نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد

چکیده

شبکه‏ ى شهرى و روستایى مستقر در حوزه ‏هاى جغرافیایى در تعامل با یکدیگر نظام پیچیده‏ اى را عرضه داشته ‏اند که ماحاصل آن نظام سکونتگاهى است. بررسى نظام سکونتگاهى در فرآیند توسعه ‏ى منطقه‏ اى از مباحث کلیدى است. در این بین استان یزد با جغرافیاى منحصر به فرد خود، وارث الگوى زیست اولیه است که به دلیل صعوبت طبیعى در گذر زمان به صورت کانون‏ هاى گسسته‏ ى سکونتگاهى، به حیات خود ادامه داده ‏اند. لیکن نقاط شهرى آن به تبع از اقتصاد ملى مقتضیات منطقه ‏اى از رشد سریع ترى برخوردار بوده ‏اند؛ به گونه ‏اى که به تدریج پیوند ارگانیک جامعه‏ ى شهرى و روستایى استان تضعیف گشته و زمینه‏ ى رکود و تخلیه روستاها و بالاخره ناپایدارى سکونتگاه ها را فراهم آورده است. به نحوى که نظام سکونتگاهى استان از الگوى بسیار پراکنده‏ ى روستایى، به سمت الگوى عمدتا متمرکز شهرى، آن هم نه به صورت منطقى، گرایش یافته است. تخلیه ‏ى بیش از43 روستاهاى استان و تمرکز قریب 60 درصد از جمعیت شهرى آن در شهر یزد مؤید این امر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the Settlement System of Yazd Province - Urban System

نویسنده [English]

  • Mohammad Hossein Saraei

Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Yazd

چکیده [English]

The urban and rural networks in the geographic areas have a complex system in their interaction with each other, whose result is the settlement system. The study of the housing system in the regional development process is one of the key issues. Yazd province, with its unique geography, is the heir to the primitive life pattern that, due to natural difficulties, has over time survived as discontinuous residential centers. However, its urban areas, following the national economy and regional necessities, have been subject to more rapid development, so that the organic linkages of the urban and rural communities of the province have been gradually weakened and the conditions for the decline and desolation of villages and, finally, instability of settlements have been provided. As a result, the settlement system of the province has shifted, not through a logical process, from a highly dispersed rural model towards a largely concentrated urban one. Desolation of more than 43 villages in the province and the concentration of about 60% of its urban population in the city of Yazd are evidences of this claim.

کلیدواژه‌ها [English]

  • settlement system
  • urban system
  • province of Yazd
1- پیران پرویز، توسعه برون زا و شهر، مورد ایران، اطلاعات سیاسى- اقتصادى،  شماره ی31، مهرماه 1368.
2- زیارى، کرامت ا...، مدل‏ هاى تحلیلى فقر، توزیع درآمد و نابرابرى‏ هاى منطقه‏ اى در ایران، فصلنامه ‏ى تحقیقات جغرافیایى، سال سیزدهم، شماره ‏ى 1، بهار 1377.
3- سازمان مدیریت و برنامه ریزى استان یزد، سالنامه‏ ى آمارى استان یزد 1383، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزى استان یزد،1384.
4- قبادیان عطاءا...، سیماى طبیعى استان یزد در ارتباط با مسائل کویرى، استاندارى یزد آذر 1361.
5- گروه مطالعاتى هامون، مطالعه ‏ى جامع توسعه ‏ى اقتصادى - اجتماعى استان یزد، جلد پنجم، جمعیت و جوامع، سازمان برنامه و بودجه، شهریور 1365.
6- گزارش دفتر تقسیمات کشورى استاندارى یزد، سال 1383.
7- مستوفى الممالکى، رضا، شهر و شهرنشینى در بستر جغرافیاى ایران، مرکز انتشارات علمى دانشگاه آزاد اسلامى، 1380.
8- مؤسسه‏ ى پژوهشى کاریز، مطالعه‏ى راهبردى توسعه روستایى استان یزد، مرحله ‏ى اول بررسى وضع موجود، گزارش اول، جلد دوم سیماى کلى استان، پاییز 1377.
9- مؤمنى، مهدى، درآمدى بر اصول و روش‏هاى برنامه‏ ریزى ناحیه ‏اى، گویا،1377.
10- مهندسین مشاور طرح و کاوش، طرح جامع ناحیه‏ ى یزد، وضع موجود مطالعات منطقه، پاییز 1377.
11- نظریان، على اصغر، جایگاه شهرهاى کوچک در سازماندهى فضایى و توسعه‏ ى ملى، فصلنامه ‏ى تحقیقات جغرافیایى، سال یازدهم، شماره ‏ى 3، پاییز 1375.
12- نظریان، على اصغر، نظام سلسله مراتبى شهرهاى ایران، فصلنامه‏ ى تحقیقات جغرافیایى، سال نهم، شماره ‏ى 1، بهار 1373.
13- http://en.wikipedia.org/wiki/Lorenz-curve.
14- Dixon,PM,Weiner.J., Mitchell-OldsT,Woodley R.Boot - strapping the Gini Coefficient ofinequality. Ecology 1987.