اطلاعات جغرافیایی
مصطفی محمدی ده چشمه؛ سهراب قائدی؛ فرشته شنبه پور
چکیده
یکی از نگرانی‌های جامعه انسانی درباره تغییراتی است که در اثر گرمایش زمین موجب تغییر در پارامترهای اقلیمی می شود. با توجه به این مهم که تغییرات اقلیمی بر همه بخش‌ها اثر می‌گذارد، بررسی پیامدهای حاصل از این تغییرات نیازمند بررسی همه‌جانبه تمام بخش ها و عوامل مؤثر با یک رویکرد سیستمی است. هدف پژوهش حاضر شناسایی پیامدهای ناشی ...
بیشتر
یکی از نگرانی‌های جامعه انسانی درباره تغییراتی است که در اثر گرمایش زمین موجب تغییر در پارامترهای اقلیمی می شود. با توجه به این مهم که تغییرات اقلیمی بر همه بخش‌ها اثر می‌گذارد، بررسی پیامدهای حاصل از این تغییرات نیازمند بررسی همه‌جانبه تمام بخش ها و عوامل مؤثر با یک رویکرد سیستمی است. هدف پژوهش حاضر شناسایی پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی در شهر اهواز می باشد. در این راستا ابتدا روند تغییرات پارامترهای اقلیمی تحلیل شده، سپس با استفاده از رویکرد پویایی سیستم به مدل سازی پیامدهای ساختاری تغییرات اقلیمی در شهر اهواز پرداخته شد. داده‌های پژوهش شامل آمار دما، بارش، رطوبت نسبی، سرعت باد برای یک دوره 30 ساله (فصلی و سالانه)، ایستگاه سینوپتیک اهواز از سازمان هواشناسی کشور تهیه و با استفاده از آزمون آماری من-کندال مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش که مبتنی بر رویکرد سیستمی است، فاکتورهای اثرگذار و اثرپذیر دخیل در موضوع و ارتباطات بین آن‌ها از طریق حلقه های علّی و معلولی در نرم افزار Vensim مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که طی روند 30 سال (1399-1370) تغییرات اقلیمی بر شهر اهواز در وجه افزایش دما و کاهش بارش، افزایش رطوبت نسبی و کاهش سرعت باد خود را نشان داده است. نتایج حاصل از مدل سازی کیفی و بررسی رابطه علّی و معلولی نشان داد که تغییرات اقلیمی در شهر اهواز اثرات مستقیمی بر بخش‌های مختلف منابع آبی، تولیدات کشاورزی، مصرف انرژی داشته و متغیرهای (کاهش ذخایر آب در بالادست، امواج گرمای شدید) مهمترین نقاط اهرمی مدل می‌باشند. همچنین نتایج گویای این واقعیت است که تغییرات اقلیمی در بُعد زیست‌محیطی، پیامدهای شدیدتری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را به دنبال دارد. پیامدهای مختلف دارای تعاملات پیچیدهای با یکدیگر هستند به نحوی که ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی را تحت تأثیر قرار داده و در نهایت اثرات یکدیگر را بر روی کاهش کیفیت زندگی و افزایش مهاجرت های اقلیمی تشدید می نمایند.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
محمد حسن نامی
چکیده
پیش بینی تغییرات اقلیمی و ارزیابی تاثیرات اقلیمی پیش بینی شده در اکوسیستم های آب شیرین به خصوص با توجه به تاثیرات انسانی و پاسخ ها به این تاثیرات بسیار پیچیده است. در ایران مطالعات محدودی خصوصاً در جنوب شرقی کشور که با مشکلاتی از جمله خشکسالی و گردوغبار روبروست، صورت گرفته است. در پژوهش حاضر از داده های ...
بیشتر
پیش بینی تغییرات اقلیمی و ارزیابی تاثیرات اقلیمی پیش بینی شده در اکوسیستم های آب شیرین به خصوص با توجه به تاثیرات انسانی و پاسخ ها به این تاثیرات بسیار پیچیده است. در ایران مطالعات محدودی خصوصاً در جنوب شرقی کشور که با مشکلاتی از جمله خشکسالی و گردوغبار روبروست، صورت گرفته است. در پژوهش حاضر از داده های گردش عمومی جو HADCM3 و مدل LARS-WG تحت سه سناریوی اصلی A1B، A2 و B1 از مجموعه سناریوهای مطرح شده برای پیش‌بینی دما و بارش حوضه آبریز جازموریان استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در 50 سال آینده (میانگین 20 ساله دوره آینده میانی) افزایش 1/5 تا 2/1 درجه ای میانگین دما و در 100 سال آینده (میانگین 20 ساله دوره آینده دور) افزایش 2/4 تا 3/9 درجه ای میانگین دمای منطقه بر مبنای سناریوهای مختلف قابل انتظار است. بارش متوسط تحت سناریوی B1 (دوستدار محیط زیست) در هر دو ایستگاه ایرانشهر و جیرفت در دوره آینده دور، افزایش 15 درصدی نسبت به دوره پایه را نشان می دهد. در حالی که حوضه آبریز جازموریان در طول دوره 2100- 2080 تحت سناریوی A2 (ادامه روند کنونی) شرایط خشک تری نسبت به دوره پایه را تجربه می کند.
مجتبی یمانی؛ عارفه شعبانی عراقی؛ سید محمد زمان زاده؛ ابوالقاسم گورابی؛ نفیسه اشتری
چکیده
تحولات اقلیمی مهمترین رویداد دوره کواترنری است که این تحولات به‌طور وسیعی در ژئومورفولوژی و رسوب‌شناسی این دوره منعکس شده است و علم پالئوژئومورفولوژی به فهم تغییرات اقلیمی گذشته و پیش‌بینی این تغییرات در آینده کمک می‌کند. دریاچه‌های واقع در چاله‌های بسته دوره‌های سرد یا بارانی کواترنر را دریاچه‌های پلویال می‌گویند که ...
