مهدی مدیری
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 2-3
چکیده
در میان ابداعات و تکنیک های پیشرفته، تهیه و تولید نقشه، بیش از همه دستخوش تحول شگرف قرار گرفته است. پیشرفت و توسعه نقشه به کمک کامپیوتر تا جایی است که هم اکنون برنامه های میکروکامپیوترها، کاربران را توانا ساخته تا با ارتباط متقابل، به طراحی و ساخت انواع نقشه ها بپردازند.
برنامه های فعلی و جاری تهیه نقشه، هماهنگ با سیستم ...
بیشتر
در میان ابداعات و تکنیک های پیشرفته، تهیه و تولید نقشه، بیش از همه دستخوش تحول شگرف قرار گرفته است. پیشرفت و توسعه نقشه به کمک کامپیوتر تا جایی است که هم اکنون برنامه های میکروکامپیوترها، کاربران را توانا ساخته تا با ارتباط متقابل، به طراحی و ساخت انواع نقشه ها بپردازند.
برنامه های فعلی و جاری تهیه نقشه، هماهنگ با سیستم های سخت افزاری طراحی و ترسیم موارد عمومی کارتوگرافی می باشند که فایل های مختلف نقشه را تولید کرده و دستگاه های تصویر لیزری را به حرکت درآورده تا فیلم مثبت و منفی لیتوگرافی جهت ساخت گراور عرضه شود. در این راستا، تکنولوژی کامپیوتر، قرائت، تحلیل و تفسیر نقشه ها متحول گردیده است. نمایش الکترونیکی نقشه های مجازی (بدون برخورداری از هیچ گونه واقعیت ملموس) به کاربران امکان می دهد که از سیستم های قوی نمایش کارتوگرافی نظیر اطلس الکترونیکی به منظور جستجو و کاوش سریع و مقایسه داده های آماری یا تهیه نقشه سطح به ارزش استفاده کنند.
فاطمه رضیعی (مترجم)
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 4-7
چکیده
اطلاعات مربوط به خاک و فرسایش آن، یکی از با ارزش ترین موارد برای طرفداران حفظ محیط زیست و طرفداران توسعه اقدامات زراعی است. اما هنوز هیچ استانداردی در خصوص جمع آوری داده ها وجود ندارد. هم اکنون پروژه ای در حال انجام است که به وسیله آن داده های مربوط به وضعیت جهان به دست می آید. پروژه Europe Hun Soter نیز در دست تهیه و اجرا است.
برای ...
بیشتر
اطلاعات مربوط به خاک و فرسایش آن، یکی از با ارزش ترین موارد برای طرفداران حفظ محیط زیست و طرفداران توسعه اقدامات زراعی است. اما هنوز هیچ استانداردی در خصوص جمع آوری داده ها وجود ندارد. هم اکنون پروژه ای در حال انجام است که به وسیله آن داده های مربوط به وضعیت جهان به دست می آید. پروژه Europe Hun Soter نیز در دست تهیه و اجرا است.
برای ثبت داده های خاک کشور مجارستان، تلاش هایی در مقطع زمانی بیش از 150 سال انجام داده است که شاید پروژه Kreybig سال 51-1932م یکی از برجسته ترین آنه است. البته پروژه Kreybig که از نظر روش های اعمالی شبیه دیگر موارد است و از بسیاری جنبه ها شبیه روش GIS است. زمین را برای آغاز به کار Soter در دهه 1986م آماده کرد. این پروژه بین المللی که برای ارایه داده های اصلی مربوط به ارقام عوارض زمین و خاک در مقیاس 1:1000،000 تهیه شده است. جهت به دست آوردن نقشه های رقومی، داده های مربوط به مشخصات تکنولوژی جاری و تکنولوژی نوین را با هم ترکیب می کند. برای آزمودن روش شناسی و ابزار، داده های اصلی Pilot Soter در سرتاسر جهان با امید به این مطلب ارایه می شوند که در نهایت به خلق داده های ثابت و همگون فرسایش خاک بیانجامد و به سهولت بهنگام شود.
حمید مالمیریان (مترجم)
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 8-17
چکیده
پیشرفت سه دهه گذشته در زمینههای کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به علت ضرورت ایجاد ارتباط جدید بین مقررات فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمعآوری مطلوب فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمعآوری مطلوب انواع مختلف دادههای کارتوگرافی وبه کارگیری موفقیتآمیزتر دادههای سنجش از دور بانکهای ...
