نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه شاخص پژوه اصفهان ایران

2 دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان

3 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، پژوهشگاه مهندسی بحران های طبیعی شاخص پژوه-اصفهان

چکیده

زلزله به عنوان مخربترین حادثه طبیعی، عامل تلفات بشری و خسارات اقتصادی قابل توجه در کشور تلقی می شود که این مسأله در بافتهای فرسوده شهری به مراتب شدیدتر است. چراکه بافت های فرسوده، ساختاری متمایزو منحصربه فرد دارند. مساحت محدوده بافت فرسوده شهر ایلام، 374 هکتار است که 19% سطح کل محدوده را که شامل محلات قدیمی و بافت مرکزی شهر میباشد، در بر گرفته است. روش تحقیق انتخاب شده برای این پژوهش روش توصیفی تحلیلی و میدانی است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی مدیریت بحران زلزله در بافت فرسوده شهر ایلام استکه شاخصهایی همچون نوع مصالح، قدمت ساختمانها، تعداد طبقات، نوع کاربری، سطح اشغال، کیفیت ابنیه، تراکم جمعیت، عرض معابر و مساحت بررسیشدهاند.نتایج حاصله نشان میدهدکه مصالح ساختمانی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده و بقیه عوامل تابعی از وضعیت مصالح بکار رفته در سازه بوده است.نقشه خروجی آسیبپذیری نشان داد که از کل مساحت محدوده به استثنای معابر، 9/8 درصد دارای آسیبپذیری خیلی زیاد،59 درصد دارای آسیبپذیری زیاد، 23 درصد دارای آسیبپذیری متوسط، 6/3 درصد دارای آسیبپذیری کم و 5/5 درصد آسیبپذیری بسیار کم بوده است و در مجموع 9/67 درصد محدوده بافت فرسوده بر اساس شاخصهای موجود آسیبپذیرمیباشند. پیشنهادات حاصل از پژوهش در سه حوزه آسیب پذیری زیاد آسیب پذیری متوسط و آسیب پذیری کم ارائه شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating and evaluating the worn-out texture of Ilam City with the approach of earthquake crisis management

نویسندگان [English]

  • Amir Mahmoudzadeh 1
  • Iran Ghaazi 2
  • Maryam Askari 3

1 Chancellor of Shakhes Pajouh Research Institute, Isfahan, Iran

2 Associate Professor of Geography Department, University of Isfahan, Isfahan, Iran

3 Ph.D Scholar of Department of Civil, Shakhespajouh Research Institute, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Abstract[1]
As the most devastating natural disaster,the earthquake is considered to be the cause of human casualties and significant economic losses in the country, which is far more severe in urban worn out textures, because the worn texture has a distinct and unique structure. The area of the worn out texture of Ilam city is 374 hectares, which covers 19% of the total area, including the old parts and the central texture of the city. The research method in this study is descriptive-analytical and field research. The purpose of this study was to evaluate the management of earthquake crisis in Ilam's worn-out texture in which, indices such as type of materials, age of buildings, number of floors, type of uses, occupation level, quality of buildings, population density, width of passageways, and area have been studied. The results show that the building materials account for the highest weight and the other factors are a function of the condition of the materials used in the structure. The output vulnerability map showed that out of the total area except the passageways, 8.9% had very high vulnerability, 59% had high vulnerability, 23% had moderate vulnerability, 3.6% had low vulnerability, 5.5% had very low vulnerability and overall, 67.9% of the worn-out texture area is vulnerable based on existing indicators.The research proposals have been presented in three areas: high vulnerability, moderate vulnerability and low vulnerability.



