یاسین کاظمی؛ سعید حمزه؛ سید کاظم علوی پناه؛ بهرام بهرام بیگی
چکیده
سنجش از دور حرارتی، با فراهم آوردن قابلیت محاسبه دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهوارهای، نقش مهمی در مطالعات محیط زیستی از جمله مطالعات اقلیمی، شناسایی گسلهای پنهان و یا در مواردی پی جویی منابع زمین گرمایی ایفا میکند. در این مقاله با استفاده از اطلاعات بدست آمده از باندهای حرارتی ماهواره لندست 8، دمای سطح زمین در لحظه ...
بیشتر
سنجش از دور حرارتی، با فراهم آوردن قابلیت محاسبه دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهوارهای، نقش مهمی در مطالعات محیط زیستی از جمله مطالعات اقلیمی، شناسایی گسلهای پنهان و یا در مواردی پی جویی منابع زمین گرمایی ایفا میکند. در این مقاله با استفاده از اطلاعات بدست آمده از باندهای حرارتی ماهواره لندست 8، دمای سطح زمین در لحظه تصویربرداری از منطقهای دارای گسلهای بیسمنتی محاسبه گردیده است. اطلاعات حرارتی حاصل از منطقه محاط بر گسل شهداد و قسمت جنوبی گسل نایبند، که در محدودهی شرقی شهرستان کرمان قرار دارند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. نتایج این تحقیق نشان داد که در نزدیکی زون مرکزی این دو گسل عمیق و بزرگ تجمعهای حرارتی سطحی وجود دارد. طبق نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر این تجمعات حرارتی با فاصله گرفتن از زون مرکزی گسل کاهش مییابد. بر اساس انطباق موقعیت گسلها و پیکسلهای دمای بالا، تجمعهای خطی حرارتی میتوانند کلیدی جهت شناسایی گسلهای اصلی در مناطق با لیتولوژی و سن مشابه در نقشههای بدست آمده از دمای سطح زمین باشند. در مطالعه حاضر با توجه به موقعیت گسلها و نقشههای دمایی، دو منطقهی با حداکثر تمرکز نمودارهای هم دمای مشمول کران بالای طیف دمایی نقشه LST منطقه، استخراج و ارائه گردیده است. با توجه به شیب نمودارهای هم دما به سمت زون مرکزی گسل در مناطق مذکور، و با توجه به نزدیک بودن عمق گسلهای بیسمنتی به مواد داغ تشکیل دهنده آستنوسفر زمین، مناطق معرفی شده میتوانند به عنوان پتانسیل اولیه وجود منابع زمینگرمایی مورد بررسی تفصیلی واقع شوند.
بهنام تشیع؛ محمد شریف
چکیده
در سالهای اخیر، مطالعه رفتار اشیاء نقطهای و تجزیه و تحلیل خطوطسیر آنها در علوم مختلف، بویژه در علوم اطلاعات مکانی[1]، مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. مطالعاتمذکوربه درک صحیح الگوهای رفتاری-حرکتی این اشیاء کمک شایانی میکنند. نحوه حرکت اشیاء تا حد زیادی متأثر از زمینهای است که حرکت در آن صورت میپذیرد. به همین دلیل،تحلیل ...
بیشتر
در سالهای اخیر، مطالعه رفتار اشیاء نقطهای و تجزیه و تحلیل خطوطسیر آنها در علوم مختلف، بویژه در علوم اطلاعات مکانی[1]، مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. مطالعاتمذکوربه درک صحیح الگوهای رفتاری-حرکتی این اشیاء کمک شایانی میکنند. نحوه حرکت اشیاء تا حد زیادی متأثر از زمینهای است که حرکت در آن صورت میپذیرد. به همین دلیل،تحلیل خطوط سیر اشیا صرفاً با در نظر گرفتن ابعاد مکانی و مکانی-زمانی به درستی شرایط حین حرکت را منعکس نمیکند و منجر به نتایج غیرواقعی میشود.با این حال، روشهای موجود اندازهگیری فاصله تنها قادر به اندازهگیری تشابه خطوط سیر در ابعاد مکانی و مکانی-زمانی هستند و معمولاً بعد زمینه را نادیده میگیرند. بنابراین، در این تحقیق، روشی نوین توسعه داده شده است، تا بتوان از طیف وسیعی از اطلاعات زمینهای کمی و کیفی داخلی و خارجی در کنار ابعاد مکانی-زمانی در فرآیند اندازهگیری تشابه خطوط سیر غیر هماندازه استفاده کرد. در توسعه روش مذکور، از سیستمهایاستنتاج فازی برای مدلسازی تشابه خطوط سیر با استفاده از انواع دادههای حرکتی و اطلاعات زمینهای بهره گرفته شده است. برای افزایش کارایی روش پیشنهادی از ساختار سلسله مراتبی مبتنی بر مسئله و تولید و تنظیم همزمان توابع عضویت و مجموعه قواعد از طریق یادگیری استفاده شده است. عملکرد این سیستم با اعمال آن برروی مجموعه خطوط سیر واقعی افراد پیادهودوچرخهسوار به همراه اطلاعات زمینهای آنها حین حرکت مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج بیانگرکارآمدی روش پیشنهادی در اندازهگیری زمینه-آگاه خطوط سیر با اندازههای گوناگون و در ابعاد مختلف است.
[1]3-Geospatial Information Science
علی کلانتری اسکوئی؛ مهدی صابر خوشه مهر
چکیده
اشتراکگذاری از موضوعات کلیدی در موفقیت زیرساخت اطلاعات مکانی (SDI) محسوب میشود. در سایه اشتراکگذاری از دوبارهکاریها در تولید و جمعآوری داده و اطلاعات مکانی توسط سازمانهای مختلف جلوگیری شده، هزینهها کاهش یافته و از قابلیتهای داده و اطلاعات مکانی در راستای برنامهریزیها و تصمیمگیریها بهطور مؤثری استفاده به عمل ...