بیشتر
پیشرفت سه دهه گذشته در زمینههای کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به علت ضرورت ایجاد ارتباط جدید بین مقررات فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمعآوری مطلوب فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمعآوری مطلوب انواع مختلف دادههای کارتوگرافی وبه کارگیری موفقیتآمیزتر دادههای سنجش از دور بانکهای داده منطقهای و جهانی، به عمل آمده است.
اهمیت سنجش از دور به عنوان یک زیر سیستم اطلاعات زیست محیطی به علت افزایش چندین ماهواره، جدید با سنجندههای الکترونیکی و تصویری که قادر به فراهم نمودن «داده» و تصویر از عناصر فیزیکی و انسانی اتمسفر زمین هستند، بطور چشمگیری افزایش یافته است.
نمایش کارتوگرافیکی تغییرات فضایی و زمانی عناصر کره زمین مهمترین هدف کارتوگرافی موضوعی را نشان می دهد. این هدف به طریق زیادی بوسیله برنامه ریزی های مختلف تهیه نقشه، در سطوح جهانی، منطقه ای و محلی تأیید شده است. تهیه نقشه موضوعی توسط انجمن های زیادی به عنوان یک فعالیت مهم و حیاتی برای کشف ذخائر زمینی، مدیریت محیط زیست و برنامه ریزی به رسمیت شناخته شده است. پیشرفت سریع سیستم های ماهواره ای موجب افزایش دریافت داده های سنجش از دور و کاربرد آن در فعالیت های کارتوگرافیک و تکمیل نقشه گردیده است.
ارتباط کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ممکن است با شگردهای مختلفی نشان داده شود (Fisher and lindenberg,1989). به نظر می رسد مدل فعل و انفعالی سه طرفه نگاره(1-1-) روابط موجود بین سه سیستم را بدون وجود مقررات ویژه حاکمی منعکس می سازد.
اشرف عظیم زاده (مترجم)
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 18-19
چکیده
توجه بیش از حد ما به دادههای جغرافیایی، گاهی موجب به کار نگرفتن قدرت فوقالعاده سیستمهای تجزیه و تحلیل میشود که این امر، باعث عدم پیشرفت در این زمینه میگردد.
در کنفرانس اخیر که تحت عنوان «اطلاعات جغرافیایی» برپا گشته بود، پروفسور Stan Openshaw در بحث آزاد درباره GIS خطاب به حضار، همه کسانی را که در زمینه GIS کاری ارایه ...
بیشتر
توجه بیش از حد ما به دادههای جغرافیایی، گاهی موجب به کار نگرفتن قدرت فوقالعاده سیستمهای تجزیه و تحلیل میشود که این امر، باعث عدم پیشرفت در این زمینه میگردد.
در کنفرانس اخیر که تحت عنوان «اطلاعات جغرافیایی» برپا گشته بود، پروفسور Stan Openshaw در بحث آزاد درباره GIS خطاب به حضار، همه کسانی را که در زمینه GIS کاری ارایه می دهند، به دلیل عدم پیشرفت در GIS مورد سرزنش و انتقاد قرار داد. وی اظهار داشت: «ما واقعاً سیستم اطلاعات جغرافیایی ندایم. آنچه که داریم، سیستم های داده های جغرافیایی است و ادامه داد، اگر دایماً داده های فکر ما را به خود مشغول نماید، نیز زیان بار خواهد بود. طبق گفته او ما باید نسبت به GIS آگاهی و بصیرت یافته و سیستم های دانش جغرافیایی را ایجاد نماییم.» آیا ادعاهای او درست است؟ متأسفانه من نیز اطمینان دارم که او درست می گوید. داده های جغرافیایی مفید یا غیر مفید بسیاری که مورد استفاده قرار می گیرند، عظیم ترین تکنولوژی عصر ما را به مبارزه طلبیده و این روزها به طور فزاینده ای سهل الوصول شده اند. به طوری که هزینه گردآوری آنها بسیار ارزان تر از آن چیزی شده که ما تصور می کنیم. و به علاوه بسیاری از وقت خود را به داده های جغرافیایی اختصاص می دهیم.
مهدی مدیری
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 20-28
چکیده
دورکاوی یا سنجش از دور دانشی است که با اندازه گیری از فاصله دور و بدون تماس فیزیکی، اطلاعات ارزنده ای را نسبت به اشیاء و پیده های زمین ارائه می نماید.
در دورکاوی، اطلاعات قابل بهره برداری از طریق اندازه گیری و ثبت انعکاس امواج الکترومغناطیسی جو و سطح زمین می باشد که به وسیله سنجنده ای که بر روی ماهواره ها تعبیه ...
