نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه خوارزمی

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

چکیده

در طی چند دهه اخیر به دنبال تحولات صنعتی، اقتصادی، اجتماعی و مهاجرت از روستاها به شهر­ها رشد و گسترش مناطق حاشیه نشین، انواع آسیبهای اجتماعی را به دنبال داشته است. امروزه آسیب­های اجتماعی از مهمترین عوامل تهدید کننده امنیت درکلانشهرها محسوب می­شوند. افزایش روز افزون تعداد مجرمین در کلانشهرها بخصوص در کشورهای در حال توسعه مهمترین دغدغه مدیران شهری است. با توجه به ضرورتهای امنیتی، اقتصادی و اجتماعی این مسئله، شناسایی عوامل و عناصر مؤثر بر افزایش جرایم شهری به عنوان نخستین راهکار در دستور کار برنامه­ریزان شهری است. تحقیق حاضر در راستای شناسایی عوامل مؤثر بر بروز جرائم و آسیبهای اجتماعی به منظور پیشگیری و کنترل انجام گرفته است. حاشیهنشینی به عنوان یکی از بستر­های مهم بروز آسیب­های اجتماعی است که همواره با گسترش آن شاهد افزایش ناامنی اجتماعی -  اقتصادی می­شود. نتایج حاصله از این پژوهش مشخص می­سازد در این مناطق  به خاطر تزلزل ارزشهای انسانی، انواع آسیبها و جرایم (چه به مثابه انحراف و چه در زمره بیماری یا اختلال) به راحتی می­تواند رشد کند. بیعدالتی­های اجتماعی و اقتصادی و به ویژه رشد ضعیف توسعه فرهنگی زمینه ساز بسیاری از جرایم شهری است. فقر فرهنگی و اقتصادی که به دنبال خود فرسودگی کالبد شهری را موجب میشود، مهمترین عوامل و زمینه­های رشد و گسترش جرایم شهری است. در این تحقیق ضمن بررسی نظری و مفهومی آسیب­های اجتماعی، عوامل­ بروز جرائم و آسیب­ها در مناطق حاشیه­نشین در سه دسته عوامل اجتماعی-  فرهنگی، اقتصادی و کالبدی  تبیین گردیده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating factors and phenomena affecting the incidence of social crimes and social injuries in metropolises (With emphasis on marginalized areas)

نویسندگان [English]

  • Ali Shama'ii 1
  • Mohammad Ein Shahimirza 2
  • Javad Malekan 2

1 Associate Professor, University of Khwarazmi

2 Master of Geography and Planning

چکیده [English]