بیشتر
اشتراکگذاری از موضوعات کلیدی در موفقیت زیرساخت اطلاعات مکانی (SDI) محسوب میشود. در سایه اشتراکگذاری از دوبارهکاریها در تولید و جمعآوری داده و اطلاعات مکانی توسط سازمانهای مختلف جلوگیری شده، هزینهها کاهش یافته و از قابلیتهای داده و اطلاعات مکانی در راستای برنامهریزیها و تصمیمگیریها بهطور مؤثری استفاده به عمل میآید. اما شواهد موجود نشان میدهند که تحقق امر اشتراکگذاری داده و اطلاعات مکانی همواره با چالشهای متعددی مواجه بوده است و بدون رفع این موانع دستیابی به اهداف توسعه SDI نیز میسر نخواهد شد. ازاینرو هدف اصلی تحقیق حاضر، ارائه راهکاری برای شناسائی و اولویتبندی چالشهای اشتراکگذاری داده و اطلاعات مکانی میباشد. چارچوب روش تحقیق بر اساس پیمایش، مفهوم ریسک و استفاده از سامانه استنباط فازی بنا نهاده شده است. به منظور عینیت بخشیدن به این چارچوب، مطالعهای موردی با مشارکت 19 سازمان در استان آذربایجان شرقی انجام شد. ابتدا از منابع مختلف 25 چالش محتمل در اشتراکگذاری شناسائی شد و سپس با کمک پرسشنامه دیدگاه کارشناسان در رابطه با احتمال وقوع و شدت اثر چالشها مورد سنجش قرار گرفت. در مرحله بعد با توسعه سامانه استنباط فازی دیدگاههای کارشناسان پردازش شده و امتیاز فازی هر یک از چالشها محاسبه شد. در ادامه چالشها از نظر اهمیت بر اساس معیارهای از پیش تعریف شده سطحبندی شده و با اجرای آنالیز خوشهای (کلاستر) چالشهای مشابه در کلاسترهای یکسان قرار گرفتند. بر اساس یافتهها، میانگین هندسی کلی چالشها 76/62 درصد محاسبه شد و نبود پورتال مکانی (ژئوپورتال)، فقدان یا مشکلات متادیتا (فراداده)، نبود هماهنگی لازم در بین سازمانهای مختلف برای اشتراکگذاری داده و اطلاعات مکانی از مهمترین چالشهای اشتراکگذاری داده و اطلاعات مکانی شناخته شدند که همگی در کلاستر یکسانی قرار داشتند. همینطور از ارزیابی چالشها در دو کلاس سازمانی و فنی چنین استنباط شد که چالشهای سازمانی نسبت به چالشهای فنی اهمیت بیشتری دارند.
سعیده زمانی؛ مجید رحیمزادگان
چکیده
تبخیر از دریاچه پشت سدها و دریاچههای آب شیرین از جمله روشهای هدررفت منابع آب است. به همین دلیل اندازهگیری مقدار تبخیر از سطح پهنههای آب شیرین اهمیت بسیاری در مدیریت منابع آب دارد. روشهای گوناگونی برای اندازهگیری تبخیر-تعرق ارائه شده که از جمله آنها الگوریتم توازن انرژی در سطح (SEBAL) است که میتواند با استفاده از تصاویر ماهوارهای ...
بیشتر
تبخیر از دریاچه پشت سدها و دریاچههای آب شیرین از جمله روشهای هدررفت منابع آب است. به همین دلیل اندازهگیری مقدار تبخیر از سطح پهنههای آب شیرین اهمیت بسیاری در مدیریت منابع آب دارد. روشهای گوناگونی برای اندازهگیری تبخیر-تعرق ارائه شده که از جمله آنها الگوریتم توازن انرژی در سطح (SEBAL) است که میتواند با استفاده از تصاویر ماهوارهای نقشههای پهنهبندی تبخیر-تعرق تولید نماید. تا به حال، الگوریتم SEBAL بیشتر در برآورد تبخیر-تعرق از سطح خشکیها و پوششهای گیاهی پیادهسازی شده و تحقیقات کمی در زمینه کاربرد آن در سطح پهنههای آبی شیرین انجام شده است. هدف این تحقیق، بکارگیری الگوریتم SEBAL جهت پهنهبندی تبخیر از سطح دریاچههای پشت سدها است. به همین منظور سه تصویر Landsat TM از دریاچه سد امیرکبیر (کرج) و زمینهای کشاورزی پاییندست آن مربوط به ماههای خرداد، تیر و مرداد سال 0931 تهیه گردید و تصحیحات رادیومتریک و هندسی بر روی آن انجام شد. برای انجام پیادهسازیهای الگوریتم SEBAL، از دادههای ایستگاه هواشناسی کرج استفاده شد. همچنین مقدار تبخیر اندازهگیری شده از روش تشت تبخیر توسط شرکت آب منطقهای استان تهران در نزدیکی دریاچه سد امیرکبیر به عنوان دادههای واقعیت زمینی استفاده گردید. RMSE نتایج به دست آمده از SEBAL برای سد امیرکبیر با دادههای زمینی، 72/0 میلیمتر بود که مقدار قابل قبولی محسوب میشد. مقدار تبخیر روزانه نیز از کل سطح دریاچه در تاریخهای منتخب به ترتیب 730/8، 346/01 و 534/5 متر در روز به دست آمد. علاوه بر این، نتایج نشان دهنده افزایش تبخیر از سطح مخزن سد در مناطق کمعمق به سمت مناطق عمیقتر بود که این مورد میتواند نشان دهنده کارایی نامناسب روشهای نقطهای اندازهگیری تبخیر باشد. در مجموع، نتایج بیانگر کارایی الگوریتم SEBAL برای برآورد تبخیر از سطح دریاچههای سدها بود و میتوان با توجه به شرایط مکانی و زمانی هر منطقه، از آن برای تعیین تبخیر پهنههای آبی شیرین استفاده نمود.
