یاسر ابراهیمیان قاجاری؛ علی اصغر آل شیخ؛ مهدی مدیری؛ رضا حسنوی؛ مرتضی عباسی
چکیده
شهرها در طول تاریخ هیچگاه از آسیبهای حوادث طبیعی و انسان ساخت بی امان نبودهاند، بهطوریکه اگر در گذشته به خاطر موانع و سدهای اطراف آن از آخرین اهداف جنگ بودهاند، امروزه با توسعه تکنولوژی و برداشته شدن آن موانع به اولین اهداف جنگی تبدیل شدهاند. در واقع آنچه که جنگ و حملات هوایی را به عنوان تهدیدی جدی برای شهر ...
بیشتر
شهرها در طول تاریخ هیچگاه از آسیبهای حوادث طبیعی و انسان ساخت بی امان نبودهاند، بهطوریکه اگر در گذشته به خاطر موانع و سدهای اطراف آن از آخرین اهداف جنگ بودهاند، امروزه با توسعه تکنولوژی و برداشته شدن آن موانع به اولین اهداف جنگی تبدیل شدهاند. در واقع آنچه که جنگ و حملات هوایی را به عنوان تهدیدی جدی برای شهر مطرح میکند عدم پایداری و آمادگی برای مقابله با آن است. یکی از راههای اساسی برای ایجاد آمادگی در برابر تهدیدات، آگاهی از درجه آسیبپذیری شهر در صورت وقوع آن است. لذا اگر بتوان با روش یا روشهایی میزان آسیبپذیری المانهای شهری ناشی از حمله به آنها را تعیین کرد، میتوان با اتخاذ راهکارهایی آمادگی را تا حد بسیار زیادی افزایش داد. آنچه که محققین در این تحقیق به دنبال آن بودهاند مدلسازی آسیبپذیری ساختمانهای شهر (به عنوان یکی از مهمترین المانهای کالبدی شهر) ناشی از تهدیدات برای یکی از مناطق تهران (منطقه6 شهرداری) بوده است. با توجه به اینکه آسیبپذیری خود تابعی از چندین شاخص میباشد، لذا مدل مدنظر تحقیق از نوع مدلهای چند معیاره بوده و با توجه به ماهیت مکانی شاخصها پیادهسازی مدل در محیط GIS صورت گرفته است. استخراج شاخصهای آسیب پذیری با روش دلفی و تهیه پرسشنامههایی از کارشناسان شهرسازی، سازه، معماری و پدافند غیرعامل و مطالعه کارهای گذشته انجام پذیرفت. نتایج حاصل از مدلسازی 9 شاخص مستخرج از روش دلفی با تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، حاکی از آن است که حدود 38 درصد ساختمانها آسیبپذیری کم، 60 درصد ساختمانها آسیب پذیری متوسط و حدود 2 درصد ساختمانها آسیبپذیری بسیار بالایی دارند که این خود نشان از ضرورت بالای اقدامات اساسی با رویکرد پدافند غیرعامل برای کاهش آسیبپذیری میباشد
حمیدرضا رنجبر؛ علیرضا آزموده اردلان؛ حمید دهقانی؛ محمدرضا سراجیان؛ علی علیدوستی
چکیده
زمین لرزهها از بلایای ویرانگر طبیعی تهدید کننده بشر میباشند. از جمله مشکلات بعد از وقوع یک زمین لرزه میتوان به موضوع ارزیابی خسارت اشاره کرد. ناحیه، میزان، نرخ و نوع آسیب، اطلاعات ارزشمندی را به منظور فعالیتهای بشردوستانه، امداد و بازسازی در منطقه آسیب دیده در اختیار قرار میدهد. عوامل اصلی تعیین کننده هزینه کلی یک بحران، هم ...