Following the industrial, economic and social changes in recent decades, rural emigration to urban areas have increased and development of urban areas have caused different social damages. Nowadays, social damages are among the most important threats to the security of metropolises. Growing increase in the number of criminals in metropolises, especially in developing countries is the most important concern of urban managers. Considering the security, economic, social requirements of this issue, identifying effective factors in increasing urban crimes is the most important part of urban planners’ agenda. The present article seeks to identify factors affecting crimes and social damages as a mean for preventing and controlling them. Suburban areas are an important context for social damages and their development results in an increase of social-economic insecurity. Results indicate that instability of humanistic values can easily increase due to different damages and crimes (either in the form of deviation or sickness or disorder). Social and economic injustice and specifically slow cultural development have resulted in many urban crimes. Cultural and economic poverty is the most important factor in the development and growth of urban crimes and results in urban texture worn out. The present article investigates social damages theoretically and conceptually, while classifying effective factors in the occurrence of crime and damages in suburban environment into three different groups of social-cultural, economic and physical factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social damages
  • suburbanism
  • crimes
  • Metropolises
1ـ احمدی، هادی (1383)، تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل مهاجران غیر رسمی به رفتارهای مجرمانه (مطالعه موردی: شهر شیراز)، دانشگاه شیراز، مرکز انسان شناسی.
2- پارسا، غفار (1389)، حاشیهنشینی و جرایم، روزنامه مردم سالاری، 30/8/1389.
3ـ پوراحمد، احمد و همکاران (1382)، بررسی جغرافیایی جرایم در شهر تهران، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 44، صص 81ـ 89 .
4ـ پور موسوی، سید موسی و همکاران (1390)، تأثیر بلند مرتبهسازی بر میزان جرایم شهری (مطالعه موردی: مناطق 22 گانه شهر تهران)، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی انسانی، شماره 77، صص 61ـ 73.
5ـ حکمتنیا، حسن و همکاران (1389)، حاشیهنشینان و ارتکاب جرایم اجتماعی در شهر یزد، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی انسانی، شماره72، تابستان 1389، صص157ـ 166.
6ـ ربانی، رسول و سایر همکاران (1386)، تحلیلی بر علل اصلی شکلگیری مناطق حاشیهنشین در شهر اصفهان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 13.
7ـ رضوانی، محمدرضا؛ زهرا، زارع؛ فرهادی، صامت و نیک سیرت، مسعود (1389)، جغرافیای جرم در نواحی روستایی با تأکید بر سرقت دام در بخش چهاردولی شهرستان قروه، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، دانشگاه علوم انتظامی، تهران.
8ـ رهنمایی، محمد تقی و پورموسوی، سیدموسی (1385)، بررسی ناپایداریهای امنیتی کلان شهر تهران بر اساس شاخصهای توسعه پایدار شهری پژوهشهای جغرافیایی، شماره 57، صص 177ـ 197.
9ـ رهنمایی، محمد تقی؛ محمد پور، صابر و اسکندر، حافظ (1389)، تحلیل نقش مهاجرت در زمینهسازی برای پیدایش آسیبهای اجتماعی شهرنشینی شتابان در ایران، فصلنامه جغرافیای انسانی، سال سوم، شماره اول، 1389، صص 157ـ 175.
10ـ عباسی ورکی، الهام (1387)، شناسایی و تحلیل فضایی کانونهای جرم خیز شهر قزوین با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم انسانی.
11ـ کلانتری، محسن و آیت، آیتالله (1386)، تأثیر شرایط محیطی بر وقوع بزهکاری و راهکارهای پیشگیری از آن (نمونه موردی: جرایم ارتکابی در شهر تهران)، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال دوم، شماره پنجم.
12ـ کلانتری، محسن و توکلی، مهدی (1386)، شناسایی کانونهای جرم خیز شهری، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال دوم، شماره دوم، صص75 ـ 100.
 13ـ کلانتری، محسن و صفری، اسماعیل (1387)، کاربرد فناوریهای نوین در امور پلیسی (مورد مطالعه نقشه نگاری بزهکاری)، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال سوم، شماره 6.
14ـ کلانتری، محسن (1382)، بررسی جغرافیایی جرایم در شهر تهران. رساله دوره دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا.
15ـ کلانتری، محسن و همکاران (1388)، مدیریت و تحلیل داده های بزهکاری در بخش مرکزی شهر تهران با استفاده از تکنیکهای درون یابی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال چهارم، صص 482 ـ 504.
16ـ کی نیا، مهدی (1373)، مبانی جرمشناسی (جلد دوم)، انتشارات دانشگاه تهران.
17- محسنی تبریزی، علی رضا؛ شگری پور، سعید؛ زنگی، حسین (1386) ، نقش اقدامات انتظامی در پیشگیری از جرایم در مناطق حاشیه نشین بومهن، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال سوم، شماره اول، بهار 1387.
18ـ مرتضوی، 1367، چراغی برای دفاع شهر، مجله الکترونیکی ویستا،http://vista.ir/article/361394.
19- نادری، امیر (1383)،  فصلنامه دانش انتظامی، پیش شماره 3 و 4. «مهاجرت جوانان: آسیبها و پیامدهاى امنیتى آن» 
20ـ نقدی، اسداله و صادقی، رسول (1385)، حاشیهنشینی چالشی فراروی توسعه پایدار. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره20.
21ـ هزار جریبی، جعفر؛ صارمی، نوذر و یوسف­وندی، فریبرز (1388)، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال چهارم، شماره اول، بهار 1388. 
22- Luo, X, (2012), Spatial Patterns of Neighbourhood Crime in CanadianCities The Influence of Neighbourhood and City Contexts, A thesispresented to the University of Waterloo for the degree ofMaster of Science in Geography, Waterloo, Ontario, Canada, 2012. http://etd.ohiolink.edu/.
23- Ratcliffe, j. h. 2004. The hotspots matrix: A fram Work for the spatio- tem- poralof crime reduction.Police
   practice and research, 5(1), 23 -5.doi: .4260.42000191305/156/10.180
24- Felson, M., & Clarke, R. V. (1998). Opportunitymakes the thief: Pratical theory for crime prevention (Police ResearchPaper, 98). London: Home Office, Policing and Reducing Crime Unit, Research, Development and Statistics Directorate. Retrieved from http:// www.popcenter.org/library/reading/PDFs/Thief.pdf.