نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا - دانشگاه تهران

2 دانشجوى کارشناسى ارشد جغرافیا و برنامه ‏ریزى شهرى، دانشگاه تهران

چکیده

مکان یابى شهرهاى جدید شامل مطالعات منطقه‏ اى، انتخاب اولیه چند مکان، تدوین معیارهاى انتخاب، بکارگیرى معیارها در مورد مکان هاى مختلف و انتخاب آلترناتیو برتر یعنى مکان مناسب‏ تر براى توسعه شهر جدید مى‏ باشد. این مکان یابى تأثیر مستقیمى در موفقیت یا عدم موفقیت شهرهاى جدید دارد و به دلیل این که مکان شهر در جذب جمعیت یا پذیرش آنها در ابعاد مختلف نقش مؤثرى دارد، شهرهاى جدیدى که بتوانند پذیرش جمعیت را پاسخگو باشند مى‏ توانند به اهداف خود برسند. مکان یابى شهرهاى جدید رابطه مستقیم با اهداف مورد نظر در احداث این شهرها دارد. در کشور ما مکان یابى شهرهاى جدید عمدتاً از هدف جذب سرریز جمعیتى یک مادر شهر تبعیت نموده است و شهرهاى جدیدى که در سطح کشور مکان آنها به تصویب رسیده است در ارتباط با یک مادر شهر قرار گرفته‏ اند. مکان یابى شهر جدید سهند که موضوع مورد بحث در مقاله حاضر مى‏ باشد، در ارتباط با یک مادرشهر (تبریز) قرار گرفته و از هدف جذب سرریز جمعیتى مادرشهر تبعیت نموده است. مکان شهر جدید سهند بدون دیدگاه منطقه ‏اى و صرفاً با استفاده از بررسى چند معیار انتخاب شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Locating the New City of Sahand

نویسندگان [English]

  • Mahdi Gharkhlu 1
  • Yusef Ashrafi 2

1 Associate Professor, Department of Geography- University of Tehran

2 Graduate Student of Geography and Urban Planning, University of Theran

چکیده [English]