[1] -  به دلیل کیفیت نامناسب متن چکیده مبسوط انگلیسیِ ارائه شده توسط نویسنده مسئول مقاله، نشریه به ناچار اقدام به ترجمه مجدد متن چکیده فارسی و انتشار آن به جای چکیده مبسوط انگلیسی نموده است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • crisis management
  • Vulnerability
  • Worn-out texture
  • Earthquake
  • Ilam city center
  • AHP
  • GIS
1. افشار سیستانی، ایرج، (1372) ایلام و تمدن دیرینه آن، چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
2. اسدیان و سیاحی، (1390)، نقش الگوی مشارکت مردمی در بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی؛ محله عامری اهواز، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 12.
3. امیریان و همکاران (1394)، «تخمین آسیب‌پذیری شهر گرگان در برابر زلزله با تاکید بر فاصله از تأسیسات شهری با روش منطق فازی» فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران، شماره هشتم.
4. امینی ورکی و همکاران (1393)، شناسایی دیدگاه های حا کم بر آسیب پذیری شهرها در ویژه‌نامه، برابرمخاطرات محیطی و استخراج مؤلفه های تأثیرگذار در آن با استفاده از روش کیو فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت بحران.
5. پورطاهری، مهدی و همکاران (1390)، سنجش و ارزیابی مؤلفه‌های مبنایی مدیریت ریسک زلزله (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان قزوین)، پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره یکم.
6. پیشگاهی فرد و همکارانش(1391)، مدل سازی تعیین مناطق خطرپذیر با استفاده از مدل AHP در محیط GIS جهت مدیریت بحران شهری، (مطالعه موردی؛ منطقه 8 شهرداری تبریز)، فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره ی 37.
7. ربیعیان، حسینی رعدآبادی، طاهری میرقائد و بختیاری علی‌آباد؛ مصطفی، مهدی، مسعود، محمد (1392). ارزیابی عوامل مؤثر در میزان آمادگی برای مقابله با خطر زلزله در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران. پیاورد سلامت، مرداد و شهریور.
8. رزاقی، یاوری، عنبری، حمیدی فرد؛ مهران، امیر، یاسمن، مینا،(1390)؛ مدیریت بحران شهری در زلزله با استفاده از روش سلسله مراتبی AHP، ششمین کنفرانس بین‌المللی زلزله‌شناسی ومهندسی زلزله، پژوهشگاه بین‌المللی مهندسی زلزله وزلزله‌شناسی،تهران.
9. زبردست، اسفندیار، (1380)، کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، نشریه هنرهای زیبا، شماره10، دانشگاه تهران.
10. خواجه شاهکوهی، اصفهان کلاته؛ علیرضا، ام‌البنین، (1390)؛ مدیریت بحران و پدافند غیرعامل، مجموعه چکیده مقالات سومین همایش ملی پدافند غیرعامل، دانشگاه ایلام.
11. سازمان مسکن و شهرسازی، (1391)، گزارش توجیهی طرح جامع ایلام.
12. سایت پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله(www.iiees.ac.ir).
13. شمس، مجید و همکاران(1390)، بررسی مدیریت بحران زلزله در بافت‌های فرسوده شهر کرمانشاه، مطالعه موردی: محله‌ی فیض‌آباد، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 13.
14. فلاح علی‌آبادی و همکاران (1392) ارزیابی آسیب پذیری بافت تاریخی شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و وسیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) مطالعه‌ی موردی: محله‌ی فهادان یزد، فصلنامه مدیریت بحران، شماره سوم.
15. عزیزی، محمدمهدی و همکاران، (1387)، ملاحظات شهرسازی در سنجش آسیب‌پذیری شهرها از زلزله، نشریه هنرهای زیبا، شماره 34، دانشگاه تهران.
16. عزیزی، همافر؛ محمدمهدی، میلاد (1391)؛ آسیب‌شناسی لرزه‌ای معابر شهری (مطالعه موردی: محله کارمندان، کرج)، نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دوره 17، شماره 3.
17. حیدری، شاهین، (1388)، در جستجوی هویت شهری ایلام، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، تهران.
18. ملکی، مودت؛ سعید، الیاس (1392)؛ ارزیابی آسیب‌پذیری لرزه‌ای در شهرها بر اساس سناریوهای شدت مختلف با استفاده از مدلMD، TOPSIS و GIS (مطالعه موردی: شهر یزد)، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره پنجم.
19. محمد صالحی و دیگران، (1393)،مدیریت بحران در نواحی شهری، وزارت کشور، مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری،تهران.
20.مرکز آمار ایران، 1390.
21.مرادی، بهزاد(1391)، ارزیابی بهسازی بافت‌های فرسوده شهری با رویکرد مدیریت بحران زلزله (1388-1375)، پایان نامه کارشناسی ارشد.
22- Botero Fernandez V. (2009). Geo-information formeasuring vulnerability toearthquake: a fitness for useapproach. PhD thesis, ITC, Netherland.
23-  Chui, CH. Y Feng, Joyce. Jordan,Lucy. (2014). From good practice to policy formation—The impact of third sector on disaster management in Taiwan. International Journal of Disaster Risk Reduction,Volume 10, Part A, December 2014, Pages 28-37.
24-Kreimer, A. Arnold,A. Carlin,A.( 2003). Building safer cities, The future of disaster risk, Disasterrisk management series, Vol. 3, The World bank.
25-Murata, Mamoru, (2014). A Science Instruction for the Prevention and Reduction of 2020 Nankai Earthquake Disaster in Tokushima, Southwest Japan, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 143, August 2014, Pages 404-406.
26- Rattien,S, (1990),The Role of Mediain Hazard Mitigation and Disaster Management,Disaster  press,Vo1.1.
27-Rashed, T. (2003) Measuring the Environmen-tal Context of UrbanVulnerability to Earthquake Hazards: An Integrative Remote Sensingand GIS Approach.Uc santa Barbara and San Diego State University.
28-Thapalia.R(2006);Assessing Vulnerability for Earthquake Using Field SurveyData and Development control Data,Msc Thesis in ITC.Netherlands.
29-Wu, W. Ma, T. Jiang, H. and Jiang, CH. (2013) Multi-scale seismic hazard and risk in the China mainland with implication for the preparedness, mitigation, and management of earthquake disasters: An overview. International Journal of Disaster Risk Reduction, 4, 21-33.