اکبر مرادی؛ محمدرضا ملک
چکیده
امروزه صنعت گردشگری و جذب گردشگر بهعنوان یکی از منابع اقتصادی در کشورهایی باسابقهی فرهنگی و تاریخی از جمله ایران، مورد توجه بسیار قرارگرفته است. گردشگران نیاز به اطلاعات ساختار یافتهای دارند که در هرلحظه و هر مکان در دسترسشان باشد. این اطلاعات به آنها کمک میکند که موقعیت خود را نسبت به مکانی که به احتمال زیاد برای آنها ...
بیشتر
امروزه صنعت گردشگری و جذب گردشگر بهعنوان یکی از منابع اقتصادی در کشورهایی باسابقهی فرهنگی و تاریخی از جمله ایران، مورد توجه بسیار قرارگرفته است. گردشگران نیاز به اطلاعات ساختار یافتهای دارند که در هرلحظه و هر مکان در دسترسشان باشد. این اطلاعات به آنها کمک میکند که موقعیت خود را نسبت به مکانی که به احتمال زیاد برای آنها جدید و ناآشنا باشد، توجیه کنند. همچنین آنها سرویسهای اطلاعات مکانی از قبیل مکانهای مورد نظرشان و بهترین مسیری که به آنها ختم میشود نیز میباشند. در سیستمهای بافتآگاه با بررسی بافتهای جاری کاربر رفتار خود را بر اساس این بافتها منطبق میکنند. در این مقاله نحوه پیادهسازی یک سیستم بافتآگاه گردشگری برای شهر مراغه شرح داده شده است. سیستمی که علاوه بر موقعیت مکانی گردشگر، از یک سری بافتهای دیگر مانند بافت جهت حرکت، بافت سرعت حرکت، مسیر و بافت زمان نیز برای استنباط شرایط گردشگران و تطبیق سیستم با این شرایط استفاده میکند. نتایج حاصل از ارزیابی سیستم نشان میدهد حدود 33/83 درصد از کارشناسان گردشگری و گردشگران از سیستم پیادهسازی شده راضی بودند و آن را برای استفاده سایر گردشگران پیشنهاد میدادند.
محسن بختیاری؛ علی درویشی بلورانی؛ عطاءاله عبداللهی کاکرودی؛ کاظم رنگزن
چکیده
سنجش از دور عرصهی نوینی را در پایش و مدلسازی متغیرها و پارامترهای محیطی، در سطوحی متفاوت گشوده است به طوری که میتواند به عنوان یک زمینه تحقیقاتی و عملیاتی مناسب برای پیشبینی و مقابله با اثرات مخرب بحرانهای زیست محیطی، قلمداد گردد. در این میان، قابلیتهای سنجندهیMODIS به لحاظ ارائه محصولات متنوع جهت تخمین پارامترهای محیطی، ...
بیشتر
سنجش از دور عرصهی نوینی را در پایش و مدلسازی متغیرها و پارامترهای محیطی، در سطوحی متفاوت گشوده است به طوری که میتواند به عنوان یک زمینه تحقیقاتی و عملیاتی مناسب برای پیشبینی و مقابله با اثرات مخرب بحرانهای زیست محیطی، قلمداد گردد. در این میان، قابلیتهای سنجندهیMODIS به لحاظ ارائه محصولات متنوع جهت تخمین پارامترهای محیطی، بیشتر از هر ابزار دورکاوی دیگر، نمود یافته است. در تحقیق حاضر از محصولات سنجنده MODIS برای معرفی شاخص نرمال شده سلامت زیست محیطی، NHEI، همراه با روندیابی تغییرات زمانی و بررسی ارتباط آن با کانونهای گردوغبار غرب آسیا در دههی اخیر، استفاده شده است. این شاخص، به صورت توأمان رفتارهای دمای سطحی و پوشش گیاهی را مدلسازی می کند. به علت همبستگی بالای نتایج حاصل از شاخص توسعه داده شده با کانونهای گردوغبار، از آن میتوان به عنوان مبنایی برای مدلسازی و روندیابی رفتار کانونهای گرد و غبار بهره برد. NHEI برای سالهای 2002 تا 2013 توسعه یافت، سپس روند تغییرات آن به کمک فرآیند روندیابی خطی آشکارسازی شد و ارتباط آن با کانونهای گردوغبار ارزیابی گردید. از آنجایی که NHEI روند تغییرات عناصرکلیدی دما، پوشش گیاهی و رطوبت را به صورت توأم نشان میدهد، نتایج روندیابی سلامت زیست محیطی حکایت از کاهش کلی شدت و گستره آن در محدودهی مورد مطالعه دارد. در حالی که توزیع نواحی بحرانی به سوی پراکندگی بیشتر میل نموده است. این مطالعه بر قابلیتهای NHEI در پایش و مدلسازی متغیرهای محیطی در ارتباط با طوفانهای گردوغبار، تأکید میورزد به طوری که متوسط NHEI کانونهای گردوغبار به طور معنیداری کمتر از متوسط NHEI محدوده مطالعاتی بود، بنابراین نتایج این مطالعه میتواند افق جدیدی در حوزهی برآورد پارامترهای محیطی به کمک طراحی شاخصهای سنجش از دوری نوین را بگشاید.
