دورسنجی
محمد فتح اله زاده؛ مجتبی یمانی؛ ابوالقاسم گورابی؛ مهران مقصودی؛ مهرنوش قدیمی
چکیده
مورفوتکتونیک، دانش کاربرد اصول ژئومورفیک در حل مسائل تکتونیکی است. رقابت مداوم بین فرآیندهای تکتونیکی که تمایل به ایجاد توپوگرافی دارند و فرآیندهای سطحی که تمایل به فرسایش و متلاشی کردن آنها دارند، اساس علم مورفوتکتونیک است. جلگه‌های ساحلی به دلیل عملکرد همزمان فعالیت‌های تکتونیکی بر دو محیط خشکی_آبی، دارای لندفرم‌ها و چشم‌اندازهای ...
بیشتر
مورفوتکتونیک، دانش کاربرد اصول ژئومورفیک در حل مسائل تکتونیکی است. رقابت مداوم بین فرآیندهای تکتونیکی که تمایل به ایجاد توپوگرافی دارند و فرآیندهای سطحی که تمایل به فرسایش و متلاشی کردن آنها دارند، اساس علم مورفوتکتونیک است. جلگه‌های ساحلی به دلیل عملکرد همزمان فعالیت‌های تکتونیکی بر دو محیط خشکی_آبی، دارای لندفرم‌ها و چشم‌اندازهای نوزمین‌ساختی قابل تمایزی هستند. مناطق ساحلی شمال ایران به دلیل تراکم جمعیت بالا و قابلیت رشد و توسعه اقتصادی و کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از از روش‌های شناسایی و اندازه‌گیری تغییرات زمین استفاده از دورسنجی راداری است. اصول این تکنیک برای اولین بار توسط گراهام در سال 1974 بیان شد. در این پژوهش نوار ساحل شرقی دریای خزر از گمیشان تا جویبار از نظر فعالیت های تکتونیکی با استفاده از تکنیک‌های دورسنجی راداری در بازۀ زمانی 2014 تا 2021 مورد پایش قرار گرفت. اگرچه بازه زمانی انتخابی در مقیاس زمانی زمین‌شناسی کوچک محسوب می‌شود، اما شدت عملکرد فرایندهای تکتونیک در منطقه امکان تمایز مناطق فعال ساحلی را مشخص می‌کند. نتایج بدست آمده از تداخل‌سنجی راداری بیانگر آن است که بخش شرقی ساحل خزر بیشتر تحت تأثیر بالاآمدگی بوده و این روند تا خلیج گرگان ادامه دارد بطوری‌که محدودۀ شهر گرگان نرخ بالا آمدگی 20 تا 40 میلی‌متر در سال را تجربه کرده است. روند تغییرشکل به سمت ناحیه ساحلی معکوس شده و فرونشستی معادل 10 تا 52 میلی‌متر در سال را داشته است. با نزدیک شدن به کرانه خزر این نرخ کمتر شده و به 10 میلی‌متر در سال می‌رسد. با توجه به اینکه در نوار ساحلی خزر آب‌های سطحی فراوان بوده و بهره برداری از آب زیرزمینی در این مناطق بسیار اندک است، از این رو با اطمینان بالایی می‌توان عامل رخداد بالاآمدگی و فروافتادگی (گمیشان) در این مناطق را به سازو کار تکتونیک و فعالیت گسل‌های فعال منطقه نسبت داد.
مهوش نداف سنگانی؛ سید رضا حسین زاده؛ خوزه مارتین؛ ناصر حافظی مقدس؛ مهناز جهادی؛ کاپیل مالیک
چکیده
معادن منبع اصلی تولید مواد اولیه هستند و استخراج این منابع طبیعی از معادن برای تولید کالا باعث ایجاد اختلال در تعادل سطحی، تغییر شکل مداوم زمین، افزایش مسائل محیط‌زیست و ایجاد خسارت به زیر ساخت ها می‌شود. از این رو کنترل و مانیتورینگ جابه‌جایی‌های ناشی از معادن سطحی روباز مهم می‌باشد. در این مقاله میزان تغییرات سطح زمین و تأثیرات ...
بیشتر
معادن منبع اصلی تولید مواد اولیه هستند و استخراج این منابع طبیعی از معادن برای تولید کالا باعث ایجاد اختلال در تعادل سطحی، تغییر شکل مداوم زمین، افزایش مسائل محیط‌زیست و ایجاد خسارت به زیر ساخت ها می‌شود. از این رو کنترل و مانیتورینگ جابه‌جایی‌های ناشی از معادن سطحی روباز مهم می‌باشد. در این مقاله میزان تغییرات سطح زمین و تأثیرات ژئومورفولوژیکی ناشی از فعالیت‌های معدنکاری در معدن سنگ آهن سنگان خواف واقع در خراسان رضوی بررسی شده است. سنگان یک منطقه گرمسیری / خشک با برجستگی بالا 1700 متر ارتفاع در مناطق معدنی است. حداکثر دمای 35 تا 40 درجه سانتی‌گراد در جولای/ آگوست تجربه می‌شود در حالی که حداقل دما از5- تا 15- درجه سانتی‌گراد در ژانویه / فوریه رخ می‌دهد. بلندترین قله، نول خروس، در معدن A، 1719 متر قرار دارد. بررسی‌های میدانی انجام گرفته نشان می‌دهد که معادن سنگ آهن سنگان به‌علت فعالیت‌های شدید معدنکاری به‌ویژه ژئومورفولوژی منطقه دچار تغییر شده است که این تغییرات می‌تواند در روند طبیعی فرآیندها و فرم، مثلاً فرآیند سیلاب تأثیر داشته باشد. تداخل‌سنجی راداری ابزار ارزشمندی در پایش جابه‌جایی‌های سطح زمین است. برای بررسی و اندازه‌گیری میزان این تغییرات در معدن سنگان از روش تداخل‌سنجی راداری الگوریتم PS با 47 تصویر ماهواره‌ای سنتیتل1 مربوط به سال‌های 2014 تا 2020، پلاریزاسیون VV با استفاده از نرم‌افزارتجاری SARPROZ در محیط Matlab انجام شده است. تداخل‌سنجی راداری مبتنی بر پراکنش‌کننده‌های دائمی(PS) جابه‌جایی‌ها را بر روی پیکسل‌هایی که ویژگی‌های پراکنشی آنها در طول زمان تقریباً ثابت است، بررسی می‌کند. نتایج اجرای سری زمانی در این پژوهش با الگوریتم PS میزان تغییرات را حدود 30- سانتی‌متر در راستای دید ماهواره نشان داد. میانگین نرخ (سرعت) جابه‌جایی را 4/8- تا 6- سانتی‌متر در سال تعیین کرد. برای ارزیابی نتایج از داده های دوربین ترازیابی استفاده شد و در مقایسه با آن می‌توان گفت تقریباً روند مشابهی را طی کرده است. به‌طور کلی فعالیت‌های معدنکاری در معدن سنگان تغییرات توپوگرافی فراوانی بر محیط گذاشته است و موجب تشدید فعالیت فرآیندهای ژئومورفیک مثل لغزش، ریزش، و... بر روی باطله ها شده است. شناسایی و تحلیل این عوارض و فرآیندهای مرتبط، بیانگر یک چالش برای درک تحول چشم‌اندازهای زمین است. به‌طور کلی، نظارت بر تغییر شکل معادن سطحی با استفاده از داده‌های راداری SAR امکان‌پذیر و همچنین نیازمند به اجرای پژوهش‌های بیشتر در معادن ایران است.