بیشتر
زمین لرزهها از بلایای ویرانگر طبیعی تهدید کننده بشر میباشند. از جمله مشکلات بعد از وقوع یک زمین لرزه میتوان به موضوع ارزیابی خسارت اشاره کرد. ناحیه، میزان، نرخ و نوع آسیب، اطلاعات ارزشمندی را به منظور فعالیتهای بشردوستانه، امداد و بازسازی در منطقه آسیب دیده در اختیار قرار میدهد. عوامل اصلی تعیین کننده هزینه کلی یک بحران، هم به لحاظ آسیبهای اقتصادی و هم به لحاظ تلفات جانی، روشن شدن این مسئله است که با چه سرعتی رویداد مورد پاسخ قرار گرفته و با چه کیفیتی اقدامات واکنشی سازماندهی میگردد. تکنیکهای سنجش از دور بدلیل دارا بودن قابلیتهایی از جمله واکنش سریع، عدم تماس فیزیکی، هزینه پایین و دید وسیع، نقش ارزشمندی را در استخراج اطلاعات فیزیکی ساختمانها دارا میباشند. امروزه بدلیل دسترسی به انواع دادههای سنجش از دور، روشهای متعددی برای ارزیابی خسارت ساختمانها طراحی و گزارش شده است. هدف از این تحقیق، مروری بر این روشها بر مبنای بکارگیری تصاویر نوری در سه دسته: رویکرد تصاویر تک زمانه، چند زمانه و تلفیق دادههای بُرداری و تصاویر و همچنین ارائه و پیادهسازی یک روش خودکار به منظور تعیین ساختمانهای تخریب شده ناشی از زلزله با استفاده از تصاویر ماهوارهای با قدرت تفکیک بالا و لایههای GIS میباشد. در روش پیشنهادی، پس از استخراج توصیفگرهای بافتی از تصاویر قبل و بعد از زلزله برای هر ساختمان و تعیین توصیفگرهای بهینه، یک سیستم استنتاج فازی عصبی برای تعیین وضعیت ساختمانها در چهار کلاس «سالم تا تخریب ناچیز»، «تخریب متوسط»، «تخریب سنگین» و «ویران» طراحی شد. نتایج نشان میدهد که این سیستم، صحت کلی 89%در دسته بندی ساختمانها به 4 کلاس تخریب را دارا میباشد.
فاطمه درگاهیان؛ غلامحسین رضایی
چکیده
از آن جایی که دمای اعلام شده توسط ایستگاههای هواشناسی تنها قرائت دمای داخل جعبه اسکرین، بدون توجه به سایر پارامترهای جوّی و از جمله رطوبت است، بنابراین نمیتواند بیان کننده احساس واقعی ما از دمای هوا باشد، زیرا هوای گرم در صورت وجود رطوبت بالا، گرمتر احساس میشود به طوری که وقتی دما 35 درجه سانتیگراد باشد در صورت وجود رطوبت نسبی ...
بیشتر
از آن جایی که دمای اعلام شده توسط ایستگاههای هواشناسی تنها قرائت دمای داخل جعبه اسکرین، بدون توجه به سایر پارامترهای جوّی و از جمله رطوبت است، بنابراین نمیتواند بیان کننده احساس واقعی ما از دمای هوا باشد، زیرا هوای گرم در صورت وجود رطوبت بالا، گرمتر احساس میشود به طوری که وقتی دما 35 درجه سانتیگراد باشد در صورت وجود رطوبت نسبی 55% در حدود 43 درجه سانتیگراد احساس میشود. در این مقاله به منظور محاسبه دمای واقعی احساسی، در ماههای گرم سال؛ ژوئیه، ژوئن و آگوست برای یک دوره آماری 10 ساله در 40 ایستگاه سینوپتیک در نیمه جنوبی کشور از روش محاسبه شاخص گرما استفاده و نتایج در محیط نرم افزار ArcGIS به صورت نقشههای همدمای واقعی احساسی پهنه بندی شد و با نقشههای همدمای معمولی مقایسه گردید. نتایج نشان میدهد که در فصل گرم با وجودی که مناطق ساحلی جنوبی کشور دمای کمتری را نشان میدهند اما دمای واقعی احساسی بالاتری دارند که این دمای واقعی احساسی با فاصله گرفتن از ساحل و کم شدن میزان رطوبت کمتر میشود. در مناطق ساحلی جنوبی کشور بالا بودن دمای واقعی احساسی بویژه هنگامی که امواج گرما بوجود میآیند مشکلاتی را برای مردم ایجاد میکنند. با توجه به آستانههای دمای واقعی احساسی، فراوانی مشکلات در 4 طبقه دسته بندی شد که هر طبقه شرایط ویژهای را بوجود میآورد. شرایط سینوپتیکی یک موج گرما که منجر به بالا رفتن دمای احساسی واقعی شده و قرار گرفتن ایستگاههای ساحلی در شرایط فوق العاده خطر ناک بررسی شد. نتایج نشان میدهد که پیش بینی و صدور هشدار به موقع امواج گرما بر اساس این شاخص از طرف سازمان هواشناسی برای مناطق گرم و مرطوب کشور میتواند منجر به کاهش تلفات ناشی از این رخداد باشد.
