علیرضا طاهری دهکردی؛ سید محمد میلاد شهابی؛ محمد جواد ولدان زوج؛ محمود رضا صاحبی؛ علیرضا صفدری نژاد
چکیده
امروزه فناوری سنجش ازدور جایگاهی ویژه در کاربردهای مختلف مدیریت شهری پیدا کرده است. در این بین، نقشه ی ساختارهای شهری نظیر بلوک های ساختمانی، عموماً در مدیریت بحران، طراحی شهری و مطالعات مربوط به توسعه ی شهری مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطالعه تولید نقشه بلوک های ساختمانی با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنتینل 1 و 2 دنبال شده ...
بیشتر
امروزه فناوری سنجش ازدور جایگاهی ویژه در کاربردهای مختلف مدیریت شهری پیدا کرده است. در این بین، نقشه ی ساختارهای شهری نظیر بلوک های ساختمانی، عموماً در مدیریت بحران، طراحی شهری و مطالعات مربوط به توسعه ی شهری مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطالعه تولید نقشه بلوک های ساختمانی با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنتینل 1 و 2 دنبال شده است. روش پیشنهادی این مقاله متکی بر استفاده از طبقه بندی کننده آموزش یافته تعمیم پذیر می باشد. به نحوی که در ابتدا، طبقه بندی کننده مورد نظر با استفاده از نمونه های آموزشی به دست آمده از یک فرآیند پالایشی سختگیرانه نوین توسط محصولات سنجش ازدوری و مکانی مختلف، در سال 2015، آموزش می یابد. سپس این طبقه بندی کننده به منظور تولید نقشه بلوک های ساختمانی در مقاطع زمانی مشابه سه سال هدف (2018، 2019 و 2020) به کار گرفته می شود. به دلیل تنوع بافت و تراکم بلوک های ساختمانی در کلان شهر تهران، روش پیشنهاد شده در این منطقه مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین با توجه به وسعت منطقه مطالعاتی، فراهم بودن تصاویر ماهواره ای رایگان بدون نیاز به اخذ و امکان اجرای عملیات مختلف پردازشی به صورت برخط، از سامانه گوگل ارث انجین در پژوهش حاضر استفاده شده است. سه روش طبقه بندی جنگل تصادفی، کمترین فاصله با معیار فاصله ماهالانابیس و ماشین بردارپشتیبان در این فرآیند مورد بررسی قرار می گیرند. به منظور ارزیابی روش پیشنهادی، از نمونه های مرجع به دست آمده از تفسیر بصری تصاویر با قدرت تفکیک مکانی بالا (گوگل ارث) در هر سه سال هدف استفاده شده است. نتایج به دست آمده عملکرد بهتر روش جنگل تصادفی در هر سه سال هدف با دقت کلی بالای 93 درصد را نسبت به دو روش دیگر نشان می دهند.
علی عرفان زاده؛ محمد سعادت سرشت
چکیده
آگاهی از رفتار و تأثیر پارامترهای طراحی شبکه فتوگرامتری پهپاد بر روی کیفیت بازسازی سه‌بعدی برای دستیابی به کیفیتی بهینه در بازسازی سه‌بعدی، یکی از بخش‌های مهم در اجرای یک پروژه فتوگرامتری پهپاد با توجه به شرایط و محدودیت‌های موجود میباشد. اما به‌دلیل پیچیدگی، زمانبر بودن و هزینه بالای آن در واقعیت، هنوز تحقیق جامعی ...