حیدر لطفی؛ حسین موسی زاده
چکیده
زلزله از پدیدهای طبیعی است که در طول تاریخ حیات بشر همواره انسان را به وحشت انداخته و باعث تخریب شهرها و روستاهای زیاد همراه با تلفات انسانی شدید شده است.زمین لرزه، لرزش و جنبش شدید و یا خفیف قشر کره زمین است که به نقصان درجه حرارت مواد مرکزی و ایجاد چین خوردگی و فشار منجرشده و یا در اثر انفجارهای آتشفشانی بوقوع میپیوندد. لذا مسئولان ...
بیشتر
زلزله از پدیدهای طبیعی است که در طول تاریخ حیات بشر همواره انسان را به وحشت انداخته و باعث تخریب شهرها و روستاهای زیاد همراه با تلفات انسانی شدید شده است.زمین لرزه، لرزش و جنبش شدید و یا خفیف قشر کره زمین است که به نقصان درجه حرارت مواد مرکزی و ایجاد چین خوردگی و فشار منجرشده و یا در اثر انفجارهای آتشفشانی بوقوع میپیوندد. لذا مسئولان موظف هستند بکوشند با این پدیده و راههای مؤثر در کاهش تلفات و خسارات ناشی از آن آشنا گردند. هدف پژوهش حاضر شناسایی نقاط لرزهخیز کشور ایران با توجه به تغییرات دمایی و رخدادهای لرزهای ثبت شده میباشد. روش پژوهش،باتوجهبهماهیتمسئلهوموضوعموردبررسی،ازنوعتوصیفی-تحلیلیاست واز نوع مطالعات کاربردی با تأکید بر روشهای کمی است. در این تحقیق از تصاویر سنجنده مودیس (محصول MOD11A1) ماهواره ترا برای سالهای2000 تا 2018 استفاده شده است. این تصاویر قدرت تفکیک یک کیلومتر دارند و بنابراین هر پیکسل از این تصاویر مساحتی در حدود100 هکتار زمین را شامل میشود. همچنین به منظور پهنهبندی زمین لرزهها از روشهای درونیابی زمین آمار استفاده گردید، تمامی فرایندها و تجزیه تحلیل دادهها در محیطGIS انجام شده است. با توجه به نقشه نهایی بدست آمده و بررسی تغییرات دمایی و رخدادهای بوقوع پیوسته، قسمتهای مربوط به نیمه جنوبی و جنوب غربی کشور (بوشهر، کرمانشاه، هرمزگان، خوزستان، ایلام) در معرض آسیب بسیار زیاد قراردارند. همچنین عرضهای مربوط به نیمه مرکزی وجنوب شرقی کشور (کرمان، سیستان و بلوچستان، جنوب غربی خراسان جنوبی، شرق یزد) در معرض آسیب متوسط تا زیاد و همچنین نیمه شمالی کشور (گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل) در پهنه آسیب کم قرار گرفتهاند.
زهرا بهاری سجهرودی؛ رضا آقاطاهر؛ محسن جعفری
چکیده
زبری زمین متغیر مهمی است که در علوم نجوم و زمین استفاده میشود. تعریف منحصربه فردی برای آن وجود ندارد. آن را میتوان متغیری جهت بیان تغییرپذیری سطح زمین در یک مقیاس معین تعریف نمود. محاسبهی زبری از اهمیت زیادی برخوردار است و مبنای بسیاری از تصمیمگیریها میباشد. بررسی کیفی قسمتهای مختلف یک محدودهای از زمین از نظر زبری ...
بیشتر
زبری زمین متغیر مهمی است که در علوم نجوم و زمین استفاده میشود. تعریف منحصربه فردی برای آن وجود ندارد. آن را میتوان متغیری جهت بیان تغییرپذیری سطح زمین در یک مقیاس معین تعریف نمود. محاسبهی زبری از اهمیت زیادی برخوردار است و مبنای بسیاری از تصمیمگیریها میباشد. بررسی کیفی قسمتهای مختلف یک محدودهای از زمین از نظر زبری و تغییرات ارتفاعی با در نظر گرفتن تمامی جوانب، نیازمند پردازشها و مقایسههای متفاوتی میباشد، از طرف دیگر حجم این پردازشها بسیار بالا و زمان بر است. در مقاله حاضر یک سامانه تصمیم گیری مکانی جهت تعیین خودکار نواحی مطلوب کاربر و بررسی همه جانبهی منطقه مورد نظر با استفاده از دادههای مدل ارتفاعی رقومی، طراحی و پیادهسازی گردید. شاخصهای مورداستفاده جهت محاسبهی زبری هر منطقه در این سامانه، عبارتند از: سیگما تی، سیگمازد و هندسه فرکتالی. در توسعه این سامانه از تلفیق شاخصهای نامبرده با روشهای مبتنی بر سامانه حامی تصمیمگیری مکانی استفاده گردید. این سامانهاطلاعات آماری مربوط به پچهای[1] متعدد در محدوده تعیین شده از مدل ارتفاعی رقومی مورد نظر را استخراج کرده و با رتبهبندی و کلاسهبندی پچها براساس معیارهای تعیین شده، به انتخاب پچهای مورد نظر کمک فراوانی میکند. این سامانه برای محدودههای متفاوتی از ایران تست و قابلیتهای آن مورد ارزیابی قرار گرفت.
[1]- در این مقاله پچ عبارت است از تکههایی از زمین که مشخصات آماری مربوط به آنها استخراج میشودو میتواند ابعاد متفاوتی داشته باشد.
