نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه تربیت معلم تهران

2 کارشناس ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری

چکیده

امروزه عوارض و ضایعات شهرنشینى شتابان و بى‏رویه و بدون برنامه و عدم مدیریت شهرى مناسب در برخى از شهرها به حدى رسیده که اصولاً شهرنشینى را به پدیده‏ اى نامطلوب و داراى ارزش منفى بدل ساخته است.
گرایش به تمرکز بیشتر و قطبى شدن در سطوح بالاى جامعه شهرى و فاصله گرفتن سطوح بالا از پایین، گرایش به رشد بى محتوا به لحاظ عدم تناسب بین مقیاس و عملکرد شهرها و... از جمله عواملى است که موجب کاهش روزافزون بازده ى سرانه جامعه شهرى، فعالیت سوداگرانه، تسلط بخش غیررسمى بر بخش رسمى و رشد بحران‏ هاى اجتماعى - فرهنگى شده است و در نتیجه منابع و عوامل تولید حوزه خود را بلعیده و موجبات رشد بیشتر خود را فراهم مى‏ آورند.
در همین راستا بافت قدیم شهرخرم‏ آباد نیز علی رغم وجود امکانات بالقوه تاریخى، اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى خود از مشکلات مذکور رنج مى‏برد. ترکیب جمعیتى، تفاوت هاى فرهنگى ساکنین و مشکلات قانونى و حقوقى حاکم که نتیجه عدم سیاست گذارى صحیح و اصولى مى‏ باشد از مشخصات این بافت است. کم ارزش بودن قیمت زمین و ساختمان، عدم امنیت اجتماعى و روانى، غلبه گروه‏ هاى شغلى کم درآمد و وجود چهره فقر در بافت قدیم نسبت به بافت جدید و نوساز شهر نیز از مشخصات این نوع بافت ها مى‏ باشد.
هدف اساسى تحقیق حاضر شناسایى ساختار کالبدى - کارکردى و مسائل و مشکلات بافت قدیمى شهر خرم آباد مى‏ باشد. نتیجه تحقیق نشان مى‏ دهد که فقدان و نبود  طرح های اجرایى مناسب فقدان مدیریت واحد شهرى مسائل و مشکلات حقوقى مربوط به تملک املاک، فقر اقتصادى و فرهنگى، قدیمى و فرسوده بودن اغلب ساختمان ها و عدم بهسازى آنها و... از مشکلات اساسى این بافت مى‏ باشد. در این مقاله با استفاده از روش تحقیق اسنادى، توصیفى، تحلیلى و بررسى ‏هاى میدانى به بررسى و مطالعه مشکلات کالبدى- فضایى و کارکردى بخش مرکزى شهر خرم آباد پرداخته ‏ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining Physical-Functional Problems The Central Part of the Traditional Cities (Khorramabad)

نویسندگان [English]

  • Hassan Afrakhteh 1
  • Asghar Abdoli 2

1 Associate Professor of the Department of Geography, Tarbi'ate Mo'allem University of Tehran

2 Master of Geography and Urban Planning

چکیده [English]