بیشتر
آگاهی از رفتار و تأثیر پارامترهای طراحی شبکه فتوگرامتری پهپاد بر روی کیفیت بازسازی سه‌بعدی برای دستیابی به کیفیتی بهینه در بازسازی سه‌بعدی، یکی از بخش‌های مهم در اجرای یک پروژه فتوگرامتری پهپاد با توجه به شرایط و محدودیت‌های موجود میباشد. اما به‌دلیل پیچیدگی، زمانبر بودن و هزینه بالای آن در واقعیت، هنوز تحقیق جامعی برای رفتارسنجی پارامترهای طراحی شبکه و بازسازی سه‌بعدی انجام نشده است. برای غلبه بر چالش‌های فضای واقعی در این مقاله روش شبیه‌سازی برای بررسی پارامترها به‌کار برده شده است. برای این منظور در محیط نرم‌افزار متلب از یک نقطه با مختصات معلوم تصویربرداری شده است و پس از اعمال خطاهای سیستماتیک و اتفاقی به پارامترها، با استفاده از معادلات شرط هم خطی مشاهدات عکسی و حل آن‌ها به روش کمترین مربعات خطا، بازسازی سه‌بعدی انجام شده و کیفیت آن به روش مونت‌کارلو مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از آزمون‌های انجام شده نشان می‌دهد پارامترهای ناپایداری هندسی دوربین غیرمتریک، کیفیت مشاهدات تصویری و دقت مثلث‌بندی هوایی به‌ترتیب رابطه مستقیم، رابطه عکس و رابطه مستقیم با کیفیت صحت بازسازی سه‌بعدی دارند. همچنین با افزایش فاصله کانونی بدون تغییر ارتفاع، صحت مسطحاتی متناسب با افزایش بزرگنمایی و صحت ارتفاعی تقریباً متناسب با مقدار آن افزایش می‌یابد. که در حالت GSD ثابت، خطای مسطحاتی بازسازی سه‌بعدی کاهش می‌یابد اما خطای ارتفاعی متناسب با نصف افزایش بزرگنمایی افزایش می‌یابد. علاوه‌بر این نتایج نشان داده است افزایش ارتفاع پرواز برخلاف حالت استریو، خطای مسطحاتی و ارتفاعی بازسازی سه‌بعدی به‌صورت خطی افزایش می‌یابد. همچنین نتایج نشان می‌دهد با افزایش پوشش تصویربرداری خطای بازسازی سه‌بعدی کاهش می‌یابد. این شبیه‌سازی اگرچه ممکن است کاملاً منطبق بر واقعیت نباشد، اما می‌تواند یک نوع رفتارسنجی از پارامترها را ارائه نماید که بهعنوان یک تحقیق مکمل برای تحقیقات سعی و خطای معمول خواهد بود.
مصطفی مهدوی‌فرد؛ خلیل ولیزاده کامران؛ احسان عطازاده؛ نسرین مرادی
چکیده
تالاب‌ها جزء اکوسیستم‌های مابین خشکی و دریایی به‌شمار می‌آیند. شناسایی و نظارت‌بر آلودگی‌های ساحلی و دریایی برای به حداقل رساندن اثرات مخرب آن‌ها برای جامعه‌ی ساحلی امری ضروری و حیاتی است. پایش کلروفیل- آ که رنگدانه‌ی اصلی فیتوپلانکتون‌های آب‌های ساحلی است با استفاده از عملیات میدانی زمانبر و هزینه‌بر است اما فناوری نوین ...
بیشتر
تالاب‌ها جزء اکوسیستم‌های مابین خشکی و دریایی به‌شمار می‌آیند. شناسایی و نظارت‌بر آلودگی‌های ساحلی و دریایی برای به حداقل رساندن اثرات مخرب آن‌ها برای جامعه‌ی ساحلی امری ضروری و حیاتی است. پایش کلروفیل- آ که رنگدانه‌ی اصلی فیتوپلانکتون‌های آب‌های ساحلی است با استفاده از عملیات میدانی زمانبر و هزینه‌بر است اما فناوری نوین سنجش‌ازدور با بهره‌گیری از سنجنده‌های دارای توان تفکیک مکانی و طیفی بالا امکان پایش در مقیاس کلان را میسر ساخته است. در این پژوهش از داده‌های بازتاب سطحی و داده‌های بازتاب بالای جو ماهواره‌های سنتینل2 و لندست8 و الگوریتم OC2 به‌منظور تخمین سری زمانی غلظت کلروفیل- آ در تالاب دهستان تیاب استفاده شد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه داده‌های ورودی به الگوریتم OC2، ارزیابی آن با داده‌های میدانی و درنهایت تخمین غلظت سری زمانی کلروفیل- آ در منطقه مطالعاتی است. نتایج پژوهش نشان داد که الگوریتم OC2 با داده‌های بازتاب سطحی زمین دارای همبستگی به‌مراتب بالاتری در ماهواره‌های لندست 8 و سنتینل 2 است که به‌موجب آن مقدار R2 به‌ترتیب در داده‌های بازتاب سطحی زمین ماهواره‌ی لندست8 و سنتینل2 برابر با 0/91 و 0/64 برآورد گردید. این درحالی است که مقدار R2 به‌ترتیب در داده‌های بازتاب بالای جو برابر با 0/12 و 0/54 است. نتایج پژوهش بیانگر این است که ورودی الگوریتم OC2 حتماً باید از نوع داده‌ی بازتاب سطحی زمین و تصحیح اتمسفری شده باشد.
ارسطو زارعی؛ رضا شاه حسینی؛ روناک قنبری
چکیده
در سال‌های اخیر دمای سطح زمین (LST) اهمیت زیادی در مطالعات علوم زمین و محیط‌زیست پیدا کرده است. فناوری سنجش‌ازدور، امکان پایش مکانی و زمانی این کمیت را در سطوح وسیع فراهم می‌آورد. این پارامتر از طریق تصاویر ماهوارهای با حداقل یک باند حرارتی فراهم می‌شود. در این مطالعه از روش پنجره مجزای غیرخطی توسط ماهواره سنتینل3 در طول فصول ...