کامران کریمی؛ غلامرضا زهتابیان؛ مرزبان فرامرزی؛ حسن خسروی
چکیده
دردهههایاخیر،تغییراتسریعکاربریاراضیبه ویژه در مناطق دارای اکوسیستم حساس باپیامدتخریبمنابعطبیعی همراه بوده است. متأسفانهبخشمهمیازاینتغییرات، غیراصولیوخارجازبرنامه بودهکهاطلاعازاینتغییرات برای برنامهریزان اهمیت بسزایی دارد. دراین مطالعهتغییراتپوششاراضیدر دو دورة قبل و بعد از بهرهبرداری از شبکههای آبیاری سد کرخه ...
بیشتر
دردهههایاخیر،تغییراتسریعکاربریاراضیبه ویژه در مناطق دارای اکوسیستم حساس باپیامدتخریبمنابعطبیعی همراه بوده است. متأسفانهبخشمهمیازاینتغییرات، غیراصولیوخارجازبرنامه بودهکهاطلاعازاینتغییرات برای برنامهریزان اهمیت بسزایی دارد. دراین مطالعهتغییراتپوششاراضیدر دو دورة قبل و بعد از بهرهبرداری از شبکههای آبیاری سد کرخه به دشت عباس در استان ایلام مورد ارزیابی قرار گرفت. از تصاویر سنجندههای لندست TM، ETM+ و OLI به ترتیب برای سالهای 1368، 1382 و 1392 و همچنین نقشههایتوپوگرافی و پوشش منطقه استفاده گردید. تصاویر هر سه مقطع زمانی به پنج طبقة کاربری مرتع، اراضی کشاورزی، اراضی مسکونی، بستر رودخانه و اراضی بایر و تپه ماهور طبقهبندی شدند.همچنین به منظور تعیین دقیقتر تغییرات افزایشی کاهشی مساحتها برای دو دوره بدست آمد. نتایج نشان داد که در طول دو دوره کاربری بایر و تپه ماهور بیشترین مساحت از منطقه را در بر گرفته است، به طوریکه دوره اول 1/12344 هکتار و دوره دوم 5/17370 هکتار بوده است. همچنین طی دو دوره طبقه مرتع با تخریب مواجه بوده با این تفاوت که در دورة دوم، 3/14% بیشتر از دورة اول بوده است. همچنین در دورة دومبه دلیل بهرهبرداری کشاورزان از سیستمهای آبیاری تغییرات کاربریها بیشتر به سمت تبدیل به کاربری کشاورزی بوده است، به طوری که طی 10 سال 8/3671 هکتار 550% به این اراضی افزوده شده است. بیشترین تبدیل کاربری به کاربری کشاورزی مربوط به کاربری اراضی بایر و تپه ماهور بوده است. این اراضی به علت اینکه در بین اراضی کشاورزی و در فاصله کمی نسبت به سیستمهای آبیاری واقع گردیدهاند، توسط ساکنان منطقه بیشتر دستخوش تغییر قرار گرفتهاند. بامشخصنمودنحریمبرایاراضی کشاورزیمیتوانتاحدود زیادیازتغییرات کاربری اراضی در دشت مذکور جلوگیرینمود.
امیرمهدی امامی زاده مهابادی؛ کامران لاری؛ مجتبی ذوالجودی
چکیده
رسوبگذاری در کانالهای دسترسی بنادر یک مشکل عمده برای مسئولان بندر و همچنین شناورهایی است که در این کانالها تردد مینمایند.این پدیده علاوه بر تحمیل هزینههای سنگین به بندر، خطراتی را در این بخش حیاتی از بندر برای شناورها بوجود میآورد. در این تحقیق به بررسی و برآورد نرخ و حجم رسوبگذاری در کانال دسترسی بندر امام خمینی(ره) بر ...
بیشتر
رسوبگذاری در کانالهای دسترسی بنادر یک مشکل عمده برای مسئولان بندر و همچنین شناورهایی است که در این کانالها تردد مینمایند.این پدیده علاوه بر تحمیل هزینههای سنگین به بندر، خطراتی را در این بخش حیاتی از بندر برای شناورها بوجود میآورد. در این تحقیق به بررسی و برآورد نرخ و حجم رسوبگذاری در کانال دسترسی بندر امام خمینی(ره) بر اساس اطلاعات میدانی پرداخته شده است. در پژوهش حاضر، تحلیلهایی در مورد وضعیت جغرافیایی از قبیل تراز بستر، تحلیل سریهای زمانی موج و جزر و مد (به عنوان جریان) در منطقه توسط نرم افزار مایک 21 انجام و مدلسازی مناسبی ارائه شد.جهت بررسی حجم و نرخ رسوبگذاری از روشهای هیدروگرافی، تئوری بایکر و مدلسازی توسط مایک21 استفاده گردید. الگوی هیدرودینامیک جریان و انتقال رسوب با استفاده از روشهای مهندسی معتبر انجام شده است. همزمان مجموعه اطلاعات و دادههای کتابخانهای و نتایج دادههای میدانی موجود، جمعآوری و تجزیه و تحلیل گردیده و نتایج بدست آمده از روشهای مختلف (هیدروگرافی،بایکر و مایک21) کالیبره شدند. براساس نتایج حاصله و بررسی نقشههای هیدروگرافی مقدار واقعی رسوبگذاری در کانال/s/m 000078m3/0بدست آمد و باتوجه به اینکه روش هیدروگرافی معیاری برای کار و محاسبات به روشهای دیگر در نظر گرفته شد، درصد خطای نتایج حاصل از محاسبات بایکر 12% و مدلسازی مایک حدود 20% محاسبه گردید. بر این اساس ضرائب بدون بعد 88/0= برای تئوری بایکر و 2/1= برای نتایج حاصل از محاسبات توسط مایک21 بدست آمد که نشان دهنده دقت خوبی بود. براساس نتایج حاصله میتوان شیوه بهینه لایروبی و تغییرات مورفولیژیکی منطقه را بر اساس مدلهای حاصله بدست آورد.