بیشتر
تحولات اقلیمی مهمترین رویداد دوره کواترنری است که این تحولات به‌طور وسیعی در ژئومورفولوژی و رسوب‌شناسی این دوره منعکس شده است و علم پالئوژئومورفولوژی به فهم تغییرات اقلیمی گذشته و پیش‌بینی این تغییرات در آینده کمک می‌کند. دریاچه‌های واقع در چاله‌های بسته دوره‌های سرد یا بارانی کواترنر را دریاچه‌های پلویال می‌گویند که بعضی از این دریاچه‌ها به‌کلی خشک شده و از بین رفته‌اند، بعضی دیگر در حال حاضر دریاچه‌های موقتی هستند که در فصل خشک به کویر تبدیل می‌شوند و برخی دیگر دریاچه‌های دائمی هستند که در گذشته وسعت بیشتری داشته‌اند. شناخت دریاچه‌های پلوویال در مناطق خشک امروز به‌‌دلیل تنوع فاکتورها و فرآیندهای پیچیده در تشکیل آن‌ها مورد توجه محققان است. این پژوهش با هدف تعیین گستره پلایای میقان در کواترنری پسین براساس شواهد رسوبی و ژئومورفیک انجام گرفته است. پلایای میقان در مرکز و جنوب‌غربی استان مرکزی واقع گردیده و دربرگیرنده دریاچه فصلی و شور توزلوگل، دشت آبرفتی، مخروط‌افکنه و ..می‌باشد. داده‌های مورد استفاده عبارتند از: داده‌های حاصل از منابع کتابخانه‌ای، داده‌های آماری، نمونه‌های رسوبی، داده‌های آزمایشگاهی و سنجش‌ازدور. این داده‌ها در نهایت به روش تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه‌گیری انجام شده است. نتایج حاکی از شواهد رسوبی و ژئومورفولوژیک نشان می‌دهدکه این دریاچه در گذشته دائمی بوده و وسعت بیشتری نسبت به سطح پلایای فعلی داشته ولی این گسترش در جهات مختلف متفاوت بوده و تفاوت‌های معناداری به‌علت موقعیت زمین‌ساختی منطقه نشان می‌دهد.
دره میرحیدر؛ بهادر غلامی؛ زهرا پیشگاهی فرد؛ قاسم عزیزی؛ امیرحسین رنجبریان
چکیده
بنیان و پایۀ فضاسازی، قلمروگستری، تحدید حدود و مرزبندی در دریاها بر اساس عوامل جغرافیایی (بویژه جغرافیای طبیعی) صورت می‌گیرد. در میان عوامل متعدد جغرافیای طبیعی، جزر و مد در تحدید حدود و قلمروسازی دریایی نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای دارد. با این وجود، کشورهای جهان هرکدام از سطح مبنای مشخصی برای تعیین خط جزر خود بهره گرفته و این موضوع ...
بیشتر
بنیان و پایۀ فضاسازی، قلمروگستری، تحدید حدود و مرزبندی در دریاها بر اساس عوامل جغرافیایی (بویژه جغرافیای طبیعی) صورت می‌گیرد. در میان عوامل متعدد جغرافیای طبیعی، جزر و مد در تحدید حدود و قلمروسازی دریایی نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای دارد. با این وجود، کشورهای جهان هرکدام از سطح مبنای مشخصی برای تعیین خط جزر خود بهره گرفته و این موضوع مسائل و چالش‌هایی را در قلمروسازی دریایی به همراه داشته است. در این زمینه تغییرات اقلیمی که به افزایش سطح دریاها منجر می‌شود، پدیدۀ مزبور را با تغییراتی مواجه خواهد ساخت. هدف پژوهش حاضر که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام یافته و از نرم‌افزار GIS و محاسبه‌گر ریاضی نقشه به نامRaster calculator برای ترسیم نقشه‌های مورد نیاز بهره گرفته شده، این است که ضمن بررسی نقش و اهمیت جزر و مد در تحدید حدود دریایی، تأثیرات افزایش سطح دریاها را بر آن و فرایند قلمروسازی دریایی، تحلیل و واکاوی کند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد افزایش دو متری سطح دریا که در این تحقیق به آن توجه شده است، جزر و مد را در مناطقی که عقب‌نشینی ساحلی در آن صورت می‌گیرد، به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد، لذا با توجه به ترسیم خطوط مبدأ عادی بر اساس این عامل جغرافیایی، باید انتظار داشت در این مناطق، خطوط مذکور دچار عقب‌نشینی شوند؛ اما چنانچه نقاط پایۀ در نظر گرفته شده برای خطوط مبدأ مستقیم در اثر بالا آمدن سطح دریاها به میزان دو متر، غرق شوند، این خطوط نیز عقب‌نشینی خواهند کرد. این امر تا حدود زیادی به سطح مبنای در نظر گرفته شده برای ترسیم خطوط مبدأ، بستگی خواهد داشت. شایان ذکر است خط جزر ترسیم شده در نقشه‌ها بویژه در مناطقی که تحدید حدود دریایی صورت گرفته، بیشتر از خط جزر واقعی قابل استناد است و به این ترتیب در آینده نقشه به عنوان مهمترین ابزار جغرافیایی، می‌تواند نقش ثبات‌سازی را ایفا کند.
