نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی

چکیده

بدون شک در دهه­های اخیر مذهب، بطورکلی مورد توجه مردم قرار گرفته است و نقش جدیدی در نظام بین­الملل یافته است. اسلام به عنوان یک ایدئولوژی که دارای بیشترین توان و ظرفیت برای عمل سیاسی است، توانسته است نقش حساس و مهمی را در این زمینه ایفا نماید و از سایر مذاهب پیشی گیرد. پیروزی انقلاب اسلامی ایران و جریانات و تحولاتی که در پس آن اتفاق افتاده است، همه مؤید این واقعیت انکارناپذیرند.
یکی از ویژگی­های بارز دین اسلام، عدم شناخت محدودیت و مرز جغرافیایی برای پیروان خود است. علاوه برآن، مسلمانان بر این باورند که اسلام دارای تمام اصول اولیه برای پی­ریزی و ایجاد نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می­باشد؛ بهمین خاطر است که جمهوری اسلامی ایران قائل به یک استراتژی مستقل سیاسی- کذهبی است. بدین مفهوم که این استراتژی تمام اصول و مبانی خود را در چارچوب یک تفکر دینی قالب ریزی کرده است و هیچ وجه اشتراکی را بین  خود و دیگر استراتژی­های شناخته شده جهان قائل نیست.
تحقیقی را که پیش روی دارید در راستای همین تفکر عظیم قرار گرفته است و در واقع به بررسی روند توسعه سیاسی اسلام در یکی از حساس­ترین نقاط یعنی بالکان پرداخته است. سؤال اساسی ما در این تحقیق چنین است. چگونه می­توان با توجه به امکانات بالقوه و بالفعل (مادی و معنوی) مسلمین و همچنین توسعه سیاسی­ای که اخیراً متوجه مسلمانان این منطقه (بالکان) شده است، منافع جهان اسلام را در این حوزه تأمین نمود؟
شبه جزیره بالکان از مناطق بحران خیز دنیای کنونی است.  بحران­های این منطقه دارای ریشه­های مختلفی است و نسبت دادن تمام آن­ها به تقابلی که بین غرب و اسلام صورت گرفته، کاری است اشتباه این تحقیق نه به دنبال ریشه­های تمام بحران­هاست، بلکه بررسی مسیر تحولات اسلام و بحرانی که ناشی از این رشد ایجاد گردیده هدف مورد نظر این تحقیق است.
پیچیدگی این کار بر هر اهل تحقیق و خواننده ­ای پوشیده نیست، چرا که در این راه اگر جنبه­ های مختلف را بطور کامل و به شیوه سیستمی در نظر نگیریم، قطعاً نتیجه ­گیری و ارائه پیشنهاد اشتباه خواهد بود. بهمین خاطر است که در این تحقیق سعی شده است ابتدا شرحی مختصر از اوضاع جغرافیایی و تاریخی منطقه بدست دهیم، بعد ازاین مطالعه است که چگونگی ورود اسلام و برخورد مردم منطقه با آن را با توجه به ویژه بحران­ های بالکان ما را در یک تحلیل سیستمی راحت­ تر می­ سازد و در نتیجه هم می­ توان بحران­ های آینده منطقه را پیش­ بینی کرد و هم، ما به جواب سؤال اساسی تحقیق خود دست پیدا نمائیم.
 

عنوان مقاله [English]

Strategy of Political Expansion of Islam in the Balkans

نویسنده [English]

  • Reza Mo'menzadeh

Master of Political Geography

چکیده [English]

This research studies the trend of political development of Islam in one of the most sensitive points, namely Balkan. The main question we deal with here is this: how can the interests of Islamic World be fulfilled in this area, considering potential and actual facilities of Muslims and the political developments recently affecting Muslims in this area?
The Balkan Peninsula is one of the crisis-prone areas of today’s world. The crises of this area have different roots and in will be a mistake to ascribe all of them to the conflict between the West and Islam. This research does not look for roots of all crises, but limits itself to Islamic development and the crises emerged due to this phenomenon.
The complexities of this task are clear to any researcher and student, because if we don’t consider different aspects completely and through a systematic approach, the study’s results and conclusion will be certainly wrong. Consequently, it has been tried in this research to present a brief description of geographic and historical conditions of the area; this provides us with information concerning the process of entrance of Islam to this area and people’s reaction to it, and thus makes our systematic analysis concerning Balkan crises easier and helps us predict future crises in the area and find answer for the main question of this research.

1-  آسایش نوارچی، محمدجواد- بحران بوسنی و هرزگوین و مذکرات صلح انتشارات اطلاعات- 1374.
2- آسایش نوارچی، محمدجواد- بررسی مشکل کوزوو در یوگسلاوی- اطلاعات- 1374.
3- ایولاکست و دیگران- مسئله صربستان و یوگسلاوی سابق، ترجمه عباس آگاهی- دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1373.
4- استپان مسیح- چگونگی فروپاشی یوگسلاوی- اطلاعات، تهران 1374.
5- جرجیان، ادوارد- قوس بحران از بالکان تا خاورمیانه و آسیای جنوبی- وزارت خارجه.
6- خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران- بررسی کشورها، شماره 15- 17.
7- دوانی، علی- علما و شعرای بوسنی و هرزگوین- مؤسسه فرهنگی قبله چاپ دوم، 1374.
8- سرمد، دکتر خسرو- یوگسلاویسم ریشه­های یک خصومت تاریخی انتشارات بنیاد، 1373.
9- شالیان، ژرار. راژو، ژان پیر. راژو- اطلس استراتژیک جهان- اطلاعات 1366.
10- صنغوی، قاسم- گاه شمار اروپای شرقی. جلد اول 80- 1940، وزارت خارجه 1371.
11- طبرسا، نقی- جنگ در بالکان- اطلاعات 1371.
12- کالین مک ایودی. ریچارد جونز- اطلس تاریخی جمعیت جهان، نشریه مرکز.
13- لقمان، دکتر امیر، مقاله ریشه­های تاریخی جنگ غم­انگیز بالکان- اطلاعات سیاسی- اقتصادی.
14- مارک، پنسون- مسلمانان بوسنی و هرزگوین، تاریخچه تحولات از قرون وسطی نا زمان انحلال یوگسلاوی- ترجمه مهوش غلامی، اطلاعات 1371.
15- مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی- یوگسلاوی (نظری اجمالی به کشورها)- 1369.
16- نظرآهاری، رضا- نقش و اهمیت سیاسی اسلام در روابط بین­الملل- اطلاعات سیاسی- اقتصادی- شماره 114-113- بهمن و اسفند 1375.
17- هاری.و. هازارد- اطلس تاریخی اسلامی- انتشارات ابن سینا- ترجمه محمود عرفان.
18- یوسفیان، جواد، نگاهی به تاریخ و فرهنگ بوسنی و هرزگوین – دائره المعارف اسلامی، 1372.