نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسن لشکری ¹
• زهرا حجتی ²

¹ عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی

² کارشناس ارشد اقلیم شناسی

چکیده

به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی- دینامیکی که در جنوب غرب کشور موجب ایجاد توفان‌های رعد وبرق می‌گردد، داده‌های مربوط به 16 ایستگاه سینوپتیک جنوب غرب ایران در دوره آماری 10 ساله (1996-2005) استخراج گردید که با برازش با داده‌های بارندگی، شش نمونه از نوع توفان‌های شدید شناسایی گردید. با مطالعه روی سامانه‌های استخراج شده، دو نوع الگوی کلی برای ایجاد توفان‌های رعدوبرق همراه با بارش شدید تشخیص داده شد. الگوی نوع اول از الگوی سامانه­‌های ادغامی پیروی می­‌کند، به طوری که قرارگیری یک پشته از شمال غرب آفریقا تا اسکاندیناوی موجب ریزش هوای سرد بر روی دریای مدیترانه  وعمیق شدن ناوه دریای مدیترانه می‌گردد که باعث تقویت مرکز کم ارتفاع شرق مدیترانه می‌گردد. ریزش مداوم هوای سرد به داخل این مرکز چرخندی ضمن افزایش شیو فشار در منطقه شرق مدیترانه امکان نفوذ ناوه تراز 500 هکتوپاسکال را تا قسمت‌های میانی دریای سرخ میسر ساخته است. افزایش شیو حرارتی بر روی شمال آفریقا و دریای سرخ، موجب تقویت سامانه سودانی شده و ضمن حرکت رو به شمال این سامانه، با کم فشار مدیترانه‌ای ادغام شده و موجب ایجاد ناپایداری بر روی غرب و جنوب غرب ایران گردیده است. الگوی نوع دوم از نوع الگوی کم فشار سودان می‌باشد. کم فشار اسکاندیناوی هوای سرد عرض‌های جنب قطبی را به عرض‌های پایین‌تر ریزش می‌نماید واچرخند آزور که بر روی شمال آفریقا بسته شده با گردش واچرخندی هوای سرد را بر روی شمال آفریقا منتقل می‌کند و موجب تشدید ناپایداری و تقویت سامانه سودانی و ایجاد خط جبهه می‌گردد. دسترسی به هوای گرم و مرطوب لازمه توفان‌های رعد و برق می‌باشد که با توجه به نزدیکی به دریاهای گرم جنوبی  این رطوبت به منطقه مورد مطالعه تزریق می‌گردد. 

کلیدواژه‌ها

• توفان تندری
• سامانه
• واچرخند
• ناپایداری
• جنوب غرب

20.1001.1.25883860.1391.21.82.3.7

عنوان مقاله [English]

Synoptic-dynamic analysis of thunder storms in southern western Iran

نویسندگان [English]

• Hassan Lashkari ¹
• Zahra Hojjati ²

¹ Faculty Member of Shahid Beheshti University

² Master of Climatology

چکیده [English]

In order to investigate synoptic-dynamic situations which results in thunder storms in South Western parts of the country, data were exploited from 16 synoptic stations in South West of Iran during a 10 year statistical period (1996-2005). Fitting the precipitation data, six types of severe storms were identified. Exploring the exploited systems, two general patterns were identified for thunder storms with severe precipitation. The first pattern follows integrated systems pattern, so a ridge from North West Africa to Scandinavia causes cold weather falling on the Mediterranean Sea and deepens the Mediterranean trough, which in turn strengthen the East Mediterranean low altitude center. Continuous cold weather falling on this cyclone center increase pressure gradient in east Mediterranean area and makes penetration of 500 hecto Pascal trough toward middle Red Sea possible. Increased temperature gradient over North Africa and the Red Sea strengthen Sudanese system and while moving toward North of this system integrates with low pressure Mediterranean system and results in unsustainability in West and South West Iran. The Second pattern is a low pressure Sudanese one. Low pressure Scandinavian system result in cold weather of pole neighboring latitudes falling into lower latitudes. Azore anticyclone which is formed over North Africa transfers cold weather to North Africa, aggravates unsustainability, strengthen Sudanese system and creates a weather front. Thunder storms require access to hot and humid weather which is injected into the area due to the proximity of Southern seas.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• hunder storm
• system
• anticyclone
• unsustainability
• South West