بیشتر
در سال‌های اخیر دمای سطح زمین (LST) اهمیت زیادی در مطالعات علوم زمین و محیط‌زیست پیدا کرده است. فناوری سنجش‌ازدور، امکان پایش مکانی و زمانی این کمیت را در سطوح وسیع فراهم می‌آورد. این پارامتر از طریق تصاویر ماهوارهای با حداقل یک باند حرارتی فراهم می‌شود. در این مطالعه از روش پنجره مجزای غیرخطی توسط ماهواره سنتینل3 در طول فصول مختلف سال 1397 برای محاسبه دمای سطح زمین استفاده شد و همچنین یک روش اعتبارسنجی مستقیم و غیرمستقیم برای آن ارائه شده است. روش اعتبارسنجی برمبنای ارزیابی قطعی این محصول با داده میدانی، و ارزیابی نسبی آن با محصولات دمای مادیس و SLSTR میباشد. همچنین از روش برآورد گسیلمندی برمبنای شاخص پوشش گیاهی برای تخمین دما از روش پنجره مجزای غیرخطی باتوجه به دو باند حرارتی تصاویر سنتینل3 استفاده شد. برای اطمینان بیشتر، محصولات دمای مادیس و SLSTR نیز به‌صورت مستقیم با داده میدانی ارزیابی قطعی شد. به‌طور کلی نتایج حاصل از محصول دمای مادیس، SLSTR و دمای برآورد شده از روش پنجره مجزای غیرخطی روندی مشابه را برای تغییرات دما در طول فصول سال نشان دادند. به‌طور خلاصه، با توجه به دو روش اعتبارسنجی مستقیم و غیرمستقیم برای دمای برآورد شده از روش پنجره مجزای غیرخطی، فصل تابستان با مقادیر بزرگ میانگین مربع خطاها (2/46)، و فصل زمستان با مقادیر کوچک میانگین مربع خطاها (0/86) به‌ترتیب کمترین و بیشترین نتایج را برای فصول در سال 1397 ارائه دادند. در نهایت، با توجه به نتایج به‌دست آمده دمای برآورد شده هم به‌صورت قطعی و هم به‌صورت نسبی نتایج مطلوبی را برای تمام فصول در مقیاس زمانی و مکانی گسترده فراهم می‌کند که می‌تواند در مقیاس‌های بزرگ برای برآورد دما در حل بحران‌های زیست‌محیطی و همچنین تغییر اقلیم از آن استفاده نمود.
زهرا بهاری سجهرود؛ محمد طالعی
چکیده
غالباً در تهیه طرح کاربری اراضی شهری از استانداردها و قواعد مبتنی بر دانش کارشناسی استفاده می‌شود. اما آنچه که در نهایت در فضای فیزیکی و واقعی شهر اتفاق می‌افتد، گاهی با قواعد اولیه بنا نهاده شده در تدوین طرح‌های کاربری اراضی، همخوانی ندارد. در این تحقیق با استفاده از روش داده‌کاوی تلاش شده است تا با کمک تحلیل‌های مکانی، روش قواعد ...
بیشتر
غالباً در تهیه طرح کاربری اراضی شهری از استانداردها و قواعد مبتنی بر دانش کارشناسی استفاده می‌شود. اما آنچه که در نهایت در فضای فیزیکی و واقعی شهر اتفاق می‌افتد، گاهی با قواعد اولیه بنا نهاده شده در تدوین طرح‌های کاربری اراضی، همخوانی ندارد. در این تحقیق با استفاده از روش داده‌کاوی تلاش شده است تا با کمک تحلیل‌های مکانی، روش قواعد انجمنی و درخت تصمیم، به استخراج الگوهای استقرار وضع موجود کاربری‌های شهری در ناحیه 4 منطقه 5 شهرداری تهران پرداخته شود و میزان تأمین استانداردها و قواعد مبتنی بر دانش کارشناسی با آنچه در وضع موجود شهر وجود دارد، مورد سنجش و تحلیل قرار گیرد. بهعنوان نمونه، استخراج قواعد استقرار دبستان در همسایگی 300 متری کاربری‌های مسکونی با 70 درصد پشتیبان و همچنین مدرسه راهنمایی در همسایگی 1200 متری کاربری‌های مسکونی با 98 درصد پشتیبان، حاکی از استقرار و انطباق مناسب وضع موجود کاربری‌های آموزشی سطح محله و ناحیه در منطقه مطالعه موردی است. در حالیکه عدم استخراج قواعد مرتبط با کاربری درمانی در منطقه مطالعه موردی، حاکی از عدم استقرار این کاربری در شعاع استقرار مذکور در استانداردهای مرسوم برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری است.