فاطمه رحیم پور؛ رحیم علی عباسپور
چکیده
آگاهی از توزیع مکانی غلظت فلزات سنگین جهت پایش آلودگی خاک و حفظ کیفیت محیط زیست ضروری است. این تحقیق با هدف تهیه نقشه توزیع مکانی آلودگی غلظت فلزات سنگین منگنز، مس، روی و آهن در زمینهای کشاورزی شهرستان هریس واقع در استان آذربایجان شرقی انجام شده است. بدین منظور با استفاده از روش نمونهبرداری سیستماتیک تصادفی 370 نمونه خاک سطحی در ...
بیشتر
آگاهی از توزیع مکانی غلظت فلزات سنگین جهت پایش آلودگی خاک و حفظ کیفیت محیط زیست ضروری است. این تحقیق با هدف تهیه نقشه توزیع مکانی آلودگی غلظت فلزات سنگین منگنز، مس، روی و آهن در زمینهای کشاورزی شهرستان هریس واقع در استان آذربایجان شرقی انجام شده است. بدین منظور با استفاده از روش نمونهبرداری سیستماتیک تصادفی 370 نمونه خاک سطحی در عمق صفر تا 30 سانتیمتری جمعآوری گردید و غلظت کل این فلزات، در آنها اندازهگیری شد. به منظور مدلسازی تغییرات مکانی غلظت فلزات سنگین در خاکهای منطقه، از روشهای کریجینگ معمولی و توابع پایه شعاعی در محیط ArcGIS بهره گرفته شد. در بین مدلهای مختلف کریجینگ معمولی و توابع پایه شعاعی، پایینترین مقادیر RMSE و MAE و نزدیکی بسیار زیاد آمارهی MBE به صفر و بالاترین ضریب همبستگی R به منزله ملاک ارزیابی بهترین روش برای مدلسازی الگوی توزیع و پراکنش فلزات سنگین در نظر گرفته شد. هر دو روش از دقت خوبی برخوردار بودند ولی بر اساس ملاک ارزیابی، برای فلزات منیزیم و مس، روش کریجینگ با مدل نمایی، برای فلز روی، روش کریجینگ با مدل کروی و برای فلز آهن، روش RBF با تابع مالتی کوادریک انتخاب شد. نقشهی پهنهبندی بعد از انتخاب مدل برتر برای هر یک از عناصر، ترسیم و با درنظر گرفتن استاندارد مؤسسه حفاظت خاک و آب ، کلاسهبندی شد و عناصر در چهار کلاس کمبود، کفایت، زیاد و آلودگی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل نقشه توزیع مکانی آلودگی فلزات سنگین مورد مطالعه نشان داد که برای عنصر منگنز بیشتر اراضی در محدودهی کفایت قرار داشتند و برای عنصر مس مشخص شد که حدود 92 درصد در کلاس زیاد قرار داشته و حدود 8 درصد از محدودهی مورد مطالعه دچار آلودگی بود. برای عناصر روی و آهن نه تنها آلودگی مشاهده نشد بلکه به ترتیب حدود 96 و 80 درصد دچار کمبود بود .
