مجید دانش؛ حسینعلی بهرامی؛ روشنک درویش زاده؛ علی اکبر نوروزی
چکیده
شن از مهمترین اجزای بافت خاک است که برای عملیات مدلسازی زیستمحیطی و پهنهبندی رقومی خاک، باید مورد توجه واقع شود. از آنجا که این ویژگی، دستخوش تغییرپذیریهای مکانی بوده، لذا تشخیص، پهنهبندی و پایش آن در مقیاس وسیع و با روشهای نمونهبرداری و تحلیل آزمایشگاهی معمول، بسیار هزینهبر و وقتگیر است. با ظهور فناوری مجاورتسنجی ...
بیشتر
شن از مهمترین اجزای بافت خاک است که برای عملیات مدلسازی زیستمحیطی و پهنهبندی رقومی خاک، باید مورد توجه واقع شود. از آنجا که این ویژگی، دستخوش تغییرپذیریهای مکانی بوده، لذا تشخیص، پهنهبندی و پایش آن در مقیاس وسیع و با روشهای نمونهبرداری و تحلیل آزمایشگاهی معمول، بسیار هزینهبر و وقتگیر است. با ظهور فناوری مجاورتسنجی بازتابی(VNIR-DRS)، روزنهای در بررسی این ویژگی خاک ایجاد شده است. طی تحقیق حاضر، از طیفسنجی بازتابی مجاورتی، برای بررسی اجزای شن در قسمتهایی از استان مازندران استفاده شد. جمعاً 128 نمونه از عمق 20 سانتیمتری سطح خاک، براساس روش نمونهبرداری طبقهبندی شدۀ تصادفی و نیز با کمک اطلاعات جانبی همچون: زمینشناسی، کاربری اراضی، نقشۀ راهها، و خاکشناسی استان جمعآوری شد. در ابتدا مجموع نمونهها به دو قسمت برای عملیات واسنجی و اعتبارسنجی تقسیم شد. با بهرهگیری از تحلیل رگرسیون چندمتغیرۀ PLSR و براساس روش اعتبارسنجی متقاطع و عملیات پیشپردازشی چون: میانگینگیری (روش کاهش دادههای طیفی)، هموارسازی و مشتق اول طیفی براساس الگوریتم ساویتسکی-گولای، مدل نهایی با تعداد 2 و 4 عامل؛ بهترتیب: با همبستگی دوطرفۀ پیرسون(RP) حدود 0.83 و0.82 ، ضریب تبیین(R2P) حدود 0.68 و 0.67 ، میانگین مربعات خطای کالیبراسیون(RMSEP) حدود 8.68 و 8.83%، و نیز RPDP تقریبی 1.78 و 1.75، RPIQP تقریبی 2.45 و 2.41 (ست اعتبارسنجی مستقل)، بهعنوان مطلوبترین مدل بهمنظور برآورد مقادیر شن منطقۀ مورد مطالعه، شناخته شد که نتایج، نشاندهندۀ توانایی مناسب مدل در برآورد مقادیر شن منطقه بوده است. درنهایت، قابلیت فناوری مجاورتسنجی، در بررسی اجزای شن منطقه به اثبات رسید. همچنین، از این مدل و نیز دامنههای طیفی مؤثر بهدست آمده میتوان بهعنوان مبنایی برای بررسی مقادیر شن در مقیاس بسیار وسیع، با عملیات بیشمقیاسسازی توسط دادههای ابرطیفی هوایی- ماهوارهای، بهره برد. که این امر نشاندهندۀ اهمیت طیفسنجی مجاورتی در تشخیص طولموجهای مفید و نیز ایجاد مدل، بهمنظور استفادۀ آن در دادههای ماهوارهای، خواهد بود.