Nowadays, the complications of fast, unrestricted and unplanned urbanization and lack of proper management in some cities have reached a level that it has basically made urbanization an undesirable phenomenon with a negative value.
The tendency towards more concentration and polarization in the upper levels of the urban community and the distance between the high levels and the low, the tendency towards thoughtless growth in terms of disparity between the scale and performance of cities and ... are among the factors that cause the increasing decline in the efficiency of urban per capita income , speculative activity, dominance of unofficial sector on the official, and the growth of social-cultural crises, and as a result, the sources and factors of production have swallowed their own region and create their own further growth.
In this regard, the old texture of the city of Khorramabad, despite its potential historical, economic, social and cultural capabilities, suffers from these problems. The composition of the population, the cultural differences of the inhabitants, and legal problems that are the outcome of the lack of proper and principled policy-making are among the characteristics of this texture. The low value of land and buildings, the lack of social and psychological security, the dominance of low income jobs and the presence of significant poverty in the old texture of the city compared to the new are also among the characteristics of these types of textures.
The main objective of this study is to identify the physical-functional structure and the issues and problems of the old texture of Khorramabad city. The results of the research show that the absence of suitable executive plans, lack of urban unit management, issues and legal problems related to property ownership, economic and cultural poverty, old and weary buildings and their lack of renovation, and ... are among the main problems of this texture. In this paper, we have studied physical-spatial and functional problems of the central part of Khorramabad using secondary, descriptive and analytical research methods along with field study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban decay
  • the central part of the cities
  • the organization
  • physical-functional structure
  • the city of Khoramabad
- طرح جامع شهر خرم آباد، 1368، انتشارات شهر و برنامه.
- مهندسین آباد بوم قشم، 1383، تدوین برنامه راهبردى حفظ، احیاء و باز زنده سازى بافت تاریخى خرم آباد، جلداول سازمان نوسازى و بهسازى خرم آباد.
- مهندسین آباد بوم قشم، 1384، تدوین برنامه راهبردى حفظ، احیاء و باز زنده سازى بافت تاریخى خرم آباد، جلد دوم و سوم سازمان نوسازى و بهسازى خرم آباد.
- توسلى، محمود 1368، بافت قدیم مقدمه‏اى بر مسأله، خلاصه سمینار تداوم حیات در بافت قدیمى شهرهاى ایران، تهران.
- سلطان زاده، حسین،1365، مقدمه‏اى بر تاریخ شهر و شهرنشینى در ایران، انتشارات آبى، تهران.
- شماعى، على و پوراحمد، احمد،1385، بهسازى و نوسازى شهرى از دیدگاه علم جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران.
- شیعه، اسماعیل، 1378، باشهر و منطقه در ایران، انتشارات علم و صنعت ایران، تهران.
- توسلى محمود، 1379، اصطلاح‏شناسى نوسازى و بهسازى شهرى، مجله هفت شهر، فصل نامه عمران و بهسازى، شماره 2.
- حبیبى، کیومرث و پوراحمد و مشکینى، ابوالفضل،1386، بهسازى و نوسازى بافتهاى کهن شهرى، نشر انتخاب، تهران.
- على یارى، حسین و دیگران، 1381، جغرافیاى استان لرستان، شرکت چاپ و نشر کتابهاى درسى ایران، چاپ سوم.
- آمار نامه استان لرستان، سازمان برنامه و بودجه استان لرستان، 1375.
- ایزدپناه، حمید، 1363، آثارباستانى و تاریخى لرستان، انتشارات آگاه تهران.
- سازمان برنامه و بودجه استان لرستان،1377، آمار نامه استان لرستان، معاونت هماهنگى و برنامه‏ریزى.
- طرح بهسازى بافت مسأله دار خرم آباد، 1384، مهندسین معمار و شهرساز فرنهاد، وزارت مسکن و شهرسازى.
- طرح جامع شهر خرم آباد، 1384، مهندسین مشاور بعد تکنیک، وزارت مسکن و شهرسازى
- معاونت سیاسى استاندارى لرستان، 1370، مطالعه اجتماعى فرهنگى لرستان، جلدسوم، وضعیت اجتماعى، چاپخانه پوریا.
- طرح بهسازى بافت مسأله‏دار خرم آباد، 1385، مطالعات جمعیتى و اقتصادى، مهندسین معمار و شهرساز فرنهاد، وزارت مسکن و شهرسازى.
- پوراحمد، احمد و شماعى، على، 1383، تحلیلى بر سیاستها و برنامه‏هاى بهسازى و نوسازى شهر در برنامه‏هاى توسعه کشور، پژوهشهاى جغرافیایى، شماره 48.
- رشیدیان، هدایت اللّه، 1381، خرم آباد در گذر جغرافیاى انسانى، انتشارات افلاک خرم آباد
- طرح و توسعه، عمران و حوزه نفوذ شهر خرم آباد، 1368، مشاور طرح و کاوش، وزارت مسکن و شهرسازى.