بیشتر
دورکاوی یا سنجش از دور دانشی است که با اندازه گیری از فاصله دور و بدون تماس فیزیکی، اطلاعات ارزنده ای را نسبت به اشیاء و پیده های زمین ارائه می نماید.
در دورکاوی، اطلاعات قابل بهره برداری از طریق اندازه گیری و ثبت انعکاس امواج الکترومغناطیسی جو و سطح زمین می باشد که به وسیله سنجنده ای که بر روی ماهواره ها تعبیه شده، دریافت و پس از مورد تجزیه و تحلیل قرار دادن، اطلاعات لازم استخراج می گردد.
در برخورد امواج الکترومغناطیسی با هر پدیده، سه عامل عمده انعکاس، جذب و عبور صورت می گیرد که میزان هر یک به طول موج انرژی تابیده و نیز خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن پدیده بستگی دارد و میزان انعکاس انرژی از هر پدیده روی زمین تابعی از طول موج، خواص ملکولی و درون سلولی پدیده و سایر خصوصیات فیزیکی و ظاهری اشیاء مورد اندازه گیری می باشد.
اطلاعات ماهواره ای حاصله در ابتدا دارای خطاهای مختلف ژئومتری و رادیومتری است که متأثر از وضعیت ماهواره و سنجنده و شرایط جوی و خطاهای هنگام ثبت، انتقال اطلاعات و دیگر موارد ناشی از آن است.
اطلاعات ماهواره ای پس از انجام تصحیحات ژئومتری و رادیومتری دارای ارزش شده و سودمند می گردند. با انجام تحصحیحات هندسی، اطلاعات ماهواره ای آماده تجزیه و تحلیل و بهره برداری می شود.
عباس خسروی
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 29-34
چکیده
شناسایی و تحلیل پدیده های طبیعی و بررسی علمی آن ها یکی از موضوعاتی است که لازم است هر دانش پژوه و محقق علوم و فنون به آن بپردازد. امروزه با توجه به توسعه ارتباطات جهانی و ایجاد سیستم های کامپیوتری و گسترش انتشارات علمی، روند آگاهی دانش پژوهان نسبت به علل و عوامل پدیده های طبیعی، شتاب روزافزونی یافته است. در اثر عملکرد متقابل ...
بیشتر
شناسایی و تحلیل پدیده های طبیعی و بررسی علمی آن ها یکی از موضوعاتی است که لازم است هر دانش پژوه و محقق علوم و فنون به آن بپردازد. امروزه با توجه به توسعه ارتباطات جهانی و ایجاد سیستم های کامپیوتری و گسترش انتشارات علمی، روند آگاهی دانش پژوهان نسبت به علل و عوامل پدیده های طبیعی، شتاب روزافزونی یافته است. در اثر عملکرد متقابل مواد تشکیل دهنده پوسته زمین با فرآیندهای تغییر شکل دهنده بیرونی و درونی، لندفرم ها متنوعی به وجود می آید که یکی از وظایف اصلی ژئومورفولوژیست ها، شناسایی و تعبیر و تفسیر این لندفرم هاست. از بین این لندفرم ها، گِل فشان ها از مناظری هستند که بیش از سایر پدیده ها جلب نظر می کنند. آنچه موجب درج این مطالب شد در واقع مشاهداتی است که نگارنده در اسفند ماه سال 1372 ﻫ.ش از منطقه ای حدفاصل بین دشت کهیر و تنگ در شهرستان چابهار از گِل فشان ها داشته است. کسانی که با عملکرد گِل فشان ها آشنایی دارند، به خوبی می دانند که این لندفرم ها دارای جایگاه ویژه ای در مطالعات ژئومورفولوژی می باشند. در این مقاله سعی شده است با ارایه عکس ها و نگاره ها به بسیاری از مسائل مربوط به گِل فشان های موجود در محدوده مورد مطالعه اشاره گردد.
سید وحید تقوی (مترجم)
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 35-38
چکیده
ارزیابی تغییرات شدید زیست محیطی بر اثر فعالیت انسان، اولین گام در یافتن راه حل برای مشکل آلودگی در یک جامعه صنعتی می باشد. این مشکل در منطقه سنت پیترزبورگ (St Petersburg) رو به گسترش است یک سیستم اطلاعات محیطی در حال توسعه است که روش های شناسایی را تسهیل کرده و یک مبنای با ارزش برای تصمیم گیری و مدیریت منظقه ای خواهد بود.
سنت پیترزبورگ، ...
