بر این علم است. در دیدگاه سیستمی تحلیلهای ژئومورفیک براساس رابطهی میان فرم و فرایند صورت میگیرد. آستانههای ژئومورفیک به این علت که شرایط مرزی در وقوع تغییرات را نشان میدهند و نیز به منظور درک تغییرات زمانی، یکی از مفاهیم اساسی در تئوری سیستمی است، از اهمیت قابل توجهی در ژئومورفولوژی برخوردار است. این مقاله که مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و استخراج مفاهیم نظری و کاربردی در حیطهی آستانهها و تعادل در راستای تحلیلهای سیستمی با بهرهگیری از منابع متعدد فارسی و لاتین است،تلاش دارد آستانهها و طبقهبندی آنها در ژئومورفولوژی را مورد مطالعه قرار دهد. همچنین، در ادامه نمونههایی از مسائل ژئومورفولوژی مانند فرسایش خندقی، سیستمهای مخروط افکنهای و رودخانهای به منظور درک بهتر موضوع، مورد بررسی اجمالی قرار میگیرد. نتایج نشان میدهد آستانههای ژئومورفیک به عنوان جدا کنندهی حالتهای متفاوت یک سیستم از یکدیگر قابل شناسایی است. در واقع با وقوع آستانه، فرایندهای حاکم بر سیستمهای ژئومورفیک تغییر پیدا میکند. این مفهوم اساساً بیان کنندهی شرایطی است که عملکرد یک فرایند درصدد رسیدن یک سیستم به تعادل جدید است. از نظر «شیوم» آستانههای ژئومورفیک به دو دستهی 1) درونی؛ که مربوط به درون یک سیستم ژئومورفیک است و 2)بیرونی؛ که تحت تأثیر متغیرهای بیرونی مانند تغییرات اقلیمی و تکتونیکی و ... قرار دارد طبقهبندی شده است.