نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان

چکیده

ماهیت و جوهرهی شهر با مسائل مختلفی از قبیل موضوعات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، فیزیکی، قضایی و محیطی پیوند خورده است. بنابراین معنی و مفهوم «امنیت شهری» مسألهای ترکیبی و پیچیده است. زیرا که شهر از واحدهای ملی و جهانی بسیاری تأثیر میپذیرد. لذا امروزه یکی از مباحث بسیار مهم در تأمین امنیت کلانشهرها؛ طراحی فضای قابل دفاع شهر میباشد. این فضاها میتواند شامل طراحی فضاهای مسکونی ایمن، یکپارچهسازی فضای عمومی با دیگر کاربریها (مراکز تجاری، ادارات دولتی و سایر ارگانهای مهم)، کنترل تراکم جمعیت در مناطق مهم شهر در زمانهای مختلف و بهینهسازی سیستمهای حملونقل و مدیریت بحران باشد. با دستیابی به اطلاعات جامع و دادههای کلی میتوان نقشهی بحران شهر را تهیه کرد و با اجرای راهکارهای بهینه، ایمنی و امنیت شهری را ارتقا بخشید. الگوی تغییرات فضایی در شهرها و همچنین چارچوب کلی کاربری اراضی شهری مهمترین موضوعاتی هستند که در بحث ایمنی و امنیت شهری؛ اهمیت برنامهریزی پدافند غیرعامل را در شهرها بیان میکنند. برنامهریزی فضایی شهرها یکی از مهمترین اهرمهایی است که آسیبپذیری مناطق مختلف شهری را در مقابل بحرانهای طبیعی و انسانی در موقعیتهای مکانی و زمانی مختلف نشان میدهد. مسألهی ایمنی و امنیت شهری به الگوهای بسیار پیچیدهای از علل تراکمی و اثرات چندگانه بستگی دارد. زیرا علل ناامنی در شهرها از مبانی بسیار مختلفی ناشی میشود. پیچیدگی الگوها حاکی از این است که تفاسیر ساده و تشریح علل خاص این مسائل برای بهینهسازی ایمنی و امنیت شهری ارزش محدودی دارد. این مقاله با هدف ارزیابی نقش پدافند غیرعامل در تأمین و بهینهسازی امنیت کلانشهرها و ارایهی راهبردهای بنیادین در جهت کاهش بحرانهای ثانویه (بعد از وقوع بحرانهای اولیه از قبیل سیل، زلزله، آتشسوزی و آشوبهای شهری) تدوین شده است. به نظر میرسد رویکرد پدافند غیرعامل دیدگاه راهبردی جدیدی در پایهریزی امنیت کلانشهرها در جهت ساخت شهری سالم و ایمن میباشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An analysis of the role passive defense plays in strategic security of metropolises

نویسندگان [English]

  • Ali Jozi Khamselooei
  • Hoda Javaheran

Esfahan University

چکیده [English]