هادی فدایی؛ مهدی مدیری
چکیده
یکی از اهداف مدل رقومی ارتفاع تولید نقشـه‌هـای توپوگرافی است که نشان‌دهنده عوارض طبیعی اعم از رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، کوه‌ها و عوارض مصنوعی مانند شهرها، جاده‌ها و پل‌ها بوده و در مطالعات زیرساختی و استراتژیک از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از تصاویر ماهوارهای یکی از راه‌های استخراج مدل‌های رقومی ارتفاع ...
بیشتر
یکی از اهداف مدل رقومی ارتفاع تولید نقشـه‌هـای توپوگرافی است که نشان‌دهنده عوارض طبیعی اعم از رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، کوه‌ها و عوارض مصنوعی مانند شهرها، جاده‌ها و پل‌ها بوده و در مطالعات زیرساختی و استراتژیک از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از تصاویر ماهوارهای یکی از راه‌های استخراج مدل‌های رقومی ارتفاع میباشد. هدف از این مطالعه بررسی نحوه استخراج مدل رقومی ارتفاعی تولید شده از تصاویر سنجنده پریسم همراه با فایل کمکی چندجمله‌ای منطقی موسوم به RPC میباشد. به‌منظور نیل به اهداف مطالعاتی از تصاویر ماهوارهای با بهره‌گیری از روش اکتشافی با تکنیک سنجش از دور استفاده شده است. تصاویر استریو ماهواره استر اخذ شده در تاریخ 2010/05/21 میلادی مورد استفاده قرار گرفته است، همچنین برای ارزیابی مدل رقومی ارتفاع از تصاویر استریو سنجنده پریسم که در تاریخ 2009/08/07 میلادی اخذ گردیده، استفاده شده است. نتایج نشان داد که RMSE بهعنوان شاخص خطا برای مدل رقومی ارتفاع استخراج شده از PRISM، ASTER به‌ترتیب 3/66 و 6/8 متر میباشد. نتایج به‌دست آمده از انحراف معیار پیکسل‌های تصاویر استریو سنجنده پریسم در جهت طولی1/9 متر و در جهت عرضی 2/3 متر و فاصله پیکسل‌های مدل رقومی ارتفاعی 3 متر میباشد. که دقت مدل رقومی ASTER کمتر از اندازه پیکسل‌ها یعنی کمتر از 15 متر میباشد، یعنی در جهت طولی 6 متر و در جهت عرضی 7 متر در پیکسل است که در مجموع 13 متر میباشد. نتایج خطای انحراف معیار منطبق بر نتایج RMSE بود که تأیید کننده مدل رقومی ارتفاعی PRISM است. بنابراین دقت مدل رقومی استخراج شده از تصاویر سنجنده PRISM بالاتر از ASTER میباشد. پیشنهاد می‌شود در کل مرزهای کشور از مدل رقومی ارتفاعی با دقت بالا که با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی تولید شده از تصاویر استریو سنجنده پریسم از ماهواره آلوس که همراه با فایل‌های ضرایب منطقی چندجمله‌ای (RPC) برای تصحیح هندسی تصاویر میباشد، استفاده شود.
سعید فرزانه؛ محمدعلی شریفی؛ سیده سمیرا طالبی
چکیده
جهت‌گیری دقیق یک فضاپیما نسبت به زمین، خورشید یا هرکدام از سیارات، یکی از مشکل‌ترین چالش‌ها در فناوری فضایی است. سیستم تعیین و کنترل وضعیت یکی از مهم‌ترین زیرسیستم‌های ماهواره است. هدف اصلی طراحی این زیرسیستم انتخاب بهترین الگوریتم برای استخراج وضعیت کامل از فضاپیما با توجه به دقت یا زمان اجرا یا هر دو میباشد. هدف الگوریتم‌های ...
