نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
کارشناس ارشد ژئومورفولوژی و هیدرولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری
چکیده
دشت جوین با وسعتی معادل6980 کیلومتر مربع در غرب استان خراسان رضوی بصورت ناودیس بین دو طاقدیس ارتفاعات جغتای در جنوب و ارتفاعات شاه جهان در شمال واقع شده که زهکش اصلی آن رودخانه کالشور جوین می‌باشد. وجود بیش 1110حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق در حال بهره‌برداری و عدم برنامه‌ریزی صحیح، در استفاده از منابع آب زیرزمینی موجب شده است که این دشت به عنوان یکی از مناطق بحرانی استان خراسان رضوی مطرح گردد. تراکم نسبتاً زیاد روستاها و فعالیت غالب کشاورزی و وجود کارخانجات صنعتی مانند قند جوین فروکروم جمکو وتبدیل شدن دو قطب مهم جمعیتی این دشت(نقاب و جغتای) به شهرستان در سال‌های اخیر، قطعاً موجب بهره‌برداری بیش از پیش و افت منابع آب زیرزمینی و به دنبال آن تشدید پدیده فرونشینی خواهد شد که نگرانی‌هایی را برای برنامه‌ریزان ایجاد خواهد کرد. به همین منظور در این تحقیق جهت مطالعه ارتباط فرونشینی با بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی، اقدام به تهیه وبررسی نقشههای توپوگرافی، زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای، مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی گردید. درمرحله بعد باتهیه اطلاعات و آمارهواشناسی وهیدرولوژی نقشه پیزومتری منابع آب زیرزمینی تهیه و با استفاده از تکنیک GIS نقشه پهنه‌بندی فرونشینی در این دشت تهیه گردید. این نقشه نشان‌دهنده آن است که بیشترین افت مربوط به مناطقی است که روستاها به لحاظ تعداد، از تراکم وجمعیت بیشتری برخوردارند. همچنین صنایع منطقه نیز تأثیر زیادی در این مسئله داشته‌اند. در نهایت باتوجه به نقشه ژئومورفولوژی و پهنه‌بندی افت منابع آب زیرزمینی پیشنهادات لازم جهت تغذیه منابع آب زیرزمینی وجلوگیری از وقوع پدیده فرونشینی ارائه شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The effect of groundwater in plain Settlement in Jovin
نویسنده [English]
- Gholamhoseyn Salehabadi
Azad University
چکیده [English]
Jovin plain with an area of 6980 km2 is a syncline between two anticlines of Choghatay elevations in south and Shah Jahan elevations in North. Its main drainage is Kalshur River in Jovin. Because of more than 1110 deep and semi-deep wells being exploited and lack of correct planning in groundwater resources, this plain have been introduced as a critical areas in Khorasan-e Razavi province. Relatively high density villages, dominance of agricultural activities, industrial factories like Qand-e Jovin and Jamco ferro-chromium, and the fact that two important population centers in the plain (Neqab and Choghatay) have been changed into a town in recent years will definitely result in increasing exploitation of groundwater resources, intensification of ground subsidence and creates new considerations for urban planners. In order to study the relation between ground subsidence and exploitation of groundwater resources, the present article produces and investigates topographic, geologic maps, and satellite imageries and performs field and secondary study. In the next step, piezometric maps of ground water resources were produced using meteorological information and statistics. Ground subsidence zoning map of this plain was produced using GIS techniques. The map indicates that ground subsidence happened mostly in areas where villages have a higher density and population. Moreover, industries in the area were highly influential. Finally based on the geomorphologic maps and zoning of groundwater resources reduction, suggestions are provided regarding feeding of groundwater resources and ground subsidence.
)