The nature and essence of cities are intermingled with different issues such as political, economic, cultural, physical, juridical and environmental subjects. Therefore, “urban security” is a hybrid and complex concept. Because, city is influenced by many national and global units. Thus, designing a defensible urban space is one of the most important topics in securing metropolises. These spaces may include designing secure residential spaces, integrating public spaces with different land uses (commercial centers, governmental offices and other important organizations), controlling population density in important urban areas in different time periods and improving transportation systems and crisis management. With access to comprehensive information and general data, we can prepare a map of urban crisis and improve urban security and safety by implementation of optimal solutions. The pattern of spatial changes in cities and the framework of urban land use are among the most important issues in urban security and safety which indicate the importance of passive defense planning. Urban spatial planning is among the most important leverages which shows the vulnerability of different urban areas in the case of natural and human crisis in different time and locations. Urban security and safety depends on very complex patterns of density related causes and multiple effects. The complexity of these patterns suggests that providing simple commentaries and describing specific causes have a limited value in optimizing urban security and safety. The present article seeks to evaluate the role of passive defense in providing and optimizing security of metropolises, and suggests fundamental strategies for decreasing secondary crisis (after the occurrence of primary crisis such as flood, earthquake, fire and urban chaos. It seems that the passive defense approach is a new strategic view in establishing the security of metropolises and building a healthy and secure city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Passive defense
  • Security
  • metropolis
  • Crisis
  • crisis management
1- اشتریفر، مجید(1388)، تاریخچهی پدافند غیرعامل در آمریکا، نشریهی توسعهی صنعت، شمارهی 292، تهران.
2- اصغریان جدی، احمد (1374)، دفاع غیرعامل در ارگ بم، مجموعه مقالات کنگرهی تاریخ معماری و شهرسازی ایران، جلد دوم، تهران.
3- جلالی، غلامرضا و تاجور، اسماعیل(1387)، مبانی پدافند غیرعامل و تعلیمات صورت گرفته توسط کشور سوئیس، پژوهشکدهی پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، اصفهان.
4- حسینی، سید بهشید(1386)، تدوین معیارهای پدافند غیرعامل در معماری اماکن عمومی، مؤسسهی آموزشی و تحقیقاتی پدافند غیرعامل و دانشکدهی معماری و شهرسازی دانشگاه هنر تهران، تهران.
5- رضازاده خویی، رحیم(1386)، پروژهی دفاع شهری، پژوهشکدهی پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، اصفهان.
6- زیاری، کرامتالله(1387)، برنامهریزی شهرهای جدید، انتشارات سمت، تهران.
7- عسگری، علی(1383)، برنامهریزی و مدیریت سوانح در آموزش عالی، مجلهی شهرداریها، سال ششم، شمارهی 60، تهران.
8- علمداری، شهرام(1384)، جامعهی آماده، انتشارات نواندیشان آریا، چاپ اول، تهران.
9- فردرو، محسن(1388)، آشنایی با پدافند غیرعامل: افکار عمومی و جنگ روانی، انتشارات عابد، تهران.
10- فرزاد بهتاش، محمدرضا (1380)، دانشنامهی مدیریت شهری؛ سازمان پدافند غیرعامل، تهران.
11- کارگر، بهمن(1385)، امنیت شهری، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، چاپ دوم، تهران.
12- مبانی مستندات و الزامات قانونی مدیریت بحران(1382)، سازمان پدافند غیرعامل، تهران.
13- موحدینیا، جعفر(1385)، مفاهیم نظری و عملی دفاع غیرعامل، مرکز برنامهریزی و تألیف کتب درسی ستاد مشترک سپاه، چاپ اول، تهران.
14- مؤیدینژاد، حمزه و همکاران(1384)، نواقص و کاستیهای مدیریت بحران در شریانهای حیاتی ایران، سومین کنفرانس بینالمللی مدیریت جامع بحران، تهران.
15- نباتی، عزت الله(1383)، اصول و مبانی پدافند غیرعامل، انتشارات دانشکدهی فرماندهی آجا، تهران.
16- هاشمی، سیدجواد(1387)، نقش مهندسی در دفاع غیرعامل، کتاب ماه علوم اجتماعی، سال دوازدهم، شمارهی دهم، تهران.
17-Abbott, C and Roger, P(2006), Global Response toglobal Threats-security sustainable for 21 century, Oxford research groups, Oxford.
18-Coaffee, Jon(2009), Terrorism, risk and Global city, Birmingham University Press, Birmingham.
19-Department of the Army(2006), Counter insurgency, Military review, Washington.
20- Dreier, Peter(2003), Americanurban crisis, a decade after the Los Angeles riots, nationalcivic review, vol. 29, No. 1, Los Angeles.
21- Gregory, vecchi(2005), Crisis (hostage) negotiation: current strategies and issues inhigh-risk conflict resolution, Journal of Aggression and Violent Behavior, No.10, Washington.
22-Gorman, Neil(1979), Matera conflict: paradesand visual display in Northern Ireland, Berg, Oxford.
23-Kim, yungwook(2008), Negotiating with terrorists: The iterated game of theTaliban Korean hostage case, Journal of Public Relations Review, No.34,Seoul.
24- Mawson, A(2005), Understanding mass panicand other collective response to threat and disaster, psychiatry, vol. ,68New York.
25- Quarrel, Marta(2005), Does democracy preemptcivil wars? Journal of politician Economy, vol. 21, London.
26- United Nations Human Settlements Programme(UN-Habitat)(2007), Enhancing UrbanSafety And Security, First published byEarthscan in the UKand US.