مریم ارجمند؛ علیرضا راشکی؛ حسین سرگزی
چکیده
منطقه جازموریان واقع در جنوب شرقی ایران- بین دو استان کرمان و سیستان و بلوچستان ایران، هماکنون به دلیل خشکسالی و سدسازیهای متعدد، کاملاً خشک و تبدیل به بیابان شده است. این منطقه یکی از مناطق کلیدی تولید گردوغبار کشور است، اما تاکنون مطالعات محدودی در این منطقه بخصوص در زمینه گردوغبار صورت گرفته است. بهمنظور بررسی گردوغبار در ...
بیشتر
منطقه جازموریان واقع در جنوب شرقی ایران- بین دو استان کرمان و سیستان و بلوچستان ایران، هماکنون به دلیل خشکسالی و سدسازیهای متعدد، کاملاً خشک و تبدیل به بیابان شده است. این منطقه یکی از مناطق کلیدی تولید گردوغبار کشور است، اما تاکنون مطالعات محدودی در این منطقه بخصوص در زمینه گردوغبار صورت گرفته است. بهمنظور بررسی گردوغبار در این منطقه از دادههای ماهوارهای شامل شاخص گردوغبار AAI بدست آمده از سنجندههایTOMS_N7 (1978-1993) ، EP (1996-2005)TOMS_ و OMI (2005-2014) و شاخص عمق نوری گردوغبار AODحاصل سنجندههای MISR (2000- 2013) و MODIS (2000-2014) استفاده گردید. نمودار تغییرات زمانی شاخصها در منطقه جازموریان و نقشههای پهنهبندی رخدادهای گردوغبار برای جنوب شرق ایران تهیه شد. چند نقطه در جنوب شرق ایران به عنوان کانون تولید گردوغبار؛ شامل: زابل، منطقهای در پاکستان نزدیک به مرز ایران، سواحل مکران (خلیج گواتر) و منطقه جازموریان شناسایی گردید. با توجه به تغییرات سالانه شاخصها میتوان چندین سال یا دوره را بهعنوان دورههای اوج طوفان گردوغبار در منطقه شناسایی کرد، 1363 (شروع رخداد طوفانهای گردوغبار)، 1370، 1382-1383، 1387 و1391. بهطور کلی روند صعودی در مقادیر شاخصها را میتوان در نتیجه ساخت سدهای متعدد بر سر راه رودهای تغذیه کننده جازموریان و درنتیجه خشکشدن تدریجی آن دانست و افزایشهای ناگهانی در مقادیر میتواند در نتیجه وقوع خشکسالیها باشد.عمده وقایع گردوغبار در منطقه جازموریان در دو فصل بهار و تابستان اتفاق میافتد و بهترتیب در فصل زمستان و پاییز از شدت آن کاسته میشود. بنابراین فعالیت گردوغبار در چهار ماه می، ژوئن، ژولای و آگوست شدید و در چهار ماه نوامبر، دسامبر، ژانویه و فوریه ضعیف تر از سایر ماهها میباشد.
علی اکبر رسولی؛ علی محمد خورشید دوست؛ مجتبی فخاری واحد
چکیده
آذرخش یکی از جذابترین پدیدههای آب و هوایی است که هنوز به طور کامل درک نشده استودر انواع ابر به زمین، ابر به ابر و درون ابر رخ میدهد. آذرخش نوع ابر به زمین از جمله مهمترین علل مرگ و میر ناشی از عوامل آب و هوایی استوعلاوه بر خسارات مالی، سالانه در حدود 2000 نفر بر اثر این پدیده جان خود را از دست میدهند. در این پژوهش با استفاده از دادههای ...
بیشتر
آذرخش یکی از جذابترین پدیدههای آب و هوایی است که هنوز به طور کامل درک نشده استودر انواع ابر به زمین، ابر به ابر و درون ابر رخ میدهد. آذرخش نوع ابر به زمین از جمله مهمترین علل مرگ و میر ناشی از عوامل آب و هوایی استوعلاوه بر خسارات مالی، سالانه در حدود 2000 نفر بر اثر این پدیده جان خود را از دست میدهند. در این پژوهش با استفاده از دادههای سنجنده LIS پراکنش، تراکم و چرخه روزانه رعد و برقها بررسی شد و رابطه فراوانی رعد و برقها با ارتفاع از تراز دریا مورد آزمون قرار گرفت. برای بررسی توزیع آماری دادهها از شاخص نزدیکترین همسایه و برای نشان دادن توزیع فضایی دادهها از تابع تراکم کرنل در نرم افزارGIS استفاده شد. رابطه رعد و برقها با ارتفاع، به روش گرافیکی و رگرسیون چند جملهای بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشینه فراوانی رعد و برقها در ماههای مارس تا آگوست رخ میدهد. همچنین بررسی تغییرات روزانه نشان داد که از ساعت 13تا 16به وقت محلی فعالیتهای رعد و برقی به صورت معنی داری افزایش مییابد. نتایج شاخصهای نزدیکترین همسایه و تابع تراکم کرنل نشان داد که پراکنش دادهها از الگوی خوشهای پیروی میکندوپراکنش فضایی دادهها طوری است که در دامنههای جنوبی ناهمواریهای جنوبی این منطقه فراوانی رعد و برقها بیشتر است. رابطه فراوانی رعد و برقها با ارتفاع نیز نشان داد که بیشینه فراوانی رعد و برقها در دامنههای جنوبی و قبل از رسیدن به قله اصلی و در ارتفاع بین 700 تا 1200 متر قرار دارد.
