نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی

چکیده

انجام اقدامات حفاظت آب وخاک و آبخیزداری در راستای حذف و یا تقلیل خسارات ناشی از استفاده ناشایست انسان از محیط طبیعی از جمله مواردی است که بعضاً از سال­ های پیش آغاز گردیده و اکنون نیز ادامه دارد. لکن ارزیابی تأثیر عملیات آبخیزداری در راستای دستیابی به اهداف طرح­ های مربوطه تاکنون بطور علمی و منطقی در ایران کمتر مد نظر بوده است. از این رو در مقاله حاضر به بررسی تأثیرات عملیات آبخیزداری در بخشی از حوضه آبریز بند قراء کاشمر به وسعت حدود 1200 هکتار و جمعیت 824 نفر (در سال 1379) در روستای بند قراء مورد بررسی قرار گرفته است.اقدامات آبخیزداری در حوضه مورد مطالعه در سال1379 شروع و با توجه به تخصیص اعتبار از استان خراسان در سال 1383 به پایان رسیده است. اقدامات آبخیزداری در حوضه آبریز بندقراء باعث کنترل سیلاب، تغذیه آب های زیرزمینی، کاهش گل آلودگی آب ها و در نهایت باعث افزایش میزان محصولات کشاورزی در منطقه شده است.طبق نظر روستاییان انجام اقدامات آبخیزداری در میزان تولید محصولات زراعی، مهاجرت مردم منطقه و تغییر وسعت اراضی بایر مؤثر واقع گشته است. در حوضه مورد مطالعه عملیات آبخیزداری شامل عملیات مکانیکی (ساختمانی)، بیومکانیکی و بیولوژیکی بوده است. عملیات آبخیزداری از نوع مکانیکی موفقیت­آمیز بوده است ولی عملیات بیولوژیکی به دلیل خشکسالی و کمبود بارندگی و عدم تکمیل اجرای عملیات بیولوژیکی و نیز چرای بی­رویه دام با عدم موفقیت همراه بوده است. عملیات بیومکانیکی هم موفقیت­آمیز بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Influence of Watershed Management on Flood Control and Ground Water Feeding (Case Study: Band-e-Qora Watershed, Shesh taraz river of Kashmar)

نویسنده [English]

  • Mohsen Rezaee Arefi

M.S in Geomorphology and Environmental Planning

چکیده [English]

Watershed management and water and soil preserving activities are used to eliminate the ill-effects of improper utilization of natural resources. But evalution of watershed management treatments in targeting goals has not yet been scientifically and logically conducted in Iran. In this article watershed management activities in part of Bande-qora watershed of kashmar which comprises almost 1200 hectares and a population of 834 people was studied. Watershed management activitied in the area started in 1379 and was finished in 1383 with regard to budjet allocation to Khorasan. Watershed management activities in Band-e-qora watershed caused flood control, ground water feeding, decreasing water turbidity and finally caused increased crop rate in the region. These activities affect, crops, migration rate and uncultivated lands utilization. In the study case, watershed management activities include biological and biomechnical operations. Mechanical watershed activities were successful but biological activities did not succeed. Biomechemical activities were also successful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bandar-egora watersed
  • Kashmar
  • Shesh Taraz river
  • Biological activities
  • biomechnical activities
  • mechnical activities
1- احمدی،ح،ژئومورفولوژی کاربردی،انتشارات دانشگاه تهران، دوره دوم،جلد اول،1378
2- رفاهی، ح ق، فرسایش آبی و کنترل آن، انتشارات دانشگاه تهران، دوره دوم، 1378
3- سازمان جهاد کشاورزی خراسان، مدیریت آبخیزداری، مطالعات آبخیزداری حوضه آبخیز بند قراء شهرستان کاشمر، 1379 
4- سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، مدیریت آبخیزداری، مطالعات هواشناسی حوضه آبخیز توندر کاشمر، 1383
5- سازمان جهاد کشاورزی خراسان، مدیریت آبخیزداری، مطالعات تلفیق و برنامه­ریزی حوضه آبخیز بند قراء کاشمر،1379
6- مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان کاشمر، اداره آبخیزداری، چکیده ای از آبخیزداری،1380
 
7-Bagdi , GL( 2005), peoples participation in soil and water conservation through watershed approach International Book Distributing co, 192p
8-Department of soil and water conservation engineering( swcE), G.B.P.u.A and T (1997) . Evaluation of soil and water conservation measures, 250 P.
9- Johnson , R.c(1993), Effects of foresting on suspended soils and BedLoad Yields in the Balquhidder catchments, jornaL of Hydrology,     145: 403-417.