The process of locating new cities includes regional studies, initial choice of a number of places, preparation of selection criteria, application of criteria on different places and choosing the best alternative, meaning the more appropriate place for the development of the new city. This locating has a direct effect on the success or failure of new cities and, since the place of the city has an effective role in attracting population or their absorption (assimilation) in different dimensions, the new cities that manage to accommodate for the population can achieve their aims. The locating of new cities has a direct relation to the intended aims of establishing these cities. In our country, locating of new cities has been usually carried out by the goal of absorbing the extra population of a mother-city, and the new cities whose locations have been determined around the country, are placed in connection with a mother-city. The locating of the new city of Sahand, the subject of discussion in the present paper, is in connection with a mother city (Tabriz) and with the aim of absorbing the overflow of that city’s population. The place of the new city of Sahand has been chosen without any regional view and merely by examination of a number of criteria. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Locating
  • new city
  • mother-city
  • regional studies
1 - اعتماد گیتى (1371)، مطالعات شهرهاى جدید دنیا «برنامه‏ریزى»، مجموعه مقالات شهرهاى جدید فرهنگى جدید در شهرنشینى، شرکت عمران شهرهاى جدید، تهران، از صفحه 159 - 153.
2 - امت على عباس، طراحى مرکز شهر جدید سهند، سال 1378، پایان‏نامه کارشناسى ارشد، اساتید راهنما: على غفارى و کامران ذکاوت، دانشگاه شهید بهشتى، دانشکده معمارى و شهرسازى، گروه طراحى شهرى.
3 - پوراحمد احمد (1380)، آمایش سرزمین و ایجاد تعادل در نظام شهرى کشور، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانى دانشگاه تهران، از صفحه 490 - 479.
4 - جدیدى مصطفى، ارزیابى مکانیابى شهرهاى جدید در قالب برنامه‏ریزى منطقه‏اى: برنامه توسعه شهر جدید سهند، سال 1377، پایان‏نامه کارشناسى ارشد، استاد راهنما: محمد مهدى عزیزى، دانشگاه تهران، دانشکده هنرهاى زیبا، گروه شهرسازى.
5 - حاتمى‏نژاد حسین (1386)، سمینار کلاسى درس توسعه پایدار شهرى، کارشناسى ارشد، گرایش جغرافیا و برنامه‏ریزى شهرى، دانشگاه تهران.
6 - داداشى بهنام، ارزیابى موفقیت شهرهاى جدید در ایران، مورد: شهر جدید سهند، سال 1381، پایان‏نامه کارشناسى ارشد، استاد راهنما: فیروز جمالى، دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانى و اجتماعى، گروه جغرافیا و برنامه‏ریزى شهرى.
7 - زبردست اسفندیار (1378)، توسعه صنعتى مناطق وعوامل موثر در مکانیابى فعالیتهاى صنعتى بزرگ، مجله هنرهاى زیبا، شماره 6، تهران، از صفحه 54 - 44.
8- زیارى کرامت‏ا... (1379)، برنامه‏ریزى شهرهاى جدید، چاپ چهارم، سال 1383، تهران، انتشارات سمت، 182 صفحه.
9- شاهى جلیل (1373)، مشکلات برنامه‏ریزى شهرهاى جدید در رابطه با مسائل اقتصادى - اجتماعى، مجموعه مقالات شهرهاى جدید، فرهنگى جدید در شهرنشینى (جلد اول: سخنرانیهاى برگزیده)، شرکت عمران شهرهاى جدید، تهران، از صفحه 380 - 371.
10- شکوئى حسین (1353)، شهرکهاى جدید، چاپ اول، تبریز، انتشارات مؤسسه تحقیقات علوم انسانى و اجتماعى، 123 صفحه.
11- فرید یدا... (1368)، جغرافیا و شهرشناسى، چاپ پنجم، سال 1382، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز، 662 صفحه.
12- فکوهى ناصر (1383)، انسان‏شناسى شهرى، چاپ دوم، تهران، انتشارات نشر نى، 608 صفحه.
13- قربانى رسول (1368)، بررسى روند جمعیت‏پذیرى شهر جدید سهند و لزوم جامع نگرى سیاستهاى اسکان منطقه شهرى تبریز، نشریه دانشکده علوم انسانى و اجتماعى، شماره 6، دانشگاه تبریز، از صفحه 125 - 111.
14- گودرزى نصرت‏ا...، مکانیابى شهرهاى جدید با تأکید بر عوامل محیطى: مورد مطالعه شهر جدید هشتگرد، سال 1372، پایان نامه کارشناسى ارشد، استاد راهنما، حسنعلى آقایى، دانشگاه تهران، دانشکده هنرهاى زیبا، گروه شهرسازى.
15- مطالعات راهبردى شهر جدید سهند، مهندسین مشاور اورارتو، جلد دوم، ویژگیهاى محیط زیست، سال 1370.
16- مطالعات مکانیابى شهر جدید سهند، شرکت عمران شهر جدید سهند، سال 1368.
17- مطالعات طرح جامع شهر جدید سهند، مهندسین مشاور اورارتو، جلداول، سال 1378.
18- مطالعات طرح جامع شهر جدید سهند، مهندسین مشاور اورارتو، جلددوم، سال 1378.
19- مرلن پیرر (1365)، نوشهرها، ترجمه رضا قیصریه، چاپ اول، تهران، انتشارات نشر فضا، 299 صفحه.
20- معماریان حسین (1377، طراحى نقشه‏هاى زمین‏شناسى چندلایه به منظور مکانیابى شهرهاى جدید، نشریه دانشکده فنى، جلد 31 شماره 2، دانشگاه تهران، از صفحه 80 - 67.
21- منورى سید مسعود (1371)، کاربرد ملاحظات جغرافیایى و محیطى در مکانیابى شهر جدید، مجموعه مقالات شهرهاى جدید فرهنگى جدید در شهرنشینى، شرکت عمران شهرهاى جدید، تهران، از صفحه 158-149.
22- نیتى فرامرز، ارزیابى مکانیابى شهرهاى جدید با تأکید بر عوامل محیطى (شهر جدید اندیشه)، سال 1379، پایان نامه کارشناسى ارشد، استاد راهنما: سیاوش انصارى‏نیا، دانشگاه شهید بهشتى، دانشکده معمارى و شهرسازى، گروه برنامه‏ریزى شهرى و منطقه‏اى