محمد فلاح ززولی؛ علیرضا وفایی نژاد؛ میرمسعود خیرخواه زرکش؛ فریبرز احمدی دهکاء
چکیده
چکیده پدیده گرد و غبار در دهه اخیر یکی از مهمترین چالشهای زیست محیطی در ایران، غرب و جنوب غرب آسیا میباشد. این پدیده از فرآیندهای بیابانزایی بوده که در مناطق خشک و نیمه خشک جهان رخ میدهد. سنجش از دور علم و تکنیک به دست آوردن اطلاعات از پدیدههای جغرافیایی بدون تماس با آنها میباشد. برای تشخیص پدیده گرد و غبار نیاز به تصاویری با ...
بیشتر
چکیده پدیده گرد و غبار در دهه اخیر یکی از مهمترین چالشهای زیست محیطی در ایران، غرب و جنوب غرب آسیا میباشد. این پدیده از فرآیندهای بیابانزایی بوده که در مناطق خشک و نیمه خشک جهان رخ میدهد. سنجش از دور علم و تکنیک به دست آوردن اطلاعات از پدیدههای جغرافیایی بدون تماس با آنها میباشد. برای تشخیص پدیده گرد و غبار نیاز به تصاویری با پوشش وسیع و تکرار زیاد است. از این لحاظ، تصاویر مربوط به سنجنده مادیس به دلیل داشتن باندهای طیفی زیاد برای مطالعات مربوط به پدیده گردوغبار مناسب میباشد. شناسایی منشاء تولید کننده ذرات گرد و غبار و پایش آن، با سرعت، دقت و هزینه کم از اهمیت فراوانی برخوردار است. اهداف اصلی این پژوهش شناسایی منشاء تولید کنندهی گردوغبار ورودی به مناطق غرب و جنوب غرب ایران و همچنین پایش حرکت گرد و غبار میباشد. در این پژوهش منشاء رخداد پدیده گرد وغبار مربوط به 18 ژوئن 2012 که در نواحی غرب و جنوب غرب کشور رخ داده است، به کمک تصاویر ماهوارهای و با استفاده از باندهای مرئی و باندهای حرارتی سنجنده مادیس و با به بکارگیری شاخص اکرمن شناسایی شد. معلوم گردید منشاء اصلی آن محل اتصال رودخانههای دجله و فرات بوده که در محدوده شمال و شمال شرق عراق و غرب سوریه میباشد و در ادامه مشخص شد تصاویر سنجنده مادیس به دلیل در دسترس بودن، هزینه کم وتکرار پذیری آن در 2 بازه زمانی در 24 ساعت برای پایش گرد و غبار مناسب میباشد. همچنین تحلیل سینوپتیکی آن برای شناسایی چگونگی حرکت گرد و غبار از منشاء به داخل ایران با استفاه از دادههای سینوپتیکی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکالی، فشار تراز دریا و نقشههای جهت جریان باد 500 و 1000هکتوپاسکالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل سینوپتیکی یافتن منشاء و نحوه انتقال گرد و غبار را بهینه کرده و تصمیم گیری مناسب تری را برای پیش بینی مسیر حرکت گرد و غبار ممکن میسازد. در نهایت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و با بکارگیری ابزار Spatial Analysis Tools نمایش حرکت آن از منشاء تا داخل ایران رهگیری شد.
کیا بزرگمهر؛ سید یاسر حکیم دوست؛ علی محمدپور زیدی؛ زهرا صیدی
چکیده
افزایش روزمره تولید مواد زاید شهری یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده سلامت محیط زیست جهانی میباشد. در حال حاضر دفن مواد زاید شهری عمدترین روش دفع در بسیاری از کشورها از جمله ایران است. نوع تحقیق توسعهای و کاربردیوروشبررسیآنتوصیفی و تحلیلیاست.در این تحقیق از نرم افزارهای SPSSو 10 وARC/GISجهت تحلیلهای مکانی و آماری استفاده گردیده ...