بیشتر
ارزیابی تغییرات شدید زیست محیطی بر اثر فعالیت انسان، اولین گام در یافتن راه حل برای مشکل آلودگی در یک جامعه صنعتی می باشد. این مشکل در منطقه سنت پیترزبورگ (St Petersburg) رو به گسترش است یک سیستم اطلاعات محیطی در حال توسعه است که روش های شناسایی را تسهیل کرده و یک مبنای با ارزش برای تصمیم گیری و مدیریت منظقه ای خواهد بود.
سنت پیترزبورگ، دومین شهر بزرگ روسیه اکنون با یک تهدید بزرگ زیست محیطی از سوی پدیده های نظیر فرآیند استخراج فلزات، وجود نیروگاه های حرارتی، معادن و ماشین های آسیاب که شهر را محاصره کرده اند، مواجه می باشد. دولت محلی سعی دارد تا تغییری در وضع موجود به وجود آورد. اما با بودجه محدود دولت و مشکلات موجود سر راه، سرمایه گذاری در پروژه های تحقیقاتی زیست محیطی را در اولویت های بعدی قرار داده است. و زمانی که جبران کسری بودجه دولت و هماهنگ ساختن اولویت های بوم شناسی، اقدامات منطقی تری به نظر می رسند. اقتصاد بی ثبات روسیه انجان چنین سرمایه گذاری هایی را منع خواهد کرد. اما به هر حال سرمایه گذاریهای در مقیاسه ای کوچکتر به کمک مسئولین محلی و سازمان های بین المللی صورت گرفته است.
حسن معصوم زاده (مترجم)
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 39-44
چکیده
با ورود تکنولوژی ماهواره به عرصه علوم ژئودتیک، تحولی بزرگ در زمینه دستیابی به اطلاعات با ارزش از شکل و ابعاد زمین به وجود آمده است. اگرچه از دید کارشناسان علم نقشه برداری استفاده از تصاویر ماهواره ای می تواند در جهت تهیه و بازنگری نقشه های خطی و تماتیک بسیار کارساز و مفید باشند، اما بهره مندی از تصاویر ماهواره ای فقط ...
بیشتر
با ورود تکنولوژی ماهواره به عرصه علوم ژئودتیک، تحولی بزرگ در زمینه دستیابی به اطلاعات با ارزش از شکل و ابعاد زمین به وجود آمده است. اگرچه از دید کارشناسان علم نقشه برداری استفاده از تصاویر ماهواره ای می تواند در جهت تهیه و بازنگری نقشه های خطی و تماتیک بسیار کارساز و مفید باشند، اما بهره مندی از تصاویر ماهواره ای فقط منحصر به کاربردهای ژئودتیکی آنها نیست، بلکه از نقطه نظر کارشناسان علوم ژئوفیزیک، اطلاعات استخراج شده از تصاویر ماهواره ای می تواند در زمینه شناخت ذخایر معدنی موجود در سطح و درون زمین بسیار مفید باشند.
مقاله ای که در ذیل ارایه شده است، گویای بخشی از کاربردهای عمده تعبیر و تقسیر تصاویر ماهواره ای می باشد که جهت کشف ذخایر معدنی موجود در معادن مس و طلای کشور برزیل بکار گرفته شده است. و باعث آشنایی بیشتر علاقه مندان دانش سنجش از دور به کاربردهای مختلف تصاویر ماهواره ای در زمینه اکتشاف معادن می باشد، و به طور مختصر در این مقاله به آن اشاره شده است.
عباسعلی صالح آبادی (مترجم)
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 45-50
چکیده
روش های جدید احداث تونل و کاربرد آن به ویژه در زمینه هدایت و کنترل، اغلب نیازمند به دقت کافی در مورد جهت یابی تونل است. ابزار و فن آوریهای جدید علم نقشه برداری مانند GPS و رقیب دیرینه آن ژیرو- تئودولیت (Gyro- theodolite) (ژیروسکوپ به همراه تئودولیت به نام ژیرو- تئودولیت) قادر هستند نیاز فوق را برآورده نمایند. به هر حال، افزایش ...
بیشتر
روش های جدید احداث تونل و کاربرد آن به ویژه در زمینه هدایت و کنترل، اغلب نیازمند به دقت کافی در مورد جهت یابی تونل است. ابزار و فن آوریهای جدید علم نقشه برداری مانند GPS و رقیب دیرینه آن ژیرو- تئودولیت (Gyro- theodolite) (ژیروسکوپ به همراه تئودولیت به نام ژیرو- تئودولیت) قادر هستند نیاز فوق را برآورده نمایند. به هر حال، افزایش دقت اندازه گیری ها لزوم داشتن توجه خاص به سختی کار نقشه برداری زیرزمینی را بیشتر نمایان می سازد.