مهدیه سلطانی گردفرامرزی؛ غلامعلی مظفری؛ شهاب شفیعی
چکیده
در سالهای اخیر تغییرات جهانی اقلیمی در بسیاری از مناطق کشور خصوصاً فلات مرکزی ایران منجر به تشدید پدیده خشکسالی شده است. دشت یزد- اردکان در استان یزد نیز از این امر مستثنی نبوده و تکرار این پدیده منجر به بروز تغییراتی در کیفیت و کمیت منابع آب موجود دشت که عمدتاً چاههای آب زیرزمینی هستند؛ گردیده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر ...
بیشتر
در سالهای اخیر تغییرات جهانی اقلیمی در بسیاری از مناطق کشور خصوصاً فلات مرکزی ایران منجر به تشدید پدیده خشکسالی شده است. دشت یزد- اردکان در استان یزد نیز از این امر مستثنی نبوده و تکرار این پدیده منجر به بروز تغییراتی در کیفیت و کمیت منابع آب موجود دشت که عمدتاً چاههای آب زیرزمینی هستند؛ گردیده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر خشکسالیهای دودهه اخیر بر شوری آب استحصالی از چاههای آب زیرزمینی منطقه میباشد. برای این کار از دادههای هواشناسی دشت یزد- اردکان در دو دوره زمانی، بارش بلند مدت 7 ایستگاه (1391- 1346)و بارش کوتاه مدت41 ایستگاه (1391 - 1375) استفاده شده است. نتایج این مطالعه در ارزیابی مدلهای واریوگرامی خشکسالیها بهترین مدل را،مدل کروی و گوسین در خشکسالی و شوری و همچنین با توجه به روش زمین آماری بهترین مدل برونیابی را، کریجینگ و کوکریجینگ تشخیص داده است. در تحلیل همبستگی باهر سه آماره پیرسون، منکندال و اسپرمن بین بارش (spi) وشوری بر مبنای نمره z روند منفی به همراه همبستگی معکوس مشاهده شده، که در هیچکدام سطح معنیدار مشاهده نمیشود. وجود همبستگی قوی بین این دو پارامتربا تأخیر یک سال از نتایج دیگر این پژوهش بوده است. به وسیله نرم افزار +GS و GIS انتخاب بهترین مدل واریوگرامی، نقشههای خشکسالی و شوری آب زیرزمینی و نقشه تغییرات شوری نیز ترسیم گردید. به طور کلی در اکثر ایستگاهها با روند منفی بارش، روند مثبت شوری آب زیرزمینی مشاهده میشود و همچنین کیفیت آب زیرزمینی در مناطقی که بیشتر مورد هجمه خشکسالی قرارداشته است شدیدتر تغییر یافته و شوری آن نیز بیشتر شده است.
محسن پورخسروانی؛ سیده الهام موسوی
چکیده
توزیع جغرافیایی مخاطرات طبیعی که به کشته شدن تعداد زیادی از مردم و ویرانی جوامع انسانی میانجامد بر مکان گزینی نامناسب نواحی و رشد بیبرنامه منطبق میباشد. رشد بیرویه شهرها و خزش مناطق شهری بر بستر طبیعی بدون توجه به خطرات طبیعی لزوم توجه به شناخت شرایط ژئومورفیک منطقه، مخاطرات محیطی و برنامهریزی شهری در تعیین حریم امن و پایدار ...
بیشتر
توزیع جغرافیایی مخاطرات طبیعی که به کشته شدن تعداد زیادی از مردم و ویرانی جوامع انسانی میانجامد بر مکان گزینی نامناسب نواحی و رشد بیبرنامه منطبق میباشد. رشد بیرویه شهرها و خزش مناطق شهری بر بستر طبیعی بدون توجه به خطرات طبیعی لزوم توجه به شناخت شرایط ژئومورفیک منطقه، مخاطرات محیطی و برنامهریزی شهری در تعیین حریم امن و پایدار توسعه شهرها را میطلبد. در این تحقیق با مطالعه فرآیندهای ژئومورفولوژیک و مخاطرات محیطی در محدوده مورد مطالعهو با استفاده از مدلهای SAW،Dematel وAHP سعی شده است که فرصتها و محدودیتهای موجود در جهات مختلف توسعه شهرهای دالکی- وحدتیه مشخص و در نهایت مناسبترین محور برای توسعه آینده شهر تعیین شود. هر چند دو مدل Dematel و AHP هر دو به مقایسه زوجی هر عنصر نسبت به سایر ﭘارامترها میﭘردازد، اما مدلAHP به دلیل مقایسه وزن طبقات هر معیار بر اساس ترجیح یک طبقه نسبت به تمام طبقات آن معیار، آن هم بدون تأثیرگذاری و یا تأثیرپذیری نتایج بهتری را ارائه میدهد. همچنین مدل SAW نیز با تعیین مستقیم اوازن نتایجی را پیشنهاد مینماید. از اینرو با توجه به تضاد نتایج نهایی وزن دهی ﭘارامترها؛ در این نوشتار به ادغام اوازن با استفاده از روش میانگین رتبهها ﭘرداخته شد. مطابق با این روش ﭘارامتر مواد مادری با میانگین رتبه33/1 ارجحترین ﭘارامتر و شیب و سطوح اراضی با میانگین رتبه 76/3 دارای کمترین ارجحیت در وزن دهی عوامل میباشد. مطابق با این بررسیها اراضی جنوب شرق، شمال، شمال شرق و دامنههای شرقی مناسبترین جهات برای توسعه فیزیکی دو شهر دالکی و وحدتیه میباشد.
