نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده جغرافیا- دانشگاه ‏تهران

2 دانشجوى کارشناسى ارشد سنجش از دور و GIS دانشگاه تهران

چکیده

بدون شک سیلاب بعنوان یک بلاى طبیعى شناخته شده است ولى در عمل سیلاب هم از نظر تلفات جانى و هم از نظر خسارات مالى یکى از مهیب‏ ترین بلایاى طبیعى در جهان محسوب مى ‏شود. از سال 1988 تا 1997 حدود 390000نفر در اثر بلایاى طبیعى در جهان کشته شدند که 58درصد مربوط به سیلاب، 26 درصد در اثر زلزله، 16درصد در اثر طوفان و بلایاى دیگر بوده است. خسارات کل در این 10 سال حدود 700 میلیارد دلار بوده است که به ترتیب 33، 29، 28 درصد مربوط به سیلاب، طوفان و زلزله بوده است. در این رابطه نکته نگران‏ کننده، روند افزایشى تلفات و خسارات سیلاب در جهان در دهه‏ هاى اخیر بوده است. پدیده سیلاب در ایران به عنوان زیان‏بارترین بلایاى طبیعى بوده و خسارات ناشى از آن بالغ بر 70% کل خسارات بلایاى طبیعى مى‏ گردد. افزایش جمعیت و دارایى‏ ها در سیلاب دشتها، تغییرات هیدروسیستمها و اثرات مخرب فعالیتهاى انسانى از دلایل عمده این روند افزایش بوده است. امروزه با گسترش فناورى اطلاعات تأکید زیادى بر استفاده از سیستم‏ اطلاعات‏ جغرافیایى (GIS) در جهت مد ل‏سازى و برآورد خطرات و خسارات ناشى از سیل گردیده است. سرعت و دقت زیاد، فراگیرى و چندوجهى‏ بودن این سیستم‏ها، سهولت اعمال تغییرات و هزینه کم این سامانه باعث استفاده بیش از پیش آن در مدیریت بحران سیل گردیده است. در این مقاله سعى شده است که از تکنیک GIS در مدیریت بحران ریسک سیلاب منطقه کاشان استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating and managing flood risk in Kashan region using GIS

نویسندگان [English]

  • Hasanali Faraji Sabokbar 1
  • Morteza Zera'ati 2

1 Assistant Professor, Department of Geography, University of Tehran

2 Graduate Student of Remote Sensing and GIS, University of Tehran

چکیده [English]

Undoubtedly, the flood is known as a natural disaster, but in practice, the flood is one of the most terrible natural disasters in the world in both terms of mortality and financial losses. Between 1988 and 1997, around 390,000 people were killed in natural disasters around the world, 58% of whom were related to flood, 26% were affected by earthquake, and 16% victims of hurricanes and other disasters. Total damage over the past 10 years was about $ 700 billion, of which 33, 29, and 28 per cent were related to flood, storm and earthquakes, respectively. In this regard, a worrying issue has been the increasing trend of mortality and flood damage in the world in recent decades. The phenomenon of flood in Iran is considered as the most harmful natural disaster whose damages account for more than 70% of the whole natural disasters. Increasing population and assets in floodplains, hydrosystem changes and destructive effects of human activities have been among the main reasons for this trend. Today, with the development of information technology, much emphasis has been put on the use of GIS to model and assess the dangers and damage caused by floods. The high speed and precision of these systems, their vast coverage and multi-aspect nature, and their ease of use and low cost have made them more and more utilized in managing the flood crisis. In this paper, we tried to use the GIS technique in managing the flood risk crisis in Kashan area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • crisis management
  • Flood Risk
  • GIS
1- علیزاده، امین.(1384)، اصول هیدرولوژى کاربردى، انتشارات آستان قدس رضوى .
2- جدارى عیوضى، جمشید. (1374)، ژئومورفولوژى ایران، دانشگاه پیام نور
3- وزیرى، محمدرضا.(1366)، مطالعه زمین‏شناسى و چینه‏شناسى در جنوب و جنوب‏غرب کاشان، دانشگاه تهران .
4- حسن‏زاده، جمشید. (1357)، زمین‏شناسى و پترولوژى سنگهاى آذرین قمصر، جنوب کاشان، دانشگاه تهران
5- رفاهى، حسینقلى. (1357)، فرسایش آبى و کنترل آن، دانشگاه تهران.
6- محمودى، فرج‏اله. (1381)، ژئومورفولوژى دینامیک، انتشارات پیام نور
7- محمودى، فرج‏اله. (1382)، ژئومورفولوژى ساختمانى، انتشارات پیام نور
8- مقیمى، ابراهیم. (1385)، ژئومورفولوژى شهرى، دانشگاه تهران
9- رجایى، عبدالحمید. (1373)،ژئومورفولوژى کاربردى در برنامه‏ریزى و عمران‏ناحیه‏اى، نشرقومس .
10- مهدوى، محمد. (1371)، هیدرولوژى کاربردى، جلدهاى 1و 2، دانشگاه تهران
11-موحددانش،على‏اصغر.(1373)،هیدرولوژى‏آبهاى‏سطحى‏ایران،انتشارات‏سمت
12- سازمان تحقیقات منابع آب کشور (تماب)، وابسته به وزارت نیرو، آمارهاى ایستگاه هیدرولوژى
13- اداره امور آب کاشان، آمار و مشخصات هندسى حوضه‏ها و رودخانه‏ها
14- سازمان هواشناسى، آمار هواشناسى ایستگاههاى کاشان
15- متین‏فر، حمیدرضا. ارزیابى داده‏هاى سنجنده ASTER-LISS-ETM+ - TM-MSSبه منظور شناسایى خاکها براساس مطالعات میدانى به کمک GIS در کاشان، پایان‏نامه دکترى، دانشگاه منابع طبیعى، دانشگاه تهران.
16- محمودى، فرج‏اله. محمداسماعیلى، زهرا. هیدرومورفولوژى کاشان و اثرات آن در آمایش سرزمین (با کاربرد تکنیک GIS)، مجله پژوهشهاى جغرافیایى، شماره 48، تابستان 1383.
17- برخوردار، م.چاوشیان، ع.(1379)، پهنه‏بندى سیلاب، کارگاه آموزشى مهار سیلاب رودخانه‏ها، انجمن هیدرولیک ایران .