لهراسب جعفری بی بالان (مترجم)
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 51-55
چکیده
پیشرفت تکنولوژی در سال های اخیر و بکارگیری سیستم های پردازش و ارایه اطلاعات به صورت کامپیوتری، موجب گردیده تا ضمن بکارگیری مؤثر این عوامل، رشته های مختلف علوم به پیشرفت های زیادی نایل آیند.
مقاله ای که از نظر شما می گذرد نمونه ای از بکارگیری تکنولوژی لیزر و سیستم های کامپیوتری در ارایه مقاله اطلاعات جغرافیایی ...
بیشتر
پیشرفت تکنولوژی در سال های اخیر و بکارگیری سیستم های پردازش و ارایه اطلاعات به صورت کامپیوتری، موجب گردیده تا ضمن بکارگیری مؤثر این عوامل، رشته های مختلف علوم به پیشرفت های زیادی نایل آیند.
مقاله ای که از نظر شما می گذرد نمونه ای از بکارگیری تکنولوژی لیزر و سیستم های کامپیوتری در ارایه مقاله اطلاعات جغرافیایی و تهیه نقشه های کارتوگرافیکی می باشد. روش مورد آزمایش که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد عبارت از ترکیب سیستم فتوگرامتری معمولی اندازه گیری ارتفاع نقاط با استفاده از سیستم لیزر و نیز استفاده از سیستم تعیین موقعیت GPS می باشد. دلیل استفاده از این سیستم این است که در اغلب کشورهای اروپایی نقشه های بزرگ مقیاس کشورها وجود دارد. (در بعضی از این کشورها حتی نقشه های 1:500 مناطق وجود دارد.)
لذا نقشه برداری مجدد به مفهوم واقعی آن در این مناطق معنایی ندارد. تنها مسئله موجود لزوم به روز درآوردن نقشه های فوق الذکر می باشد.
در کشور هلند نیز، با توجه به شرایط توپوگرافی خاص آن که مراحل آن دائماً در حال تغییر می باشد این مسئله از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. ولی استفاده از روش های معمولی نقشه برداری علاوه بر زمان طولانی پردازش، هزینه زیادی نیز در بردارد، در حالی که استفاده از روش جاروب لیزری هوایی که در این مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد ضمن سیستم تعیین موقعیت GPS نیز به همراه سیستم جاروب لیزی در نهایت منجر به ارایه اطلاعات مسطحاتی و ارتفاعی نقاط موجود در منطقه مورد نظر می گردند.
مقاله ارایه شده به بررسی کارهای انجام شده در این خصوص میپردازد، امید ان که مورد توجه علاقهمندان قرار گیرد.
مسعود عابدی پشتیری (مترجم)
دوره 6، شماره 21 ، اردیبهشت 1376، صفحه 56-64
چکیده
در ساختمان اکثر دوربین های پیشرفته از آرایه های خطی CCD استفاده شده است. تصاویر استریو، همزمانی که سکوی دوربین در حرکت است برداشته می شوند. مدل ریاضی، برای اندازه گیری نقاط فتوگرامتری در تصویربرداری هوایی براساس چند جمله ای ها می باشد، با توجه به اینکه در تصویربرداری فضایی شرط های 5 مداری نیز در نظر گرفته خواهد ...
بیشتر
در ساختمان اکثر دوربین های پیشرفته از آرایه های خطی CCD استفاده شده است. تصاویر استریو، همزمانی که سکوی دوربین در حرکت است برداشته می شوند. مدل ریاضی، برای اندازه گیری نقاط فتوگرامتری در تصویربرداری هوایی براساس چند جمله ای ها می باشد، با توجه به اینکه در تصویربرداری فضایی شرط های 5 مداری نیز در نظر گرفته خواهد شد. نتایج شبیه سازی کامپیوتری برای اندازه گیری نقاط در بلوک اجستمنت همزمان بیانگر این است که با استفاده از پوشش های عرضی بیشتر بیت استریپ ها (Strip(s)) و بکارگیری استریپ های متقاطع نتایج بهتری حاصل خواهد شد. مزایای استفاده از دوربین های CCD بررسی شده و مدل های ریاضی مناسب جهت اندازه گیری نقاط با دوربین هوایی MEOSS و دوربین فضایی MOMS-02 ارایه خواهد شد. نتایج برای دوربین های تصویربردار MEOSS و MOMS-02، 1 پیکسل (Pixel) و کمتر در حال مسطحاتی و ارتفاعی بدست آمد که صحت این دقت ها با استفاده از نقاط کنترل مستقل مورد تأیید واقع شد.