بیشتر
جهت‌گیری دقیق یک فضاپیما نسبت به زمین، خورشید یا هرکدام از سیارات، یکی از مشکل‌ترین چالش‌ها در فناوری فضایی است. سیستم تعیین و کنترل وضعیت یکی از مهم‌ترین زیرسیستم‌های ماهواره است. هدف اصلی طراحی این زیرسیستم انتخاب بهترین الگوریتم برای استخراج وضعیت کامل از فضاپیما با توجه به دقت یا زمان اجرا یا هر دو میباشد. هدف الگوریتم‌های تعیین وضعیت، محاسبه جهت‌گیری فضایی ماهواره بر اساس سنسورهایی است که می‌توانند اندازه‌گیری‌های مقدار شناخته را در قالب بردارهای سه‌بعدی انجام دهند. در میان سنسورهای مورد استفاده برای تعیین وضعیت فضاپیما، ردیاب ستاره توانایی انجام توأمان عملیات تعیین موقعیت، وضعیت و برآورد سرعت زاویه‌ای فضاپیما را با دقت بالا، حجم محاسبات به‌صرفه و مدت زمان قابل قبول برای پروژه‌های فضایی دارد. این ردیاب در میان سایر حسگرهای تعیین وضعیت، بهعنوان دقیق‌ترین حسگر شناسایی شده و قابلیت تعیین وضعیت ماهواره‌ها با دقت مناسب حتی در مدارهای بالا را دارد. ردیاب ستاره از آسمان اطراف خود تصویربرداری می‌نماید. در بخش میکرو پردازنده این ردیاب، ستارگان موجود در تصویر اخذشده شناسایی می‌شوند و به این ترتیب مشاهدات موردنیاز برای انجام پروسه تعیین وضعیت حاصل می‌شوند. با شناسایی ستاره‌های تصویر شده و داده‌های چارچوب مرجع اینرشیای مربوطه، وضعیت فضاپیما با استفاده از الگوریتم‌های تعیین وضعیت مانند TRIAD و برآوردگر کواترنیون (QUEST) و ... تعیین خواهد شد. در این تحقیق هدف پرداختن به فرآیند تعیین وضعیت فضاپیما و خصوصاً بررسی و مقایسه الگوریتم‌های تعیین وضعیت، و سپس انتخاب مناسب‌ترین الگوریتم تعیین وضعیت با استفاده از مشاهدات ردیاب ستاره میباشد. براساس ارزیابی‌های انجام شده نتایج حاصل از الگوریتم‌های TRIAD و QUEST با روش Shuster بالاترین دقت را در بین نتایج هشت الگوریتم دیگر کسب کردند.
امیرحسین حلبیان؛ نادر پروین؛ رویا نقیب زاده
چکیده
امروزه افزایش درجه حرارت برخی از مناطق پرجمعیت شهری در مقایسه با محدوده روستایی اطراف، پدیده‌ای تحت عنوان جزیره گرمایی شهری را به‌وجود آورده و موجب بروز مشکلات فراوانی شده است. جزیره حرارتی شهری، سطحی از شهر است که به میزان قابل‌توجهی از مناطق روستایی اطراف گرم‌تر است. بدین منظور، ابتدا 8 تصویر ماهوارهای دوره ...
بیشتر
امروزه افزایش درجه حرارت برخی از مناطق پرجمعیت شهری در مقایسه با محدوده روستایی اطراف، پدیده‌ای تحت عنوان جزیره گرمایی شهری را به‌وجود آورده و موجب بروز مشکلات فراوانی شده است. جزیره حرارتی شهری، سطحی از شهر است که به میزان قابل‌توجهی از مناطق روستایی اطراف گرم‌تر است. بدین منظور، ابتدا 8 تصویر ماهوارهای دوره گرم سال شهر اراک، طی بازه زمانی 1985 تا 2017 با استفاده از داده‌های سنجنده‌های (TM) لندست‌های 4 و 5، (+ETM) لندست 7، (OLI / TIRS) لندست 8 جمع‌آوری و استخراج گردید. بعد از پیش‌پردازش‌های لازم، شاخص‌های تفاضل پوشش گیاهی نرمال (NDVI)، دمای سطح زمین (LST) و شاخص پراکندگی عرصه حرارتی شهر با ارزیابی اکولوژیکی (UTFVI) محاسبه گردید. الگوریتم مورد استفاده برای استخراج درجه حرارت سطح زمین، الگوریتم تک پنجره (Mono_Window) میباشد که گسیلمندی آن با استفاده از شاخص پوشش گیاهی (NDVI) به‌دست آمد. براساس نتایج حاصل از پردازش تصاویر، مکان‌های دارای جزیره حرارتی، چگونگی تغییرات دمایی شهر، ارتباط بین تغییرات دمای سطح زمین با پوشش سطحی بررسی و تحلیل گردید تا جزایر حرارتی شهری اراک شناسایی و تحلیل شوند. نتایج به‌کارگیری شاخص‌های (NDVI) و (LST) نشان داد که، بیشترین نمود جزایر حرارتی، در مناطق با کاربری صنعتی، مکان‌های پرترافیک و دارای آلودگی شدید هوا و تراکم بالای جمعیت، مناطق با پوشش گیاهی ضعیف، مناطق دارای بافت فشرده و فرسوده مشاهده