بیشتر
افزایش روزمره تولید مواد زاید شهری یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده سلامت محیط زیست جهانی میباشد. در حال حاضر دفن مواد زاید شهری عمدترین روش دفع در بسیاری از کشورها از جمله ایران است. نوع تحقیق توسعهای و کاربردیوروشبررسیآنتوصیفی و تحلیلیاست.در این تحقیق از نرم افزارهای SPSSو 10 وARC/GISجهت تحلیلهای مکانی و آماری استفاده گردیده است. گردآوری اطلاعات در این پژوهش بصورت کتابخانهای شامل : منابع کتابها و فیش برداری و استفاده از مقالات شبکه اینترنت، سیمنارها و پایاننامهها بوده است. هدف اینمقاله،تعیین مکانمناسببرایدفنموادزائدشهریدر شهرستان تنکابناست. در فرایندمکایابیاراضیمناسب برایمحلدفنموادزائد،9 لایه اطلاعاتی شامل لایههای فاصله از مناطق شهری و روستایی، سطح آبهای زیرزمینی،فاصله از رودخانه، کاربری اراضی، نوع خاک،بارش،فاصله از راههای ارتباطی،کاربری اراضی و شیب کلاسبندی شده، با استفاده از فرایندهم پوشانی و استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) با استخراج وزنهای مؤثر در عملیات مکان یابی به کار گرفته شد. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش، 12/34 هکتار از مساحت کل شهرستان تنکابن دارای اهمیت فوق العاده قوی میباشدکه 12/0 درصد منطقه را در اختیار دارد. همچنین 90/1827 هکتار از مساحت منطقه اهمیت خیلی قوی دارد که 95/6 درصد از منطقه را در اختیار دارد. این درحالی است که 82/9904 هکتار از مساحت منطقه دارای اولویت کم اهمیت است که 70/37 درصد منطقه و اهمیت متوسط با 63/7233 هکتار حدود 53/27 درصد منطقه را در اختیار دارد. منطقه دارای اهمیت قوی با مساحت 35/7267 هکتار و 66/27 درصد و منطقه خیلی قوی با مساحت 90/1827 و 95/6 درصد، جهت پیشنهاد محل دفن موادزائد جامدشهری مورد توجه قرار گرفتهاند.
محمد نصرالهی؛ مریم ممبنی؛ سارا ولی زاده؛ حسن خسروی
چکیده
ارتباط میزان تغییرات کاربری اراضی با نوسانات سفره آب زیرزمینی یکی از روشهای مستقیم تأثیرات کاربری بر وضعیت هیدرولوژیکی هر منطقهای است که میتواند مدیران را در مدیریت بهینه منابع طبیعی یاری دهد. در این تحقیق به منظور بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر میزان افت آب زیر زمینی دشت گیلانغرب، از تصاویر ماهوارهای سنجندههایMSS، ...
بیشتر
ارتباط میزان تغییرات کاربری اراضی با نوسانات سفره آب زیرزمینی یکی از روشهای مستقیم تأثیرات کاربری بر وضعیت هیدرولوژیکی هر منطقهای است که میتواند مدیران را در مدیریت بهینه منابع طبیعی یاری دهد. در این تحقیق به منظور بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر میزان افت آب زیر زمینی دشت گیلانغرب، از تصاویر ماهوارهای سنجندههایMSS، TM و ETM برای سالهای 1364، 1379 و 1389 استفاده گردید. پس از پردازش و تحلیل تصاویر، کاربریهای منطقه در پنج طبقة جنگل، مرتع، کشاورزی دیمی و بایر، کشاورزی آبی و مناطق مسکونی طبقهبندی گردیدند. برای بررسی خیزش و افت سفره منطقه نیز از آمار کمی چاههای پیزومتری موجود در دشت طی دوره 89-1378 استفاده گردید و لایههای بدست آمده نیز طبقهبندی شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که کاربری مرتعی با وسعت بیشتر از 50 درصد بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده