نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد بافق

2 هیأت علمی دانشگاه یزد

چکیده

هدف اصلی از نگارش این مقاله، ارائه شاخصی علاوه بر شاخص ‌های موجود برای تعیین جهت باد غالب در منطقه (ارگ­ حسن‌ آباد بافق) می ‌باشد. این شاخص در مناطقی که شاخص ‌های دیگر از جمله آمار باد جهت رسم گلباد، تصاویر ماهواره‌­ای و عکس­‌های هوایی کمتر در دسترس می ‌باشد، می ‌تواند مفید واقع گردد.
در اجرای این طرح با کمک آمار ایستگاه سینوپتیک بافق، گلبادهای ماهانه و فصلی وسالانه رسم شدند. همچنین مورفولوژی تپه ‌های ماسه‌ ای از روی تصاویر ماهواره ‌ای منطقه بررسی شد و از مجموع فعالیت­‌های فوق جهت باد غالب تعیین گردید. سپس شبکه تصادفی بر روی تصویر ماهواره‌­ای ارگ انداخته شد و مختصات چهل نقطه استخراج گردید که به فاصله تقریبی 500 متر از یکدیگر قرار داشتند. با کمک GPS به نقاط مورد نظر مراجعه و نمونه رسوب تهیه شد. نمونه­‌ها الک شدند و نمودارهای تجمعی و پراکنش قطر آنها بر حسب فی و میکرون رسم گردید و فاکتورهای میانگین و چولگی و جورشدگی با کمک فرمول­‌های مربوطه محاسبه شد. با ترسیم خطوط همتراز  قطر مشخص گردید که رابطه خوبی بین جهت باد غالب و نحوه توزیع دانه‌بندی در محدوده ارگ وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the granulometric relationship between sandy sedimentary deposits with dominant wind direction (Case study: Arg Hasan Abad Bafgh)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Ghaneie Bafghi 1
  • Alireza Yarahmadi 2

1 Azad Uviversity - Bafgh

2 University of Yazd

چکیده [English]

The main purpose of this article is to provide an indicator in addition to existing indicators for determining the direction of the dominant wind in the region (Arg-Hasan Abad of Bafgh). This indicator can be helpful in areas where other indicators, such as wind statistics for wind rose, satellite images and aerial photographs are less available.
In the implementation of this project, with the help of the statistics of Bafq synoptic station, the monthly, seasonal and annual wind roses were drawn. furthermore, the morphology of sand dunes was investigated using satellite images of the region and the total of the above activities were drawn upon to determine the dominant winds. Thereupon, the random network was applied onto the satellite image and the coordinates of forty points were extracted, which were approximately 500 meters apart. Using the GPS, the points were called upon and the sediment samples were taken. The specimens were screened and their cumulative graphs and diameter distribution were plotted in terms of fi and micron, and the mean, skewness and sorting factors were calculated with the help of the corresponding formulas. By drawing the diameter contour lines, it was found that there is a significant relationship between the dominant wind direction and the distribution of grain size in the area of Ark.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Earth statistics
  • Wind erosion
  • Wind direction
  • Granulometry
1- احمدی، حسن. 1378. ژئومرفولوژی کاربردی (جلد دوم) بیابان- فرسایش بادی. انتشارات دانشگاه تهران. شماره 2396، 570 صفحه.
2- اختصاصی، محمدرضا. 1372. تهیه نقشه حساسیت به فرسایش بادی اراضی حوزه دشت یزد اردکان با کاربرد دستگاه سنجش فرسایش بادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
3- اختصاصی، محمدرضا و همکاران. 1375. منشأیابی تپه‌های ماسه‌ای دشت یزد اردکان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. شماره 145-1375، 260 صفحه
4- خلیلی، علی. 1378. اقلیم مناطق خشک, جزوه درسی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
5- رفاهی، حسینقلی. 1378. فرسایش بادی و کنترل آن، انتشارات دانشگاه تهران. شماره 2418 ، 320 صفحه.
6- صادقی نژاد، ابراهیم. 1378. منشأیابی تپه های ماسه‌ ای در حوزه نرماشیر بم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه احیای مناطق، مناطق خشک وکوهستانی. دانشکده منابع طبیعی.
7- فیض‌نیا، سادات. 1370. رسوب‌شناسی کاربردی. جزوه درسی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران.
8- کبریایی، حسین. 1371. بررسی و تحقیق در مورد فرسایش بادی در منطقه حسن‌آباد بافق. پایان نامه کارشناسی ارشد. گروه احیای مناطق. مناطق خشک و کوهستانی. دانشکده منابع طبیعی.
9- معتمد، احمد. 1367. بررسی منشأ و نحوه انتشار ماسه­‌ها در حوزه شمال کاشان. پژوهش‌نامه خبری دانشگاه تهران.
10- معتمد، احمد. 1370. بررسی منشأ ماسه­‌های منطقه یزد اردکان، مجله بیابان. مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران. انتشارات دانشگاه تهران. شماره 20، 169 صفحه.
11- معتمد، احمد. 1375. مطالعه منشأ ماسه‌­های بم و بارزه با هجوم ماسه در منطقه. مجله بیابان شماره 1، 2، 3 ،4. نشریه علمی مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران. انتشارات دانشگاه تهران.