گردید. تحلیل نقشه‌های دمایی نیز مشخص کرد که، کاربری‌های مسکونی به‌سرعت پیشرفت نموده‌اند و همچنین کاربری‌های صنعتی در حاشیه‌های شهر به‌ویژه در منطقه یک شهرداری باعث افزایش دما در آن مناطق شده است. تغییرات مقیاس زمانی الگوهای دمایی اراک نشان داد که، از سال 1985 تا 2017 در منطقه یک شهرداری (شرق و شمال‌شرقی اراک) حدود 4/3 درصد بر مساحت طبقه چهارم دمایی(41 تا 48 درجه سانتی‌گراد) افزوده شده و الگوهای حرارتی در منطقه مذکور بیشترین شدت دمایی را داشته است. در منطقه دو و سه شهرداری که جزء بافت قدیمی و با تراکم شدید کاربری‌های مسکونی مشخص و ازنظر پوشش گیاهی فقیر هست نیز باعث تجمع دماهای نسبتاً بالا در این مناطق شده است. در منطقه چهار و پنج به دلیل وجود پوشش گیاهی انبوه، میزان تجمع جزایر حرارتی کم بوده و همواره دمای پایین‌تر ثبات داشته است. در حاشیه‌های شهری به دلیل کمربند شمالی و ترافیک و تردد ماشین‌های سنگین، جزایر حرارتی به‌صورت نواری تشکیل‌شده است. توسعه کاربری شهری در طول دوره مورد مطالعه، بسیار محسوس بوده است. به‌طوری‌که از سال 2002 به بعد، شاهد افزایش دما و کاهش مساحت پوشش گیاهی در سطح وسیعی از شهر اراک بودیم. براساس نتایج حاصل از شاخص (UTFVI)، در حاشیه‌های شهر، به علت وجود تجمع جزایر حرارتی، وضعیت دمای بحرانی آزاردهنده حاکم است. اما در مکان‌های با پوشش گیاهی و تعدیل دما، به‌ویژه منطقه 4 و 5 وضعیت بحرانی اندکی، حاکم بوده است.
حمید پناهی؛ داود امینی؛ علی اصانلو
چکیده
در مطالعات آمایش سرزمین، جغرافیا بهعنوان بستر، نقش محوری در تحقق طرح‌ها و برنامه‌های مدون آمایشی ایفاء می‌کند. آمایش مناطق مرزی نوعی برنامه‌ریزی است که توسعة مرزها را با امنیت و دفاع عجین نموده و براساس ویژگی‌های جغرافیایی مناطق مرزی، با برقراری پیوند بین شاخص‌های توسعه و طرح‌های امنیتی، راه‌کارهایی برای توسعه پایدار مناطق ...
بیشتر
در مطالعات آمایش سرزمین، جغرافیا بهعنوان بستر، نقش محوری در تحقق طرح‌ها و برنامه‌های مدون آمایشی ایفاء می‌کند. آمایش مناطق مرزی نوعی برنامه‌ریزی است که توسعة مرزها را با امنیت و دفاع عجین نموده و براساس ویژگی‌های جغرافیایی مناطق مرزی، با برقراری پیوند بین شاخص‌های توسعه و طرح‌های امنیتی، راه‌کارهایی برای توسعه پایدار مناطق مرزی معرفی می‌کند و لذا در آمایش مرزی امنیت و توسعه لازم و ملزوم یکدیگر است. در این پژوهش، دغدغة اصلی تعیین و طبقه‌بندی شاخص‌های آمایش مرز تأثیرگذار در امنیت مرزهای ج.ا.ایران بوده که برای تحقق این مهم، با تجزیه و تحلیل متون مستخرجه از مصاحبه‌های صورت گرفته با جامعه خبرگی از روش داده‌بنیاد و به شیوة تحلیل محتوا در نرم‌افزار MAXQDA و دسته‌بندی شاخص‌های مستخرجه، عاملیت هر کدام از شاخص‌های ذیل مؤلفه‌های مربوطه از طریق تحلیل عاملی در نرم‌افزار SPSS صورت پذیرفت. عامل‌هایی که بیشترین ضریب تأثیر در اجرای طرح‌های امنیتی مرزی منطقة آذربایجان داشته، شامل؛ طراحی عملیات‌های کمین و ضد کمین و تعیین محل اجرای کمین در منطقة مرزی بر مبنای شکل زمین، موقعیت عوارض طبیعی نسبت به گذرگاه‌ها، موقعیت گریزگاه‌ها و معابر وصولی (0/87)، انطباق تعداد و فاصلة پاسگاه‌های مرزبانی در نوار مرزی منطقه بر ویژگی‌های جغرافیایی(طبیعی و انسانی)(0/79)، ناامنی‌های مرزی در منطقه متأثر از سطح توسعه‌یافتگی مرز (0/764) بوده است. همچنین برای بررسی وضعیت کاربست شاخص‌های گزینش شده در مرزهای شمالغرب کشور با تجزیه و تحلیل آماری کاربست شاخص‌های آمایش مرزی در طرح‌های امنیتی مناطق مرزی سه استان آذربایجان مورد ارزیابی قرار گرفت. در رتبه اول استان اردبیل با میانگین کلی 3/92 در رتبة دوم استان آذربایجان‌شرقی با میانگین کلی 3/64 و در رتبة سوم استان آذربایجان‌غربی با میانگین کلی 3/61 قرار گرفتند.