است به طوریکه در سال 1364، 81/61 درصد (9927 هکتار) و در سال 1379، 15/67 درصد(10782 هکتار) از منطقه را تشکیل داده است. در دوره 1379 تا 1389 کاربری مذکور با کاهش مساحت مواجه بوده به طوریکه در سال 1389، 23/50 درصد از مساحت (8066 هکتار) منطقه را پوشش داده است. بررسی کاربری کشاورزی دیمی و بایر نیز نشان داد که طی دوره 1364 تا 1379 با کاهش مساحتی معادل 84/0(130 هکتار) درصد روبرو بوده است اما این تغییرات در دوره 1379 تا 1389 بصورت افزایشی بوده بطوریکه طبق محاسبات انجام شده این افزایش مساحت 1429 هکتار(9/8 درصد) از منطقه را شامل شده است. بررسی میزان افت آب زیرزمینی نشان داد که با جایگزینی طبقه کاربری مرتعی با طبقات کشاورزی آبی و کشاورزی دیم و بایر بر میزان افت آب زیرزمینی افزوده شده است. این تغییرات موجب گردیده است که در سال 1389، 93/83 درصد از منطقه افت آب بیشتر از 50 سانتیمتر در سال را داشته به طوریکه مساحت این منطقه در سال 1379، 85/43درصد از منطقه بوده است. بدون شک مداخلات انسانی از مهمترین عوامل تخریب در منطقه مذکور میباشد.
محراب هداوند میرزایی؛ آزیتا رجبی
چکیده
در خلیج فارس حدود 90 جزیره کوچک و بزرگ وجود دارد که 34 جزیره آن متعلق به ایران است. از این تعداد 17 جزیره از نظر حاکمیت بر آبراه بین المللی تنگه هرمز و کنترل آن و همچنین کنترل تردد ناوگان بیگانه دارای اهمیت ژئوپلیتیکی و استراتژیکی می باشند. جزیره فارسی در مرکز خلیج فارس در مختصات َ10˚50 طول جغرافیایی و َ59 ˚27 عرض جغرافیایی، دورترین ...
بیشتر
در خلیج فارس حدود 90 جزیره کوچک و بزرگ وجود دارد که 34 جزیره آن متعلق به ایران است. از این تعداد 17 جزیره از نظر حاکمیت بر آبراه بین المللی تنگه هرمز و کنترل آن و همچنین کنترل تردد ناوگان بیگانه دارای اهمیت ژئوپلیتیکی و استراتژیکی می باشند. جزیره فارسی در مرکز خلیج فارس در مختصات َ10˚50 طول جغرافیایی و َ59 ˚27 عرض جغرافیایی، دورترین جزیره ایرانی به سرزمین اصلی می باشد. این جزیره علاوه بر اهمیت سیاسی، اقتصادی (داشتن منابع غنی نفت و گاز) و موقعیت توریسم دریایی دارای اهمیت نظامی است. موقعیت جغرافیایی جزیره فارسی باعث شده ناوگان پنجم آمریکا مستقر در بحرین، برای خروج از خلیج فارس به ناچار باید از بین دالان جزیره فارسی و ابوموسی عبور نمایند. بعلاوه، این جزیره به دلیل قرار گیری در مرکز خلیج فارس نقش مهمی در کنترل مسیر تردد کشتی ها به مقصد مناطق غرب و جنوب غرب خلیج فارس بازی می نماید. جزیره فارسی در زمان جنگ نفت کش ها موقعیت مناسبی را در خارج از تنگه هرمز برای مقابله به مثل در اختیار ایران می گذاشت. هدف این پژوهش آشنایی بیشتر با جزیره فارسی و اهمیت آن است. این جزیره از نا شناخته ترین جزایر ایران در خلیج فارس می باشد ومنابع کمی در این زمینه وجود دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد که این جزیره به لحاظ سیاسی، اقتصادی، نظامی و قرارگیری در مسیر تردد کشتیرانی بین المللی در خلیج فارس از اهمیت استراتژیکی برخوردار است. گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه حضوری و منابع کتابخانه ای انجام شده است واز نظر روش، ماهیتی توصیفی و تحلیلی دارد. همچنین برای آماده سازی نقشه ها از نرم افزار فتوشاپ استفاده شده است.