نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقلیم شناسی دانشگاه تهران

2 دکتری اقلیم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد

3 کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تربیت معلم

چکیده

روشهای طبقهبندی اقلیمی سنتی بسیار متنوعند. این روشها با وجود داشتن اهمیت از لحاظ تاریخی و از جنبه مقایسهای، دارای نقاط ضعف میباشند، که از کارایی جامع و بهتر این سیستمها میکاهد. شناخت پتانسیلهای طبیعی بعنوان بستر فعالیتهای انسانی، پایه و اساس غالب برنامهریزیهای محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل میدهد. اجرای توسعه پایدار مناطق نیازمند برنامهریزی دقیق بر اساس استعدادها و محدودیتهای منابع است و اقلیم هر منطقه از مهمترین عوامل تعیین کننده توان توسعه محل میباشد. در ایران که دارای تنوع توپوگرافی و گسترش جغرافیایی چشمگیری است، ارائه یک طبقهبندی کاملاً منطقی و منطبق با واقعیتهای طبیعی کاری بس دشوار است. استان مازندران نیز دارای ناهمواریهای زیادی میباشد و طبقهبندی اقلیمی آن به راحتی انجام پذیر نیست. هدف از انجام این پژوهش تعیین اقلیم استان مازندران بر اساس روش لیتین اسکی میباشد و سعی شده است که از چند روش برای طبقهبندی اقلیمی این استان استفاده شود ولی در نهایت تأکید بر روی روش لیتین اسکی بوده و به تشریح آن پرداخته شده است. در روش لیتین اسکی سه عنصر اولیه دما، بارش و ضریب بری استفاده میشود. این روش برای جامعیت طبقهبندی در ادامه از شاخصهای کمکی استفاده میکند که شامل 3 شاخص انطباق، تداوم فصل خشک و وضعیت تابش خورشید، میباشد. برای انجام این کار از دادههای 10 ایستگاه سینوپتیک و کلیماتولوژی استان مازندران طی سالهای آماری 2005-1984، در محیط SPSS استفاده شده است. در نهایت اقلیم ایستگاههای استان مازندران تعیین شده که در جدول 4 قابل مشاهده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Climatic classification of Mazandaran province according to Litinsky method

نویسندگان [English]

  • Mahmood Davoodi 1
  • Naser Bay 2
  • Omid Ebrahimi 3

1 University of Tehran

2 Azad University

3 Tarbiat Moallem University

چکیده [English]

Traditional methods of climatic classification are very diverse. Despite traditional and comparative importance, these methods have weaknesses which impair their comprehensive performance. Natural potentials as the background of human activities form the basis and foundation of many environmental programs and land use plans. Sustainable development needs careful planning based on resource constraints and abundances, and local development potentials are determined by its climate. Due to the significant topographic diversity and geographic expansion of Iran, providing a logical classification based on this country's natural realities is quite difficult. Due to topographic diversity of Mazandaran province, its climatic classification is not easily executable. The present article seeks to determine the climate of Mazandaran province according to Litinsky model. We tried to use different methods for climatic classification of the province, yet finally we focused on Litinsky model and explained it. Litinsky model use three fundamental elements of temperature, precipitation and Berry coefficient. Then, it takes advantage of auxiliary indicators including adaptation, continuity of dry season and solar radiation condition to provide a comprehensive classification. To do so, data obtained from 10 synoptic and climatologic stations in Mazandaran during 1984-2005 statistical period was used in SPSS environment. Finally, climate of Mazandaran province stations were determined and proposed in table 4.

کلیدواژه‌ها [English]

  • climatic classification. Litinsky method
  • Mazandaran
  • Indicator
  • Precipitation
  • Temperature
1- احمدیان، جواد، شیبانی، داریوش، عراقی، حسن، شیرمحمدی، رضا، مجرد، محبوبه؛ طبقهبندی اقلیمی کشاورزی در جهت مدیریت منابع آب در توسعه پایدار کشور، یازدهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، مقاله شماره 41، 1380، 2.
2- حیدری، حسن و علیجانی، بهلول؛ طبقهبندی اقلیمی ایران با استفاده از تکنیکهای آماری چند  متغیره، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 37، 1378.
3- سازمان هواشناسی کشور، آمار هواشناسی ایستگاههای سینوپتیک و کلیماتولوژی استان مازندران.
4- سایت سازمان هواشناسی استان مازندران، 1387، www.mazandaranmet.ir.
5- عزیزی، قاسم، طبقهبندی رقومی ایستگاههای اقلیمی منتخب در ایران به روش لیتن اسکی، پژوهشهای جغرافیایی- شماره 41، اسفند 1380، 51-39.
6-علیجانی، بهلول، آب و هوای ایران، انتشارات پیام نور، 1381، 156.
7- فرمهینی فراهانی، علی، مهدوی، محمد؛ کاربرد گیاهان به عنوان شاخصی برای تفکیک طبقات اقلیمی، منابع طبیعی شماره 74، بهار 1386، 166.
8- کاویانی، محمدرضا و علیجانی، بهلول، مبانی اقلیمشناسی، انتشارات سمت، تهران، 1383.
9- گرامی مطلق، علیرضا، شبانکاری، مهران؛ پهنهبندی اقلیمی استان بوشهر، مجلة پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، جلد بیستم  شماره 1 ، 1385،  صص 210-187.
10- مسعودیان، سیدابوالفضل، نواحی اقلیمی ایران، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، 1381.
11- نقشههای 1:250000 توپوگرافی استان مازندران، سازمان جغرافیایی کشور.
 
12- Bailey,Robert G., Ecological Climate Classification, USDA Forest Service, Inventory & Monitoring Institute, 1999, pp1.
13- Cornick, S. M., Extreme Canadian ClimatesNorthern and CoasBuilding Envelope & Structuretal, July 7, 2005, Pp2.
14- Henderson-Sellers ,Ann  and Robinson ,Peter J.; Contemporary Climatology; John Wiley and Sons Publication; 1989; 204pp; (produced by Longman Group {FE} Limited Printed in Hong Kong).
15- Kottek,Markus , Grieser,Jurgen, Beck,Christoph, Rudolf,Bruno, Rubel,Franz , World Map of the Koppen-Geiger climate classification updated, Meteorologische Zeitschrift, Vol. 15,No. 3,259-263(June 2006), pp 259.