فرزانه ساسان پور؛ فاطمه محبی؛ امیرحسین کاظم
چکیده
سیل یکی از مخاطرات طبیعی است که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی را به‌دنبال دارد. نقشه‌های پهنه‌بندی سیلاب،حاوی اطلاعات پایه و مهم در مطالعات طرح‌های عمرانی دنیا می‌باشند و قبل از هر‌گونه سرمایه‌گذاری و یا اجرای طرح‌های توسعه، بررسی آن در دستور کار سازمان‌های ذی‌ربط قرار دارد. رودخانه طالقان طی سالیان متمادی با بروز سیلاب‌های ...
بیشتر
سیل یکی از مخاطرات طبیعی است که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی را به‌دنبال دارد. نقشه‌های پهنه‌بندی سیلاب،حاوی اطلاعات پایه و مهم در مطالعات طرح‌های عمرانی دنیا می‌باشند و قبل از هر‌گونه سرمایه‌گذاری و یا اجرای طرح‌های توسعه، بررسی آن در دستور کار سازمان‌های ذی‌ربط قرار دارد. رودخانه طالقان طی سالیان متمادی با بروز سیلاب‌های متعددی مواجه بوده است. اما تاکنون مطالعات جامعی در این ارتباط صورت نگرفته است. با توجه به اینکه بـدون توجه به مخاطره سیل، سکونتگاه‌های چندی در حاشیه شاخه‌های فرعی و اصلی رودخانه احداث گردیده و حتی شـهرک طالقـان اصـلی‌تـرین استقرارگاه جمعیتی در منطقه در حاشیه آن قرار دارد، همچنین ساخت و ساز بناهـای مسـکونی و تجاری در حاشـیه رودخانـه رو به گسترش است پـژوهش حاضر به‌دنبال این است تا بـا هـدف تعیـین پهنـه‌هـای با خطر سیل‌گیری در محدوده حوضه آبخیز طالقان به تعیین مناطقی که بیشترین آسیب از خطر سیل دارند، پرداخته و با اسـتفاده از نـرم‌افـزار ARC GIS این اراضی را به‌صورت نقشه پهنه‌بندی مشخص نماید. تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر سیل با استفاده از روش FuzzyVIKOR و با تعیین وزن از طریق critic برای 7 معیار مؤثر در ارزیابی پهنه‌های سیل‌گیر شامل: ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهات شیب، کاربری اراضی، زمین‌شناسی، فاصله از آبراهه و میانگین بارش، انجام شد. نتایج این پژوهش که در پنج طبقه تهیه گردیده است، نشان می‌دهد 83 درصد از کل مساحت حوضه شامل پهنه‌های بی‌خطر یا با خطر کم میباشد. اما 17 درصد از اراضی آن، دارای خطر سیل‌گیری متوسط و بالا هستند که شامل عرصه‌های اطراف آبراهه اصلی و آبراهه‌های فرعی با کاربری‌های مسکونی و کشاورزی در حوضه می‌باشند. بنابراین لزوم رعایت حریم رودخانه طالقان در اراضی پست با شیب کم و متوسط، در توسعه کاربری‌های شهری روستایی منطقه، به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از سیل، باید اجرایی گردد.
محمدقاسم ترکاشوند؛ مصطفی موسی پور
چکیده
برآورد دقیق سطح پوشش برف به عنوان یکی از عملیات محوری و اساسی در زمینه مدیریت منابع آب، به ویژه در مناطقی که بارش برف سهم زیادی در نزولات جوی دارد محسوب می شود. بنابراین پایش پیوسته سطوح پوشیده از برف، از نظر مطالعات اقلیمی، اکولوژیکی و هیدرولوژیکی اهمیت ویژه ای دارد. امروزه در روند مدیریت کارآمد منابع آبی، به کارگیری ...