علیرضا سلیمانی؛ احمد آفتاب؛ علی مجنونی توتاخانه
چکیده
در کشور ایران مناطق مرزی به دلیل وجود طیف گستردهای از تهدیدات بالقوه و بالفعل کانونهای بحران در کشورهای همسایه، لزوم اقدامات و تدابیر مؤثر دفاعی و مقابله با این تهدیدات آشکار است تا از این طریق بتوان ضمن تأمین امنیت، شرایط را جهت رشد و توسعه اقتصادی روستاهای فراهم ساخت. در این راستا هدف پژوهش حاضر، تحلیل ساختار فضایی سکونتگاههای ...
بیشتر
در کشور ایران مناطق مرزی به دلیل وجود طیف گستردهای از تهدیدات بالقوه و بالفعل کانونهای بحران در کشورهای همسایه، لزوم اقدامات و تدابیر مؤثر دفاعی و مقابله با این تهدیدات آشکار است تا از این طریق بتوان ضمن تأمین امنیت، شرایط را جهت رشد و توسعه اقتصادی روستاهای فراهم ساخت. در این راستا هدف پژوهش حاضر، تحلیل ساختار فضایی سکونتگاههای روستایی در نواحی مرزی ایران و ترکیه با تأکید بر پدافند غیرعامل میباشد. نوع پژوهش کاربردی بوده و روش تحقیق آن توصیفی ـ تحلیلی میباشد. در این ارتباط 8 معیار اصلی (منابع آب، مخاطرات طبیعی، شکل زمین، ملاحظات امنیتی، اقلیم، ملاحظات جمعیتی، دسترسی به امکانات ، جنس زمین) با 17 زیرمعیار در قالب مدلANP در رویکردی تلفیقی با سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد تحلیل قرار گرفتند، نتایج حاصل از پژوهش، پهنهبندی محدوده مورد مطالعه بر اساس آسیبپذیری در قالب پنج طبقه خیلی کم تا خیلی زیاد میباشد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از 1259 روستای واقع در محدوده مورد مطالعه 29 درصد از آنها با جمعیتی بالغ بر 150213 (3/26 درصد) در محدوده آسیبپذیری خیلی زیاد و زیاد قرار گرفتهاند. این درحالی است که در محدوه آسیبپذیری خیلی کم از نظر قابلیت پدافندی 299 روستا با 31 درصد از جمعیت قرار دارد. نتایج نشان میدهد که ملاحظات امنیتی با امتیاز 349/0 بیشترین اهمیت و تأثیر را در تحلیل سکونتگاههای روستایی نواحی مرزی ایران و ترکیه از نظر پدافند غیرعامل دارد. در مرتبههای بعـد ملاحظات جمعیتی با امتیاز 232/0 و مخاطرات محیطی با امتیاز 150/0 از نظر اهمیت قرار دارند. در این میان، جنس زمین و منابع آب به ترتیب با میزان اهمیت 019/0 و 026/0 کم اهمیت ترین میباشند.
علیرضا دربان آستانه؛ سجاد فردوسی؛ حمید رضا شاه محمدی
چکیده
گردشگری دریایی یکی از جذابترین و پرطرفدارترین شاخههای گردشگری به شمار میآید که در دهههای اخیر رونق بسیاری یافته و بخش قابل توجهی از اقتصاد گردشگری را به خود اختصاص داده است. در این میان کشور ایران با وجود برخورداری از مرزهای ساحلی وسیع در شمال و جنوب تاکنون نتوانسته خدمات مطلوبی را در ارتباط با گردشگری دریایی به گردشگران ارائه ...
بیشتر
گردشگری دریایی یکی از جذابترین و پرطرفدارترین شاخههای گردشگری به شمار میآید که در دهههای اخیر رونق بسیاری یافته و بخش قابل توجهی از اقتصاد گردشگری را به خود اختصاص داده است. در این میان کشور ایران با وجود برخورداری از مرزهای ساحلی وسیع در شمال و جنوب تاکنون نتوانسته خدمات مطلوبی را در ارتباط با گردشگری دریایی به گردشگران ارائه نماید. از جمله اقداماتی که میتوان در این زمینه انجام داد احداث سایتهای گردشگری دریایی در مناطق ساحلی است. به منظور مکانیابی چنین سایتهایی در نظر گرفتن معیارهایی بدین شرح ضروری است: فاصله از دریا، دید نسبت به دریا، آفتابگیری، کاربری اراضی، فاصله از مخاطرات طبیعی همچون گسل، سیلاب، فرسایش، فاصله از سکونتگاهها، فاصله از رودخانه و دریاچه، فاصله از شبکه معابر، فاصله از مناطق حفاظت شده و درصد شیب. بر این اساس پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی مطلوبترین نقاط به منظور احداث سایت گردشگری دریایی تدوین گردیده است. اطلاعاتموردنیاز به روش کتابخانهایجمعآوری گردیده است. جهت وزن دهی به معیارهای مورد بررسی از طریق نظرخواهی از 32 کارشناس و متخصص و از روش AHP استفاده شده است. پس از تعین وزن هر یک از معیارها، لایههای اطلاعاتی هر یک از معیارها در محیط GIS ایجاد گردیده و در نهایت با روی همگذاری لایههای اطلاعاتی، مناسبترین مکانها جهت ایجاد سایت گردشگری دریایی معرفی گردیده است. بر این اساس چهار محدوده در شهرستان تنکابن به منظور جانمایی سایت گردشگری دریایی نسبت به سایر نقاط، مطلوب تشخیص داده شده است. بنابراین برنامهریزی مناسب برای ایجاد سایتهای گردشگری دریایی در مکانهای پیشنهاد شده به ترتیب اولویت، توسعه پایدار گردشگری و متقابلاً توسعه اقتصادی منطقه را به همراه خواهد داشت.