بیشتر
برآورد دقیق سطح پوشش برف به عنوان یکی از عملیات محوری و اساسی در زمینه مدیریت منابع آب، به ویژه در مناطقی که بارش برف سهم زیادی در نزولات جوی دارد محسوب می شود. بنابراین پایش پیوسته سطوح پوشیده از برف، از نظر مطالعات اقلیمی، اکولوژیکی و هیدرولوژیکی اهمیت ویژه ای دارد. امروزه در روند مدیریت کارآمد منابع آبی، به کارگیری داده های سنجش از دور با هدف کسب اطّلاعات دقیق از پوشش برف به صورت عملیاتی اجرا می شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه عملکرد توابع کرنل ماشین بردار پشتیبان و عملگرهای فازی شئ گرا در برآورد میزان سطح پوشش برف در کوه آلمابلاغ با استفاده از تصویر ماهواره Sentinel انجام گرفته است. در این راستا ابتدا عملیات پیش پردازش بر روی تصویر ماهواره ای اعمال گردید، سپس با استفاده از توابع کرنل ماشین بردار پشتیبان شامل توابع خطی، چندجمله ای، پایه شعاعی و سیگموئید، فرآیند طبقه بندی پیکسل پایه انجام شد. همچنین پس از قطعه بندی، با استفاده از عملگرهای فازی شئ گرا شامل AND، OR، MGE، MAR، MGWE و ALP فرآیند طبقه بندی شئ گرا نیز انجام شد و میزان دقّت هر کدام از نقشه های تولیدشده محاسبه گردید و در آخر براساس الگوریتمی که دارای بیشترین دقّت بود، میزان سطح پوشش برف منطقه مورد مطالعه برآورد شد. در این تحقیق عملگر فازی AND دارای بیشترین مقدار دقّت در نقشه های تولید شده در بین هر دو روش بود. لذا براساس نتایج تحقیق، روش های پردازش شئ گرای تصاویر ماهواره ای در طبقه بندی تصاویر رقومی ماهواره ای به دلیل اینکه علاوه بر اطّلاعات طیفی از اطّلاعات مربوط به بافت، شکل، موقعیت، محتوا و ویژگی های هندسی نیز در فرآیند طبقه بندی استفاده می کنند در مقایسه با توابع کرنل ماشین بردار پشتیبان، دستیابی به دقّت بالاتر را امکان پذیر می سازند.
علی اکبر عنابستانی؛ زهرا عنابستانی؛ ابراهیم اکبری
چکیده
تحقیق حاضر با هدف تحلیل تغییرات ساختاری سیمای سرزمین و الگوهای توسعه شهری شهر مشهد با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانه طی سال‌های 1379، 1389 و 1398 انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی میباشد. اطلاعات از طریق تصاویر ماهواره لندست سنجنده TM سال‌های 1379 و 1389، سنجنده OLI برای سال 1398 تهیه و تنظیم شد. قبل از انجام عملیات ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف تحلیل تغییرات ساختاری سیمای سرزمین و الگوهای توسعه شهری شهر مشهد با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانه طی سال‌های 1379، 1389 و 1398 انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی میباشد. اطلاعات از طریق تصاویر ماهواره لندست سنجنده TM سال‌های 1379 و 1389، سنجنده OLI برای سال 1398 تهیه و تنظیم شد. قبل از انجام عملیات مربوط به پردازش تصاویر تصحیحات رادیومتریک و اتمسفری با استفاده از نرم‌افزار ENVI5.3 و از روش FLAASH برای تصحیح اتمسفری استفاده شده است. در ادامه تصاویر با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال طبقه‌بندی شدند. در این روش به‌منظور طبقه‌بندی پیکسل‌ها از نمونه‌های آموزشی استفاده شد. برای پیش‌بینی در افق 1410 و 1420 از مدل زنجیره مارکوف در نرم‌افزار TERSET استفاده شد. سپس نقشه‌های تولیدشده، برای اندازه‌گیری‌های متریک سیمای سرزمین وارد نرم‌افزار FRAHSTATS4.2 گردیدند. شاخص توسعه چشم‌انداز نوع رشد شهری(LEI) نیز با استفاده از نرم‌افزار GIS مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان داد که اراضی ساخته‌شده در بازه زمانی 20 ساله برای شهر مشهد بیشترین تغییرات مساحت را داشته است و این کاربری با افزایش مساحت روبه‌رو بوده و از سال 1389 تا سال 1398 مساحت کاربری کشاورزی و باغات به‌شدت با کاهش مساحت روبه‌رو بوده است. اراضی مربوط به کاربری بایر در این بازه زمانی دارای روند کاهشی بوده و کاربری مراتع در این بازه زمانی تغییر چندانی نداشته است. نتایج حاصل از شاخص LEI نشان داد برای افق 1410 رشد شهر حدود 92/60 درصد از نوع توسعه از لبه و حدود 1/28 درصد توسعه بیرونی (Outlaying) خواهد داشت. توسعه شهر مشهد در افق 1420 حدود 17/98 درصد از نوع رشد لبه‌ای بود که نشان از توسعه لبه‌ای دارد.
